Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey
Yıl: 2011 Cilt: 4 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 79 - 98 Metin Dili: İngilizce İndeks Tarihi: 29-07-2022
Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey
Öz: Türkiye’de Gypsophila L. cinsinin A grubunu oluşturan tek yıllık taksonları 3 seksiyon altında toplanmıştır. Bu çalışmada Dichoglottis (Fisch. & C.A. Mey.) Fenzl. seksiyonunda yer alan 6 tür (G. heteropoda Freyn & Sint., G. parva Barkoudah, G. elegans M. Bieb., G. bitlisensis Barkoudah, G. viscosa Murray, G. antari Post & Beauverd); Macrorrhizaea Boiss. seksiyonunda yer alan 3 tür (G. muralis L., G. tubulosa (Jaub. & Spach) Boiss., G. confertifoliaHub.-Mor.) ve Hagenia A. Braun. seksiyonunda yer alan 1 tür (G. pilosa Hudson) çalışma materyali olarak seçilmiştir. Çalışmalar sonucunda taksonlar arasında diagnostik karakterler tespit edilmiş ve seksiyon, tür ve türaltı taksonlar için yeni teşhis anahtarları yapılmıştır. Çiçek karakterleri başta olmak üzere toplam 70 kalitatif ve kantitatif karakter incelenmiştir. Sonuçlar istatistiksel olarak analize tabi tutulmuş ve yorumlanmıştır. Biyometrik ölçümlerde genel ortalamalara en yakın tür G. heteropoda olup Orta Anadolu’nun jipsli tepelerinde ve ana kayası kireçtaşı olan eğimli yamaçlarda yayılış göstermektedir. Bitki tüysüz, boyu 30 cm’ye kadar, yaprakları 40x3.5 mm’ye kadar, kaliksi tüysüz ve petalleri beyazdır. G. heteropoda subsp. minutiflora’ da bitki salgı tüylü, boyu 15 cm’ye kadar, yaprakları 20x2 mm’ye kadar, kaliksi salgı tüylü ve petalleri beyazdan açık pembeye kadardır. G. parva ’nın tohumları keskin şekilde dikenli(ekinat) olup brakte ve kaliks tüysüzdür. G. linearifolia’ da üst brakteler ve petaller lineardir. G. elegans 1(-2) ana gövdeli ve çiçek durumu gevşek dikazyumdur. G. bitlisensis genelde tabandan dallanan çok ana gövdeli, çiçek durumu sık dikazyumdur. G. viscosa ’da tüm bitki viskozdur. Bu tür, en uzun kök boyuna(7.04 ±0.44 cm), en uzak dallanma başlangıcına (13.87 ±1.28 cm) ve en çok çiçek sayısına(121.30 ±11.03 çiçek) sahiptir. En kısa kök boyu ortalaması (1.17 ±0.05 cm) G. antari’de gözlenmiştir. Narin yapılı bir bitki olan G. muralis, çok narin kökleri ve gövdeleri yanında Türkiye’de sadece Tekirdağ ilinde yayılış göstermesi ile kolayca ayırt edilebilir. G. tubulosa ’da bitkin üst kısmı sık ve uzun salgı tüylü; alt kısmı kısa salgısız tüylerle kaplıdır. Uzun salgı tüyleri ile sık ve kısa salgısız tüyler gövdede bir arada bulunur. Bu durum önemli bir diyagnostik karakterdir. Ayrıca G. tubulosa en kısa yaprak boyuna (0.72 ±0.02 cm) sahip olan türdür. G. confertifolia için kapitat çiçek durumu, köklerinin bazen bitki boyundan daha uzun olması, kaliks ve petal boyunun en uzun oluşu türün ayırt edici özellikleridir. G. pilosa bazen 1 m ye yakın toprak üstü kısmı, sık ve uzun salgı tüylü oluşu ve bir tarla yabancı otu oluşu ile farklılık gösterir. Ayrıca tür en uzun brakteye, en uzun pedisele ve en uzun tohum boyuna sahiptir..
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ataşlar, E. 1999. Batı Anadolu Gypsophila L. Türleri üzerinde biyosistematik çalışmalar. Osmangazi Üniv. Fen Bilimleri Enst. (Doktora tezi), Eskişehir.
- Babaoğlu, M., Gezgin, S., Topal, A., Sade, B., Dural, H. 2004. Gypsophila sphaerocephala Fenzl ex Tchihat. A Boron Hyperaccumulator Plat Species That May Phytoremediate Soils with Toxic B Levels. Turkish Journal of Botany. 28/ 3: 273-278.
- Barkoudah, Y. I. 1962. A Revision of Gypsophila, Bolanthus, Ankyropetalum and Phryna. Wentia. 9: 1-203.
- Huber-Morath, A. 1967. (Ed.) Davis. P.H., Flora of Turkey and The East Agean Islands. 2, Edinburgh, Univ. Press.
- Huber-Morath, A. 1967. Beitrage zur Kenntnis der Verbreitung von Gyopsophila und Bolanthus in Anatolien. Bauhinia. 2/ 2: 177-191.
- Kılıç S., Çavuşoğlu K., Kılıç M. 2009. The effects of lead (Pb) pollution caused by vehicles on the pollen germination and pollen tube growth of apricot (Prunus armeniaca cv. Sekerpare). Biological Diversity and Conservation (BioDiCon). 2/3: 23-28.
- Komarov, V.L., Schischkin, B.K. 1936. Flora URSS. Vol.VI., Academiae Scientiarum URSS, Mosqua. 577-691.
- Korkmaz, 2007. Türkiye’de yetişen tek yıllık Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taksonları üzerinde biyosistematik çalışmalar. S. Demirel Üniv. Fen Bil. Enst. (Doktora Tezi), Isparta.
- Korkmaz, M., Özçelik H., Özgökçe, F. 2010. Economic importance and using purposes of Gypsophila L. and Ankyropetalum Fenzl (Caryophyllaceae) Genera of Türkiye. Second International. Symposium. on Sustainable Development, 8-9 June 2010, International Burch University, Sarajevo, Bosnia and Hersegovina.
- Nasır, E., Ali, S.I. 1986. Flora of Pakistan, Caryophyllaceae. Dept. of Botany, University of Karachi.
- Özçelik, H., Muca, B. 2010. Ankyropetalum Fenzl (Caryophyllaceae) cinsine ait türlerin türkiye’deki yayılışı ve habitat özellikleri. BIBAD (Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi). 3/2: 47-56.
- Özçelik, H., Özgökçe, F. 1996. Taxonomic Contributions to Genus Gyopsophila L. (Caryophyllaceae) from East Anatolia (Turkey). IV Th Plant Life of South West Asia Symposium, İzmir (Türkiye).
- Özçelik, H., Özgökçe, F. 1999. Gypsophila bitlisensis Bark. ve Gypsophila elegans Bieb. Üzerinde Morfolojik, taksonomik ve ekolojik araştırmalar. First International Symposium on Protection of Natural Environment and Ehrami Karaçam, 23-25 September 1999, Kütahya (Türkiye).
- Rechinger, K. H. 1963-84. Flora Iranica. 408-454.
- Sumaira, S., Mir, AK., Akbar, AM., Asma, J. 2008. Polen morphology of the genus Silene (Silene-Caryopyllaceae) from Pakistan. Biological Diversity and Conservation (BioDiCon), 1/2: 74-85.
- Tutin, T. G., Heywood, V. H., Burges, N.A., Valentine, D.H., Walters, S.M., Webb, D. A. 1964. Flora Europaea. Cambridge Univ. Vol. 1, 158-180.
- Williams, F. N. 1989. Revision of the forms of the Genus Gypsophila L. Jown Bot., London. 27: 321- 329.
APA | KORKMAZ M, ÖZÇELİK H (2011). Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey. , 79 - 98. |
Chicago | KORKMAZ Mustafa,ÖZÇELİK Hasan Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey. (2011): 79 - 98. |
MLA | KORKMAZ Mustafa,ÖZÇELİK Hasan Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey. , 2011, ss.79 - 98. |
AMA | KORKMAZ M,ÖZÇELİK H Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey. . 2011; 79 - 98. |
Vancouver | KORKMAZ M,ÖZÇELİK H Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey. . 2011; 79 - 98. |
IEEE | KORKMAZ M,ÖZÇELİK H "Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey." , ss.79 - 98, 2011. |
ISNAD | KORKMAZ, Mustafa - ÖZÇELİK, Hasan. "Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey". (2011), 79-98. |
APA | KORKMAZ M, ÖZÇELİK H (2011). Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey. Biological Diversity and Conservation, 4(1), 79 - 98. |
Chicago | KORKMAZ Mustafa,ÖZÇELİK Hasan Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey. Biological Diversity and Conservation 4, no.1 (2011): 79 - 98. |
MLA | KORKMAZ Mustafa,ÖZÇELİK Hasan Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey. Biological Diversity and Conservation, vol.4, no.1, 2011, ss.79 - 98. |
AMA | KORKMAZ M,ÖZÇELİK H Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey. Biological Diversity and Conservation. 2011; 4(1): 79 - 98. |
Vancouver | KORKMAZ M,ÖZÇELİK H Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey. Biological Diversity and Conservation. 2011; 4(1): 79 - 98. |
IEEE | KORKMAZ M,ÖZÇELİK H "Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey." Biological Diversity and Conservation, 4, ss.79 - 98, 2011. |
ISNAD | KORKMAZ, Mustafa - ÖZÇELİK, Hasan. "Systematical and morphological characteristics of annual Gypsophila L. (Caryophyllaceae) taxa of Turkey". Biological Diversity and Conservation 4/1 (2011), 79-98. |