MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ

ÇELİK, Hüseyin

MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ

Hüseyin ÇELİK (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Samsun, Türkiye)

Bahçe

1 0

Yıl: 2019 Cilt: 48 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 17 - 29 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 31-08-2022

MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ

Öz:

Maviyemişin Türkiye serüveni, 1996 yılında Rize’deki ormanlık alanlarda yetişen likapayı kültüre alma fikri ile başlamıştır. Türkiye’de çay tarımı yokken Rize ve Trabzon’da yaşayanların “likapa çayı” yaparak Rusya’ya ihraç ettiğini öğrendik ve likapada (çayüzümü) seleksiyon yapmaya karar verdik. Konu ile ilgili literatür taramaları sonucunda çayüzümünün Vaccinium arctostaphylos olduğunu, Vaccinium cinsine giren bazı türlerin Amerika’da 1900’lü yılların başında kültüre alındığını ve “blueberry” olarak isimlendirildiğini öğrendik. Bunun üzerine “blueberry” konusunda iki adet kitap satın aldık ve kitaplarla birlikte Vaccinium cinsi ile ilgili yüzlerce makaleyi Türkçeye çevirdik. 1999 yılında Rize İkizdereli Osman Nuri YILDIZ aracılığı ile bazı maviyemiş çeşitlerini Türkiye’ye getirerek İkizdere’de ilk ticari maviyemiş bahçesini tesis ettik. Maalesef Türkiye’de Vaccinium cinsine giren pek çok türe “yabanmersini” denildiği için isim karmaşası vardı. İki binli yıllarda Vaccinium cinsine giren türlerin isimleri tarafımızdan Türkçeleştirerek “bluberry” maviyemiş; cranberry “turnayemişi”; lingonberry “kekreyemiş”; “rabbiteye blueberry” tavşangözü maviyemişi; “bilberry” çobanüzümü; “Caucasian whortleberry” ise “çayüzümü” isimleriyle tescillenmiştir. Türkiye’de ilk maviyemiş meyvesini 2003 yılında taze olarak piyasaya sunduk ve aynı yıl reçel ile yaş pasta sektörüne kazandırdık. Maviyemiş ile turnayemişi fidanlarının ithalatına son vermek için birçok çeşidini tescilledik ve fidan üretimlerini başlattık. Şu anda Türkiye’de 6000 dekar alanda yaklaşık 5000 ton maviyemiş üretimi yapılmaktadır. Bu makalede maviyemişin Türkiye’ye introdüksiyonu, adaptasyonu ve yaygınlaştırılması sürecinde yapılan çalışmalara yer verilerek maviyemişin Türkiye’deki 20 yıllık tarihsel geçmişi kronolojik olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelime:

ADVENTURE OF BLUEBERRY IN TURKEY

Öz:

Blueberry Turkey’s adventure began with my idea that conduct a selection study for Caucasian whortleberry (Vaccinium acrtostaphylos) grown in my hometown, Rize–Güneysu–Yüksekköy in the year of 1996. Before tea cultivation in Rize and Trabzon province, thousands of peoples inhabited in the area harvested the green and fresh bushes of the wild Caucasian whortleberry, made black tea from these bushes and export them to the Russia. I learned the Caucasian whortleberry and bilberry and some Vaccinum species cultivation began at the beginning of 1990 in the USA. I also learned that blueberry name derived from the blue color of the berry. I bought several books written on blueberry from USA. After translation of the several books and hundreds of articles about blueberry, we bought blueberry potted plants from Poland by Osman Nuri YILDIZ at the year of 1999, and we established the first orchard in Rize–İkizdere village. In the year of 2003, we harvested the first commercial blueberry and marketed them as fresh, jam and muffin. Unfortunately, there are “yabanmersini” caos in Turkey and cranberry, blueberry, Caucasian whortleberry, bilberry, lingonberry and some Myrtus species called as “yabanmersini”. This name confusion also caused health problems in Turkey. Because many berry fruits have different English name, Latin name, plant habitus and health benefits were given the same name. After the beginning of the blueberry cultivation, I gave the right Turkish name of the new berry fruit and I solve the name chaos. I gave the new and Turkish name to the new berry fruits as, “maviyemiş for blueberry”, “turnayemişi for cranberry”, “kekreyemiş for lingonberry”, “çayüüzümü for Caucasian whortleberry”, “çobanüzümü for bilberry” and The Ministry of Agriculture and Forestry registered these names. This article includes the chronological background of blueberry introduced to Turkey at the year of 1999 and detailed and historical information of blueberry are presented.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Anonym, 2011. Blueberry growing comes to the national agricultural library. Agricultural Research, May-June 2011:14- 16p.
2. Anonym, 2016. 100 years of blueberries. a dynamic journey from farm to table. The US Highbush Blueberry Council Presents. 7p.
3. Anonym, 2019a. FAO Statistics (http:// www.fao.org/faostat/en/#data/QC).
4. Anonym, 2019b. Blueberries. A National Information Resource for Value-Added Agriculture.
5. Anonym, 2019c. Blueberries (https://www. agmrc.org/commodities-products/fruits/blu eberries).
6. Ateş, S., 2011. Trabzon ili Hayrat ilçesinde organik olarak yetişmekte olan bazı maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) çeşitlerinin büyüme, gelişme ve verim özelliklerinin saptanması (Yüksek Lisans Tezi). OMÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, 215s.
7. Ateş, S., Çelik, H., 2012. Dünya ve Türkiye maviyemiş üretim potansiyeli. (Özet) 4. Ulusal Üzümsü Meyveler Semp., 3-5 Ekim, Akdeniz Üniversitesi, 116s.
8. Ateş, S., Çelik, H., 2013. Dünya ve Türkiye’de maviyemiş üretim potansiyeli. Hasad Tarım Dergisi, Bitkisel Üretim, 29(343):76-80.
9. Ateş, S., Çelik, H., İslam, A., 2017. Doğu Karadeniz Bölgesinde organik olarak yetişmekte olan bazı yüksek boylu maviyemiş çeşitlerinin pomolojik ve kimyasal özellikleri. Bahçe 46(Özel Sayı 1):163-170.
10. Çağlayan, K., Çelik, H., Gazel, M., Elçi, E., Gündüz, K., Grubar, B., Marn, M.V., 2016. Occurrence of Vaccinium viruses in Black Sea region of Turkey. 11. International Vaccinium Symposum, Orlando, Florida, Abstrack Book, 76p.
11. Çağlayan, K., Gazel, M., Tunç, B., Acıoğlu, M., Gündüz, K., Çelik, H., Mavric, I., Marn, M., 2019. Türkiye’de kültüre alınan Vaccinium türlerindeki virüslerin bulunma ve yaygınlık oranlarının Das-Elisa ve RT-PCR analizleri ile tespit edilmesi. 6. Ulusal Üzümsü Meyveler Semp., 05-07.09.2019, Samsun, 13s.
12. Çelik, H., 2009a. Yield and berry characteristics of some northern highbush blueberries grown at different altitudes in Turkey. In the context of COST-Action 863, Proceedings of the Workshop on “Berry production in changing climate conditions and cultivation systems”. 29-31 October, Geisenhaim, Germany. ISHS Acta Horticulturae, 838:63-67.
13. Çelik, H., 2003. Bazı yüksek çalı maviyemiş çeşitlerinin Rize’deki performanslarının saptanması üzerine araştırmalar-1. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Semp., 23-25.10.2003, Ordu, 454-460s.
14. Çelik, H., 2004a. Türkiye için yeni ve harika bir meyve, maviyemiş (likapayabanmersini), üzümsü meyvelerin kralıdır. Hasad Gıda, Tarım ve Hayvancılık Dergisi 20(235):42-51.
15. Çelik, H., 2004b. Trabzon ili Hayrat ilçesinde alternatif ürünler projesi. Nuhoğlu Vakfı Yayını, Nisan 2004:74-78.
16. Çelik, H., 2006a. Kuzey orijinli yüksek çalı maviyemiş yumuşak odun çeliklerinde köklenme üzerine alttan ısıtma sıcaklığının etkisi. 2. Ulusal Üzümsü Meyveler Semp., 14-16 Eylül, Tokat, 129-135s. (Bu çalışma DPT “TAP-024, 2003K120900” tarafından desteklenmiştir).
17. Çelik, H., 2006b. Rize’nin yeni meyvesi olan yüksek boylu maviyemiş yetiştiriciliği, Dünya ve Türkiye’deki durumu ve geleceği. 1. Rize Sempozyumu, 16-18.11.2006, Rize, 490-501s.
18. Çelik, H., 2006c. Karadeniz Bölgesi için yeni bir meyve türü, maviyemiş (yabanmersini, likapa). 2. Ulusal Üzümsü Meyveler Semp., 14-16 Eylül, Tokat, 124- 128s.
19. Çelik, H., 2007a. Aybastı-Kabataş için yeni ve kârlı bir meyve, maviyemiş. 8. Aybastı-Kabataş Kurultayı. Dün, Bugün ve Yarın Sürecinde Yörenin Ekolojik ve Endüstriyel Kalkınma Potansiyeli ve Stratejileri, 02-03.07.2007, Perşembe Yaylası, Ordu, 9:27-48.
20. Çelik, H., 2007b. Northland kuzey orijinli yüksek çalı maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) yeşil çeliklerinin köklenmesi üzerine farklı ortamların etkisi. 5. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-7 Eylül, Erzurum, 1(Meyvecilik):37-41.
21. Çelik, H., 2007c. Maviyemiş bilimsel gezi notları. (Ed. S. Şengel), 17-20, Aybastı Kabataş Kurultay Yayınları, Eskişehir, 8121s.
22. Çelik, H., 2007d. Türkiye’nin yeni meyvesi olan maviyemiş Karadeniz Bölgesi’nde hızla yayılıyor. Hasad Aylık Tarım Dergisi Bitkisel Üretim 23(267):36- 40.
23. Çelik, H., 2008a. Maviyemiş yetiştiriciliği el kitabı. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi, Artvin’de Yabanmersini (Likapa) Eğitimi Projesi, 63s.
24. Çelik, H., 2008b. Maviyemiş yetiştiriciliği ders notu. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi, Artvin’de Maviyemiş Eğitimi Projesi, 103s.
25. Çelik, H., 2008c. Maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.). Bağbahçe Dergisi 18(Temmuz-Ağustos):28-29.
26. Çelik, H., 2009a. Maviyemiş yetiştiriciliği. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayın Dairesi Başkanlığı, Çiftçi Eğitim Serisi Yayın No: 2009/73, 64s.
27. Çelik, H., 2009b. The performance of some northern highbush blueberry (Vaccinium corymbosum L.) varieties in North eastern part of Anatolia. Anadolu J. Agric. Sci. 24(3):141-146. (SCI’de 2 atıf aldı).
28. Çelik, H., 2011. Maviyemiş-blueberry. Gifimey Mesleki Yayınlar Serisi: 1. İstanbul, 8p.
29. Çelik, H., 2012a. Türkiye’deki yabanmersini terim karmaşasının çözümü, kültürü yapılan ve yapılmayan Vaccinium türleri. 4. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 3-5 Ekim, Akdeniz Üniversitesi, Antalya, 137-149.
30. Çelik, H., 2012b. Yüksek boylu maviyemiş (highbush blueberry) yetiştiriciliği. Gifimey Mesleki Yayınlar Serisi-3, ISBN: 978-605-88510-9-2, 152p.
31. Çelik, H., 2014. Odun dışı orman ürünü olarak Vaccinium’ların önemi ve Türkiye’deki yabanmersini terim karmaşası. 3. Uluslararası Odun Dışı Orman Ürünleri Semp., 8-10.05.2014, Kahramanmaraş, 672-685s.
32. Çelik, H., 2015. Yüksek boylu maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) çeşitlerinden alınan yapraklı yumuşak odun mikro çeliklerde köklenme üzerine ortamların etkisi. 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 25-29.08.2015, Çanakkale, Özet Kitabı, 1:(Sözlü).
33. Çelik, H., 2016. Blueberry culture in Turkey, today and in the future. 11. International Vaccinium Symposum, Orlando, Florida, Abstrack Book, 13p.
34. Çelik, H., 2016. Yüksek boylu maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) çeşitlerinden alınan yapraklı yumuşak odun mikro çeliklerde köklenme üzerine ortamların etkisi. Bahçe 45(1):1-6.
35. Çelik, H., 2017a. Yüksek boylu maviyemiş çeşitlerinden alınan yapraklı yarı odunsu çeliklerde köklenme üzerine çelik alma zamanı ve IBA uygulamalarının etkisi. Bahçe 46(Özel Sayı 1):63-72.
36. Çelik, H., 2017b. Maviyemiş ve diğer Vaccinium’lar. TÜBİTAK Broşür, 10p.
37. Çelik, H., 2018. The productivity of some southern highbush and rabbiteye blueberry cultivars under Turkey conditions. 30. International Horticultural Congress (IHC2018), 3. International Berry Symposium (S12). Abstract Book, p:6-7. 12-16.08.2018, Istanbul/Turkey (Oral Presentation, Full Paper).
38. Çelik, H., 2019a. Güneyli yüksek boylu ve tavşangözü maviyemiş çeşitlerinin Samsun şartlarındaki performansı. 6. Ulusal Üzümsü Meyveler Semp., 5-7.09.2019, Samsun, 47p.
39. Çelik, H., 2019b. Maviyemişin Türkiye’deki serüveni. 6. Ulusal Üzümsü Meyveler Semp., 5-7.9.2019, Samsun, 24p. 40. Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., 2013.
Maviyemiş. Üzümsü Meyveler, 6. Bölüm, (Ed. Y.S. Ağaoğlu, R. Gerçekçioğlu), 245- 377. Tomurcukbağ Ltd. Şti., Eğitim Yayın No: 1, Ankara.
41. Çelik, H., Ateş, S., 2009a. Kültürü yapılan Vaccinium türleri ve sağlık açısından yararları. 3. Ulusal Üzümsü Meyveler Semp., 10-12.06.2009, Kahramanmaraş, 314-325.
42. Çelik, H., Ateş, S., 2009b. Maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) yumuşak odun çeliklerinde yaprak miktarı ve bazaldaki kesim yerinin köklenme üzerine etkileri. 3. Ulusal Üzümsü Meyveler Semp., 10-12.06.2009, Kahramanmaraş, 139.
43. Çelik, H., Cangi, R., İslam A., 2006. Nuhoğlu Vakfı Hayrat örnek meyve bahçesi tesisi ve Karadeniz Bölgesi için önemi. Nuhoğlu Vakfı Dergisi Nisan- 2006:8-32.
44. Çelik, H., İslam, A., 2008a. Trabzon ili Hayrat ilçesinde modern tarım teknikleri ile üretilen organik ürünler, maviyemiş (blueberry). Nuhoğlu ve Aile Yakınları Vakfı Yayını, 6p.
45. Çelik, H., İslam, A., 2008b. Trabzon İli Hayrat ilçesinde modern tarım teknikleri ile üretilen organik ürünler, turnayemişi (cranberry). Nuhoğlu ve Aile Yakınları Vakfı Yayını, 6p.
46. Çelik, H., İslam, A., 2010. Bazı maviyemiş çeşitlerinin Doğu Karadeniz Bölgesinde organik olarak yetiştirilmesi-1. Türkiye 4. Organik Tarım Semp., 28.06-1.07.2010, Erzurum, 363-367.
47. Çelik, H., İslam, A., 2011. Nuhoğlu Vakfı Hayrat örnek meyve bahçesindeki gelişmeler ve bazı türlerden (maviyemiş, böğürtlen) elde edilen ilk bilimsel sonuçlar. Nuhoğlu Vakfı Dergisi, Nisan 2008-Nisan 2010, 67-70.
48. Çelik, H., İslam, A., 2013. Turnayemişi. Üzümsü Meyveler, 7. Bölüm, (Ed. Y.S. Ağaoğlu, R. Gerçekçioğlu), 333-377. Tomurcukbağ Ltd. Şti., Eğitim Yayın No: 1, Ankara.
49. Çelik, H., İslam, A., 2014. Blueberry species introduction, selection and cultivation practices in Northeastern part of Anatolia. 10. International Symposium on Vaccinium and Other Super Fruits, 16- 22.06.2012, MECC-Maastricht, Holland. ISHS Acta Hort. 1017:441-446. (Conference Proceedings Citation Index Science (CPCI-S)).
50. Çelik, H., Koca, İ., 2013. Pomological and chemical properties of some Caucasian whortleberry (Vaccinium arctostaphylos L.) grown in Güneysu-Rize-Turkey. International Caucasian Forestry Symposium, Proceedings Book: 464-471, 24-26.10.2013, Artvin/Turkey.
51. Çelik, H., Odabaş, F., 2007. Yüzyılın meyvesi, maviyemiş (yaban mersini, likapa) (Vaccinium corymbosum L.). 5. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-7 Eylül, Erzurum, 1(Meyvecilik):339-342.
52. Çelik, H., Odabaş, M.S., 2009. Mathematical modeling of the indole-3- butyric acid applications on rooting of northern highbush blueberry (Vaccinium corymbosum L.) softwood-cuttings. Acta Physiologiae Plantarum 31(2):295-299. (SCI-Expanded) (SCI’de 17 atıf aldı).
53. Çelik, H., Özgen., M., Saraçoğlu, O., 2013. Trabzon’da organik olarak yetişen maviyemiş çeşitlerinin fitokimyasal içerikleri ile antioksidan kapasiteleri. Türkiye 5. Organik Tarım Sempozyumu, 25-27.09.2013, Samsun, 1:109-116.
54. Çelik, H., Serçe, S., 2015. Wild Vaccinium in Turkey. HortScience 50(9):146.
55. Çelik, H., Serdar, U., Duman, E., Odabaş, F., 2007. Artvin ili Camili yöresinde yetişen bazı maviyemiş (Vaccinium spp.) genotiplerinin pomolojik özellikleri. 5. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-7 Eylül, Erzurum, 1(Meyvecilik):334-338.
56. Demchak, K., Harper, J.K., Kim, L.F., 2014. Highbush blueberry production. Agricultural Alternatives. PSU-UA265, 8p.
57. Ercisli, S., Çelik, H., 2008. Mulberry and blueberry cultivation in Turkey. Pomologia Croatica, 14:281-288.
58. Erper, I., Çelik, H., 2011. First report of Pestalotiopsis guepinii on Vaccinium corymbosum in Turkey. J. Plant Pathology 93(4):87.
59. Gazel, M., Elçi, E., Çelik, H., Gündüz, K., Mavric Plesco, I., Virscek Marn, M., Çağlayan, K., 2015. The presence of blueberry mosaic associated virüs in Vaccinium spp. in Turkey. 23. Int. Conf. on Virus and Other Graft Transmissible Diseases of Fruits. ICVF, June 8-12, Aiina Hall, Morioka, Iwate, Japan. Abstract Book, 100p.
60. Gerçekçioğlu, R., Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., İslam, A., 2013. Diğer üzümsü meyveler (berberis, yalancı iğde, çakal eriği, kekreyemiş). Üzümsü Meyveler, 14. Bölüm, (Ed. Y.S. Ağaoğlu, R. Gerçekçioğlu). 587-654. Tomurcukbağ Ltd. Şti., Eğitim Yayın No: 1, Ankara.
61. İslam, A., Çelik, H., 2006. Trabzon ili Of ilçesi ve çevresinde yetişen Vaccinium’ ların morfolojik ve pomolojik özellikleri. 2. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 14-16 Eylül, Tokat, 141-144s.
62. İslam, A., Çelik, H., Serdar, U., 2009. Evaluation of Vaccinium arctostaphylos selections from the Artvin and Trabzon provinces of Turkey. ISHS Acta Hort. 810:129-132. (Conference Proceedings Citation Index- Science (CPCI-S)).
63. Karabulut, B., Çelik, H., 2013. The effects of gibberellin and dry-cold stratification on germination of Caucasian whortleberry (Vaccinium arctostaphylos L.) and bilberry (Vaccinium myrtillus L.) seeds collected from Artvin forest and plateaus. Int. Caucasian Forestry Symposium, 24-26.10.2013, Artvin/Turkey, 1118-1124.
64. Karabulut, B., Çelik, H., 2019a. Maviyemişin çoğaltılması, Türkiye ve dünyada yapılan çalışmalar. 6. Ulusal Üzümsü Meyveler Semp., 5-7.09.2019, Samsun, 49p.
65. Karabulut, B., Çelik, H., 2019b. Vaccinium türleri ve yüksek boylu maviyemiş çeşitlerinde çekirdek sayısı ile meyve özellikleri arasındaki ilişkiler. 6. Ulusal Üzümsü Meyveler Semp., 5-7.09.2019, Samsun, 46p.
66. Koca, İ., Karadeniz, B., Çelik, H., Demirsoy, L., 2008. Karadeniz bölgesinde yetişen bazı üzümsü meyvelerin özellikleri. Türkiye 10. Gıda Kongresi, 21- 23 Mayıs, Erzurum, 261-264s.
67. Özgen, M., Celik, H., Saracoglu, O., 2014. Less known Vaccinium: antioxidant and chemical properties of selected Caucasian whortleberry (Vaccinium arctostaphylos) fruits native to black sea region of Turkey. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 12(4):59- 66. (SCI-Expanded).
68. Seydioğlu, Y., Çelik, H., 2019. Saksıda yetişen yüksek boylu maviyemişlerin fenolojik safhaları ile bazı kalite özellikleri. 6. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 5-7.09.2019, Samsun, 48p.
69. Stuckrath, T. 2016. Blueberries 100 years of deliciousness. Thrive Meetings, June, 2016.

APA	ÇELİK H (2019). MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ. , 17 - 29.
Chicago	ÇELİK Hüseyin MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ. (2019): 17 - 29.
MLA	ÇELİK Hüseyin MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ. , 2019, ss.17 - 29.
AMA	ÇELİK H MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ. . 2019; 17 - 29.
Vancouver	ÇELİK H MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ. . 2019; 17 - 29.
IEEE	ÇELİK H "MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ." , ss.17 - 29, 2019.
ISNAD	ÇELİK, Hüseyin. "MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ". (2019), 17-29.

APA	ÇELİK H (2019). MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ. Bahçe, 48(1), 17 - 29.
Chicago	ÇELİK Hüseyin MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ. Bahçe 48, no.1 (2019): 17 - 29.
MLA	ÇELİK Hüseyin MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ. Bahçe, vol.48, no.1, 2019, ss.17 - 29.
AMA	ÇELİK H MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ. Bahçe. 2019; 48(1): 17 - 29.
Vancouver	ÇELİK H MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ. Bahçe. 2019; 48(1): 17 - 29.
IEEE	ÇELİK H "MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ." Bahçe, 48, ss.17 - 29, 2019.
ISNAD	ÇELİK, Hüseyin. "MAVİYEMİŞİN TÜRKİYE’DEKİ SERÜVENİ". Bahçe 48/1 (2019), 17-29.