Yıl: 2023 Cilt: 24 Sayı: 44 Sayfa Aralığı: 39 - 55 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21550/sosbilder.1194349 İndeks Tarihi: 21-02-2023

ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ

Öz:
Türk edebiyatında elif-nâmeler hemen her dönem tarihte ilgi duyulan ve örnekleri verilen bir konudur. Anlatımların çok daha çekici hâle getirilmesinin yollarından birisi olan bu manzumeler, harflerin hem şekil hem de anlam bakımından imge olarak kullanılmasıdır. Leb-değmez, muvaşşah, mühmel, mu’cem, hayfa, rakta gibi harf temelli söz sanatları, harflerin şekillerine göre benzetmeler yapılması ve ebced hesabı ile ilgili unsurlar harflerle ilgili özelliklerden yalnızca birkaçıdır. Edebî kaynaklarda ve özellikle tezkirelerde hayatı ve şahsiyeti hakkında bilgi bulunmayan Seyyid Ali Rûmî, Dürrü’l-Fu’âd ve Şeyhu’l-İrşâd adını verdiği hacimli eserinde kendisi ve eserleri hakkında ayrıntılı bilgiler sunmaktadır. Bu eserde bulunan iki elif-nâmesinde tasavvufî açıdan gönülden bağlı olduğu Abdülkadir Geylânî ve onun eserleri hakkında bilgileri manzum olarak anlatır. İkinci elif-nâmesinde ise, yaşadığı dönemdeki insanlarda bulunan ahlakî ve dinî zafiyetleri eleştirip, onlara yol gösterir. Aslında bir elif-nâme örneği olmayan üçüncü şiirinde kendisinin yazdığı eserlerin isimlerini yazıp, o risale ve kitapları tanıtır. Ne yazık ki Ali Rûmî’nin adı geçen eserleri günümüze kadar tespit edilememiştir.
Anahtar Kelime: Ali Rûmî tasavvuf edebiyatı elif-nâme Abdülkâdir Geylânî tenkit

Names of Persons and Works in Ali Rumi’s Elif-Names

Öz:
In Turkish literature, elifnames are a subject that is of interest and examples are given in almost every period of history. These poems, which are one of the ways to make the narrations much more attractive, are the use of letters as images in terms of both shape and meaning. Letter-based rhetoric such as Leb-değiz, muvaşşah, mühmel, mu’cem, haifa, rakta, making analogies according to the shapes of letters, and elements related to abjad calculation are just a few of the features related to letters. Seyyid Ali Rûmî, who does not have information about his life and personality in literary sources and especially in tezkires, gives detailed information about himself and his works in his voluminous work called Dürrü’l-Fu’ad and Şeyhu’l-İrşâd. In the two elif-nâmes found in this work, he tells in verse about Abdülkadir Geylani, to whom he is deepl attached to Sufism, and his works. In his second elif-nâme, he criticizes the moral and religious weaknesses of the people of his time and guides them. In his third poem, which is not actually an example of an elif-nâme, he writes the names of the works he wrote and introduces those treatises and books. In fact, the mentioned works of Ali Rûmî have not been identified until today.
Anahtar Kelime: Ali Rûmî sufi literature elifname Abdulkadir Geylani criticism

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
APA EGRI S (2023). ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ. , 39 - 55. 10.21550/sosbilder.1194349
Chicago EGRI SADETTIN ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ. (2023): 39 - 55. 10.21550/sosbilder.1194349
MLA EGRI SADETTIN ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ. , 2023, ss.39 - 55. 10.21550/sosbilder.1194349
AMA EGRI S ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ. . 2023; 39 - 55. 10.21550/sosbilder.1194349
Vancouver EGRI S ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ. . 2023; 39 - 55. 10.21550/sosbilder.1194349
IEEE EGRI S "ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ." , ss.39 - 55, 2023. 10.21550/sosbilder.1194349
ISNAD EGRI, SADETTIN. "ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ". (2023), 39-55. https://doi.org/10.21550/sosbilder.1194349
APA EGRI S (2023). ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(44), 39 - 55. 10.21550/sosbilder.1194349
Chicago EGRI SADETTIN ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 24, no.44 (2023): 39 - 55. 10.21550/sosbilder.1194349
MLA EGRI SADETTIN ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.24, no.44, 2023, ss.39 - 55. 10.21550/sosbilder.1194349
AMA EGRI S ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2023; 24(44): 39 - 55. 10.21550/sosbilder.1194349
Vancouver EGRI S ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2023; 24(44): 39 - 55. 10.21550/sosbilder.1194349
IEEE EGRI S "ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ." Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, ss.39 - 55, 2023. 10.21550/sosbilder.1194349
ISNAD EGRI, SADETTIN. "ALİ RÛMÎ’NİN ELİF-NÂMELERİNDE ŞAHIS VE ESER İSİMLERİ". Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 24/44 (2023), 39-55. https://doi.org/10.21550/sosbilder.1194349