Yıl: 2022 Cilt: 9 Sayı: 17 Sayfa Aralığı: 219 - 251 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/artsanat.2022.17.984504 İndeks Tarihi: 01-09-2022

Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri

Öz:
Bu makalede, Yunanistan örneğinde Osmanlı kadınının tarihî süreç içerisinde sadece ana kara değil adalar da dâhil edilerek çeşme, mektep, hamam, tekke, camii gibi irili ufaklı mimari hayratı üzerinde durulmuştur. Kendi maddi varlıklarını toplumun faydasına harcayan Müslüman Osmanlı kadınını ve onun inşa ettirdiği eserler tanıtılarak Osmanlı-Türk mimarisine ve cinsiyet/kadın çalışmalarına katkıda bulunulmuştur. Bunun yanı sıra Iṡ lam devletlerinde kadınların kamusal alana erişimlerini kısıtlayan mahrem olgusu nedeniyle güçsüz oldukları yönündeki yaygın algıya karşılık gerçeğin daha farklı olduğu eserler çerçevesinde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yapılan araştırmada Yunanistan’da hanedana mensup kadınlar dâhil olmak üzere 38 Cami, 23 mektep medrese, 9 tekke ve zaviye, 15 çeşme, 5 imaret, kütüphane, köprü, 2 su kemeri, sebil ve han olmak üzere toplam 95 hayır yapısı tespit edilmiştir. Bu çalışmada yapıların tanıtımı ve konumu hakkında bilgiler kronolojik olarak ve hanedan sahiplerine ait olanlardan başlanarak verilmiştir. Ele alınan yapılar muhtelif yayınlarda ve fotoğraf albümlerinde/arşivlerinde dağınık hâlde yer almaktadır. Yeni tespit edilen eserlerle birlikte tek bir yayın altında ele alınarak bir üst çalışma meydana getirilmiştir.
Anahtar Kelime:

Architectural Monuments of Ottoman Women in Greece

Öz:
In this article, in the example of Greece, the architectural charities of the Ottoman empire, such as fountains, schools, baths, monasteries, mosques, large and small, were focused on, including not only the mainland but also the islands in the historical process. A Muslim Ottoman woman who spends her material assets for the benefit of society and the works she has built has been introduced and contributed to Ottoman-Turkish architecture and gender/women’s studies. In addition, in response to the widespread perception that women in Islamic states are powerless due to the phenomenon of privacy restricting their access to public space, attempts have been made to reveal within the framework of works in which the truth is more different. A total of 95 charitable structures, including 38 mosques, 23 schools and madrasahs, 9 monasteries and lodges, 15 fountains, 5 imarets, libraries, bridges, 2 aqueducts, fountains and inns, including women belonging to the dynasty, were identified in the study conducted in Greece. In this study, information about the introduction and location of structures is given chronologically and starting from those belonging to the dynastic owners. The considered structures are scattered in various publications and photo albums/archives. Together with the newly identified works, a top study has been created by considering them under a single publication.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Argıt, Betül. Rabia Gülnuş Emetullah Sultan 1640-1715. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2014.
  • Ayverdi, Ekrem Hakkı. Avrupa’da Osmanlı Mimari Eserleri: Bulgaristan, Yunanistan, Arnavutluk. İstanbul: İstanbul Fethi Derneği, 2000.
  • Çam, Nusret. Yunanistan’daki Türk Eserleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2000.
  • Eyice, Semavi. “Bayezid Camii.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 6. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1992, 45-49.
  • Eyice, Semavi. “Hamza Bey Camii.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 15. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1997, 507-508.
  • Gökbilgin, Tayyib. XV-XVI Asırlarda Edirne ve Paşa Livası: Vakıflar-Mülkler- Mukataalar. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, 1952.
  • Halaçoğlu, Yusuf. “Teselya Yenişehiri ve Türk Eserleri Hakkında Bir Araştırma.” Güney-Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi 2-3 (1974): 89-101.
  • İlgürel, Mücteba. “Kösem Sultan.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 26. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2002, 273-275.
  • Kiel, Machiel. “Midilli.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 30. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2005, 11-14.
  • Kocaaslan, Murat. Kösem Sultan: Hayatı, Vakıfları, Hayır İşleri ve Üsküdar’daki Külliyesi. İstanbul: Okur Kitaplığı, 2014.
  • Konuk, Neval. Midilli, Rodos, Sakız ve İstanköy’de Osmanlı Mimarisi. Ankara: Stratejik Araştırmalar Merkezi, 2008.
  • Konuk, Neval. Yunanistan’da Osmanlı Mimarisi. Ankara: Stratejik Araştırmalar Merkezi, 2010.
  • Kurt, Halil. “Yunanistan.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 43. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2013, 586-595.
  • Lowry, Health W. Osmanlı Döneminde Balkanların Şekillenmesi 1350-1500: Kuzey Yunanistan’ın Fethi, İskanı ve Altyapı Gelişmesi. Çev. Ahmet Cemal. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, 2008.
  • Lowry, Health W. The Selçuk Sultan Câmi’i in Serez & it’s Place in Early Ottoman Architecture/ Serez’deki Selçuk Sultan Câmi ve Erken Dönem Osmanlı Mimarisi’ndeki Yeri. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, 2013.
  • Maydaer, Saadet. “Osmanlı Toplumunda Vakıf Kuran Kadınlar ve Mal Varlıklarının Kaynakları.” Vakıf Kuran Kadınlar. Haz. Fahameddin Başar. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü, 2019, 143- 157.
  • Oğuz, İbrahim. “Midilli’de Osmanlı Vakıfları.” Doktora tezi, Mersin Üniversitesi, 2014.
  • Özgüleş, Muzaffer. „Gülnuş Emetullah Sultan’ın İmar Faaliyetleri.” Doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 2013.
  • Öztürk, Nazif. “Sosyal Siyaset Açısından Osmanlı Dönemi Vakıfları.” Yeni Türkiye 7/32 (2000): 566-575.
  • Serezli, Mehmet Esat. Memleket Hatıraları. C. 1. Haz. Aynur Koçak, İbrahim Şirin ve Faruk Yavuz. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2012.
  • Tütüncü, Mehmet ve Fatih Mehmet Tanrıveren, “Son Selanik Valilerinden Hasan Fehmi Paşa Tarafından Eşi Feride Hanım Adına Yaptırılan Camii ve Kitabesi.” Düşünce ve Tarih Dergisi 30 (2017): 30-38. Uluçay, Çağatay. “Bayazıd II. Âilesi.” İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi 10/14 (1959): 105-124.
  • Vakıf Kuran Kadınlar. Haz. Mevlüt Çam, Beyhan Hacıömeroğlu ve Adem Şahin. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü, 2018.
  • Yediyıldız, Bahaeddin. “Osmanlılar Döneminde Türk Vakıfları ya da Türk Hayrat Sistemi.” Yeni Türkiye 6/32 (2000), 534-550.
  • Yediyıldız, Bahaeddin. XVIII. Yüzyılda Türkiye’de Vakıf Müessesesi. Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu, 2003.
  • Yüksel, Hasan. “Osmanlı Toplumunda Vakıflar ve Kadın (XVI-XVII. Yüzyıllar).” Osmanlı. C. 5. Ed. Güler Eren. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999, 49-55.
  • ARŞİV KAYNAKLARI
  • BOA, BEO. 1869/140120
  • BOA, C. EV. 470/23758
  • BOA, C.EV. 411/20819
  • BOA, C. MF. 169/8443
  • BOA, EV. d. 15516
  • BOA, HAT. 1664/47.
  • BOA, MF-İBT. 372/5.
APA KAZAN H (2022). Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri. , 219 - 251. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
Chicago KAZAN HILAL Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri. (2022): 219 - 251. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
MLA KAZAN HILAL Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri. , 2022, ss.219 - 251. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
AMA KAZAN H Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri. . 2022; 219 - 251. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
Vancouver KAZAN H Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri. . 2022; 219 - 251. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
IEEE KAZAN H "Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri." , ss.219 - 251, 2022. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
ISNAD KAZAN, HILAL. "Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri". (2022), 219-251. https://doi.org/10.26650/artsanat.2022.17.984504
APA KAZAN H (2022). Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri. Art-Sanat Dergisi, 9(17), 219 - 251. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
Chicago KAZAN HILAL Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri. Art-Sanat Dergisi 9, no.17 (2022): 219 - 251. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
MLA KAZAN HILAL Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri. Art-Sanat Dergisi, vol.9, no.17, 2022, ss.219 - 251. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
AMA KAZAN H Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri. Art-Sanat Dergisi. 2022; 9(17): 219 - 251. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
Vancouver KAZAN H Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri. Art-Sanat Dergisi. 2022; 9(17): 219 - 251. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
IEEE KAZAN H "Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri." Art-Sanat Dergisi, 9, ss.219 - 251, 2022. 10.26650/artsanat.2022.17.984504
ISNAD KAZAN, HILAL. "Osmanlı Kadınlarının Yunanistan’da Bulunan Eserleri". Art-Sanat Dergisi 9/17 (2022), 219-251. https://doi.org/10.26650/artsanat.2022.17.984504