ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ
Yıl: 2023 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 773 - 802 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.19145/e-gifder.1201907 İndeks Tarihi: 28-03-2023
ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ
Öz: Bu araştırmanın amacı kişilerin demografik özellikleri ile alışveriş bağımlılığı ve hedonik tüketim arasındaki ilişkileri açıklamaya çalışmak ve alışveriş bağımlılığı ile hedonik tüketim davranışı arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bunun yanında alışveriş bağımlılığı ve hedonik tüketim davranışlarının demografik özellikler ile ilişkisi açıklanmıştır. Bu çalışmada olasılık dışı örneklem yöntemlerinden kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Toplamda 406 kişiye anketler çevrimiçi olarak ulaştırılmıştır. Katılımcıların alışveriş bağımlılığı davranışları Berger’in 7 alt boyuttan oluşan alışveriş bağımlılığı ölçeği kullanılarak ölçülmüştür. Hedonik tüketim davranışları Coşkun ve Marangoz, (2019) tarafından geliştirilen 5 alt boyutlu Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeği ile ölçülmüştür. Ölçeklerin güvenirlik ve geçerlilik analizleri Cronbach Alpha ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile test edilmiştir. İlgili analizler IBM SPSS ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre katılımcıların alışveriş bağımlılığı düzeyleri orta seviyededir. Bunun yanında hedonik tüketim davranışları daha yüksektir. Demografik özellikler bağlamında kadınlar ve erkeklerin yaklaşık olarak eşit düzeyle alışveriş bağımlılığı ve hedonik tüketim gösterdikleri görülmüştür. Katılımcıların yaşları açısından bakıldığında tüm yaş gruplarında anlamlı bir farklılığa rastlanmıştır. Eğitim açısından bakıldığında orta öğretim-lise ile ön lisans- lisans ve lisansüstü eğitim arasında anlamlı farklılık görülmüştür. Gelir seviyesi açısından incelendiğinde ise gelirinin çok kötü- kötü beyan edenler ile orta-iyi-çok iyi beyan edenler arasında anlamlı bir farklılığa rastlanmıştır. Yapılan analizler sonucunda alışveriş bağımlılığı ile hedonik tüketim arasında pozitif yönde anlamlı ilişki gözlenmiştir. Alışveriş bağımlılığının hedonik tüketim üzerinde güçlü yönde bir etkisi vardır (R²=,856 p=,001). Aynı şekilde hedonik tüketim de alışveriş bağımlılığını pozitif yönde etkilemektedir (R²=,850 p=,001)3.
Anahtar Kelime: THE RELATIONSHIP BETWEEN SHOPPING ADDICTION AND HEDONIC CONSUMPTION
Öz: The aim of this research is to try to explain people's shopping addiction and hedonic consumption behaviors and to reveal the relationship between shopping addiction and hedonic consumption behavior. In addition, the relationship between shopping addiction and hedonic consumption behaviors with demographic characteristics is explained. In this study, convenience sampling method, which is one of the non-probability sampling methods, was used. In total, questionnaires were delivered to 406 people online. The shopping addiction behaviors of the participants were measured using Berger's shopping addiction scale, which consists of 7 sub-dimensions. Hedonic consumption behaviors were measured with the Hedonic and Utilitarian Consumption Behaviors Scale with 5 sub-dimensions developed by Coşkun and Marangoz, (2019). The reliability and validity analyzes of the scales were tested with Cronbach Alpha and Confirmatory Factor Analysis (CFA). Related analyzes were performed using IBM SPSS and AMOS programs. According to the research findings, the shopping addiction levels of the participants are moderate. In addition, hedonic consumption behaviors are higher. In the context of demographic characteristics, it has been observed that women and men have almost equal levels of shopping addiction and hedonic consumption behavior. Considering the age of the participants, a significant difference was found in all age groups. In terms of education, there was a significant difference between secondary education-high school, associate degree-undergraduate and graduate education. When examined in terms of income level, a significant difference was found between those who declared their income very bad-bad and those who declared their income medium-good-very good. As a result of the analysis, a positive and significant relationship was observed between shopping addiction and hedonic consumption. Shopping addiction has a strong effect on hedonic consumption (R²=.856 p=.001). Likewise, hedonic consumption positively affects shopping addiction behavior (R²=.850 p=.001).
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKYILDIZ, Hüseyin (2008). Tartışılan Boyutlarıyla “Homo Economicus”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 13(2). s.29-40.
- ANDREASSEN, Cecilie S; GRIFFITHS, Mark D.; PALLESEN, State; BILDER, Robert M.; TORSHEIM, Torbjom ve ABOUJAUDE, Ellias (2015). The Bergen Shopping Addiction Scale: Reliability And Validity Of A Brief Screening Test. Frontiers in Psychology, 6, p.1-11.
- ARIDURU, Ayazoğlu, B.; AKSU, Melisa; ÜNÜBOL, Hüseyin; HIZLI Sayar, G. (2019). “Alışveriş Bağımlılığı” Etkileşim, 4. s.44-64. DOI: 10.32739/etkilesim.2019.4.63
- ARNOLD, M.J. and REYNOLDS, K.E. (2003). Hedonic Shopping Motivations. Journal of Retailing, 79, s.259-268. http://dx.doi.org/10.1016/S0022- 4359(03)00007-1.
- AYTEKİN, Pınar ve AY, Canan (2015). Hedonik Tüketim ve Anlık Satın Alma İlişkisi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi 8(1), s.141-156.
- BANDURA, Albert (1977). Aggression: A Social Learning Analysis, Prentice Hall, Inc. Englewood Cliffs, New Jersey.
- BANDURA, Albert (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, 71-81). New York: Academic Pres.
- BENSON, April L. (2006) ,"New Perspectives on Compulsive Buying: Its Roots, Measurement and Physiology", in NA - Advances in Consumer Research Volume 33, eds. Connie Pechmann and Linda Price, Duluth, MN: Association for Consumer Research, p.131-133.
- BLACK, Donald W. (2007a). “Compulsive Buying Disorder: A Review Of The Evidence”, CNS Spectrums, 12, p.124-132. DOI: 10.1017/s1092852900020630
- BLACK, Donald W. (2007b). A Reviwe of Compulsive Buying Disorder. World Psychiatry 6(1), p.14-18.
- CEYHAN, Said M. ve TAŞ, Canan (2017). Rasyonel-İrrasyonel Tüketim: Bartın Örneğinde Karşılaştırmalı Bir Uygulama. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8(16), s.107-134.
- COŞKUN, Taha ve MARANGOZ, Mehmet. (2019). Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeği Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlilik Çalışması. Business And Economics Research Journal. 10(2), s.517-539. Doi:10.20409/Berj.2019.183.
- DUYAN, Veli; GÜLDEN, Çiğdem; GELBAL, Selahattin (2012). Öz-Denetim Ölçeği - ÖDÖ: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(1), s.25-38.
- FABER, Ronald J. ve O'GUINN, Thomas C. (1992). “A Clinical Screener for Compulsive Buying”, Journal of Consumer Research, 19(3), p.459-469.
- GÜVEN, Ebru Özlem. (2009). Hedonik tüketim kavramsal bir inceleme, ABMYO Dergisi, 13, s.65-72.
- KAYLI, Derya Ş. ve ÖZLEM, Şevval Ö. (2022). Alışveriş Bağımlılığında Cinsiyet Farklılığı Bildiren Çalışmaların Analiz. Bağımlılık Dergisi, 23(3), s.383-391.
- KARAKAYA, İskender. (2020). Terörizm Kavramı, Nedenleri, Çeşitleri ve Tarihsel Gelişimi Bağlamında El-Kaide ve Işid. Mehmet Seyfettin Erol ve Muharrem Ekşi (Der.) Örnekleri. Uluslararası İlişkilerde Güncel Sorunlar içinde (137- 159). Ankara: Akçağ Yayınları.
- KEARNEY, Matthew ve STEVENS, Lorna (2012). “Compulsive Buying: Literature Review and Suggestions for Future Research”. The Marketing Review. 12(3), p.233-251.
- ODABAŞI, Yavuz. (2009). Postmodern Pazarlama (3. Baskı). İstanbul: MediaCat Yayınları.
- ÖZDAMAR, KAZIM. (2016). Eğitim Sağlık ve Davranış Bilimlerinde Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi. Eskişehir: Nisan Kitapevi.
- PARK, Kwang Soo, REISINGER Yvette ve KANG, Hyun Jung (2008). Visitors' Motivation for Attending the South Beach Wine and Food Festival, Miami Beach, Florida, Journal of Travel & Tourism Marketing, 25(2), p.161- 181, DOI: 10.1080/10548400802402883
- ROSENBAUM, Michael (1980). Individual differences in self-control behaviors and tolerance of painful stimulation. Journal of Abnormal Psychology, 89(4), 581– 590. https://doi.org/10.1037/0021-843X.89.4.581
- RUCKER, Derek D, GALINSKY, Adam D. (2008). Desire to accure: Powerlessness and compensatory consumption. Journal of Consumer Research, 35, s.257-267. https://doi.org/10.1086/588569
- RUCKER, Derek D; DUBOIS, David. ve GALINSKY, Adam D.(2011). Generous Peupers and Stingy Princes: Power Drives Consumer Spending on SelfVersus Others, Journal of Consumer Research, 37(6), April, p.1015-1029.
- SARANEVA, Anna ve SÄÄKSJÄRVI, Maria (2008). “Young Compulsive Buyers and The Emotional Roller-Coaster in Shopping”, Young Consumers, 9(2), p.75-89. DOI: 10.1108/17473610810879657
- SOLOMON, Micahel R. (2020). Tüketici Davranışları Satın Alma, Sahip Olma ve Varoluş (Çev. Nurettin Parıltı ve Elif Akagün Ergin). 11. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- TABACHNICK, Barbara G. ve FIDELL, Linda S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
- TAMAM, Lut; DİLER, Rasim S.; ÖZPOYRAZ, Nurgül (1998). Kompulsif Satın Alma: Bir Gözden Geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 9 (3), s.224-230.
- TATLIOĞLU, Sevra S. (2021). Öğrenmeye Sosyal- Bilişsel Bir Bakış: Albert Bandura. Sosyoloji Notları, 5(1), s.15-30.
- VİCDAN, Handan; CHAPA, Sindy; de Los SANTOS Gilberto (2007). Understanding Compulsive Buyers’ Online Shopping Incidence: A Closer Look at the Effects of Sales Promotions and Bargains on Hispanic Americans. Journal of Customer Behaviour 2007; 6(1), p.57-74.
| APA | Aksu S (2023). ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ. , 773 - 802. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| Chicago | Aksu Simge ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ. (2023): 773 - 802. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| MLA | Aksu Simge ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ. , 2023, ss.773 - 802. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| AMA | Aksu S ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ. . 2023; 773 - 802. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| Vancouver | Aksu S ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ. . 2023; 773 - 802. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| IEEE | Aksu S "ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ." , ss.773 - 802, 2023. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| ISNAD | Aksu, Simge. "ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ". (2023), 773-802. https://doi.org/10.19145/e-gifder.1201907 |
| APA | Aksu S (2023). ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(1), 773 - 802. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| Chicago | Aksu Simge ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 11, no.1 (2023): 773 - 802. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| MLA | Aksu Simge ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, vol.11, no.1, 2023, ss.773 - 802. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| AMA | Aksu S ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 2023; 11(1): 773 - 802. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| Vancouver | Aksu S ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 2023; 11(1): 773 - 802. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| IEEE | Aksu S "ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ." Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 11, ss.773 - 802, 2023. 10.19145/e-gifder.1201907 |
| ISNAD | Aksu, Simge. "ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI VE HEDONİK TÜKETİM İLİŞKİSİ". Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 11/1 (2023), 773-802. https://doi.org/10.19145/e-gifder.1201907 |
