Yıl: 2020 Cilt: 30 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 19 - 27 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5222/terh.2020.23590 İndeks Tarihi: 20-11-2020

İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi

Öz:
Amaç: Yeme tutum ve davranışları bir çok faktörün etkileşimi altındadır. Bunlar içerisinde genetik nedenlerin önemli olduğu düşünülse de çevresel ve hormonal faktörlerde önemli yer tutmaktadır. Ayrıca kişilerin anlık duygusaldurumları, anıları, deneyimleri, sosyal, kültürel ve demografik özellikleri de bu etkileşim içerisindedir. Yeme davranışının psikolojik değerlendirilmesi yapılırsa günlük hayatta yaşadığımız bir çok duygusal farklılık ile ilişki olduğugörülebilir. Bu araştırma adolesanlarda yeme farkındalığının belirlenmesi amacı ile planlanmıştır.Yöntem: Çalışmamız Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı Kliniğinde planlanmış ve hastane yereletik kurulu ile İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü etik kurulundan onay alındıktan sonra yapılmıştır. Araştırma Mart2019-Haziran 2019 tarihleri arasında İzmir ili lise çocuklarına Yeme Farkındalığı Ölçeği-30 (YFÖ-30) uygulanarakyapılmıştır. Bu çalışma kapsamında; 14-18 yaş aralığında yer alan ve İzmir ilinde lise eğitimine devam eden öğrenciler çalışma popülasyonunu oluşturmuştur. Belirlenen örneklem, tabakalı basit rasgele örnekleme yöntemi ileolmuştur. Bu yöntem baz alınarak ve 0,2 hata marjini, 0,80 güç değeri, %95 güven düzeyi ile hesaplanan örneklembüyüklüğü 2401 olarak belirlenmiştir. Veri toplama yöntemi olarak Köse ve arkadaşları tarafından Türkçe dilinekazandırılmış 30 sorudan oluşan Yeme Farkındalığı Ölçeği (YFÖ-30) öğrencilere uygulanmıştır.Bulgular: Çalışmaya toplamda 2137 lise çağı öğrenciye dahil edilmiştir. Çalışmaya dahil edilen öğrencilerin %42,7’si9. sınıf, %30,4’ü 10. sınıf, %15’i 11. sınıf, %3,9’u 12. sınıf öğrencisidir. Çalışma grubunun %56,7’sini kız öğrencileroluşturmuştur. En fazla ortalama puan ise 15,99±2,70 ile bilinçli beslenme alt grubunda olmuştur. Alt boyut puanları normal dağılıma uymadığı için nonparametrik test kullanılarak alt gruplarla cinsiyet ilişkisi değerlendirilmiştir.Sonuç: Sonuç olarak erişkin bireyler üzerinde yeme farkındalığı ve bunu etkileyen etkenler üzerinde yapılmış pek çokçalışma olmakla birlikte, özellikle erişkin çağa geçmek üzere olan adolesanlar üzerinde yapılmış çalışma sayısı azdır.Bu çalışmanın bu açıdan literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelime:

Evaluation of Eating Awareness in High School Children in İzmir

Öz:
Objective: Eating attitudes and behaviors are under the interaction of many factors. Although genetic causes are thought to be important among these, they have an important place in environmental and hormonal factors. In addition, instant emotional states, memories, experiences, social, cultural and demographic characteristics of individuals are also in this interaction. If psychological evaluation of eating behavior is made, it can be seen that there is a relationship with many emotional differences we experience in daily life. This research is planned to determine the awareness of eating in adolescents. Method: Our study was planned in Tepecik Training and Research Hospital Child Health Clinic and was done after the approval of the local ethics committee of the hospital and the ethics committee of İzmir Provincial Directorate of National Education. The research was carried out between March 2019 and June 2019 by applying Eating Awareness Scale-30 (EAS-30) to high school children in Izmir. This scope of work; Students who are between the ages of 14-18 and who continue their high school education in İzmir province formed the study population. The determined sample was made by stratified simple random sampling method. Based on this method, the sample size calculated as 0.2 error margin, 0.80 power value, 95% confidence level was determined as 2401. As a data collection method, the Eating Awareness Scale (EAS-30) consisting of 30 questions put into Turkish by Köse et al. Was applied to students. Results: A total of 2137 high school age students were included in the study. 42.7% of the students included in the study are 9th grade, 30.4% are 10th grade, 15% are 11th grade, 3.9% are 12th grade students. Female students constituted 56.7% of the study group. The highest average score was 15.99±2.70 in the conscious nutrition subgroup. Since the sub-dimension scores did not conform to the normal distribution, the gender relationship with the subgroups was evaluated using the nonparametric test. Conclusion: As a result, although there are many studies on eating awareness on adults and the factors affecting this, there are few studies especially on adolescents about to go into adulthood. It is thought that this study will contribute to the literature in this respect.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Jun EM, Choi SB. Obesity, body image, depression, and weight-control behaviour among female university students in Korea. Journal of Cancer Prevention. 2014;19(3):240-6. [CrossRef]
  • 2. Morrison KM, Shin S, Tarnopolsky M, Taylor VH. Association of depression and health related quality of life with body composition in children and youth with obesity. Journal of Affective Disorders. 2014;172:18-23. [CrossRef]
  • 3. Opel N, Redlich R, Grotegerd D, Dohm K, Heindel W, Kugel H. Obesity and major depression: Body-massindex (BMI) is associatedwith a severe course of disease and specific neurostructural alterations. Psychoneuro endocrinology. 2015;51:219-26. [CrossRef]
  • 4. Luppino FS, de Wit LM, Bouvy PF, Stijnen T, Cuijpers P, Penninx BW. Overweight, obesity, and depression: a systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. Archives of General Psychiatry. 2010;67(3):220-9. [CrossRef]
  • 5. Doll HA, Petersen SEK, Stewart- Brown SL. Obesity and physical and emotional well-being: associations between body massindex, chronic illness, and the physical and mental componenets of the SF-36 questionnaire. Obesity. 2000;8:160- 70. [CrossRef]
  • 6. Johnson JG, Cohen P, Kasen S, Brook JS. Eating disorders during adolescence and the risk for physical and mental disorders during adolescence and the risk for physical and mental disorders during early adulthood. Arch Gen Psychiatry. 2002;20:282-8. [CrossRef]
  • 7. Bayles S, Ebaugh FG. Emotional factors in eating and obesity. Journal of the American Dietetic Association. 1950;26(6):430-4.
  • 8. Garaulet M, Canteras M, Morales E, Lopez-Guimera G, Sanchez-Carracedo D, Corbalan-Tutau MD. Validation of a questionnaire on emotional eating foruse in cases of obesity: the Emotional Eater Questionnaire (EEQ). Nutricion Hospitalaria. 2012;27(2):645-51.
  • 9. Paz A, Berry EM. Effect of meal composition on alertness and performance of hospital night-shiftworkers. Do mood and performance have different determinants? Annals of Nutrition&Metabolism. 1997;41(5):291-8. [CrossRef]
  • 10. Wansink B, Cheney MM, Chan N. Exploring comfort food preferences across ageand gender. Physiology and Behavior. 2003;79(4-5):739-47. [CrossRef]
  • 11. Geliebter A, Aversa A. Emotional eating in overweight, normal weight, and underweigh tindividuals. Eating Behaviors 2003;3(4):341-7. Albers S. Using mindfuleating to treat food restriction: a case study. Eating Disorders. 2011;19(1):97- 107. [CrossRef]
  • 12. Morgan CM, Yanovski SZ, Nguyen TT, McDuffie J, Sebring NG, Jorge MR. Loss of control overeating, adiposity, and psychopathology in overweight children. International Journal of Eating Disorders. 2002;31(4):430-41. [CrossRef]
  • 13. Wardle J, Steptoe A, Oliver G, Lipsey Z. Stress, dietary restraint and food intake. Journal of Psychosomatic Research. 2000;48(2):195-202. [CrossRef]
  • 14. Hendrickson KL, Rasmussen E. Mindful eating reduces impulsive food choice in adolescents and adults. Health Psychology. 2017;36:226-35. [CrossRef]
  • 15. Kabat-Zinn, J. Mindfulness-based interventions in context: past, present, and future. Clinical Psychology Science Practice. 2003;10(2):144-56. [CrossRef]
  • 16. Bishop SR, Lau M, Shapiro S, Carlson L, Anderson ND, Carmody J, Devins G. Mindfulness: A proposedo perational definition. Clinical psychology: Science and practice. 2004;11(3):230-41. [CrossRef]
  • 17. Baer RA, Fischer S, Huss DB. Mind fulness and acceptance in the treatment of disorderedeating. Journal of RationalEmotive & Cognitive-Behavior Therapy. 2005;23(4):281-300. [CrossRef]
  • 18. Hendrickson KL, Rasmussen E. Mindful eating reduces impulsive food choice in adolescents and adults. Health Psychology. 2017;36:226-35. [CrossRef]
  • 19. Hammond M. Mindfuleating, tuning in toyourfood. Diabetes Self Management. 2007;24(2):36, 38, 40. [CrossRef]
  • 20. Framson C, Kristal AR, Schenk JM, Littman AJ, Zeliadt S, Benitez D. Development and validation of the mindfuleatingquestionnaire. Journal of the American Dietetic Association 2009;109(8):1439-44. [CrossRef]
  • 21. Beshara M, Hutchinson AD, Wilson C. Does mindfulnessmatter? Every day mindfulness, mindfuleating and self-reported serving size of energy dense foodsamong a sample of South Australian adults. Appetite. 2013;67:25-9. [CrossRef]
  • 22. Köse G, Tayfur M, Birincioğlu İ, Dönmez A. Adaptation Study of the Mindful Eatinf Questionnare (MEQ) in to Turkish. Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research. 2016;5(3):125-34.
  • 23. Önal S, Çalık E, Aslı Uçar, Davranışsal Pediatrik Besleme Değerlendirmesi Ölçeği (DPBDÖ)’ni Türkçe’ye Uyarlama Çalışması Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2017;6(1):93- 101. [CrossRef]
  • 24. Erkorkmaz Ü, Yılmaz R, Demir O, Sanisoğlu SY, Etikan İ, Özçetin M. Çocuklarda yeme davranışı ile ebeveyn besleme tarzı arasındaki ilişkinin kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences. 2013;33(1):138-48. [CrossRef]
  • 25. Kurt E, Örün E. Yeme bozukluğu olan çocuğa yaklaşım. Journal of Current Pediatrics/Guncel Pediatri. 2016;14(3):129- 35. [CrossRef]
  • 26. Kundakçı AH. Üniversite Öğrencilerinin Yeme Tutumları, Benlik Algısı, Vücut Algısı ve Stres Belirtileri Açısından Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara 2005.
  • 27. Demirezen E, Coşansu G. Adolesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Sted. 2005;14(8):174-8.
  • 28. Özmen HF. Adolesan Bireylerde Diyet Kalitesinin Sağlıklı Yeme İndeksi ile Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul. 2016.
  • 29. Meşe Yavuz C, Koca Özer B. Adölesan dönem okul çocuklarında beslenme alışkanlıkları ve beslenme durumunun değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 2019;7(1):225-43. [CrossRef]
  • 30. Daly P, Pace T, Berg J, Menon U, Szalacha LA. A mindful eating intervention: A the ory-guided randomized antiobesity feasibility study with adolescent Latinofemales. Complement Ther Med. 2016 Oct;28:22-8. [CrossRef]
  • 31. Özkan N, Bilici S. Yeme davranışında yeni yaklaşımlar: Sezgisel yeme ve yeme farkındalığı. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;3(2):16-24.
  • 32. Camilleri G, Mejean C, Bellisle F, Andreeva VA, Sautron V, Hercberg S, et al. Cross-culturalvalidity of the Intuitive Eating Scale-2. Psychometric evaluation in a sample of the general French population. Appetite. 2015;84:34-42. [CrossRef]
  • 33. vanDyck Z, Herbert BM, Happ C, Kleveman GV, Vogele C. Germanversion of the intuitiveeating scale: Psychometric evaluation and application to an eating disordered population. Appetite. 2016;105:798-807. [CrossRef]
  • 34. Akay GG. Yeme bozukluklarında fiziksel açlığı duygusal açlıktan ayırt edebilme. Turkiye Klinikleri Psikoloji. 2016;1(2):17- 22.
  • 35. Ganley RM. Emotion and eating in obestiy: a review of the literature. International Journal of Eating Disorders. 1989;8(3):343-61. [CrossRef]
  • 36. Davis C, Curtis C, Levitan RD, Carter JC, Kaplan AS, Kennedy JL. Evidencethat ‘foodaddiction’ is a validphenotype of obesity. Appetite 2011;57(3):711-7. [CrossRef]
  • 37. Castellanos EH, Charboneau E, Dietrich MS, Park S, Bradley BP, Mogg K. Obese adults have visualattention bias for foodcue images: evidence for alteredreward system function. International Journal of Obesity. 2009;33(9):1063-73. [CrossRef]
  • 38. Delwiche JF. Youe at with your eyes first. Physiology and Behavior. 2012;107(4):502-4. [CrossRef]
  • 39. Bays JC. Mindful Eating: a guidetore discovering a healthy and joyful relationship with food. First edition. Shambhala Publications Vol.1. Boston, Massachusetts, 2009.
  • 40. Mantzios M, Wilson JC. Mindfulness, eating behaviours, and obesity: a review and reflection on currentfindings. Current Obesity Reports. 2015;4(1):141-6. [CrossRef]
  • 41. Anderson LM, Reilly EE, Schaumberg K, Dmochowski S, Anderson DA. Contributions of mindful eating, intuitive eating, and restraintto BMI, disordered eating, and meal consumption in college students. Eat Weight Disord. 2016;21(1):83-90. [CrossRef]
APA Orbatu D (2020). İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi. , 19 - 27. 10.5222/terh.2020.23590
Chicago Orbatu Dilek İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi. (2020): 19 - 27. 10.5222/terh.2020.23590
MLA Orbatu Dilek İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi. , 2020, ss.19 - 27. 10.5222/terh.2020.23590
AMA Orbatu D İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi. . 2020; 19 - 27. 10.5222/terh.2020.23590
Vancouver Orbatu D İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi. . 2020; 19 - 27. 10.5222/terh.2020.23590
IEEE Orbatu D "İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi." , ss.19 - 27, 2020. 10.5222/terh.2020.23590
ISNAD Orbatu, Dilek. "İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi". (2020), 19-27. https://doi.org/10.5222/terh.2020.23590
APA Orbatu D (2020). İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi, 30(1), 19 - 27. 10.5222/terh.2020.23590
Chicago Orbatu Dilek İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi 30, no.1 (2020): 19 - 27. 10.5222/terh.2020.23590
MLA Orbatu Dilek İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi, vol.30, no.1, 2020, ss.19 - 27. 10.5222/terh.2020.23590
AMA Orbatu D İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi. 2020; 30(1): 19 - 27. 10.5222/terh.2020.23590
Vancouver Orbatu D İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi. İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi. 2020; 30(1): 19 - 27. 10.5222/terh.2020.23590
IEEE Orbatu D "İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi." İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi, 30, ss.19 - 27, 2020. 10.5222/terh.2020.23590
ISNAD Orbatu, Dilek. "İzmir İli Lise Çağı Çocuklarında Yeme Farkındalığının Değerlendirilmesi". İzmir Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi 30/1 (2020), 19-27. https://doi.org/10.5222/terh.2020.23590