CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK
Yıl: 2022 Cilt: 15 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 249 - 290 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 15-10-2022
CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK
Öz: Dolaylı tanık beyanı, bir kişinin başka kişiden duyduklarını anlatmasını ifade eder. Esas kişi yemin altında beyanda bulunmadığından, bu açıklamanın güvenilirliğine ilişkin çekinceler ortaya çıkabilmektedir. Anglo-Sakson hukuk sisteminde kişinin, sınanmamış bir beyana dayanarak mahkûm edilmesinin engellenmesi amacıyla dolaylı tanıklık kural olarak ceza yargılamalarında kabul edilmez. Diğer yandan, Kara Avrupası hukuk sisteminde böyle bir kural mevcut değildir. Bu bağlamda, Türk ceza muhakemesi mevzuatında da dolaylı tanık beyanının dışlanmasına yönelik bir kural yoktur. Nitekim, öğretide ve uygulamada dolaylı tanıklık kabul görmektedir. Çalışmanın temel amacı dolaylı tanıklık delilinin detaylı bir analizini sunmaktır. Birinci bölümde, dolaylı tanıklığa ilişkin genel bilgiler verilecektir. Çalışmanın ikinci bölümünde, farklı hukuk sistemlerinden örnekler vererek, Anglo-Sakson ve Kara Avrupası’nın dolaylı tanıklığın kabul edilebilirliğine yönelik yaklaşımları gösterilecektir. Son olarak, dolaylı tanıklığın Türk ceza muhakemesi hukukundaki yeri öğreti ve içtihatlar ışığında incelenecektir.
Anahtar Kelime: HEARSAY EVIDENCE IN CRIMINAL PROCEDURE LAW
Öz: Hearsay evidence means any statement, made by a person who has heard someone else say. The original person who made the statement was not under oath, which may render concerns over the trustworthiness of the statement. In Anglo-Saxon law system, as a rule, hearsay evidence is excluded in criminal proceedings based on the fear of convicting a person based upon untested statement. On the other hand, there is no such a rule in civil law legal system. In this matter, the Turkish laws of criminal procedure do not encompass a rule on exclusion of hearsay evidence. In fact, according to doctrine and case law, hearsay evidence is admissible. Main goal of this paper is to provide a detailed analysis of hearsay evidence. In first chapter, general information on hearsay evidence will presented. In the second chapter of the study, Anglo-Saxon and Continental Europe perspectives on the admissibility of hearsay are shown by giving examples of different legal systems. Finally, hearsay in Turkish criminal procedure law will be reviewed in the light of doctrine and case law.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ALLEN Christopher: Practical Guide to Evidence, 2nd Edition, Cavendish Publishing, London 2001.
- AYDIN Devrim: Ceza Muhakemesinde Deliller, Yetkin Yay., Ankara 2014.
- BECK’SCHER ONLINE-KOMMENTAR StPO mit RiStBV und MiStra, 39. Aufl., C. H. Beck, München 2021.
- BEULKE Werner / SWOBODA Sabine: Strafprozessrecht, 14. Aufl., C. F. Müller, Heidelberg 2018.
- BOHLANDER Michael: Principles of German Criminal Procedure, Hart Publishing, Oxford 2012.
- BİRTEK Fatih: Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat, 2. B., Adalet Yay., Ankara 2017.
- BRIAN Brad D. / McNEIL Barry F.: Internal Corporate Investigations, 2. Ed., American Bar Association, USA 2003.
- CANPOLAT Can: “Ceza Muhakemesi Hukukunda Tanık Beyanının İtibari Değerine İlişkin Bazı Özel Durumlar”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXV, S. 2, 2021, s. 511-554.
- CENTEL Nur / ZAFER Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. B., Beta Yay., İstanbul 2014.
- CİHAN Erol / YENİSEY Feridun: Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yay., İstanbul 1996.
- DEMİREL Muhammed: “Alman Hukukuyla Karşılaştırmalı Olarak Muhakemeye Katılan Süjelerin Tanık Olup Olamayacakları Sorunu”, AndHD, C. 8, S. 1, 2022, s. 1-35.
- DETTER Klaus: “Der Zeuge vom Hörensagen – eine Bestandsaufnahme”, NStZ, Heft: 1, 2003, s. 1-8.
- DOAK Jonathan / McGOURLAY Claire: Criminal Evidence in Context, 2nd Edition, Routledge-Cavendish, New York 2009.
- DÖNMEZ Burcu: Ceza Muhakemesi Hukukunda Çapraz Sorgu, 2. B., Seçkin Yay., Ankara 2019.
- DÜLGER Murat Volkan: Ceza Muhakemesi Hukukunda Dışlama Kuralı ve Hukuka Aykırı Delillerin Uzak Etkisi, Seçkin Yay., Ankara 2014.
- EREM Faruk: Ceza Usulü Hukuku, 5. B., Sevinç Matbaası, Ankara 1978. GARLAND Norman M.: Criminal Evidence, 7th Edition, McGraw-Hill Education, New York 2011.
- GEPPERT Klaus: Der Grundsatz der Unmittelbarkeit im deutschen Strafverfahren, Walter de Gruyter, Berlin 1978.
- GLOVER Richard / MURPHY Peter: Murphy on Evidence, 13th Ed., Oxford University Press, Oxford 2013.
- GÖKCEN Ahmet / BALCI Murat / ALŞAHİN M. Emin / ÇAKIR Kerim: Ceza Muhakemesi Hukuku, 4. B., Adalet Yay., Ankara 2021.
- GÖKTÜRK Neslihan: “Yalan Tanıklık Suçu (TCK m. 272)”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XX, S. 1, 2016, s. 347-410.
- HAILS Judy: Criminal Evidence, 6th Edition, Wadsworth Cengage Learning, Belmont 2009.
- HAKERİ Hakan / ÜNVER Yener: Ceza Muhakemesi Hukuku C. I, II, III, 15. B., Adalet Yay., Ankara 2019.
- HELLMANN Uwe: Strafprozessrecht, Springer-Verlag, Berlin 2006.
- INGRAM Jefferson L.: Criminal Evidence, 10th Edition, Anderson Publishing, United States 2009.
- KANTAR Baha: Ceza Muhakemeleri Usulü – Umumi Hükümler, 4. B., Güzel Sanatlar Matbaası, Ankara 1957.
- KARLSRUHER KOMMENTAR zur strafprozessordnung, 8. Aufl., C. H. Beck, München 2019.
- KAYMAZ Seydi: Ceza Muhakemesi Hukukunda Devlet Sırrı, Seçkin Yay., Ankara 2020.
- KEANE Adrian / McKEOWN Paul: The Modern Law of Evidence, 9th Ed., Oxford University Press, Oxford 2012.
- KORKMAZ Fahrettin / ALP Nihat Seyhun: Bireysel İş Hukuku, 4. B., Seçkin Yay., Ankara 2019.
- KUNTER Nurullah: Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. B., Beta Yay., İstanbul 1989.
- LÖHR Holle Eva: Der Grundsatz der Unmmittelbarkeit im deutschen Strafprozessrecht, Dumcker & Humblot, Berlin 1972.
- LÖWE-ROSENBERG, DIE STRAFPROZEßORDNUNG UND DAS GERICHTSVERFASSUNGSGESETZ, 27. Aufl., Walter de Gruyter, Berlin 2016.
- MAUET Thomas A. / WOLFSON Warren D.: Trial Evidence, 6th Edition, Wolters Kluwer, New York 2016.
- MERRITT Deborah Jones / SIMMONS Ric: Learning Evidence: From the Federal Rules to the Courtroom, Thomson / Reuters, USA 2009.
- MÜNCHENER KOMMENTAR zur StPO, 1. Aufl, C. H. Beck, München 2014.
- MUNDAY Roderick: Evidence, 8th Edition, Oxford University Press, Oxford 2015
- ÖZBEK Veli Özer / DOĞAN Koray / BACAKSIZ Pınar: Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. B., Seçkin Yay., Ankara 2021.
- ÖZDİKMEN Tayfun: İç Soruşturma ve Suistimallerin İncelenmesi, Seçkin Yay., Ankara 2019.
- ÖZEN Mustafa: Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, 4. B., Adalet Yay., Ankara 2019.
- ÖZTÜRK Bahri / TEZCAN Durmuş / ERDEM Mustafa Ruhan / SIRMA
- GEZER Özge / SAYGILAR KIRIT Yasemin F. / ALAN AKCAN Esra / ÖZAYDIN Özdem / ERDEN TÜTÜNCÜ Efser / ALTINOK VILLEMIN Derya / TOK Mehmet Can: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 15. B., Seçkin Yay. Ankara 2021.
- PICKETT K. H. Spencer: Internal Investigations, Wiley Publication, Chichester 2008.
- REBMANN Kurt: “Der Zeuge vom Hörensagen im Spannungsverhältnis zwischen gerichtlicher Aufklärungspflicht, Belangen der Exekutive und Verteidigungsinteressen”, NStZ, Heft: 8, 1982, s. 315-321.
- SEEBODE Manfred / SYDOW Fritz: “‘Hörensagen ist halb gelogen’ Das Zeugnis vom Hörensagen im Strafprozeß”, JZ, Nr. 15-16, 1980, s. 506-516.
- SINGH Charanjit: Beginning Evidence, Routledge Press, New York 2014.
- SPENCER John R.: Hearsay Evidence in Criminal Proceedings, Hart Publishing, Portland 2008.
- ŞAHİN Cumhur: Ceza Muhakemesinde İspat, Yetkin Yay., Ankara 2001.
- ŞAHİN Cumhur: “Türk Hukukunda Tanık Koruma Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 6, S. 2, 2002, s. 155-188.
- ŞAHİN Cumhur: Ceza Muhakemesi Kanunu Gazi Şerhi, Seçkin Yay., Ankara 2005.
- ŞAHİN Cumhur / GÖKTÜRK Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku C. I, II, 11. B., Seçkin Yay., Ankara 2021.
- TANER Fahri Gökçen: Ceza Muhakemesi Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği, Seçkin Yay., Ankara 2019.
- TRECHSEL Stefan: Human Rights in Criminal Proceedings, Oxford University Press, Oxford 2005.
- TOSUN Öztekin: Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri C. I, 3. B., Fakülteler Matbaası, İstanbul 1981.
- WINSEL Andre: Der Zeuge vom Hörensagen im deutschen und US-amerikanischen Strafprozessrecht, Duncker & Humblot, Berlin 2018.
- YENİSEY Feridun / NUHOĞLU Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. B., Seçkin Yay., Ankara 2021.
- YENİSEY Feridun / OKTAR Salih / OKTAR Ayla: Alman Ceza Muhakemesi Kanunu, 3. B., Beta Yay., İstanbul 2020.
- YURTCAN Erdener: Ceza Yargılaması Hukuku, 16. B., Seçkin Yay., Ankara 2019.
- YURTCAN Erdener: Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, 9. B., Seçkin Yay., Ankara 2019.
- ZANDER Michael: Cases and Materials on the English Legal System, 10th Edition, Cambridge University Press, Cambridge 2007.
- TEİD: “İç Soruşturmalar Rehberi”, https://www.teid.org/wp-content/uploads/2020/09/iç-soruşturmalar_dijitalversiyon.pdf (Erişim Tarihi: 01.03.2022).
| APA | Maviş V (2022). CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK. , 249 - 290. |
| Chicago | Maviş Volkan CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK. (2022): 249 - 290. |
| MLA | Maviş Volkan CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK. , 2022, ss.249 - 290. |
| AMA | Maviş V CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK. . 2022; 249 - 290. |
| Vancouver | Maviş V CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK. . 2022; 249 - 290. |
| IEEE | Maviş V "CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK." , ss.249 - 290, 2022. |
| ISNAD | Maviş, Volkan. "CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK". (2022), 249-290. |
| APA | Maviş V (2022). CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK. Suç ve Ceza, 15(2), 249 - 290. |
| Chicago | Maviş Volkan CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK. Suç ve Ceza 15, no.2 (2022): 249 - 290. |
| MLA | Maviş Volkan CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK. Suç ve Ceza, vol.15, no.2, 2022, ss.249 - 290. |
| AMA | Maviş V CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK. Suç ve Ceza. 2022; 15(2): 249 - 290. |
| Vancouver | Maviş V CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK. Suç ve Ceza. 2022; 15(2): 249 - 290. |
| IEEE | Maviş V "CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK." Suç ve Ceza, 15, ss.249 - 290, 2022. |
| ISNAD | Maviş, Volkan. "CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNDA DOLAYLI TANIK". Suç ve Ceza 15/2 (2022), 249-290. |
