PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
Yıl: 2022 Cilt: 24 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 733 - 750 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26468/trakyasobed.1133414 İndeks Tarihi: 23-01-2023
PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI
Öz: Kitaplar sadece ana yazılı metinlerden oluşmazlar. Ön söz, son söz, resimler, yazar adı, yayınevi, kaynaklar, tablolar, içindekiler gibi birçok unsurlardan oluşan bir bütünü ifade ederler. Fiziksel olarak metin ile aynı ortamda bulunan bu ögeler peritekstual unsurlar olarak ifade edilmektedir. Okurlar bir kitapta yer alan metin dışı unsurlara da bakar ve bu unsurları da okur. Ancak peritekstual okuma düzeyleri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bu çalışma ilkokul öğrencilerinin peritekstual okuma düzeylerini belirleme ölçeği geliştirme amacı ile yapılmıştır. Çalışmada nicel araştırma yöntemine uygun olarak tarama modeli benimsenmiştir. Ölçeğin çalışma grubu, tabakalı örnekleme yöntemi ile oluşturulmuştur. Ölçeğe ilişkin madde havuzu oluşturulması sürecinde literatür taraması yapılmış, uzman görüşleri alınmıştır. Araştırmaya 35’i ön uygulama, 572’si açımlayıcı faktör analizinde (AFA), 151’i ise doğrulayıcı faktör analizinde (DFA) olmak üzere toplam 758 ilkokul üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencisi katılmıştır. Veriler SPSS 22 ve AMOS 24 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Ön uygulama sonucunda 25 maddeye düşürülen ölçeğe yönelik geçerlik ve güvenirlik analizleri uygulanmıştır. Ölçeğin Alpha güvenirlik katsayısı .87 bulunmuştur. AFA sonucunda ölçeğin üç faktörlü ve 16 maddeden oluşan bir yapıya sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca bu üç faktör ölçeğe ait toplam varyansın %39,511’ini açıklamaktadır. DFA sonucu elde edilen uyum iyiliği indeksleri X²=165,675 (sd=101, p=.00), X²/sd=1,64, RMSEA=.06, RMR=.03, CFI=.92, TLI=.90, IFI=.92 olarak bulunmuş ve keşfedilen yapının iyi bir uyuma sahip olduğu görülmüştür. Ölçeğin alt boyutları ise ‘metin içi peritekstual unsurları okuma, künye bilgilerini okuma ve görsel unsurları okuma’ olarak isimlendirilmiştir. Araştırma sonucunda geçerli ve güvenilir peritekstual okuma düzeyi belirleme ölçeği elde edilmiştir.
Anahtar Kelime: PERITEXTUAL READING LEVEL DETERMINATION SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY
Öz: Books are not just texts. There are many elements such as foreword, afterword, pictures, author's name, publisher, bibliography, tables, and table of contents in the books. These elements, which are physically in the same environment as the text, are expressed as peritextual elements. Readers also look at and read non-text elements while reading the book. However, peritextual reading levels may vary from person to person. This study was conducted with the aim of developing a scale to determine the peritextual reading levels of primary school students. In the study, scanning model was adopted in accordance with the quantitative research method. The study group of the scale was formed by stratified sampling method. During the process of creating an item pool for the scale, a literature review was conducted and expert opinions were taken. A total of 758 primary school third and fourth grade students participated in the study, 35 of which were in the pre-application, 572 in the exploratory factor analysis (EFA), and 151 in the confirmatory factor analysis (CFA). Data were analyzed using SPSS 22 and AMOS 24 program. As a result of the pre-application, validity and reliability analyzes were applied for the scale, which was reduced to 25 items. Alpha reliability coefficient of the scale was found to be .87. As a result of EFA, it was seen that the scale had a structure with three factors and sixteen items. In addition, these three factors explain 40% of the total variance of the scale. Goodness of fit indices obtained as a result of DFA X²=165.675 (sd=101, p=.00), X²/sd=1.64, RMSEA=.06, RMR=.03, CFI=.92, TLI=.90, IFI =.92 and the discovered structure was found to have a good fit. The sub-dimensions of the scale were named as "reading in-text elements, reading production elements and reading visual elements". As a result of the research, a valid and reliable peritextual reading level determination scale was obtained.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Allen, G. (2021). Intertextuality. Routledge.
- Arsham, H., & Lovric, M. (2011). Bartlett's Test. International encyclopedia of statistical science, 1, 87-88.
- Ateş, S. (2013). İlkokulda bireysel okumadan metinlerarası okumaya: Resim kitaplarını okuma İlkokulda peritextual okumadan metinler arası okumaya resimli hikâye kitap okuma süreci. İnsan Bilimleri Dergisi, 10(1), 1567-1585.
- Bartlett, M. S. (1950). Tests of significance in factor analysis. British Journal of statistical psychology,, 3(2), 77-85.
- Blunch, N. J. (2008). Introduction to Structural Equation Modelling Using SPSS and AMOS. SAGE publications.
- Byrne, B. M. (2011). Structural equation modeling with AMOS basic consepts, applications and programming (Multivaiate Applications Series). New York: Routledge.
- Carmines, E., & Zeller, R. (1979). Reliability and validity assessment. Sage publications.
- Chou, W. (2014). Young children's understanding and response to picture book peritext during adult-child shared reading. Journal of Educational Practice and Research, 27(2), 1-32.
- Ciecierski, L. M., & Smith, A. M. (2020). Picture books as way-in texts for better understanding and appreciating peritextual features. Voices from the Middle, 28(2), 44-49.
- Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2021). Eğitimde araştırma yöntemleri. (E. D. Kıroğlu, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
- Coifman, R. C. (2013). Giving texts meaning through paratexts: Reading and interpreting endpapers. School Library Monthly, 30(3), 21-23.
- Cook, B. G. (2008). Nonexperimental quantitative research and its role in guiding instruction. Intervention in School and Clinic, 44(2), 98-104.
- Creswell, J. W. (2005). Educational research design: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. Pearson Education.
- Çapık, C. (2014). Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 196-205.
- Çoşkun, E. (2002). Okumanın hayatımızdaki yeri ve okuma sürecinin oluşumu. Türklük Bilimi Araştırmaları, 11, 231-244.
- Durmuş, G. (2014). “Okuma motivasyonu ölçeği”nin Türkçeye uyarlanması. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, (1), 16-40.
- Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., & Özdamar, K. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223.
- Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. SAGE.
- Genette, G. (1997). Paratexts: Thresholds of interpretation (Trans. J. E. Lewin). Cambridge University Press.
- Gök, B., Temizyürek, F., Baş, Ö., & Sirem, Ö. (2021). Feridun Oral'ın çocuk kitaplarının metinsel özellikleri ve metin okunabilirlik düzeyleri. Türk Eğitim Dergisi, 10(2), 125-138.
- Gross, M., & Latham, D. (2017). The peritextual literacy framework: Using the functions of peritext to support critical thinking. Library & Information Science Research, 39(2), 116-123.
- Gross, M., Latham, D., Underhill, J., & Bak, H. (2016). The peritext book club: Reading to foster critical thinking about STEAM texts. School Library Research, 19, 2-18.
- Güneş, F. (2013). Görsel okuma Egitimi/Visual reading education. Bartin Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 1-17.
- Güneş, F. (2017). Okuma ilgisi ve gücü. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(3), 119-128.
- Higonnet, M. R. (1990). The playground of the peritext. Children's Literature Association Quarterly, 15(2), 47-49.
- Hooper, D. C. (2008). Structural Equation Modelling: Guidelines for Determining. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
- Jenkins, E. (2001). Reading outside the lines: Peritext and authority in south african children's books. The Lion and the Unicorn, 25(1), 115-127.
- Kamil, M. L. (2004). The current state of quantitative research. Reading Research Quarterly, 39(1), 100-107.
- Kara, C. (2021). Okul öncesi dönem çocuk kitaplarında yaratıcılığı destekleyen bir faktör olarak resimlemelerin kullanımı. Uluslararası Sanat ve Tasarım Araştırmaları Kongresi ve Sergisi (ART&DESIGN-2021) (s. 1153-1173). Niğde: Book of proceedings.
- Karahan, B. Ü. (2018). Okumaya yönelik tutum ölçeği: Ölçek geliştirme çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(1), 67-73.
- Karatay, H. (2009). Okuma stratejileri bilişsel farkındalık ölçeği. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 58-79.
- Latham, D., & Gross, M. (2019). Pausing at the threshold: Peritextual images in young adult nonfiction award winners. Journal of Research on Libraries and Young Adults, 9(2), 1- 20.
- Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology, 28(4), 563-575.
- Osborne, J., & Fitzpatrick, D. (2012). Replication analysis in exploratory factor analysis: What it is and why it makes your analysis better. Practical Assessment, Research & Evaluation, 17, 15., 17(15), 1-8.
- Özdamar, K. (2002). Paket programlarla istatistikselvVeri analizi-1. (4.Baskı b.). Kaan Kitapevi.
- Rockenberger, A. (2014). Video game framings. In N. Desrochers, & D. Apollon (Eds.), Examining paratextual theory and its applications in digital culture. IGI Global.
- Scolari, C. (2014). Don Quixote of La Mancha: Transmedia storytelling in the grey zone. International Journal of Communication, 8(2), 382-405.
- Serafini, F. (2012). Interpreting visual ımages and design elements of contemporary picturebooks. Connecticut Reading Association Journal, 1, 3-8.
- Sever, S. (1990). Bilgi toplumu olma aşamasında, ülkemizde kitap ve okuma olgusu. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 23(2), 721-727.
- Sipe, L. R. (1998). Learning the language of picture books. Journal of Children’s Literature, 24(2), 66-75.
- Tabachnick, B., & Fidell, L. (2013). Using multivariate statistics. (6 b.). Pearson Education Ltd.
- Tatlıdil, H. (2002). Uygulamaları çok değişkenli istatistiksel analiz. Ankara: Akademi Matbaa.
- Thomas, S., Joseph, C., Laccetti, J., & Mason, B. (2007). (2007). Transliteracy: crossing divides. First Monday, 12(2), 1-2.
- Witte, S., Latham, D., & Gross, M. (2019). Literacy engagement through peritextual analysis. American Library Association.
- Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
- Youngs, S. (2009). Literary, visual, and historical understandings: Intermediate readers respond to historical fiction picture books. Reno: University of Nevada.
| APA | Aslan O, YILAR Ö (2022). PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. , 733 - 750. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| Chicago | Aslan Osman,YILAR Ömer PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. (2022): 733 - 750. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| MLA | Aslan Osman,YILAR Ömer PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. , 2022, ss.733 - 750. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| AMA | Aslan O,YILAR Ö PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. . 2022; 733 - 750. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| Vancouver | Aslan O,YILAR Ö PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. . 2022; 733 - 750. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| IEEE | Aslan O,YILAR Ö "PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI." , ss.733 - 750, 2022. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| ISNAD | Aslan, Osman - YILAR, Ömer. "PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI". (2022), 733-750. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.1133414 |
| APA | Aslan O, YILAR Ö (2022). PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 733 - 750. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| Chicago | Aslan Osman,YILAR Ömer PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 24, no.2 (2022): 733 - 750. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| MLA | Aslan Osman,YILAR Ömer PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.24, no.2, 2022, ss.733 - 750. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| AMA | Aslan O,YILAR Ö PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2022; 24(2): 733 - 750. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| Vancouver | Aslan O,YILAR Ö PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2022; 24(2): 733 - 750. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| IEEE | Aslan O,YILAR Ö "PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI." Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, ss.733 - 750, 2022. 10.26468/trakyasobed.1133414 |
| ISNAD | Aslan, Osman - YILAR, Ömer. "PERİTEKSTUAL OKUMA DÜZEYİ BELİRLEME ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI". Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 24/2 (2022), 733-750. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.1133414 |
