Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde  erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın  ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı  olarak incelenmesi

DURAN, BUSE; Güler, Kahraman

doi:10.5505/kpd.2022.64436

Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi

Buse DURAN, (Istanbul Gelisim Universitesi, Saglik Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Cocuk Gelisimi Bolumu, Istanbul, Turkiye)

Kahraman GÜLER (İstanbul Aydın Üniversitesi, Klinik Psikoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Klinik Psikiyatri Dergisi

30 8

Yıl: 2022 Cilt: 25 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 300 - 309 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5505/kpd.2022.64436 İndeks Tarihi: 27-09-2022

Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi

Öz:

Amaç: Bu çalışmada sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanmanın karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmaktadır. Sosyal kaygı kişinin başka insanların olduğu ortamlarda yemek yeme, konuşma yapma, istifra etme veya yüzünün kızarmasından aşırı korkması durumu olarak tanımlanmaktadır. Bebeğin, ebeveynleriyle veya ona bakım veren kişiyle arasındaki duygusal ilişki ve iletişim, bağlanma olarak tanımlanmaktadır. Yetişkin döneminde de çocukluk ve ergenlik dönemindeki benimsenen bağlanma tutumlarının devam ettiği düşünülmektedir. Şema, gelişim aşamasındaki çocuğun çevresinde bulunan insanlar ile bağ kurması, değer, özerklik ve gerçekçi beklentilerinin genellikle travmatik olarak yaşanmış olan deneyimler veya bakım vereniyle kurmuş olduğu yanlış iletişimin sonucunda oluşmaktadır ve bu da insanların kendisiyle ve dış dünya ile alakalı uygun olmayan algı biçimlerini ortaya çıkarmaktadır. Yöntem: Bu araştırma karşılaştırmalı ilişkisel tarama yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın basit seçkisiz örnekleme modeliyle seçilen örneklemini, İstanbul şehrinde yaşamakta olan 18-65 yaş arası kişiler oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları; Kişisel Bilgi Formu, Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği, Young Şema Ölçeği ve Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri II’dir. Bu araştırma için toplanan veriler SPSS 25 programıyla analiz edilmiştir. Bulgular:Araştırmanın bulgularına bakıldığında sosyal fobi ile bağlanma arasında bir ilişki olduğu ve erken dönem uyum bozucu şemaların bu ilişkide kısmi aracı rolü olduğu görülmektedir.Sonuç: Çalışmada elde edilen bulgular literatürdeki diğer çalışmalar eşliğinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelime:

A comparative investıgation of early maladaptive schemas and attachment levels in close relationships in individuals with and without social anxiety

Öz:

Objective: In this study, it is aimed to comparatively examine early maladaptive schemas and attachment in close relationships in individuals with and without social anxiety. Social anxiety is defined as an excessive fear of eating, speaking, vomiting or blushing in the presence of other people. The emotional relationship and communication between the baby and the parent or caregiver is defined as attachment. It is thought that the attachment attitudes adopted in childhood and adolescence continue in adulthood as well. The schema is formed as a result of the child's bonding with the people around him, value, autonomy and realistic expectations, usually as a result of traumatic experiences or miscommunication with the caregiver, and this reveals inappropriate perceptions of people about himself and the outside world. Method: This research was conducted using the comparative relational screening method. The sample of the study, which was selected with the simple random sampling model, consists of people between the ages of 18-65 living in the city of Istanbul. Data collection tools used in the research; Personal Information Form, Liebowitz Social Anxiety Scale, Young Schema Scale and Experiences in Close Relationships Inventory II. The data collected for this research were analyzed with the SPSS 25 program. Results: Considering the findings of the research, it is seen that there is a relationship between Social Phobia and Attachment and that early maladaptive schemas play a partial mediator role in this relationship. Conclusion: The findings obtained in the study were discussed in conjunction with other studies in the literature.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Cüceloğlu, D. (1998). İnsan ve davranışı. 8. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Berksun OE. (2003). Anksiyete ve Anksiyete Bozuklukları, 2. Baskı, Ankara Üniversitesi Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
Köknel Ö.(2005). Kaygıdan Mutluluğa Kişilik. Altın Kitaplar. İstanbul: 17. Basım.
Kulaksızoğlu IB, Tukel R, U ̈ ̈çok A, Yargıç İ, Yazıcı O. (Ed.), 2009. Psikiyatri. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Basım ve Yayınevi, İstanbul, 404s.
Heimberg RG, Hope DA, Rapee RM, Bruch MA. The validity of the Social Avoidance and distress Scale and the Fear of Negative Evaluation Scale with social phobic patients. Behav Res Ther. 1988;26(5):407-10.
Dilbaz N. Sosyal fobi. Psikiyatri Dünyası, 1997; 1(1): 18-24.
Bayramkaya E, Toros F, Özge C. Ergenlerde Sosyal Fobi Ġle Depresyon,Öz Kavramı, Sigara Alışkanlığı Arasındaki İlişki, Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 2005; 15(4): 165-173.
Nussbaum MC. (2013). The therapy of desire: Theory and practice in Hellenistic ethics. Princeton University Press.
Young JS. 1990, in Proc. Second Wyoming Conference on the Interstellar Mediumin External Galaxi
Rafaeli E, Bernstein DP, Young J. (2010). Schema therapy: Distinctive features. New York: Routledge.
Young JE, Klosko JS. (1994). Reinventing your life. New York: Plume
Roediger E, Behary WT, Zarbock G. (2016). Demek ki oluyormuş (Azizlerli, N., Çev.). İstanbul, Psikonet.
Thimm JC. Relationships between early maladaptive schemas and psychosocial developmental task resolution. Clinical Psychology & Psychotherapy: An International Journal of Theory & Practice 2010; 17(3): 219-230.
Ainsworth MDS. The personal origins of attachment theory. An interview with Mary Salter Ainsworth. Interview by Peter L. Rudnytsky. Psychoanal Study Child, 1997; 52: 386- 405.
Kaplan HI, Sadock BJ, Grebb JA (1994) Synopsis of Psychiatry. Baltimore Maryland. s.161-165.
Morsünbül Ü. Attachment and risk taking: Are they interrelated? International Journal of Human and Social Sciences 2009; 4:234-238.
Güngör D. (2000). Bağlanma Stillerinin Ve Zihinsel Modellerin Kuşaklararası Aktarımında Anababalık Stillerinin Rolü. Ankara: A. Ü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
Körük S, Aypay,A. (2006). The Medıator Role Of Psychologıcal Symptoms On The Predıctıve Strength Of Insecure Attachment And Perceıved Socıal Support On Rısky Behavıours Among Adolescents Internatıonal Journal Of Psychıatry And Psychologıcal Researches. Doi: 10. 17360/Uhppd.2017.1.001.
Bowlby J. (1969) Attachment and Loss, 1st Ed. London, Hogarth Press.
West ML (1994), Sheldon-Keller AE. Patterns of Relating: An Adult Attachment Perspective. New York, Guilford Press.
Soygüt G, Karaosmanoğlu A, Çakir Z. Erken Dönem Uyumsuz Şemaların Değerlendirilmesi: Young Şema Ölçeği Kısa Form-3'ün Psikometrik Özelliklerine İlişkin Bir İnceleme. Turk Psikiyatri Dergisi, 2009; 20(1):75-84
Fraley RC, Shaver PR. Adult romantic attachment: Theoretical developments, emerging controversies, and unanswered questions. Rev Gen Psychol 2000;4:132-54.
Selçuk E, Günaydın G, Sümer N, Uysal A. Yetişkin bağlanma boyutları için yeni bir ölçüm: Yakın ilişkilerde yaşantılar envanteri-II’nin Türk örnekleminde psikometrik açıdan değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları 2005; 8(16): 1- 11.
Liebowitz M.R.“Social Phobia” Modern Problems of Pharmacopsychiatry 1987;22:141-173.
Soykan C, Özgüven HD, Gençöz T.. “Liebowitz Social Anxiety Scale: the Turkish Version” Psychol Rep 2003; 93:1059- 1069.
Hazan C, Shaver PR. Attachment as an organizational framework for research on close relationship. Psychological Inquiry 1994; 5(1): 1-22.
Young JE, Klosko J, Weishaar ME (2003) Schema Therapy: A Practitioner’s Guide. New York, NY, Guilford Press.
Schlenker Barry R., Leary Mark R. “Social Anxiety and SelfRepresentation: A Conceptualiation and Model”, Psychological Bulletin 1982;92:641-669.
Turner Samuel M, Johnson Michael R, Beıdel Deborah C, Heıser Nancy A, Lydıard R. Bruce. “The Social Thoughts and Beliefs Scale: A New Inventory for Assessing Cognitions in Social Phobia”, Psychological Assessment 2003; 15 (3): 384-391.
Clark David M, Wells Adrian (1995) “A Cognitive Models of Social Phobia”, Social Phobia: Diagnosis, Assessment, and Treatment, ed. R. G. Heimberg – M. R. Liebowitz – D. A. Hope – F. R. Schneier, Guilford Press, New York, 69-93
Wang CD, Mallinckrodt B. Acculturation, attachment, and psychosocial adjustment of Chi- nese/Taiwanese international students. Journal of Counseling Psychology 2006; 53(4):422– 433.
Rholes WS Simpson JA, Campbell L,Grich J. Adult attachment and the transition to parenthood. Journal of personality and social psychology 2001; 81(3): 421.
Shaver PH, Schachner DA, Mikulincer M. Attachment style, excessive reassurance seeking, relationship processes, and depression. Personality and Social Psychology Bulletin 2005;31(3): 343-359.

APA	DURAN B, Güler K (2022). Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. , 300 - 309. 10.5505/kpd.2022.64436
Chicago	DURAN BUSE,Güler Kahraman Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. (2022): 300 - 309. 10.5505/kpd.2022.64436
MLA	DURAN BUSE,Güler Kahraman Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. , 2022, ss.300 - 309. 10.5505/kpd.2022.64436
AMA	DURAN B,Güler K Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. . 2022; 300 - 309. 10.5505/kpd.2022.64436
Vancouver	DURAN B,Güler K Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. . 2022; 300 - 309. 10.5505/kpd.2022.64436
IEEE	DURAN B,Güler K "Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi." , ss.300 - 309, 2022. 10.5505/kpd.2022.64436
ISNAD	DURAN, BUSE - Güler, Kahraman. "Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi". (2022), 300-309. https://doi.org/10.5505/kpd.2022.64436

APA	DURAN B, Güler K (2022). Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 25(3), 300 - 309. 10.5505/kpd.2022.64436
Chicago	DURAN BUSE,Güler Kahraman Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi 25, no.3 (2022): 300 - 309. 10.5505/kpd.2022.64436
MLA	DURAN BUSE,Güler Kahraman Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, vol.25, no.3, 2022, ss.300 - 309. 10.5505/kpd.2022.64436
AMA	DURAN B,Güler K Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2022; 25(3): 300 - 309. 10.5505/kpd.2022.64436
Vancouver	DURAN B,Güler K Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2022; 25(3): 300 - 309. 10.5505/kpd.2022.64436
IEEE	DURAN B,Güler K "Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi." Klinik Psikiyatri Dergisi, 25, ss.300 - 309, 2022. 10.5505/kpd.2022.64436
ISNAD	DURAN, BUSE - Güler, Kahraman. "Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi". Klinik Psikiyatri Dergisi 25/3 (2022), 300-309. https://doi.org/10.5505/kpd.2022.64436