Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri

KAHYA, Dogancan; ÇALIŞKAN KEÇE, ASİME FİLİZ; ULUSOY, MEHMET RİFAT

doi:10.21597/jist.1126911

Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri

Mehmet Rıfat ULUSOY, (Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Adana, Türkiye)

Asime Filiz ÇALIŞKAN KEÇE, (Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Adana, Türkiye)

Doğancan KAHYA (Biyolojik Mücadele Araştırma Enstitüsü, Adana, Türkiye)

Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi

10 0

Yıl: 2022 Cilt: 12 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1306 - 1321 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21597/jist.1126911 İndeks Tarihi: 21-09-2022

Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri

Öz:

Küresel ısınmanın etkileri 40 yıldır dünyada ve Türkiye'de artarak canlıların biyocoğrafik alanlarının giderek genişlemesine neden olmuştur. Bazı zararlılar ekolojik alanlarını genişletirken bazı istilacı zararlıların kendilerine uygun yeni ekolojik alanlara taşındığı tespit edilmiştir. Doğu Akdeniz Bölgesi'nin tarım alanlarında son 40 yılda 25'ten fazla zararlı tür tespit edilmiş ve bunların bir kısmı varlığını bile hissettirmemişken, Parabemisia myricae, Tuta absoluta, Drosophila suzukii gibi türler salgınlara neden olmuştur. Bu istilacı türler, doğal düşman baskısının olmadığı zamanlarda salgın yaparak ekonomik açıdan önemli kayıplara neden olmuştur. Bazı türler biyolojik kontrol ve diğer bitki koruma uygulamaları ile kontrol altına alınmıştır. Tarım alanlarındaki kontrolsüz insan faaliyetleri, yetersiz karantina önlemleri ve küresel iklim değişikliği nedeniyle farklı coğrafi bölgelerde yaşayan zararlılar, hastalıklar ve yabancı otlar yeni bölgelere taşınabilmekte ve yeni bölgelerde potansiyel zararlıdan ana zararlıya dönüşebilmektedir. Ulusal ve Uluslararası Karantina Kurumları, bu istilacı türlerin yayılmasının önlenmesi ve yavaşlatılması için kalıcı çözüm sağlamak için koordineli bir şekilde çalışmalıdır.

Anahtar Kelime: Ekzotik Türler arthropoda zararlı Doğu Akdeniz Türkiye

The Exotic Arthropoda Pest Species in the Flora of the Eastern Mediterranean Region

Öz:

The effects of Global warming have been increasing in the world and in Turkey for 40 years and has caused the biogeographical areas of living things to gradually expand. It has been determined that while some pests expand their ecological areas, some invasive pests are moved to new ecological areas suitable for them. More than 25 harmful species have been detected in the agricultural areas of the Eastern Mediterranean Region in the last 40 years, and some of them have not even made their presence felt, while species such as Parabemisia myricae, Tuta absoluta, Drosophila suzukii have caused epidemics. These invasive species have caused economically important losses by epidemic when there are no natural enemies pressure. Some species have been controlled by biological control and other plant protection applications. Due to uncontrolled human activities in agricultural areas, insufficient quarantine measures, and global climate change, pest, diseases and weeds, which live in different geographical areas, may move to new regions and change from potential pest to main pest in new regions. The national and International Quarantine Institutions should work in a coordinated manner to provide permanent solution for the prevention and deceleration of the spread of these invasive species.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Akmeşe V, Sertkaya E, Yücel C, 2016. Türkiye’de Sorgumda Yeni Bir Zararlı, Atherigona varia (Meigen, 1826) (Diptera: Muscidae). Türkiye Entomoloji Bülteni, 6 (3): 261-268.
Arıdıcı Kara P, Ulusoy MR, 2016. Doğu Akdeniz Bölgesi Sebze Alanları ve Etrafındaki Yabani Florada Anthomyiidae (Diptera) Familyasına Ait Türlerin Belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 6 (2): 111-117.
Arıdıcı Kara P, Ulusoy MR, 2020. Drosophila Suzukii (Matsumura) (Diptera: Drosophilidae)’nin Doğu Akdeniz Bölgesinde Yayılış Alanları ve Konukçuları. Ç.Ü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 39 (5):125-137.
Atakan E, 1998. Çukurova Bölgesi'nde Çiçek thripsi, Frankliniella intonsa (Trybom) (Thysanoptera: Thripidae)'nin Biyolojisi ve Pamuk Bitkisindeki Zararının Araştırılması. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, No: 480, Adana, 139s.
Atakan E; Ozgur AF; Kersting U, 1998: Frankliniella occidentalis (Thysanoptera: Thripidae) on Cotton in Cukurova Region. In: Proceedings of Sixth International Symposium on Thysanoptera, 27 April-1 May 1998, Antalya, Turkey,pp: 7–12.
Atakan E, Özgür AF, 2001. Investigation on Relationship Between The Population Fluctuations of Frankliniella intonsa (Trybom), Frankliniella occidentalis (Pergande) (Thysanoptera: Thripidae) and Population Development of Polyphagous Predators in Cotton Field. Türkiye Entomoloji dergisi,25(4): 267-273.
Atakan E, Yüksel O, 2008. Adana Ilinde Hurma (Palmiye) Ağaçlarında Zararlı Bir Böcek Türü: Palmiye Kırmızıböceği [(Rhynchophorus ferrugineus (Oliver, 1790) (Coleoptera: Curculionidae)]. Adana Kent Sorunları Sempozyumu Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Bildiriler Kitabı, 09-10 Mayıs 2008, 51-60.
Atakan E, 2010. Adana ilinde Tagetes patula L.’da Zararlı Bir Thrips Türü: Neohydatothrips samayunkur (Kudô) (Thysanoptera: Thripidae). Alatarım. 9 (1): 51-57.
Atakan E ve Gözel U, 2013. Adana Kentinde Kırmızı Palmiyeböceği, Rhynchophorus ferrugineus (Olivier) (Coleoptera: Curculionoidae: Dryophthoridae) Üzerinde Entomopatojen Nematod Türü: Heterorhabditis bacteriophora (Poinar) (Nematoda: Heterorhabditidae). Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 4 (1): 11-22.
Atakan E, Ölçülü M, Pehlivan S, Satar S, 2015. Türkiye’de Yeni Zararlı Bir Thrips Türü: Thrips hawaiiensis (Morgan, 1913) (Thysanoptera: Thripidae). Türkiye Entomoloji Bülteni, 5 (2): 77-84.
Atakan, E, S., Pehlivan, 2020. A Harmful Thrips Species on Lemon in The Eastern Mediterranean Region of Turkey: Thrips hawaiiensis (Morgan) (Thysanoptera: Thripidae). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 23 (1), 19-25.
Atakan, E, S., Pehlivan, 2019. Adana İlinde Kauçuk Ağaçlarında (Ficus elastica) Zararlı Bir Trips Türü: Kauçuk Yaprak Galtripsi, Gynaikothrips ficorum (Marchal) (Thysanoptera: Phlaeothripidae). Alatarım, 2019, 18 (1): 43-48.
Augustin S, Boonham N, De Kogel WJ, Donner P, Faccoli M, Lees DC, Marini L, Mori N, Toffolo EP, Quilici S, Roques A, Yart A, Battisti A, 2012. A Review Of Pest Surveillance Techniques For Detecting Quarantine Pests In Europe. Bulletin OEPP/EPPO Bulletin. 42 (3): 515-551.
Baker RHA, Macleod A, Cannon RJC, Jarvis CH, Walters KFA, Barrow EM, Hulme M, 1998. Predicting the Impacts Of A Nonindigenous Pest On The UK Potato Crop Under Global Climate Change: Reviewing The Evidence For The Colorado Beetle, Leptinotarsa decemlineata. Proceedings of the Brighton Crop Protection Conference, Pests and Diseases, Brighton, November 17–19, 1998, 979–984.
Baker RHA, Cannon RJC, Macleod A, 2003. Predicting The Potential Distribution Of Alien Pests İn The UK Under Global Climate Change: Diabrotica Virgifera Virgifera. Proceedings of the British Crop Protection Conference, Crop Science and Technology, Glasgow, November 10–12, 2003, 1201–1208.
Balachowsky AS, Kaussari M, 1951. Coccoidea-Diaspinae Nouveaux Du Sud-Est De l'Iran. Bulletin de la Societe Fouad 1er d'Entomologie, 35: 1-15.
Blackman RL, Eastop VF, 1994. Aphids on the World’s Trees. An Identification and Information guide. Cab International, London, 987 pp.
Büyüköztürk HD, Bilgin MG, Keçeci M, 2016. Türkiye’de Yeni Bir Domates Zararlisi, Lasioptera sp. (Diptera: Cecidomyiidae) ve Akdeniz Bölgesi’ndeki Yayılışı. Derim, 33 (2): 211-220.
Büyüköztürk HD, Keçeci M, Bilgin MG,Ölçülü M, Yücel S, 2020. Determination of Different Shoot Pruning Efficiency For Controlling Lasioptera sp. (Diptera: Cecidomyiidae) in Protected Tomato Cultivation and Pests Visual Preferences. Bitki Koruma Bülteni, 60 (4): 69-73.
CABI 1986. Parabemisia myricae. [Distribution map]. Distribution Maps of Plant Pests, December. Wallingford, UK: CAB International, Map 479. https://www.cabi.org/isc/abstract/20056600479
Čamprag D, 2005. Alfalfa snout beetle (Otiorrhynchus ligustici L.). Plant Doctor, 33 (5), pp. 496–500.
Can M, Çobanoğlu S, 2010. Kumluca (Antalya) Ilçesinde Sebze Üretimi Yapılan Seralarda Bulunan Akar (Acari) Türlerinin Tanımı ve Konukçuları Üzerinde Çalışmalar. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23 (2): 87-92.
Cannon RJC, 1998. The İmplications of Predicted Climate Change for İnsects Pests in the UK, With Emphasis on Non-İndigenous Species. Global Change Biology 4:785–796.
Chen HY, He LF, Zheng CH, Li P, Yi QH, Xu ZF, 2011. Survey on The Natural Enemies of Mealybug, Phenacoccus solenopsis Tinsley (Hemiptera: Pseudococcidae) from Guangdong and Hainan, China. Journal of Environmetal Entomology, 33: 269-272.
Chong JH, Oetting RD, 2007, Specificity of Anagyrus sp. nov. nr. sinope and Leptomastix dactylopii for six Mealybug Species. BioControl, 52(3): 289-308.
Civelek HS, Yoldaş Z, Weintraub P, 2002. The Parasitoid Complex of Liriomyza huidobrensis in Cucumber Greenhouses in Izmir Province, Western Turkey. Phytoparasitica, 30 (3): 285-287.
Civelek HS, 1999. The Studies on Leafminer Species (Diptera: Agromyzidae) of Economical İmportance in Greenhouses İn Izmir Province, Western Turkey. Regional Working Group, Greenhouse Crop Production in the Mediterranean Region. FAO Newsletter. No. 6: 10-12.
Çalışkan AF, Ulusoy MR, Özdemir İ, 2012. Türkiye’de Meşede Yeni Yayılıcı Yaprakbiti Türü: Myzocallis walshii (Monell) (Hemiptera: Aphidoidea). Türkiye Entomoloji Bülteni, 2 (4): 277-284.
Çalışkan AF, Hayat M, Ulusoy MR, Kaydan MB, 2016. Parasitoids (Hymenoptera: Encyrtidae) of an Invasive Mealybug Phenacoccus solenopsis Tinsley (Hemiptera: Pseudococcidae) in Turkey, Turkish Journal of Entomology, 40 (2): 133-148.
Çalışkan Keçe AF, Ulusoy MR, 2017. Armored Scale Insects (Hemiptera: Sternorrhyncha: Diaspididae) on Ornamental Plants In Adana, Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi ,41 (3): 333-346.
Çalışkan Keçe AF, Ulusoy MR, 2018. Distribution, Host Plants, Parasitoids, and Predators of Cotton Mealybug, Phenacoccus solenopsis Tinsley (Hemiptera: Coccomorpha: Pseudococcidae) from Eastern Mediterrenean region. 4th International Agriculture Congress, 05-08 July 201, 56.
Çalışkan Keçe AF, Kahya D, Hayat M, Ulusoy MR, 2018. A New Record of a Parasitoid (Hymenoptera: Encyrtidae) of an Invasive Mealybug Phenacoccus solenopsis Tinsley (Hemiptera: Pseudococcidae) from Turkey, Turkish Journal of Biological Control, 9 (1):31-37.
Çalışkan Keçe AF, Özbek Çatal B, Ulusoy MR, 2019. A New Invasive Species in Turkey: Dacus ciliatus Loew, 1862 (Diptera: Tephritidae). Türkiye Entomoloji Dergisi, 43(1): 25-30.
Çıkman E, Civelek HS, 2005. Contributions to The Leafminer Fauna (Diptera: Agromyzidae) from Turkey, With Four New Records. Phytoparasitica, 33(4), 391-396.
Çobanoğlu S, Can M, 2014. Citrus Brown Mite; Eutetranychus orientalis (Klein 1936) (Acari: Tetranychidae), in Turkey. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27 (1).
De Moraes GJ, McMurtry JA, Baker EW, 1987. Redescription Anddistribution of the Spider Mites Tetranychus evansi and T. marianae. Acarologia. 28: 333–343.
Dyadechko NP, Ruban MB, 1975. The Harmfulness of Cereal Aphids. Zash Rash, 12, 17–8.
Elekçioğlu NZ, 2013. Determination of the Natural Mortality Factors of Citrus Leafminer [Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera: Gracillariidae)] in Adana Province, Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi, 37 (1): 21-30.
El-Nahal AKM, Azab AK, Swailem SM, 1971. Studies on The Biology of The Melon Fly, Dacus ciliatus Loew (Diptera: Trypanaeidae). Bulletin de la Societe Entomologigue d’Egypte, 54: 231-241.
EPPO., 2014. Ficus whitefly, Singhiella simplex (Hemiptera: Aleyrodidae). EPPO (European and Mediterranean Plant Protection Organization). http://www.eppo.int/QUARANTINE/ Alert_List/insects/singhiella_simplex.htm. Accessed on 20 July 2019.
EPPO, 2018. Dacus ciliates, Distribution Maps Of Plant Pests, No. 323. Wallingford, UK. CAB International. (Web page: https://www.cabi.org/isc/datasheet/17682) (Date accessed: September 2020).
Esenali uulu T, Ulusoy MR, Çalışkan Keçe AF, 2017 Adana Ili ve Çevresinde Bemisia (Hemiptera: Aleyrodidae) Türlerinin Belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 7 (2): 119-134.
Evans GA, 2008. The Whiteflies (Hemiptera: Aleyrodidae) of The World and Their Host Plants and Natural Enemies. EPPO Bulletin 34: 281– 288.
Follet PA, Neven LG, 2006. Current Trends in Quarantine Entomology. Annu. Rev. Entomol. 51: 359-385.
García Morales M, Denno BD, Miller DR, Miller GL Ben-Dov Y, , Hardy NB, 2016. ScaleNet: A literature-based model of scale insect biology and systematics. Database. doi: 10.1093/database/bav118. http://scalenet.info.
Ghini R, Hamada E, Bettiol W, 2008. Climate Change and Plant Diseases. Sci Agric 65: 98–107.
Harari YN, 2019. Sapiens: Hayvanlardan Tanrılara: Sapiens - İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi. Kolektif Kitap, 412 s. (A brief history of humankind. Publish in agreement with The Deborah Harris Agency and the Grayhawk Agency.)
Hayat M, 2009. Description of a New Species of Aenasius Walker (Hymenoptera: Encyrtidae), Parasitoid of the Mealybug, Phenacoccus solenopsis Tinsley (Homoptera: Pseudococcidae) in India. Biosystematica, 3: 21-25.
Jeppson LR, Keifer HH, Baker EW, 1975. Mites Injurious to Economic Plants. University of California Press, Berkeley, 614pp.
Joshi NK, Biddinger DJ, Demchak K, Deppen A, 2014. First Report of Zaprionus indianus (Diptera: Drosophilidae) in Commercial Fruits and Vegetables in Pennsylvania. Journal of Insect Science, 14: 1– 4.
Kaçar G, 2020. New Records of the Parasitoids of Drosophila suzukii (Matsumura, 1931) (Diptera: Drosophilidae) in newly invaded areas in Turkey: molecular identification. Türkiye Entomoloji Dergisi, 44 (1): 71-79.
Kahya D, Ulusoy MR, Çalişkan Keçe AF, 2019. The Determination of the biological stages of the Host, Phenacoccus solenopsis Tinsley (Hemiptera: Pseudococcidae), Preferred by the Parasitoid, Aenasius arizonensis Girault (Hymenoptera: Encyrtidae). Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 10 (2), 104 -110.
Kaiser HM, Riha SJ, Wilks DS, Rossiter DG, Sampath R, 1993. A farm-level analysis of economic and agronomic impacts of gradual climate warming. American journal of agricultural economics 75 (2), 387-398.
Kansu İA, 1994. Genel Entomoloji (Yedinci Baskı), Ankara, 426 s.
Kansu İA, 2000. Genel entomoloji. Kıvanç Basımevi, Ankara, 430 s. Karut K, Kazak C, 2005. A New Pest Of Date Palm Trees (Phoenyx dactylifera L.): Rynchophorus ferrugineus (Olivier, 1790) (Coleoptera: Curculionidae) in Mediterranean region of Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi, 29: 295–300.
Karut K, Kazak C, Döker İ, Ulusoy MR, 2011. Mersin Ili Domates Seralarında Domates Yaprak Galeri Güvesi, Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Yaygınlığı ve Zarar Durumu. Türkiye Entomoloji Dergisi, 35 (2), 339-347.
Kaydan MB, Erkiliç L, Kozár F, 2008. New Record of Phenacoccus solani Ferris from Turkey (Hem., Coccoidea, Pseudococcidae). Bulletin de la Société entomologique de France, 113 (3): 364-364.
Kaydan MB, Erkiliç L, Ülgentürk S, 2012. An Invasive Mealybug Species Phenacoccus madeirensis Green (Hemiptera: Coccoidea, Pseudococcidae) Introduced Recently into Turkey. Turkish Bulletin of Entomology, 2 (2): 67-74.
Kaydan MB, Çalışkan AF, Ulusoy MR, 2013. New Record of Invasive Mealybug Phenacoccus solenopsis Tinsley (Hemiptera: Pseudococcidae) in Turkey. EPPO Bulletin, 43 (1): 169-171.
Kaydan MB, Hayat M, Çalışkan AF, Ulusoy MR, 2016. New Record of a Parasitoid (Hymenoptera: Encyrtidae) of the Madeira mealybug, Phenacoccus madeirensis Green (Hemiptera: Pseudococcidae) from Turkey. Journal of the Entomological Research Society, 18 (3): 107-112.
Kazak C, Döker İ, Karut K, 2017. First record of Invasive Tomato Spider Mite Tetranychus evansi (Acari: Tetranychidae) in Turkey. International Journal of Acarology, 43(4): 325-328.
Kılıç T, 2010. First Record of Tuta absoluta in Turkey. Phytoparasitica, 38 (3): 243-244.
Kırışık M, Erler F, 2017. Antalya Ilinde Örtüaltı Sebze Üretim Alanlarında Ticari Boyutta Kullanılan Biyolojik Mücadele Etmenleri. Mediterranean Agricultural Sciences, 30 (3): 189-195.
Krusteva H, Karadjova O, 2011. Impacts of Triticale Crop Sowing Date on the Insect Pest Species Composition and Damage Caused. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 17: 411-416.
Kondo T, Evans G, 2013. Singhiella simplex (Singh) (Hemiptera: Aleyrodidae), a new aleyrodid invasive species for Colombia. Boletín del Museo de Entomología de la Universidad del Valle. 13(2): 31-33.
Macleod A, Pattuso M, Jeger MJ, 2010. Evolution of the International Regulation of Plant Pests and Challenges for Future Plant Health. Food Security 2: 49-70.
Markow TA, Hanna G, Riesgo-Escovar JR, Tellezgarcia AA, Richmond MP, Nazario-Yepiz NO, Laclette MRL, Carpinteyro-Ponce J, Pfeiler E, 2014. Population Genetics and Recent Colonization History of the Invasive Drosophilid Zaprionus indianus in Mexico and Central America. Biological Invasions, 16 (11): 2427-2434.
Mathys G, Baker EA, 1980. An Appraisal Of The Effectiveness Of Quarantines. The Annual Review of Phytopathology, 18: 85-101. Migeon A, Dorkeld F, 2010. Spider Mites web: a Comprehensivedatabase For The Tetranychidae. Internet Available from: http://www.montpellier.inra.fr/CBGP/ spmweb.
Moghaddam M, 2013. An Annotated Checklist of The Scale Insects Of Iran (Hemiptera, Sternorrhyncha, Coccoidea) with new records and distribution data. ZooKeys, 334: 1-92.
Mound LA, Halsey SH, 1978. Whitefly of the World. A Systematic Catalogue of the Aleyrodidae (Homoptera) with Host Plant and Natural Enemy data. British Museum and John Willy and Sons, Chichester-Newyork-Brisbonbe-Toronto, 340 pp.
Mumford JD, 2002. Economic Issues Related To Quarantine In International Trade. European Review of Agricultural Economics, 29 (3): 329-348.
Nas S, Atakan E, Elekçioğlu N, 2007. Doğu Akdeniz Bölgesi Turunçgil Alanlarında Bulunan Thysanoptera türleri. Türkiye Entomoloji Dergisi,31 (4): 307-316.
Orhan A, Aslantaş R, Önder BŞ, Tozlu G, 2016. First Record of the Invasive Vinegar Fly Drosophila suzukii (Matsumura) (Diptera: Drosophilidae) from Eastern Turkey. Turkish Journal of Zoology, 40 (2): 290-293.
Overholt WA, Ogedah K, Lammers PM, 1994. Distribution and Sampling of Chilo partellus (Swinhoe) (Lepidoptera: Pyralidae) in Maize and Sorghum at the Kenya Coast. Bulletin of Entomological Research, 84: 367-378.
Özbek Çatal B, Çalişkan Keçe, AF, Ulusoy, MR, 2018. Adana İli Kiraz Yetiştiriciliği Yapılan Alanlarda Zararlı Böcek Türleri, 109-109. Uluslararası Erdemli Sempozyumu, 19-21 Nisan 2018.
Özbek Çatal B, Çalışkan Keçe AF, Ulusoy MR, 2019. New Invasive Species in Turkey: Zaprionus indianus (Gupta) (Diptera: Drosophilidae). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22, 110-113.
Özbek Çatal B, Amangeldi Z, Çalışkan Keçe AF, Ulusoy MR, 2020. Adana Ili Kiraz Yetiştiriciliği Yapılan Alanlarda Belirlenen Zararlı Böcek Türleri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (18): 332-337.
Öztemiz S, 2012. Domates güvesi [(Tuta absoluta Meyrick (Lepidoptera: Gelechiidae)] ve Biyolojik Mücadelesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 15 (4): 47-57.
Öztemiz S, Akmeşe V, 2018. Mersin İli Mısır Üretim Alanlarında İstilacı Bir Zararlı: Chilo partellus (Swinhoe, 1885) (Lepidoptera: Crambidae). Tarim ve Doga Dergisi, 21 (4): 489.
Parmesan C, Galbraith H, 2004. Observed Impacts of Climate Change in the U.S. Arlington, VA: Pew Cent. Glob. Clim. Chin.
Remaudiere G, 1989. Decouverte en France de I’espece Americaine Myzocallis (Lineomyzocallis) walshii (Monell) (Hom., Aphididae). Annales de la Société entomologique de France (NS), 25 (1): 117.
Rosenzweig C, Iglesias A, Yang XB, Epstein PR, Chivian E, 2001. Climate Change and Extreme Weather Events: Implications for Food Production, Plant Diseases, and Pests. Global Climate Change and Human Health, 2: 90-104.
Scherm H, 2004. Climate Change: Can We Predict The İmpacts on Plant Pathology and Pest Management? Canadian Journal of Plant Pathology. 26: 267–273.
Sertkaya E, Akmeşe V, Atay E, 2014. Türkiye’de Mısırda Yeni Bir Zararlı, Chilo partellus (Swinhoe) (Lepidoptera: Crambidae). Türkiye Entomoloji Bülteni, 4 (3): 197-200.
Sharma S, Thakur M, 2007. Role Of Plant Quarantine In The Management Of Pest Organisms. A Review. Agricultural Reviews, 28(4): 235-244.
Silva P, 1954. Um novo ácaro nocivo ao tomateiro na Bahia. Boletim do Instituto Biologica da Bahia. 1:1–20. Simberloff D, 2006. Invasional meltdown 6 years later: important phenomenon, unfortunate metaphor or both? Ecology Letters, 9: 912–919.
Sutherland WJ, Bailey MJ, Bainbridge IP, Brereton T, Dick JT, Drewitt J, Woodroof HJ, 2008. Future Novel Threats and Opportunities Facing UK Biodiversity Identified by Horizon Scanning. Journal of Applied Ecology, 45 (3): 821-833.
Sutherst RW, Baker RHA, Coakley SM, Harrington R, Kriticos DJ, Scherm H, 2007. Pests Under Global Change Meeting Your Future Landlords? In: Canadell JG, Pataki DE, Pitelka LF (eds) Terrestrial ecosystems in a changing world. Springer, Berlin, pp 211–226.
Strassen R, 1996. Neue daten zur Systematik und Verbreitung einiger west-paläarktischer Terebrantia-Arten (Thysanoptera). Entomologische Nachrichten und Berichte, 40 (2): 111-118.
Telli Ö, Yiğit, A, 2012. Hatay Ili Turunçgillerinde Zararlı Turunçgil Pamuklu Beyazsineği, Aleurothrixus floccosus (Maskell) ve Turunçgil Ipek Beyazsineği, Paraleyrodes minei Iaccarino (Hemiptera: Aleyrodidae)'nin doğal düşmanları. Türkiye Entomoloji Dergisi, 36 (1): 147-154.
Topuz E, Tekşam İ, Karataş A, 2016. Batı Akdeniz Bölgesi’nde Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)’nın Biyoteknik Mücadele Olanaklarının Araştırılması. Bitki Koruma Bülteni, 56 (3): 239-258.
Tunç İ, Göçmen, H, 1994. New greenhouse Pests, Polyphagotarsonemus latus and Frankliniella occidentalis, in Turkey. FAO Plant Protection Bulletin, 42 (4): 218-220.
Ulusoy MR, Uygun N, 1996. Two New Potential Pests in the East Mediterranean Region of Turkey: Aleurothrixus floccosus (MaskelI) ve Paraleyrodes minei Iaccarino (Homoptera, Aleyrodidae). Türkiye Entomoloji Dergisi, 20 (2): 113-121.
Ulusoy MR, 2001. Türkiye Beyazsinek Faunasi. Baki Kitabevi Yaymlan, ISBN 975- 7024-14-7, Adana, 98 s.
Ulusoy MR, Bayhan E, 2003. A New Whitefly Species on Vegetable Fields in the East Mediterranean Region of Turkey: Silverleaf whitefly, Bemisia argentifolii Bellows and Perring (Homoptera: Aleyrodidae). Türkiye Entomoloji Dergisi, 27 (1), 51-60.
Ulusoy, MR, Vatansever G, Erkılıç L, Uygun N, 2003. Studies on Aleurothrixus floccosus (Maskell) (Homoptera: Aleyrodidae) and its Parasitoid, Cales noacki Howard (Hymenoptera: Aphelinidae) in the East Mediterranean Region of Turkey. Journal of Pest Science, 76 (6): 163-169.
Ulusoy, MR, Karut K, Çalışkan AF, 2013. Whiteflies Species (Hemiptera: Aleyrodidae) of Turkey. First International Whitefly Symposium, pp. 149. 20-24 May 2013, Kolymbari, Crete, Greece.
Ulusoy MR, Karut K, Çalışkan AF, 2015. Whiteflies Species (Hemiptera: Aleyrodidae) of Turkey, P NEPD 47, 734 p. XVIII. International Plant Protection Congress, 24–27 August 2015, Berlin (Germany).
Uygun N, Şekeroğlu E, 1987: Çukurova’ya İthal Edilen Bazı Doğal Düşmanların Biyolojik Savaşta Kullanılma Olanakları. Türkiye 1. Entomoloji Kongresi Bildirileri. 13-16 Ekim. İzmir. Entomoloji Derneği Yayınları 3, 553-562.
Uygun N, Ohnesorge B, Ulusoy R, 1990. Two Species of Whiteflies on Citrus in Eastern Mediterranean: Parabemisia myricae (Kuwana) and Dialeurodes citri (Ashmead) Morphology, biology, host plants and control in Southern Turkey. Journal of Applied Entomology, 110 (1 5): 471-482.
Uygun N, Ulusoy MR, Karaca İ, 1995 a. A New Citrus Pest In The East Mediterranean Region of Turkey: Polyphagotarsenomus latus (Banks) (Acarina: Tarsonemidae). Türkiye Entomoloji Dergisi 19 (1): 1-4.
Uygun N. Karaca İ, Aytaş M, Yumruktepe R, Yiğit A, Ulusoy MR, Kersting U, Tekeli NZ, Canhilal R, 1995 b.Türkiye’de Yeni Bir Turunçgil Zararlısı, Turunçgil Yaprak Galerigüvesi, Phyllocnistis citrella Stainton (Lepidoptera: Gracillaridae). Türkiye Entomoloji Dergisi, 19: 247-252.
Uygun N, Polatöz N, Başpınar H, 1995 c. Faunistic Studies on Agromyzidae (Diptera) in The Southeast Mediterranean Region of Turkey. Turkish Journal of Entomology, 19 (2): 123-136.
Uygun N, Elekçioğlu NZ, Aytaş M, Erkılıç L, Karaca İ, Yumruktepe R, Satar S, Kersting U, Ulusoy MR, 1996. Turunçgil Yaprak Galerigüvesi, Phyllocnistis citrella Stainton Lepidoptera: Gracallaridae) üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Entomoloji Kongresi Bildirileri (24-28 Eylül, 1996), Entomoloji Derneği Yayınları, 1-8.
Uygun N, Şengonca C, Erkılıç L, Schade M, 1998. The Coccoidae Fauna and Their Host Plants in Cultivated and Non-Cultivated areas in the East Mediterranean region of Turkey. Acta Pytopathologica of Entomologica Hungarica, 33 (1-2): 183-191.
Vatansever G, Ulusoy MR, 2005. Parazitoit Cales noacki howard (Hymenoptera: Aphelinidae)'nin Konukçuları ve Doğadaki Yıllık Döl Sayısı. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 12-16.
Vayssières JF, Dal F, 2002. Responses of the Ethiopian Fruit Fly, Dacus ciliatus Loew (Diptera: Tephritidae), to Coloured Rectangles, Spheres and Ovoids, 111-116”. In: Proceedings of the 6th International Symposium on Fruit Flies of Economic Importance (6-10 May 2002, Stellenbosch, South Africa), 510 pp.
Wadhi SR, 1986. Current Status and Future Requirements of Plant Quarantine in India. Proceedings of the Indian National Science Academy.B52, (1):165-187.
Yabaş C, Ulubilir A, 1995. Yaprak Galerisineği (Liriomyza trifolii (Burgess))’nin Populasyon Değişimi ve Parazitlenme Durumu Üzerinde Araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 35 (1-2): 35-44.
Yiğit A, Telli S, 2013. Hatay Ili Turunçgillerinde Zararlı Pseudococcus cryptus Hempel (Hemiptera: Pseudococcidae)’un Yayılışı, Konukçuları ve Doğal Düşmanları. Türkiye Entomoloji Dergisi.,37 (3): 359-373.
Yumruktepe R, N. Aytas, 1987. Turunçgillerde Japon defne beyazsineği Parabemisia myricae Kuw. (Hom., A1eyrodidae)'nin tanınması, biyolojisi, konukçularıi, doğal düşmanları ve mücadelesi üzerinde araştırmalar. Adana Zirai Mücadele Araş. Enst. 1/A 600.002 sayılı proje 1. yıl raporu, 51 s. (Basılmamış).
Yükselbaba U, Topakcı N, Göçmen H, 2017. A New Record of Turkey Aleyrodidae Fauna, Ficus Whitefly Singhiella simplex (Singh) (Hemiptera: Aleyrodidae). Phytoparasitica, 45 (5): 715-717.
Zain-ul-Abdin MJ, Arif MD, Gogi MD, Arshad M, Hussain F, Abbas SK, Shaina H, Manzoor A, 2012. Biological Characteristics and Host Stage Preference of Mealybug Parasitoid Aenasius bambawalei Hayat (Hymenoptera: Encrtidae). Pakistan Entomological, 34: 47-50.

APA	ULUSOY M, ÇALIŞKAN KEÇE A, KAHYA D (2022). Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri. , 1306 - 1321. 10.21597/jist.1126911
Chicago	ULUSOY MEHMET RİFAT,ÇALIŞKAN KEÇE ASİME FİLİZ,KAHYA Dogancan Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri. (2022): 1306 - 1321. 10.21597/jist.1126911
MLA	ULUSOY MEHMET RİFAT,ÇALIŞKAN KEÇE ASİME FİLİZ,KAHYA Dogancan Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri. , 2022, ss.1306 - 1321. 10.21597/jist.1126911
AMA	ULUSOY M,ÇALIŞKAN KEÇE A,KAHYA D Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri. . 2022; 1306 - 1321. 10.21597/jist.1126911
Vancouver	ULUSOY M,ÇALIŞKAN KEÇE A,KAHYA D Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri. . 2022; 1306 - 1321. 10.21597/jist.1126911
IEEE	ULUSOY M,ÇALIŞKAN KEÇE A,KAHYA D "Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri." , ss.1306 - 1321, 2022. 10.21597/jist.1126911
ISNAD	ULUSOY, MEHMET RİFAT vd. "Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri". (2022), 1306-1321. https://doi.org/10.21597/jist.1126911

APA	ULUSOY M, ÇALIŞKAN KEÇE A, KAHYA D (2022). Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(3), 1306 - 1321. 10.21597/jist.1126911
Chicago	ULUSOY MEHMET RİFAT,ÇALIŞKAN KEÇE ASİME FİLİZ,KAHYA Dogancan Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 12, no.3 (2022): 1306 - 1321. 10.21597/jist.1126911
MLA	ULUSOY MEHMET RİFAT,ÇALIŞKAN KEÇE ASİME FİLİZ,KAHYA Dogancan Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, vol.12, no.3, 2022, ss.1306 - 1321. 10.21597/jist.1126911
AMA	ULUSOY M,ÇALIŞKAN KEÇE A,KAHYA D Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2022; 12(3): 1306 - 1321. 10.21597/jist.1126911
Vancouver	ULUSOY M,ÇALIŞKAN KEÇE A,KAHYA D Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2022; 12(3): 1306 - 1321. 10.21597/jist.1126911
IEEE	ULUSOY M,ÇALIŞKAN KEÇE A,KAHYA D "Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri." Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12, ss.1306 - 1321, 2022. 10.21597/jist.1126911
ISNAD	ULUSOY, MEHMET RİFAT vd. "Doğu Akdeniz Bölgesi Florasında Saptanan Zararlı Egzotik Arthropoda Türleri". Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 12/3 (2022), 1306-1321. https://doi.org/10.21597/jist.1126911