Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü

Harun ŞEŞEN, (Kara Harp Okulu Dekanlığı Sistem Yönetim Bilimleri Bölümü, Ankara, Türkiye)
H. Nejat BASIM (Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ankara, Türkiye)
ODTÜ Gelişme Dergisi
5 1
Yıl: 2010 Cilt: 37 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 171 - 193 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü

Öz:
Örgütsel adalet algısı, çalışanların örgütsel vatandaşlık davranışlarını etkileyen önemli bir değişkendir. Bu çalışmada iki değişken arasındaki ilişkide iş tatminin aracılık rolü olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırma bulguları, örgütsel adalet algısı örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisinde, iş tatmininin kişilere yönelik örgütsel vatandaşlık davranışları ile örgütsel adalet algısı arasındaki ilişikide aracılık rolü olduğunu; ancak örgütsel adalet algısının bireye yönelik örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisinde aracılık rolü oynamadığını göstermektedir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adams, J. S. (1965), Inequity in social exchange, In L. Berkowitz (ed.), Advances in Experimental Social Psychology, New York: Academic Press.
  • Alexander, S., ve Ruderman, M. (1987), "The role of procedural and distributive justice in organizational behavior", Social Justice Research, 1, 177-198.
  • Ambrose, M. (2002), "Contemporary justice research: a new look at familiar questions", Organizational Behavior and Human Decision Processes, Vol. 89, 803-812.
  • Andersson-Strâberg, T., Sverke, M. ve Hellgren, J. (2007), "Perceptions of justice in connection with individualized pay", Economic and Industrial Democracy, Vol. 28, 431-464
  • Aquino, K. (1995), "Relationships among pay inequity, perceptions of procedural justice, and organizational citizenship", Employee Responsibilities and Rights Journal, Vol. 8,21-33.
  • Arnold, J., ve feldman, D. (1986), Organizational behavior. New York: MCGraw-Hill.
  • Baron, R. M., ve Kenny, D. A. (1986), "The moderator mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations", Journal of Personality and Social Psychology, 51,1173-1182.
  • basım, N. ve Şeşen, H. (2006), "Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlama ve Karşılaştırma Çalışması", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61 (4), 83-102.
  • Bateman, T. S. ve Organ, D. W. (1983), "Job satisfaction and the good soldier: the relationship between affect and employee citizenship", Academy of Management Journal, 26: 587-595.
  • Bees, R., ve Moag, J, (1986), "Interactional justice: Communication criteria of fairness", Research on Negotiation in Organizations, No. 1, Greenwich, CT: JAI Press.
  • Blakely, G. L., Adrews, M. C., ve Moorman, R. H. (2005), "The moderating effects of equity sensitivity on the relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors", Journal of Business and Psychology, Vol. 20 (2), 259-271.
  • Brewer, E. W. (1998), "Employee satisfaction and your management style", NCEOA Journal, Spring, 27-29.
  • Brief, A. P. ve Motowidlo, S. J. (1986), "Prosocial organizational behaviors", Academy of Management Review, 11(4), 710-725.
  • Clay-Warner, J., Reynolds, J., ve Roman, P. (2005), "Organizational justice and job satisfaction: A test of three competing models", Social Justice Research, 18 (4), 391-409.
  • Cohen-Charash, Y. ve Spector, P. E. (2001), "The role of justice in organizations: A meta-analysis", Organizational Behavior and Human Decision Processes, Vol. 86, 278-321.
  • Colquitt, J.A. (2001), "On the dimensionality of organizational justice: a construct validation of a measure", Journal of Applied Psychology, Vol. 86, s. 386-400.
  • Colquitt, J.A., Conlon, D.E., Wesson, M.J., Porter, C.O.L.H., ve Ng, K.Y. (2001), "Justice at the millennium: A meta-analytic review of 25 years of organizational justice research", Journal of Applied Psychology, Vol. 86,425-445.
  • ÇekmecelîOğLU, H. G. (2005), "Örgüt ikliminin iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi : Bir araştırma", Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve îdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, No:2.
  • Dilek, H. (2005), Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; örgütsel bağlılık iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gebze: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü
  • Dipboye, R. L. (1994), "Structured and unstructured selection interviews: beyond the job-fit model", içinde G. Ferris (Ed.), Research in personnel and human resources management (Vol. 12, pp. 79-123), Greenwich, CT: JAI Press.
  • EHRHART, M. G. (2004), "Leadership and procedural justice climate as antecedents of unit-level organizational citizenship behavior", Personnel Psychology, Vol. 57, 61-94.
  • Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S., ve Sowa, D. (1986), "Perceived organizational support", Journal of Applied Psychology, Vol. 71, 500-507.
  • Feather, N. T. ve Rauter, K. A. (2004), "Organizational Citizenship Behaviors in Relation to Job Status, Job Insecurity, Organizational Commitment and Identification, Job Satisfaction and Work Values", Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77, 81-94.
  • Greenberg, J. (1990), "Organizational justice: Yesterday, today, and tomorrow", Journal of Management, Vol.16, 399-432.
  • Greenberg, J. (1993), "The social side of fairness: Interpersonal and informational classes of organizational justice", içinde R. Cropanzano (Ed.), Justice in the workplace: Approaching fairness in human resource management associates, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum, 79-103.
  • Hackman, J. R., ve Oldham, G. R. (1975), "Development of the job diagnostic survey", Journal of Applied Psychology, 60, 159-170.
  • Hoffman, B. J., Blair, C. A., Meriac, J. P., ve Woehr, D. J. (2007), "Expanding the criterion domain? A quantitative review of the OCB literature", Journal of Applied Psychology, 92 (2), 555-566.
  • İşbaşı, J. Ö. (2000), Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: Bir turizm örgütünde uygulama, Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi, SBE.
  • İşbaşı, J. Ö.(2001), "Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü", Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı:l, 51-73.
  • Konovsky, M. A. ve Folger, R. (1991), "The effects of procedures, social accounts, and benefits level on victims' layoff reactions", Journal of Applied Psychology, Vol. 21, 630-650.
  • Konovsky, M. A. ve Organ, D. W. (1996), "Dispositional and contextual determinants of organizational citizenship behavior", Journal of Organizational Behavior, Vol. 17, 253-266.
  • Kuehn, k. W., ve Al-Busaidi, Y. (2002), "Citizenship behavior in a non-western context: An examination of the role of satisfaction, commitment and job characteristics on self-reported OCB", IJCM, 12 (2), 107-125.
  • Lapierre, L. M., ve Hackett, R. D. (2007), "Trait conscientiousness, leader-member exchange, job satisfaction and organizational citizenship behaviour: A test of an integrative model", Journal of Occupational and Organizational Psychology, 80, 539-554.
  • Lee, J. (2001), "Leader-member exchange, perceived organizational justice, and cooperative communication", Management Communication Quarterly, Vol. 14, 574-583.
  • Lepine, j., erez, A. ve johnson, D. e. (2002), "The nature and dimensionality of organizational citizenship behavior: A critical review and meta-analysis", Journal of Applied Psychology, 87 (1), 52-65.
  • Lissak, R. I., Mendes, H., ve Lind, E. A. (1983), Organizational and nonorganizational influences on attitudes toward work, Yayımlanmamış çalışma, Champagne: University of Illinois.
  • Martin, C. L., ve Bennett, N. (1996), "The role of justice judgments in explaining the relationship between job satisfaction and organizational commitment", Group & Organization Management, 21 (1).
  • McFarlin, D. B., ve Sweeney, P. D. (1992), "Distributive and procedural justice as predictors of satisfaction with personal and organizational outcomes", Academy of Management Journal, 35 (3).
  • McNeely, B. L. ve Meglino, B. M. (1994), "The role of dispositional and situational antecedents in prosocial organizational behavior: an examination of the intended beneficiaries of prosocial behavior", Journal of Applied Psychology, 79 (6), 836-844.
  • Moorman, R. H. (1991), "Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions influence employee citizenship?", Journal of Applied Psychology, 76 (6), 845-855.
  • Moorman, R. H., ve Blakely, G. L. (1995), Individualism - collectivism as an individual difference predictor of organizational citizenship behavior", Journal of Organizational Behavior, Vol. 16, 127-142.
  • Moorman, R. H., Blakely, G. L., ve Niehoff, B. P. (1998), "Does perceived organizational support mediate the relationship between procedural justice and organizational citizenship behavior?", Academy of Management Journal, Vol. 41(3), 351-357.
  • Moorman, R. H., Niehoff, B. P. ve Organ, D. W. (1993), "Treating Employees Fairly and Organizational Citizenship Behavior: Sorting the Effects of Job Satisfaction, Organizational Commitment and Procedural Justice", Employee Responsibilities and Rights Journal, 6, 209-225.
  • Morrison, E. W. (1994), "Role definitions and organizational citizenship behavior: The importance of the employee's perspective", Academy of Management Journal, 37, 1543-1567.
  • Muhammad, A. H. (2004), Procedural justice as mediator between participation in decisionmaking and organizational citizenship behavior", IJCM, Vol. 14 (3), 58-67.
  • Nowakovski, J. M., ve Conlon, D.E. (2005), "Organizational justice: looking back, looking forward", International Journal of Conflict Management, Vol. 16(1), 4-29.
  • Nunnally, J. C. (1978), Psychometric theory (2nd edn.). New York: McGraw-Hill.
  • O'Reilly, R. ve Chatman, J. (1986), "Organizational commitment and psychological attachment: The effects of compliance, identification and internalization on prosocial behavior", Journal of Applied Psychology, 71 (3), 492-499.
  • Organ, D. W. (1988), Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome. Lexington, England: Lexington Books.
  • Organ, D. W. ve Konovsky, M. (1989), "Cognitive versus affective determinants of organizational citizenship behavior", Journal of Applied Psychology, Vol.74 (1), 157-164.
  • Organ, D. W. ve Lingl, A. (1995), "Personality, satisfaction and organizational citizenship behavior", Journal of Social Psychology, 135(3), 339-350.
  • Organ, D. W. ve Moorman, R. H. (1993), "Fairness and organizational citizenship behavior: What are the connections?", Social Justice Research, Vol. 6, 5-18.
  • Organ, D. W. ve Ryan, K. A. (1995), "A Meta-Analitic Review of Attitudinal and Dispositional Predictors of Organizational Citizenship Behavior", Personnel Psychology, 48, 775-802.
  • Özdevecioğlu, M. (2003), "Örgütsel vatandaşlık davranışı ile üniversite öğrencilerinin bazı demografik özellikleri ve akademik başarıları arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma", Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 20, 117-135.
  • Özen, Ş. (1996), Bürokratik kültür-1:Yönetsel değerlerin toplumsal temelleri. Ankara: TODAİE Yayınları.
  • Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., Paine, J. B. ve Bachrach, D. G. (2000), "Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoritical and empirical literature and suggestions for future research", Journal of Management, 26 (3), 513-563.
  • RlFAl, H. A. (2005), "A test of the relationships among perceptions of justice, job satisfaction, affective commitment and organizational citizenship behavior", Gadjah Mada International Journal of Business, Vol. 7 (2), 131-154.
  • Smith, C. A., organ, D. ve Near, Y. (1983), "Organizational citizenship behavior: Its nature and antecedents", Journal of Applied Psychology, 68 (4), 653-663.
  • Songür, N., Basim, N., ve Şeşen, H.(2008). "Örgütsel vatandaşlık davranışında adalet algısının öncüllük rolü", Amme İdaresi Dergisi, 41,4, 79-100.
  • Tang, T. L., ve Baldwin, L. J. (1996), "Distributive and procedural justice as related to satisfaction and commitment", Advanced Management Journal, 61 (3).
  • Tepper, B. J. ve Taylor, E. C. (2003), "Relationships among supervisors and subordinates procedural justice perceptions and organizational citizenship behaviors", Academy of Management Journal, Vol. 46 (1), 97-105.
  • Thibaut, J. W. ve kelley, h. h. (1959), The Social Psychology of Groups, New York: Wiley.
  • Thibaut, J., ve Walker, L. (1975), Procedural justice: A psychological analysis, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Turnipseed, D. ve Murkison, G. (1996), "Organizational citizendhip behavior an examination of influence the workplace", Leadership and Organizational Development Journal, 17, 42-47.
  • Turnipseed, D. ve Murkison, G. (2000), "Good soldiers and their syndrome: organizational citizenship behavior and the work environment", North American Journal of Psychology, Vol. 2 (2), 1-16.
  • Van Dyne, L., Graham, J. W. ve Dienesch, R. M. (1994), "Organization citizenship behavior: Construct, redefinition, measurement and validation", Academy of Management Journal, Vol.37 (4), 765-802.
  • Van Scotter, J. R. ve Motowidlo, S. J. (1996), "Evidence for two factors of contextual performance: Job dedication and interpersonal facilitation", Journal of Applied Psychology, 81: 525-531.
  • Viswesvaran, C., ve ones, D. S. (2003), "Examining the construct of organizational justice", Journal of Business Ethics, Vol. 38,193-203.
  • Whetten, D. A. (1989), "What constitutes a theoretical contribution?", Academy of Management Review, 14, 490-495.
  • Williams, L. ve Anderson, S. (1991), "Job satisfaction and organizational commitment as predictors of organizational citizenship and in role behaviors", Journal of Management, 17, 601-617.
  • Williams, S., Pitre, R. ve Zainuba, M. (2002), "Justice and organizational citizenship behavior intentions: Fair treatment", The Journal of Social Psychology, Vol. 142 (1), 33-44.
  • Yürür, S. (2008). "Örgütsel adalet ile iş tatmini ve çalışanların bireysel özellikleri arasındaki ilişkilerin analizine yönelik bir araştırma", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2), 295-312.
  • Zellars, K. L., TEPER, B. J., GIACALONE, R. A., LOCKHART, D. ve JURKIEWICZ, C. L. (2003), Justice and organizational citizenship: interactive effects of impression management motives, Academy of Management Best Conference Paper.
  • Zhang, H. (2006), Antecedents and consequences of organizational justice: An investigation in China, Unpublished Ph.D Thesis, Ontario: McMaster University.
APA sesen h, Basım H (2010). Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü. , 171 - 193.
Chicago sesen harun,Basım H. Nejat Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü. (2010): 171 - 193.
MLA sesen harun,Basım H. Nejat Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü. , 2010, ss.171 - 193.
AMA sesen h,Basım H Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü. . 2010; 171 - 193.
Vancouver sesen h,Basım H Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü. . 2010; 171 - 193.
IEEE sesen h,Basım H "Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü." , ss.171 - 193, 2010.
ISNAD sesen, harun - Basım, H. Nejat. "Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü". (2010), 171-193.
APA sesen h, Basım H (2010). Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü. ODTÜ Gelişme Dergisi, 37(2), 171 - 193.
Chicago sesen harun,Basım H. Nejat Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü. ODTÜ Gelişme Dergisi 37, no.2 (2010): 171 - 193.
MLA sesen harun,Basım H. Nejat Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü. ODTÜ Gelişme Dergisi, vol.37, no.2, 2010, ss.171 - 193.
AMA sesen h,Basım H Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü. ODTÜ Gelişme Dergisi. 2010; 37(2): 171 - 193.
Vancouver sesen h,Basım H Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü. ODTÜ Gelişme Dergisi. 2010; 37(2): 171 - 193.
IEEE sesen h,Basım H "Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü." ODTÜ Gelişme Dergisi, 37, ss.171 - 193, 2010.
ISNAD sesen, harun - Basım, H. Nejat. "Çalışanların adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi: İş tatmininin aracılık rolü". ODTÜ Gelişme Dergisi 37/2 (2010), 171-193.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 15:44

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları