Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri

Coskun, Behic; POLAT, Esad Sami; ÇAĞLAYAN, TAMER; GARİP, Mustafa; KILIÇ, Necip; YILMAZ, Alper; TEKİN, MEHMET EMİN

Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri

Mustafa GARİP, (Selçuk Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Zootekni Anabilim Dalı, Konya, Türkiye)

Behiç COŞKUN, (Selçuk Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastanesi, Anabilim Dalı, Konya, Türkiye)

Esad Sami POLAT, (Selçuk Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastanesi, Anabilim Dalı, Konya, Türkiye)

Alper YILMAZ, (Selçuk Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Zootekni Anabilim Dalı, Konya, Türkiye)

Mehmet Emin TEKİN, (Selçuk Üniversitesi, Fen Fakültesi, İstatistik Bölümü, Konya, Türkiye)

Tamer ÇAĞLAYAN, (Selçuk Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Zootekni Anabilim Dalı, Konya, Türkiye)

Necip KILIÇ (Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği Sivas, Türkiye)

Eurasian Journal of Veterinary Sciences

18 2

Yıl: 2010 Cilt: 26 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 93 - 99 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri

Öz:

Garip M, Coşkun B, Polat ES, Yılmaz A, Tekin ME, Çağlayan T, Kılıç N. Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. Eurasian J Vet Sci, 2010, 26, 2, 93-99 Amaç: Bu araştırma halk elinde yetiştirilen Akkaraman koyunların kirli yapağı verimleri, lüle uzunlukları, incelik, elastikiyet, mukavemet ve randımanlarının tespit edilmesi amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntem: Araştırma Sivas iline bağlı Kangal ilçesinde 7 işletmede toplam 1623 baş Akkaraman koyun üzerinden alınan numunelerden örneklenerek gerçekleştirildi. Koyunların bakım beslenmesi tamamen koyun sahiplerinin uyguladığı bakım besleme şartlarında gerçekleşdi. Koyunlar ilkbahar ve yaz aylarında merada, kış aylarında ise ağılda beslendi. Bulgular: İki, 3, 4 ve 5 yaş ve üzeri koyunlarda kirli yapağı verimi sırası ile 1.80, 1.69, 1.62 ve 1.58 kg olarak bulunurken, elit ve taban sürülerde medullalı elyaf oranı %33.51 ile 32.75 ve lüle uzunluğu elit ve taban sürülerde 30.33 ile 27.73 (Hauter) mm olarak tespit edildi. Aynı gruplarda lif çapı 28.63 ile 26.96 μm ve yapağı randımanı %60.78 ile 53.77 olarak hesaplandı. Yapağı özellikleri bakımından ise sürülerde yapağı ağırlığı ve randımanı açısından farklılık gözlendi (p<0.05). Öneri: Özellikle yapağı miktarı ve incelik bakımından Merinos melezlerine yakın değerler gösteren işletmeler tespit edildi. İşletmeler arasında varyasyon olduğu bunun seleksiyon, bakım ve besleme ile daha iyi noktalara getirilebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelime: koyun ırkları hayvansal lifler yün üretimi Kangal-Akkaraman (koyun ırkı) koyun yapağı

Konular: Biyoloji Veterinerlik

Wool properties in Kangal Akkaraman sheep

Öz:

Garip M, Coskun B, Polat ES, Yilmaz A, Tekin ME, Caglayan T, Kilic N. Wool properties in Kangal Akkaraman sheep. Eurasian J Vet Sci, 2010, 26, 2, 93-99 Aim: This research was studied for determination of greasy wool yield, wool length, fiber diameter, elasticity, strength and efficiency in Akkaraman sheep breeding at public hand. Materials and Methods: Research has been carried out with 1623 sheep wool samples in Kangal district from 7 different local breeders. The management and nutrition of sheep were made completely by breeders. The sheep had been fed at pasture in the spring and summer and in indoors during winter. Results: Greasy wool yields for 2, 3, 4 and 5 years old sheep were found as 1.80, 1.69, 1.62 and 1.58 kg, while medullated fiber rates were determined as 33.51 and 32.75% and 32.86, 31.87, and wool lengths were determined as 30.33 and 27.73 (Hauter) mm in elite and base herds, respectively. Fiber diameters and wool percentages were calculated as 28.63 and 26.96 and 60.78 and 53.77%, respectively. Statistically significance was determined (p<0.05) only in greasy wool weighs and wool percentage. Conclusion: The wool yield and fiber diameter of some sheep herds were found very close to Merino cross-bred sheep. The variation between the sampled herds of sheep is believed to be decreased with selection and management.

Anahtar Kelime: sheep fleece sheep breeds animal fibres wool production Kangal-Akkaraman (sheep breeds)

Konular: Biyoloji Veterinerlik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akçapınar H, 2000. Koyun Yetiştiriciliği, 2. Baskı, İsmat Matbaacılık, Ankara, s:73-86.
Altın T, Karaca O, Cemal İ, Atay O, 1999. Çine Çaparı ve Çine Tipi (yöresel sentetik) koyunların yapağı verimi ve özellikleri. Uluslararası Hayvancılık’99 Kongresi, 21-24 Eylül, İzmir, 760-765.
Anonim, 2008. TÜİK Tarım İstatistikleri Özeti, Ankara.
Anonim: IWTO, 1995. International Wool Textile Organization, Specification. The International Wool Secretariat Raw Wool Department, UK.
Arık İZ, Delal G, Cengiz F, 2003. Anadolu Merinosu, Akkaraman, Ile de France x Anadolu Merinosu (F1), Ile de France x Akkaraman (F1) Melezi koyunlarda bazı yapağı fiziksel özellikleri. Tr J Vet Anim Sci, 27, 651-656.
Aytaç, M, 2004. Akkaraman, Sakız x Akkaraman F1 ve G1 ile Kıvırcık x Akkaraman F1 ve G1 genotiplerinde verim özellikleri, (Doktora Tezi). AÜ Sağ Bil Enst, Ankara.
Başpınar H, Oğan M, Şener E, Batmaz S, 1993. Bursa İli çevresinde yetiştirilen Karacabey Merinosu Koyunların yapağı özellikleri üzerine bir araştırma. Hayv Arşt Derg, 3, 79–81.
Bidinost F, Roldan DL, Dodero AM, Cano EM, Taddeo HR, Mueller JP, Poli MA, 2008. Wool quantitative trait loci in Merino sheep. Small Rum Res, 74, 113–118.
Cangir S, Eliçin A, 1980. Orta Anadolu Devlet Üretme Çiftliklerinde yetiştirilen Anadolu Merinoslarında yapağı verimi ile ilgili bazı özelliklere ait fenotipik parametreler. Doktora Tez Özetleri. AÜ Basımevi, Ankara, s: 753-757.
Chomiczewska MA, Baranowski P, Szatkowka I, 1995. Analysis of the Wool production of Polish Merino x Suffolk crossbreds of different genotypes. Zesyty-Naukowe Akademi-Rolniczej-W-Szcecinie. Zootechnica, 31, 75-86.
Çolakoğlu N, Özbeyaz C, 1999. Akkaraman ve Malya koyunlarının bazı verim özelliklerinin karşılaştırılması. Tr J Vet Anim Sci, 23, 351–360.
Emsen H, 1982. Merinos ve İvesi ırkları ile bunların kendi aralarında ve Merinoslarla melezlemelerinden elde edilen yapağıların sanayide kullanılabilme olanakları (Doçentlik Tezi). AÜ Zir Fak, Erzurum.
İmeryüz F, Sandıkçıoğlu, M, 1968. Koyun Yetiştiriciliğinde Yapağı. Lalahan Hayv Araş Enst Derg, Yay. No: 22, 24-53.
İmik H, Tuncer SD, Aytaç M, Aylan M, 2003. Akkaraman kuzu rasyonlarına arpa yerine farklı oranlarda katılan kavuzu alınmış süpürge darısının (S. vulgare) besi performansı ve yapağı kalitesi üzerine etkisi. Turk J Vet Anim Sci, 2, 677-684.
Kaymakçı M, Sönmez R, 1992. Koyun Yetiştiriciliği. Hasad Yayıncılık, Hayvancılık Serisi: 3, İstanbul, s:359-364.
Küçük M, Yılmaz O, Ateş CT, 2000. Morkaraman, Hamdani ve Karagül yapağılarının halı tipi yapağı özelliklerine göre değerlendirilmesi. YYÜ Vet Fak Derg, 11, 54-59.
Öznacar K, 1973. Karacabey Merinoslarında yapağı yönünden seleksiyon imkanları. Lalahan Hayv Araş Derg, Yayın No:32 s:16-23.
Schlink AC, Brown DJ, Longree M, 2001. Role of fibre length variation in staple strength of Merino Wool. Wool Tech. Sheep Breed, 49, 202–211.
SPSS 15.0.0, 2001. Statistical package in social sciences for windows, Chicago, USA.
Şahan Ü, Koyuncu M, Akgündüz V, Deligözoğlu F, 1995. Etçi Irklar x Merinos Melezi F1 koyunların yapağı verim ve özellikleri. Lalahan Hayv Araş Derg, 35, 92–109.
Tekin ME, Kadak R, Akmaz A, Ergin A, 1999. Türk Merinosu ve Etçi Irklar x Türk Merinosu Melezlerinin (F1G1) yapağı özellikleri. Tr J Vet Anim Sci, 23, 391–396.
Turner HN, 1971. Exotic sheep breeds of possible value in North Australia. WTSB ,18, 1, 42-49.
Ünal N, Akçapınar H, 2001. Orta Anadolu Merinoslarında önemli verim özellikleri ve seleksiyonla geliştirilmesi imkânları 1. Önemli verim özellikleri. Lalahan Hayv Araş Derg, 41–51.
Yalçın BC, 1986. Sheep and goats in Turkey. FAO Animal Production and Protection Paper 60, Rome, p:31.
Yalçın BC, Müftüoğlu Ş, Yurtçu B, 1972. Konya Merinoslarında önemli verim özelliklerinin seleksiyonla geliştirilme imkânları 1. Çeşitli özellikler bakımından performans seviyeleri. AÜ Basım Evi, Ankara, s: 244-245.
Yalçın BC, Müftüoğlu Ş, Yurtçu B, 1980. Orta Anadolu Merinoslarının verim özelliklerinin seleksiyonla geliştirilmesi üzerinde araştırmalar. Lalahan Hayv Arş Enst, Yayın No: 61.
Yıldız N, Denk H, 2006. Van bölgesinde halk elinde yetiştirilen Akkaraman koyunların çeşitli verim özelliklerinin araştırılması. Kirli yapağı verimleri, lüle uzunlukları, beden ölçüleri, kuzuların doğum ağırlıkları ve yaşama güçleri. FÜ Sağ Bil Derg, 20, 29-37.

APA	GARİP M, Coskun B, POLAT E, YILMAZ A, TEKİN M, ÇAĞLAYAN T, KILIÇ N (2010). Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. , 93 - 99.
Chicago	GARİP Mustafa,Coskun Behic,POLAT Esad Sami,YILMAZ Alper,TEKİN MEHMET EMİN,ÇAĞLAYAN TAMER,KILIÇ Necip Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. (2010): 93 - 99.
MLA	GARİP Mustafa,Coskun Behic,POLAT Esad Sami,YILMAZ Alper,TEKİN MEHMET EMİN,ÇAĞLAYAN TAMER,KILIÇ Necip Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. , 2010, ss.93 - 99.
AMA	GARİP M,Coskun B,POLAT E,YILMAZ A,TEKİN M,ÇAĞLAYAN T,KILIÇ N Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. . 2010; 93 - 99.
Vancouver	GARİP M,Coskun B,POLAT E,YILMAZ A,TEKİN M,ÇAĞLAYAN T,KILIÇ N Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. . 2010; 93 - 99.
IEEE	GARİP M,Coskun B,POLAT E,YILMAZ A,TEKİN M,ÇAĞLAYAN T,KILIÇ N "Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri." , ss.93 - 99, 2010.
ISNAD	GARİP, Mustafa vd. "Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri". (2010), 93-99.

APA	GARİP M, Coskun B, POLAT E, YILMAZ A, TEKİN M, ÇAĞLAYAN T, KILIÇ N (2010). Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. Eurasian Journal of Veterinary Sciences, 26(2), 93 - 99.
Chicago	GARİP Mustafa,Coskun Behic,POLAT Esad Sami,YILMAZ Alper,TEKİN MEHMET EMİN,ÇAĞLAYAN TAMER,KILIÇ Necip Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. Eurasian Journal of Veterinary Sciences 26, no.2 (2010): 93 - 99.
MLA	GARİP Mustafa,Coskun Behic,POLAT Esad Sami,YILMAZ Alper,TEKİN MEHMET EMİN,ÇAĞLAYAN TAMER,KILIÇ Necip Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. Eurasian Journal of Veterinary Sciences, vol.26, no.2, 2010, ss.93 - 99.
AMA	GARİP M,Coskun B,POLAT E,YILMAZ A,TEKİN M,ÇAĞLAYAN T,KILIÇ N Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. Eurasian Journal of Veterinary Sciences. 2010; 26(2): 93 - 99.
Vancouver	GARİP M,Coskun B,POLAT E,YILMAZ A,TEKİN M,ÇAĞLAYAN T,KILIÇ N Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri. Eurasian Journal of Veterinary Sciences. 2010; 26(2): 93 - 99.
IEEE	GARİP M,Coskun B,POLAT E,YILMAZ A,TEKİN M,ÇAĞLAYAN T,KILIÇ N "Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri." Eurasian Journal of Veterinary Sciences, 26, ss.93 - 99, 2010.
ISNAD	GARİP, Mustafa vd. "Kangal Akkaraman koyunlarında yapağı özellikleri". Eurasian Journal of Veterinary Sciences 26/2 (2010), 93-99.