Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi
Yıl: 2022 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 26 - 34 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5505/ktd.2022.54037 İndeks Tarihi: 09-10-2022
Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi
Öz: Giriş ve Amaç: Üniversite öğrencileri beslenme sorunlarının en fazla görüldüğü gruplardan biridir. Çalışmada, üniversite öğrencilerindealgılanan stres düzeyi ve yeme farkındalığı arasındaki ilişkiyi belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem ve Gereçler: Tanımlayıcı tipteki bu çalışma, İstanbul’da bir devlet üniversitesinin Sağlık Yönetimi (SY), Beslenme ve Diyetetik (BVD) ve Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği (BESÖ) bölümlerinin 1. ve 4. sınıf öğrencileri ile yürütülmüştür. Katılımcılara sosyodemografik sorular ve Yeme Farkındalığı Ölçeği (YFÖ), Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ), Beslenme-Egzersiz Davranış Ölçeği (BEDÖ)’nin egzersizle ilgili 6 sorusu olmak üzere toplam 65 soruluk anket uygulanmıştır. Örneklem hesabı, öğrencilerde yeme farkındalığı yüksekliği oranı %50, güven düzeyi %95, hata payı %5 kabul edilerek toplam 384 kişi bulunmuştur. Her üç bölümün 1. ve 4. sınıf öğrencileri birer tabaka kabul edilerek her sınıftan listeden randomize şekilde 64’er kişinin örnekleme dahil edilmesi hedeflenmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılım oranı %68,5’tir (n=263). Katılımcıların %76,4’ü (n=201) kadındır ve %44,1’i (n=116) beslenme ve diyetetik (BVD), %31,2’si (n=82) sağlık yönetimi (SY), %24,7’si (n=65) beden eğitimi ve spor öğretmenliği (BESÖ) bölümündendir. Öğrencilerin %51,0’i (n=134) 1.sınıfa; %49,0’u (n=129) 4.sınıfa devam etmektedir. Katılımcıların %77,1’inin (n=202) yeme farkındalığı yüksek bulunmuştur. Yeme farkındalığı yüksekliği oranı açısından bölümler arasında istatistiksel anlamlı fark bulunmuştur (p=0,007). Öğrencilerin ASÖ puanları ile BEDÖ ve YFÖ puanları arasında anlamlı negatif korelasyon bulunmuştur (sırasıyla r= -0,209, p=0,001; r= -0,224, p<0,001). Tartışma ve Sonuç: Literatüre göre bilinçli farkındalık temelli müdahaleler stresi azaltırken, yeme farkındalığını da arttırabilmektedir. Bu çalışmada da benzer şekilde öğrencilerin stres seviyesi arttıkça yeme farkındalıkları düşmektedir. Üniversite öğrencilerinde yeme farkındalığını arttırmak için stres seviyesini azaltabilecek etkinlikler planlanabilir.
Anahtar Kelime: The Relationship between Perceived Stress Level and Eating Awareness of University Students
Öz: Introduction: Eating disorders are common in university students. We aimed to determine the relationship between perceived stress level and eating awareness of university students. Methods: This research is a descriptive type of study and performed with Health Management, Nutrition and Dietetics, Sports Teaching departments’ students. Sociodemographic questions, Mindfull Eating Questionnaire (MEQ), Perceived Stress Scale (PSS) and 6 questions of Eating-Exercise Habits Scale (EEHS) were asked. Sample size was calculated as 384, assuming that the rate of eating awareness in students as 50%, the confidence level as 95%, and the margin of error as 5%. Class based stratified sampling method was used and 64 pupils from first and fourth grade students of each department were randomly selected from the school lists. Results: This study was conducted with 263 participants with the acceptance rate of 68,5%. Among 263 participants, 76,4% (n= 201) were women. Of the students 44,1% (n=116) were at the department of nutrition and dietetics, 31,2% (n=82) at health management, 24,7% (n=65) at sports teaching. Of the participants 51,0% (n=134) were 1st grade. Of the participants 77,1% (n=202) had high eating awareness. A statistically significant differece was found between the percentages of students with high eating awareness and the departments (p=0,007). Negative correlation was found between PSS scores and EEHS and MEQ scores (respectively r=-0,209,p=0,001; r=-0,224, p<0,001). Discussion and Conclusion: Mindfulness-based interventions can reduce stress and increase eating awareness. Similar to literature knowledge, eating awareness falls as the stress level rises in this study population. Activities for university students may be planned toimprove eating awareness.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Özkan N, Bilici S. Yeme Davranışında Yeni Yaklaşımlar: Sezgisel Yeme ve Yeme Farkındalığı. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;3(2):16-24.
- Köse G, Tayfur M, Birincioğlu İ, Dönmez A. Yeme farkındalığı ölçeği’ni Türkçeye uyarlama çalışması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 2016;3:125-34.
- Kabat-Zinn J. Mindfulness-based interventions in context: past, present, and future. Clinical psychology: Science and practice. 2003;10(2):144-56.
- Baer RA, Fischer S, Huss DB. Mindfulness and acceptance in the treatment of disordered eating. Journal of rational-emotive and cognitive-behavior therapy. 2005;23(4):281-300.
- Beshara M, Hutchinson AD, Wilson C. Does mindfulness matter? Everyday mindfulness, mind ful eating and self-reported serving size of energy dense foods among a sample of South Australian adults. Appetite. 2013;67:25-9.
- Crane B. Full catastrophe living; using the wisdom of your body and mind to face stress, pain and illness. Jon Kabat-Zinn, 1996 Publisher: Piatkus, London ISBN: 0-749-915-854. Spirituality and Health International. 2002;3(2):52-.
- Shapiro SL, Brown KW, Biegel GM. Teaching self-care to caregivers: Effects of mindfulness-based stress reduction on the mental health of therapists in training. Training and education in professional psychology. 2007;1(2):105.
- Stanszus LS, Frank P, Geiger SM. Healthy eating and sustainable nutrition through mindfulness? Mixed method results of a controlled intervention study. Appetite. 2019;141:104325.
- Yau YH, Potenza MN. Stress and eating behaviors. Minerva endocrinologica. 2013;38(3):255.
- Mantzios M, Giannou K. Group vs. single mindfulness meditation: exploring avoidance, impulsiv- ity, and weight management in two separate mind-fulness meditation settings. Applied Psychology: Health and Well-Being. 2014;6(2):173-91.
- Adam TC, Epel ES. Stress, eating and the reward system. Physiology & behavior. 2007;91(4):449-58.
- Oliver G, Wardle J, Gibson EL. Stress and food choice: a laboratory study. Psychosomatic medi- cine. 2000;62(6):853-65.
- Dallman MF. Stress-induced obesity and the emotional nervous system. Trends in Endocrinology & Metabolism. 2010;21(3):159-65.
- Goldin PR, Gross JJ. Effects of mindfulness-based stress reduction (MBSR) on emotion regulation in social anxiety disorder. Emotion. 2010;10(1):83.
- Framson C, Kristal AR, Schenk JM, Littman AJ, Zeliadt S, Benitez D. Development and validation of the mindful eating questionnaire. Journal of the American Dietetic Association. 2009;109(8):1439- 44.
- Yurt S, Save D, Yıldız A. Adolesanlar için beslenme egzersiz davranışlarını değerlendirme ölçüm aracının geliştirilmesi, geçerliliği ve güvenilirliği. Türkiye Klinikleri Halk Sağlığı Hemşireliği-Özel Konular. 2016;2(1):19-25.
- Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A global measure of perceived stress. Journal of health and social behavior. 1983:385-96.
- Eskin M, Harlak H, Demirkıran F, Dereboy Ç, editors. Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyar- lanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. New/Yeni Symposium Journal; 2013.
- Barışkan H, Karakoç Kumsar A. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinde abdominal obezite sıklığı ve yeme farkındalık düzeyleri. 2020.
- Müftüoğlu S, Karataş YF. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Yeme Farkındalığı Durumlarının Değerlendirilmesi. Sağlık Bilimlerinde Eğitim Dergisi.3(1):24-33.
- Giannopoulou I, Kotopoulea-Nikolaidi M, Daskou S, Martyn K, Patel A. Mindfulness in eating is inversely related to binge eating and mood disturbances in university students in health-related disciplines. Nutrients. 2020;12(2):396.
- Orbatu DS. İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi. Tepecik Eğit ve Araşt Hast Dergisi. 2020;30(1):19-27.
- Iorga M, Dondas C, Zugun-Eloae C. Depressed as freshmen, stressed as seniors: The relationship between depression, perceived stress and academic results among medical students. Behavioral Sciences. 2018;8(8):70.
- Lyzwinski LN, Caffery L, Bambling M, Edirippulige S. A systematic review of electronic mindful ness-based therapeutic interventions for weight, weight-related behaviors, and psychological stress. Telemedicine and e-Health. 2018;24(3):173-84.
- Lyzwinski LN, Caffery L, Bambling M, Edirippulige S. The mindfulness app trial for weight, weight-related behaviors, and stress in university students: randomized controlled trial. JMIR mHealth and uHealth. 2019;7(4):e12210.
| APA | ALTAŞ Z, Save D, SOĞUKPINAR T, DOMRUK Ö, BAYRAM S, LADİKLİ Ş, CİHANYURDU C (2022). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. , 26 - 34. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| Chicago | ALTAŞ Zeynep Meva,Save Dilşad,SOĞUKPINAR Tuba,DOMRUK Ömer Faruk,BAYRAM Serra,LADİKLİ Şeyma Betül,CİHANYURDU Ceren Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. (2022): 26 - 34. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| MLA | ALTAŞ Zeynep Meva,Save Dilşad,SOĞUKPINAR Tuba,DOMRUK Ömer Faruk,BAYRAM Serra,LADİKLİ Şeyma Betül,CİHANYURDU Ceren Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. , 2022, ss.26 - 34. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| AMA | ALTAŞ Z,Save D,SOĞUKPINAR T,DOMRUK Ö,BAYRAM S,LADİKLİ Ş,CİHANYURDU C Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. . 2022; 26 - 34. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| Vancouver | ALTAŞ Z,Save D,SOĞUKPINAR T,DOMRUK Ö,BAYRAM S,LADİKLİ Ş,CİHANYURDU C Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. . 2022; 26 - 34. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| IEEE | ALTAŞ Z,Save D,SOĞUKPINAR T,DOMRUK Ö,BAYRAM S,LADİKLİ Ş,CİHANYURDU C "Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi." , ss.26 - 34, 2022. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| ISNAD | ALTAŞ, Zeynep Meva vd. "Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi". (2022), 26-34. https://doi.org/10.5505/ktd.2022.54037 |
| APA | ALTAŞ Z, Save D, SOĞUKPINAR T, DOMRUK Ö, BAYRAM S, LADİKLİ Ş, CİHANYURDU C (2022). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Kocaeli Tıp Dergisi, 11(2), 26 - 34. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| Chicago | ALTAŞ Zeynep Meva,Save Dilşad,SOĞUKPINAR Tuba,DOMRUK Ömer Faruk,BAYRAM Serra,LADİKLİ Şeyma Betül,CİHANYURDU Ceren Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Kocaeli Tıp Dergisi 11, no.2 (2022): 26 - 34. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| MLA | ALTAŞ Zeynep Meva,Save Dilşad,SOĞUKPINAR Tuba,DOMRUK Ömer Faruk,BAYRAM Serra,LADİKLİ Şeyma Betül,CİHANYURDU Ceren Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Kocaeli Tıp Dergisi, vol.11, no.2, 2022, ss.26 - 34. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| AMA | ALTAŞ Z,Save D,SOĞUKPINAR T,DOMRUK Ö,BAYRAM S,LADİKLİ Ş,CİHANYURDU C Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Kocaeli Tıp Dergisi. 2022; 11(2): 26 - 34. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| Vancouver | ALTAŞ Z,Save D,SOĞUKPINAR T,DOMRUK Ö,BAYRAM S,LADİKLİ Ş,CİHANYURDU C Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Kocaeli Tıp Dergisi. 2022; 11(2): 26 - 34. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| IEEE | ALTAŞ Z,Save D,SOĞUKPINAR T,DOMRUK Ö,BAYRAM S,LADİKLİ Ş,CİHANYURDU C "Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi." Kocaeli Tıp Dergisi, 11, ss.26 - 34, 2022. 10.5505/ktd.2022.54037 |
| ISNAD | ALTAŞ, Zeynep Meva vd. "Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyi ile Yeme Farkındalığı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi". Kocaeli Tıp Dergisi 11/2 (2022), 26-34. https://doi.org/10.5505/ktd.2022.54037 |
