GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ
Yıl: 2021 Cilt: 11 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1660 - 1670 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.24315/tred.961501 İndeks Tarihi: 01-09-2022
GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ
Öz: Bu çalışmada Uygur Dönemi destanlarından Göç Destanı, kahramanın yolculuğu bağlamında kişiler dünyası açısından incelenmiştir. Göç Destanı Türeyiş Destanı’nın bir uzantısı gibidir. Çin ve İran kaynaklarından edinilen bilgilere göre iki farklı söyleyişi vardır. Çin kaynaklarına göre destanın başında, Buğu Kağan’ın doğumu ve tahta gelişi anlatılır. Destanın olay örgüsünün anlatıldığı bölümün başkahramanı Galı Tekin’dir. Galı Tekin’in bir Çin prensesi ile evlenmesi ve Çinlilerin hain planlarını uygulamaya koymaları, Uygurların yerini yurdunu bırakıp göçmesine zemin hazırlar. Çalışmada Galı Tekin’in Çin prensesi ile evlenmesi ile başlayan ve ölümü ile son bulan yolculuğu, Christopher Vogler’in (2019) Yazarın Yolculuğu adlı eserinde kullandığı yolculuğun aşamalarından hareketle incelenmiş ve kişiler dünyası yorumlanmıştır. Destan metni belirlenen başlıklar düzleminde analiz edilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiştir. Çalışmanın birinci bölümü olan yolculuğun aşamalarında belge inceleme, ikinci bölümünde ele alınan kişiler dünyasında ise olgu bilim yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonunda Vogler’in belirlediği aşamalarla Göç Destanı’nın anlatı seyrinin uygunluğu görülmüştür. Vogler’in teorisinin Türk halk anlatılarına uygunluğunu ve geçerliğini iddia etmek için bu alanda çok daha fazla metin üzerinde çalışmaya ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelime: EXAMINATION OF THE MIGRATION EPIC IN THE CONTEXT OF THE HERO'S ENDLESS JOURNEY FROM THE POINT OF WORLD OF CHARACTERS
Öz: In this study, The Migration Epic, one of the epics of the Uighur Period, was examined in terms of the world of characters in the context of the hero's journey. The Migration Epic is like an extension of the Epic of Descent. According to the information obtained from Chinese and Iranian sources, it has two different narrations. According to Chinese sources, at the beginning of the epic, the birth of Buğu Kağan and his ascending to the throne are told. Galı Tekin is the protagonist of the episode where the plot of the epic is told. The marriage of Galı Tekin with a Chinese princess and the implementation of the Chinese's treacherous plans pave the way for the Uighurs to leave their homeland and migrate. In the study, Galı Tekin's journey, which started with his marriage to the Chinese princess and ended with his death, was examined based on the stages of the journey used by Christopher Vogler (2019) in his work, The Author's Journey, and the world of characters was interpreted. The text of epic was analysed based on the determined titles. Qualitative research approach was adopted in the study. In the stages of the journey, which is the first part of the study, document analysis was used, and the phenomenology method was used in the world of characters discussed in the second part. At the end of the study, the appropriateness of the narrative course of The Migration Epic with the stages determined by Vogler was seen. Much more study on the texts of this field is needed to assert the validity and relevance of Vogler's theory to Turkish folk narratives.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aça, M. (1999). Türk kahramanlık destanlarında iç mücâdele ve yakın akrabaları tarafından ihanete uğrayan kahraman. Millî Folklor Dergisi, 44, 18-23.
- Aça, M. (2000). türk Destancılık Geleneğine Bütüncül Yaklaşabilme ve Alp Kavramı Üzerine Bazı Yeni Yaklaşım Denemeleri. Millî Folklor Dergisi, 6 (48), 5- 17.
- Alptekin, A. B. (1998). Kazakistan kaynaklarına göre Dede Korkut’un doğumu. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (6), 639-645.
- Alptekin, A. B. (1999). Bamsı Beyrek Hikâyesi’nin motif Yapısı. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni Bildirileri (19-21 Ekim), Ankara.
- Alizade, R. (2011). Tıva ve Sor kahramanlık destanlarında mitolojik motifler. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 11(1), 33-43.
- Aktaş, Ş. (1998). Roman sanatı ve incelemesine giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Aksoy, H. (2019). Kırgız destanlarında kadın tipler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Aslan, E. (1995). Dede Korkut Hikâyeleri ile Türk destan ve halk hikâyelerinde alp-kız motifi. Folklor/Edebiyat Dergisi, (4).
- Bayat, F. (2009), Türk Destancılık tarihi bağlamında Köroğlu Destanı (Türk dünyasının Köroğlu fenomenolojisi). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Bayat, F. (2013), Oğuz destan dünyası, Oğuznamelerin tarihî, mitolojik kökenleri ve teşekkülü. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Bayat, F. (2015). Türk mitolojik sistemi 1. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Bayat, F. (2016). Türk mitolojik sistemi 2. İstanbul : Ötüken Neşriyat.
- Bayram, B. (2006). Oğuz epik anlatmaları ve Çuvaş Alp Hikâyeleri’nde Kutsal Kurt ve Tepegöz. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 6(1), 19-27.
- Bekki, S. (2011). Bazı halk anlatıları ve dinî metinlere göre kahramanın mucizevi (babasız) doğumu. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (58), 111-130.
- Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
- Campell, J. (2013). Kahramanın sonsuz yolculuğu. (S. Gürses, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
- Çelik, A. (2012). Kırgız Türklerinin arkaik destanlarında mitik unsurlar. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
- Çobanoğlu, Ö. (2003). Türk dünyası epik destan geleneği. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Demir, N. ve Erdem, M. D. (2006). Türk kültüründe destan ve Battal Gazi Destanı. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 1(1), 106-159.
- Demirel, H. (2015). Türk destanlarının ana unsurları. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Dilek, İ. (2010). Sibirya Türk destanlarında kahramanın yeraltı ve gökyüzü dünyalarıyla ilişkileri üzerine bazı tesbitler. Millî Folklor Dergisi, (85), 46-56.
- Durmuş, G. (2015). Campell'in Monomit Kuramı bağlamında Manas Destanı: Bir kahramanın sonsuz yolculuğu. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 67-76.
- Düzgün, Ü. (2012). Türk destanlarında merkezi kahraman tipinin tipolojisi. Folklor/Edebiyat, (70), 9-46.
- Ekici, M. (2001). The birth of hero in Turkic epics. Millî Folklor Dergisi, (49), 16-26.
- Ekiz, D. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Eliüz, Ü. (2001). Dede Korkut Hikâyeleri’ndeki Şahıs kadrosunun karakter yapıları bakımından incelenmesi. Bilig, (18), 63-86.
- Ercilasun, A. B. (1988). Oğuz Kağan Destanı üzerine bazı düşünceler. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 34 (1986), 13-16.
- Ergun, M. (2000). Türk ağaç kültü inancının Dede Korkut Hikâyeleri'ndeki yansımaları. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 71-80.
- Ergun, P. (2010). Türk kültüründe ruhlar ve orman kültü. Millî Folklor Dergisi, 11(87), 113-121.
- Fedâkar, S. ve Aksoy, H. (2019). Türk destanlarındaki kadın tiplerin tespiti ve tahlili: Kırgız destanları örneği. Millî Folklor Dergisi, 124, 105-120.
- Günay, U. (1997). Dede Korkut Hikâyeleri'ndeki karakterlerin tahlili. Millî Folklor Dergisi, 5(37), 3-12.
- İnan, A. (2002). Türk Destanlarına Genel Bakış. S. Sakaoğlu, ve A. Duymaz içinde, İslamiyet öncesi Türk destanları (s. 35-51). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- İşankul, C. (2001). Alpamış Destanı ve Dede Korkut Kitabı’ndaki Mitolojik Motifler. (Akt. Selami Fedakar). Millî Folklor Dergisi, (52), 60-67.
- Jureyev, M. ve Kochkarov, T. (2018). Oğuz-Nâme’de mitolojik motifer. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (58), 49-60.
- Kaplan, M. (1985). Dede Korkut Kitabı'nda kadın. Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 3- Tip Tahlilleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Karadavut, Z. (2002). Köroğlu’nun ortaya çıkışı. Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.
- Korkmaz, R. (2018). Sabahattin Ali'nin romanlarında Karakterler/Kişiler Dünyası. R. Korkmaz ve V. Şahin içinde, Romanda Kişiler Dünyası (s. 11-23). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Köksal, H. (1984). Battalnamelerde tip ve motif yapısı. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
- Ögel, B. (2014). Türk Mitolojisi I. Cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Özcan, T. (2003). Oğuz Kağan Destanı’nın kahramanlık mitosu bakımından çözümlenmesi. Millî Folklor Dergisi, 8(57), 76-81.
- Özdemir, C. (2018). Anadolu sahası Türk masallarında elma motifi. Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları.
- Özkan, İ. (1997). Manas ve Altın Arığ Destanı’ndaki motifler. Manas 1000 Bişkek Bildirileri (26-31 Ağustos).
- Pamukçu, O. (2020). Oğuz Kağan Destanı’nda erkek çocuklarına verilen adların mitolojik açıdan değerlendirilmesi. Türk Kültürü ve Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 1(1), 172-197.
- Raglan, L. (1998). Geleneksel kahraman. (Çeviren: Metin Ekici). Milli Folklor, 37, 126-138.
- Saltık Özkan, T. (2009). Kahramanın Yolculuğu bağlamında bamsı beyrek ve erginleme süreci. Millî Folklor Dergisi, 11(81), 27-33.
- Sakaoğlu, S. ve Duymaz, A. (2002). İslamiyet öncesi Türk destanları, İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Sepetçioğlu, M. N. (2004). Karşılaştırmalı Türk Destanları. İstanbul: İrfan Yayımcılık.
- Sinor, D. (2012). Oğuz Kağan Destanı üzerinde bazı mülahazalar. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 4(1-2).
- Sevindik, A. (2017). Eski ve yeni destan araştırmaları üzerinden türk destan araştırmalarına genel bir bakış. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 6(12), 90-99.
- Stevick, P. (2017). Roman Teorisi. (S. Kantarcıoğlu, Çev.) Ankara: Akçağ Yayınları.
- Şenocak, E. (2013). Göç ve Ergenekon destanlarında mitostan ütopyaya yolculuk. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(1), 2525-2537.
- Tekindal, M. ve Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1), 153-182.
- Temur, N. (2012). Manas Destanı’ndaki tipler üzerine bir inceleme. Ankara: Kurgan Edebiyat.
- Turgunbayer, C. (2007). Türk Dünyası destanlarında ortak motifler üzerine. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (24), 93-102.
- Vogler, C. (2019). Yazarın Yolculuğu, senaryo ve öykü yazımının sırları. İstanbul: Okuyanus Yayınları.
- Yakıcı, A. (2003). İslamiyet öncesi Türk destanlarının bilim ve kültür hayatına etkisi üzerine bazı düşünceler. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 411-420.
- Yardımcı, M. (1999). Destanlar. İzmir: Ürün Yayınları.
- Yeşil, Y. (2020). Epik anlatılarda dönüştürücü gücün değişmesi: Kahramanlar ve normlar. Millî Folklor Dergisi, 32(128), 41-47.
- Yıldız, N. (2009), Türk destanlarında çocuksuzluk. Millî Folklor Dergisi, (82), 76-88.
- Yılmaz, M. (1999). Manas Destanı’nın epik kurallara göre incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Yolcu, M. A. (2014). Babasız Gebelik Mitleri Bağlamında Türk mitolojisinde gök-yer dikotomisi ve ana tanrıça kültünün izleri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 70- 92.
| APA | SEVIM O, YÜCEL ÇETIN D (2021). GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 1660 - 1670. 10.24315/tred.961501 |
| Chicago | SEVIM OGUZHAN,YÜCEL ÇETIN DERYA GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ. (2021): 1660 - 1670. 10.24315/tred.961501 |
| MLA | SEVIM OGUZHAN,YÜCEL ÇETIN DERYA GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ. , 2021, ss.1660 - 1670. 10.24315/tred.961501 |
| AMA | SEVIM O,YÜCEL ÇETIN D GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2021; 1660 - 1670. 10.24315/tred.961501 |
| Vancouver | SEVIM O,YÜCEL ÇETIN D GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ. . 2021; 1660 - 1670. 10.24315/tred.961501 |
| IEEE | SEVIM O,YÜCEL ÇETIN D "GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ." , ss.1660 - 1670, 2021. 10.24315/tred.961501 |
| ISNAD | SEVIM, OGUZHAN - YÜCEL ÇETIN, DERYA. "GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ". (2021), 1660-1670. https://doi.org/10.24315/tred.961501 |
| APA | SEVIM O, YÜCEL ÇETIN D (2021). GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1660 - 1670. 10.24315/tred.961501 |
| Chicago | SEVIM OGUZHAN,YÜCEL ÇETIN DERYA GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ. Trakya Eğitim Dergisi 11, no.3 (2021): 1660 - 1670. 10.24315/tred.961501 |
| MLA | SEVIM OGUZHAN,YÜCEL ÇETIN DERYA GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ. Trakya Eğitim Dergisi, vol.11, no.3, 2021, ss.1660 - 1670. 10.24315/tred.961501 |
| AMA | SEVIM O,YÜCEL ÇETIN D GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ. Trakya Eğitim Dergisi. 2021; 11(3): 1660 - 1670. 10.24315/tred.961501 |
| Vancouver | SEVIM O,YÜCEL ÇETIN D GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ. Trakya Eğitim Dergisi. 2021; 11(3): 1660 - 1670. 10.24315/tred.961501 |
| IEEE | SEVIM O,YÜCEL ÇETIN D "GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ." Trakya Eğitim Dergisi, 11, ss.1660 - 1670, 2021. 10.24315/tred.961501 |
| ISNAD | SEVIM, OGUZHAN - YÜCEL ÇETIN, DERYA. "GÖÇ DESTANI’NIN KAHRAMANIN SONSUZ YOLCULUĞU BAĞLAMINDA KİŞİLER DÜNYASI AÇISINDAN İNCELENMESİ". Trakya Eğitim Dergisi 11/3 (2021), 1660-1670. https://doi.org/10.24315/tred.961501 |
