Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması

Taha COŞKUN, (Diğer)
Mehmet MARANGOZ (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi)
Business and Economics Research Journal
77 15
Yıl: 2019 Cilt: 10 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 517 - 539 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.20409/berj.2019.183 İndeks Tarihi: 20-01-2020

Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması

Öz:
Bu çalışmanın amacı, tüketicilerin hedonik ve faydacı tüketim davranışlarınıbelirlemeye yönelik bir ölçme aracı geliştirmektir. Ölçeğin kapsam geçerliği alanyazıntaraması, derinlemesine görüşmeler ve nitel veri analiz yorumlamaları ile uzmangörüşlerinden faydalanılarak gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliği ise iki ayrı verisetine (N= 320 ve N= 324) uygulanan açımlayıcı (AFA) ve doğrulayıcı (DFA) faktöranalizleri ile belirlenmiştir. AFA sonucunda hedonik tüketim davranışı için; hedonik etki,hedonik adaptasyon, dürtüsel eğilim, edilgenlik durumu ve kimlik yansıtma ögeleriniaçıklayan beş faktörlü bir yapı, faydacı tüketim davranışı için hedef odaklılık ve kontrolodaklılık ögelerini açıklayan iki faktörlü bir yapı ortaya konulmuştur. AFA sonrası buyapılar DFA ile doğrulanmıştır. DFA ile doğrulanan yapıların güvenirliği Cronbach alfa içtutarlık katsayıları ve madde toplam korelasyonlarıyla belirlenmiştir. Pearson katsayılarıincelenerek faktörler arasındaki ilişkiler açıklanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgularsonucunda tüketicilerin hedonik ve faydacı davranışlarının belirlenmesindekullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı ortaya koyulmuştur.
Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme İktisat İşletme Finans

Development of the Hedonic and Utilitarian Consumption Behavior Scale: Reliability and Validity Study

Öz:
The aim of this study is to develop a scale to determine the hedonic and utilitarian consumption behavior of consumers. The scope validity of the scale was realized by scanning the literature, analysing qualitative data and referring expert opinions. The construct validity of the scale was determined by exploratory (AFA) and confirmatory (CFA) factor analysis applied to two separate data sets. As a result of AFA for hedonic consumption behavior; a five-factor structure as Hedonic Impact, Hedonic Adaptation, Impulsive Tendency, Passivity Status and Identity Reflection. A two-factor structure is described as Target Oriented and Control Oriented for utilitarian consumption behavior. The reliability of the structures confirmed by CFA was determined by Cronbach alpha’s internal consistency coefficients and item total correlations. The relationships between the factors were demonstrated through Pearson's coefficient. As a result of the findings obtained from this study, a valid and reliable measurement tool that can be used in determining hedonic and utilitarian behaviors of consumers has been introduced.
Anahtar Kelime:

Konular: İş İşletme İktisat İşletme Finans
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alba, J. W., & Williams, E. F. (2012). Pleasure principles: A review of research on hedonic consumption. Journal Consumer of Psychology, 23(1), 2-18.
  • Arnold, M. J., & Reynolds, K. E. (2003). Hedonic shopping motivations. Journal of Retailing, 79, 77-95.
  • Aytekin, P., & Ay, C. (2015). Hedonik tüketim ve anlık satın alma ilişkisi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 141-156.
  • Babin, B. J., Darden, W. R., & Griffin, M. (1994). Work and/or fun: Measuring hedonic and utilitarian shopping value. Journal of Consumer Research, 20(4), 644-656.
  • Batra, R., & Athola, O. T. (1990). Measuring the hedonic and utilitarian sources of consumer attitudes, Marketing Letters, 2(2), 159-170.
  • Baudrillard, J. (2016). Tüketim toplumu. (Çev. H. Deliceçaylı & F. Keskin). İstanbul: Ayrıntı.
  • Bauman, Z. (2013). Postmodernizm ve hoşnutsuzlukları. (Çev. İ. Türkmen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Bearden, W. O., & Netemeyer, N. G. (1999). Handbook of marketing scales. California: Sage Publications.
  • Bocock., R. (1997). Tüketim. (Çev. İ. Kutluk). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
  • Bouchet, D. (2011). Desire. (Ed.) D. Southerton, Encyclopedia of Consumer Culture (ss. 440-444). California: Sage Publications.
  • Brickman, P., & Campbell, D. T. (1971). Hedonic relativism and planning the good society. (Ed.) M. H. Appley, Adaptationlevel theory (ss. 287-305). New York: Academic Press.
  • Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
  • Chang, E. (2001). The mediating role of hedonic shopping value in apparel shopping satisfaction, Doctor of Philosophy Thesis, Oregon State University, Oregon.
  • Christopher, M. (1996). From brand values to customer value. Journal of Marketing Practice: Applied Marketing Science, 2(1), 55-66.
  • Comrey, A. L., & Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis (2nd ed.). Hillsdale, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • Çolak, İ., Yorulmaz, Y. İ., & Altınkurt, Y. (2017). Öğretmen özyeterlilik inancı ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 20-32.
  • Derbyshire, S. (2011). Goal-directed consumption. (Ed.) D. Southerton, Encyclopedia of Consumer Culture (ss. 682-683). California: Sage Publications.
  • Dhar, R., & Wertenbroch, K. (2000). Consumer choice between hedonic and utilitarian goods. Journal of Marketing Research, 37 (1), 60-71.
  • Diener, E., Lucas, R. E., & Scollon, C. N. (2006). Beyond the hedonic treadmill: Revising the adaptation theory of wellbeing. American Psychologist, 61(4), 305-314.
  • Diş, S. B. (2017). Bentham ve Mill’in klasik faydacılığı bağlamında mutluluk problemi. “Temaşa” Felsefe Dergisi, 7, 80- 100.
  • Douglas, M., & Isherwood, B. (1999). Tüketim antropolojisi. (Çev. E. A. Aytekin). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
  • Eroğlu, F. (2016). Kompulsif satın alma: Kişisel faktörler, postmodern tüketim şekilleri ve reklama karşı tutumun rolüne yönelik bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(35), 253-282.
  • Featherstone, M. (2013). Postmodernizm ve tüketim kültürü. (Çev. M Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Frederick, S., & Loewenstein, G. (1999). Hedonic adaptation. (Ed.) D. Kahneman, E. Diener & N. Schwarz, Well-Being: The Foundations of Hedonic Psychology (ss. 302-329). New York: Russell Sage Foundation Press.
  • Hirschman, E. C., & Holbrook, M. B. (1982). Hedonic consumption: Emerging concepts, methods and propositions. Journal of Marketing, 46, 92-101.
  • Hirschman, E. C. (1983). Predictors of self-projection, fantasy fulfillment, and escapism. The Journal of Social Psychology, 120, 63-76.
  • Johnson, T., & Attmann, J. (2009). Compulsive buying in a product specific context: clothing. Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal, 13(3), 394-405.
  • Jöreskog, K., & Sörbom, D. (1993). Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Hillsdale, NJ: Lawrance Erlbaum Associates.
  • Kahnx B. E., Ratner R. K., & Kahneman D. (1997). Patterns of hedonic consumption over time, Marketing Letters, (8)1, 85-96.
  • Keller, K. L. (1993). Conceptualizing, measuring, and managing customer-based brand equity. Journal of Marketing, 57(1), 1-22.
  • Kieling, A., Brei, V., & Vieira, V. (2016). The influence of negative surprise on hedonic adaptation. Brazilian Business Review, 13(3), 111-132.
  • Kim H. S. (2006). Using hedonic and utilitarian shopping motivations to profile inner city consumers. Journal of Shopping Center Research, 13(1), 57-79.
  • Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
  • Koç, M., Ayas, T., Çolak, T. S., Güven, N., & Düşünceli, B. (2014). Haz erteleme ölçeği: Geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, 30, 69-78.
  • Kuduz, N., & Aytug, S. (2017). Satış geliştirme tekniklerinin hazcı (hedonik) tüketim üzerindeki etkisi üzerine bir araştırma. International Journal of Advanced Research (IJAR), 5(6), 1347-1370.
  • Lai, A. W. (1995). Consumer values, product benefits, and customer value: A consumption behaviour approach, in NA - Advances in Consumer Research, 22. (Ed.) F. R. Kardes & M. Sujan, Provo, UT : Association for Consumer Research, 381-388.
  • Lee K. K, Cryder C. E., & Nowlis, S. M. (2014). Jimmy Choo vs. Nike: Experienced adaptation for hedonic vs. utilitarian products, (Ed.) J. Cotte & S. Wood, Advances in Consumer Research (ss. 220-224) Association for Consumer Research, 42, Duluth.
  • Lyubomirsky, S. (2011). Hedonic adaptation to positive and negative experiences. (Ed.) S. Folkman, Oxford library of psychology. The Oxford handbook of stress, health, and coping (ss. 200-224). New York, NY, US: Oxford University Press.
  • Mees, U., & Schmitt, A. (2008). Goals of action and emotional reasons for action. A modern version of the theory of ultimate psychological hedonism. Journal for the Theory of Social Behaviour, 38(2), 158-178.
  • Millian, E., & Reynolds, J. (2014). Self-construals, symbolic and hedonic preferences, and actual purchase behavior. Journal of Retailing and Consumer Services, 21, 550-560.
  • Nicolao, L. (2009). Happiness, consumption and hedonic adaptation, Doctor of Philosophy Thesis, The University of Texas, Austin. Odabaşı, Y. (2017). Postmodern pazarlama (5. Baskı). İstanbul: Mediacat Kitapları.
  • Okutan, S., Bora, B., & Altunışık, R. (2013). Keşifsel satın alma eğilimleri ve bu eğilimlerin plansız, kompülsif ve hedonik satın alma tarzlarıyla olan ilişkisinin incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(3), 117-136.
  • Öz, M., & Mucuk, S. (2015). Tüketici Satın Alma Davranışı Kapsamında Hedonik (Hazcı) Tüketimin Plansız Alışveriş Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. Pazarlama Teorisi ve Uygulama Dergisi, 1(2), 37-60.
  • Özdemir, Ş., & Yaman, F. (2007). Hedonik Alışverişin Cinsiyete Göre Farklılaşması Üzerine Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, 2(2), 81-91.
  • Özer, G., & Kutbay, A. Y. (2018). Kişisel Finansal Faktörler, Kompulsif Satın Alma ve Finansal İyi Olma Hali Arasındaki İlişkiler. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi – KAÜİİBFD, 9(17), 73-99.
  • Pallant, J. (2007). SPSS survival manual. New York: Open University Press.
  • Pearson, R. H., & Mundform, D. J. (2010). Recommended sample size for conducting exploratory factor analysis on dichotomous data. Journal of Modern Applied Statistical Methods, (9)2, 359-368.
  • Rintamaki, T., Kanto, A., Kuusela, H., & Spence, M. T. (2006). Decomposing the value of department store shopping into utilitarian, hedonic and social dimensions. International Journal of Retail & Distribution Management, 34(1), 6- 24.
  • Ritzer, G. (2000). Büyüsü bozulmuş dünyayı büyülemek. (Çev. Ş. S. Kaya). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Rook, D. W., & Fisher, R. J. (1995). Normative influences on impulsive buying behavior. Journal of Consumer Research, (22), 305-313. Rook, D. W. (1987). The buying impulse. Journal of Consumer Research, (14), 189-199.
  • Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2012). A beginner's guide to structural equation modeling. New York, NY: Routledge Academic. Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Seggie, F. N., & Yıldırmış, M. A. (2015). Nitel araştırmaların desenlenmesi. (Ed.) F. N. Seggie & Y. Bayyurt, Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları (ss. 23-36). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Shankar, A., & Fitchett J. A. (2002) Having, being and consumption. Journal of Marketing Management, 18 (5-6), 501-516.
  • Slater, D. (2003). Consumer Culture and Modernity. Cambridge: Polity Press.
  • Spangenberg E. R, Voss K. E., & Crowley E. (1997). Measuring the hedonic and utilitarian dimensions of attitude: A generally applicable scale. Advances in Consumer Research, 24. (Ed.) M. Brucks and D. J. MacInnis, Provo, UT : Association for Consumer Research, 235-241.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. New York: Allyn and Bacon. Tauber, E. M. (1972). Why do people shop. Journal of Marketing, 36(4), 46-49.
  • Tavşancıl , E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Basımevi.
  • Türk, Z. (2018). Hedonik ve faydacı tüketim eğiliminin plansız satın alma davranışı üzerine etkisi: Bir araştırma. OPUSUlusal Toplum Araştırmaları Dergisi. 9(16), 853-878.
  • Varul, M. Z. (2009, September). The eccentricy of the romantic consumer: Campbell, Simmel, and Plessner. 4th International Plessner Conference. Rotterdam, The Netherlands, 16-18.
  • Varul, M. Z. (2011). Imaginative hedonism. (Ed.) D. Southerton, Encyclopedia of Consumer Culture (ss. 757-759). California: Sage Publications.
  • Velioğlu M. N. (2013). Tüketim ve tüketim kültürü. (Ed.) M. N. Velioğlu, Tüketim bilinci ve bilinçli tüketici (ss. 2-25). Eskişehir, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2912.
  • Wang, J., Novemsky, N., & Dhar, R. (2009). Anticipating adaptation to products. Journal of Consumer Research, 36(2), 149-159.
  • Westbrook, R. A., & Black, W. C. (1985). A motivation-based shopper typlogy. Journal of Retailing, 61(1), 78-103.
  • Yang, Y., Gu, Y., & Galak, J. (2017). When it could have been worse, it gets better: How favorable uncertainty resolution slows hedonic adaption. Journal of Consumer Research, 43(5), 747-768.
APA COŞKUN T, MARANGOZ M (2019). Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. , 517 - 539. 10.20409/berj.2019.183
Chicago COŞKUN TAHA,MARANGOZ MEHMET Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. (2019): 517 - 539. 10.20409/berj.2019.183
MLA COŞKUN TAHA,MARANGOZ MEHMET Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. , 2019, ss.517 - 539. 10.20409/berj.2019.183
AMA COŞKUN T,MARANGOZ M Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. . 2019; 517 - 539. 10.20409/berj.2019.183
Vancouver COŞKUN T,MARANGOZ M Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. . 2019; 517 - 539. 10.20409/berj.2019.183
IEEE COŞKUN T,MARANGOZ M "Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması." , ss.517 - 539, 2019. 10.20409/berj.2019.183
ISNAD COŞKUN, TAHA - MARANGOZ, MEHMET. "Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması". (2019), 517-539. https://doi.org/10.20409/berj.2019.183
APA COŞKUN T, MARANGOZ M (2019). Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Business and Economics Research Journal, 10(2), 517 - 539. 10.20409/berj.2019.183
Chicago COŞKUN TAHA,MARANGOZ MEHMET Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Business and Economics Research Journal 10, no.2 (2019): 517 - 539. 10.20409/berj.2019.183
MLA COŞKUN TAHA,MARANGOZ MEHMET Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Business and Economics Research Journal, vol.10, no.2, 2019, ss.517 - 539. 10.20409/berj.2019.183
AMA COŞKUN T,MARANGOZ M Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Business and Economics Research Journal. 2019; 10(2): 517 - 539. 10.20409/berj.2019.183
Vancouver COŞKUN T,MARANGOZ M Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Business and Economics Research Journal. 2019; 10(2): 517 - 539. 10.20409/berj.2019.183
IEEE COŞKUN T,MARANGOZ M "Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması." Business and Economics Research Journal, 10, ss.517 - 539, 2019. 10.20409/berj.2019.183
ISNAD COŞKUN, TAHA - MARANGOZ, MEHMET. "Hedonik ve Faydacı Tüketim Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması". Business and Economics Research Journal 10/2 (2019), 517-539. https://doi.org/10.20409/berj.2019.183
Sayfa Oluşturulma Tarihi
30-04-2024 22:16

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları