COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme

Eda ÜNAL, (Aksaray Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Aksaray, Türkiye)
Ayşe ARIKAN DÖNMEZ, (Hacettepe Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Ankara, Türkiye)
Fatma İlknur ÇINAR (Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Hemşirelik Fakültesi, Ankara, Türkiye)
Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi
20 5
Yıl: 2023 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 24 - 41 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31125/hunhemsire.1272962 İndeks Tarihi: 12-04-2023

COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme

Öz:
Amaç: Bu çalışmada, COVID-19'un tedavisi ve yönetimi için yürütülmüş ulusal ve uluslararası veri tabanlarında yayınlanmış Türkiye adresli girişimsel araştırmaların sistematik olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Ocak 2020-Ağustos 2021 tarihlerinde yapılan araştırmalar; PubMed, Cochrane, CINAHL, EBSCHO, Web of Science, Google Akademik/Scholar, Türkiye Atıf Dizini, ULAKBİM ve COVID-19 Türkiye Web Portalını içeren veri tabanları üzerinden taranmıştır. Kriterleri karşılayan on dört çalışma dahil edilmiştir. Bulgular: Çalışmalar randomize kontrollü (n=6), klinik çalışma (n=1), girişimsel çift kontrollü çalışma (n=1) ve yarı deneysel çalışma tasarımı (n=5) ile yürütülmüştür. Bir çalışma randomize, prospektif çapraz, manken simülasyon çalışmasıdır. Araştırmaların sekizi non-farmakolojik, altısı ise farmakolojik içerikli araştırmalardır. Non-farmakolojik çalışmaların içeriklerinin tümünde tele-rehabilitasyon veya online yöntemlerin kullanıldığı görülmüştür. Altı çalışmada bireylerin stres, depresyon ve anksiyete düzeyini azaltmaya yönelik girişimler uygulanmıştır. Farmakolojik çalışmaların içeriklerinin ise (n=6) farklı tedavi yöntemlerinin etkinliğini değerlendirmeye yönelik olduğu belirlenmiştir. Non-farmakolojik çalışmalarda uygulanan girişimlerin büyük oranda etkili olduğu, farmakolojik çalışmalarda uygulanan tedavi yöntemlerinin ise olumlu etkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Sonuç: Bu derleme çalışmasının ileride yapılacak araştırmalara ışık tutması açısından literatüre önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca, çocuklar ve risk altındaki yaşlı bireyler de dahil olmak üzere COVID-19’un tanı, tedavi, semptom, etki ve yönetimi gibi konularda daha geniş kapsamlı çalışmalara ihtiyaç duyulduğu görülmektedir.
Anahtar Kelime: COVID-19 farmakolojik tedavi non-farmakolojik tedavi sistematik derleme Türkiye

Investigation of Interventional Studies on COVID-19 in Turkey: A Systematic Review

Öz:
Aim: This study aims to systematically review the interventional studies from Turkey published in national and international databases for the treatment and management of COVID-19. Material and Methods: The studies conducted between January-2020 and August-2021 were searched through PubMed, Cochrane, CINAHL, EBSCHO, Web of Science, Google Scholar, Turkey Citation Index, ULAKBİM, and COVID-19 Turkey Web Portal. Fourteen studies meeting the criteria were included. Results: The studies were conducted with randomized controlled (n=6), clinical trial (n=1), interventional double-controlled trial (n=1), and quasi-experimental study design (n=5). One is a randomized, prospective crossover, model simulation study. The evaluated studies include non-pharmacological (n=8) and pharmacological (n=6) approaches. Tele-rehabilitation or online methods were used in all non-pharmacological studies. Six studies aimed at reducing the stress, depression, and anxiety levels of individuals. Pharmacological studies were (n=6) aimed at evaluating the effectiveness of different treatment modalities. The result shows that interventions in non-pharmacological studies are highly effective, and treatment methods applied in pharmacological studies also have a positive effect. Conclusion: This review will contribute to the literature by shedding light on future research. Moreover, there is a need for more comprehensive studies on the diagnosis, treatment, symptoms, effects, and management of COVID-19, including children and older people at risk.
Anahtar Kelime: COVID-19 non-pharmacological treatment pharmacological treatment systematic review Turkey

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Chowdhury R, Luhar S, Khan N, Choudhury SR, Matin I, Franco OH. Long-term strategies to control COVID-19 in low and middle-income countries: An options overview of community-based, non-pharmacological interventions. Eur. J. Epidemiol. 2020;35(8):743-8.
  • 2. Mitchell EJ, Ahmed K, Breeman S, Cotton S, Constable L, Ferry G, et al. It is unprecedented: Trial management during the COVID-19 pandemic and beyond. Trials. 2020;21(1):1-7.
  • 3. World Health Organisation (WHO) Coronavirus (COVID- 19). [Internet]. 2021 [Erişim tarihi 27 Aralık 2021]. Erişim adresi: https://covid19.who.int/.
  • 4. Stub T, Jong MC, Kristoffersen AE. The impact of COVID- 19 on complementary and alternative medicine providers: A cross-sectional survey in Norway. Adv Integr Med. 2021;8(4):247-55.
  • 5. Qi Y, Shaman J, Pei S. Quantifying the impact of COVID- 19 nonpharmaceutical interventions on influenza transmission in the United States. J. Infect. Dis. 2021;224(9):1500-8.
  • 6. Tarighi P, Eftekhari S, Chizari M, Sabernavaei M, Jafari D, Mirzabeigi P. A review of potential suggested drugs for coronavirus disease (COVID-19) treatment. Eur. J. Pharmacol. 2021;895:173890.
  • 7. Sanders JM, Monogue ML, Jodlowski TZ, Cutrell JB. Pharmacologic treatments for coronavirus disease 2019 (COVID-19): A review. Jama. 2020;323(18):1824-36.
  • 8. Panyod S, Ho CT, Sheen LY. Dietary therapy and herbal medicine for COVID-19 prevention: A review and perspective. J. Tradit. Complement. Med. 2020;10(4):420-7.
  • 9. Boozari M, Hosseinzadeh H. Natural products for COVID 19 prevention and treatment regarding to previous coronavirus infections and novel studies. Phytother Res. 2021;35(2):864-76.
  • 10. Hertzog RG, Bicheru NS, Popescu DM, Călborean O, Catrina AM. Hypoxic preconditioning-a nonpharmacological approach in COVID-19 prevention. Int J Infect Dis. 2021;103:415-9.
  • 11. Dehghan M, Ghanbari A, Heidari FG, Shahrbabaki PM, Zakeri MA. Use of complementary and alternative medicine in general population during COVID-19 outbreak: A survey in Iran. J. Integr. Med. 2021;20(1):45- 51.
  • 12. Kretchy IA, Boadu JA, Kretchy JP, Agyabeng K, Passah AA, Koduah A, et al. Utilization of complementary and alternative medicine for the prevention of COVID-19 infection in Ghana: a national cross-sectional online survey. Prev. Med. Rep. 2021;24:101633.
  • 13. Karataş Y, Khan Z, Bilen Ç, Boz A, Özagil ES, Abussuutoğlu AB, Rahman H. Traditional and complementary medicine use and beliefs during COVID-19 outbreak: A cross-sectional survey among the general population in Turkey. Adv Integr Med. 2021;8(4):261-66.
  • 14. Ang L, Song E, Lee MS. Randomized controlled trials of traditional, complementary, and integrative medicine- based interventions for coronavirus disease 2019 (COVID-19): A bibliometric analysis and review of study designs. Integr. Med. Res. 2021;10:100777.
  • 15. Moher D, Liberati A, Tetzlaff J, Altman DG. Preferred reporting items for systematic reviews and meta- analyses: The PRISMA statement. PLoS Med. 2009;6(7):1-6.
  • 16. Centre for Reviews and Dissemination. Systematic reviews: CRD’s guidance for undertaking reviews in health care. University of York: York Publishing Services Ltd. 2008.
  • 17. Karaçam Z. Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. DEUHFED. 2013;6(1):26-33.
  • 18. Nahcivan N, Seçginli S. Sistematik derlemeye dahil edilen nicel araştırmaların metodolojik kalitesi nasıl değerlendirilir. Türkiye Klinikleri J Public Health Nurs- Special Topics. 2017;3(1):10-9.
  • 19. Porritt K, Gomersall J, Lockwood C. JBI's systematic reviews: Study selection and critical appraisal. Am. J. Nurs. 2014;114(6):47-52.
  • 20. Demirhan F, Akbaba YA, Taştekin N. COVID 19 pandemisi nedeniyle evlerinde sosyal izolasyon yaşayan ve daha önceden fibromiyalji sendromu tanısı almış bireylere uygulanan tele rehabilitasyonun etkinliğinin araştırılması. Osmangazi Tıp Dergisi. 2021;43(3):247-57.
  • 21. Dincer B, Inangil D. The effect of Emotional Freedom Techniques on nurses' stress, anxiety, and burnout levels during the COVID-19 pandemic: A randomized controlled trial. Explore. 2021;17(2):109-14.
  • 22. Tanriover MD, Doğanay HL, Akova M, Güner HR, Azap A, Akhan S, et al. Efficacy and safety of an inactivated whole-virion SARS-CoV-2 vaccine (CoronaVac): Interim results of a double-blind, randomised, placebo- controlled, phase 3 trial in Turkey. Lancet. 2021;398(10296):213-22.
  • 23. Okumuş N, Demirtürk N, Çetinkaya RA, Güner R, Avcı İY, Orhan S, et al. Evaluation of the effectiveness and safety of adding ivermectin to treatment in severe COVID-19 patients. BMC Infect. Dis. 2021;21(1):1-11.
  • 24. Pekçetin S, Günal A. Effect of web-based time-use intervention on occupational balance during the Covid- 19 pandemic. Can. J. Occup. Ther. 2021;88(1):83-90.
  • 25. Unal Y, Demirkilic U, Balik I, Aydin K, Zor MH, Bozkurt AK. Pilot study of application of combined transbronchial and intravenous Ultraviolet C (UVC) and Laser Beam Application for the treatment of critical COVID-19 infection. JCEI. 2021;12(2).
  • 26. Erkurt MA, Sarici A, Berber İ, Kuku İ, Kaya E, Özgül M. Life-saving effect of convalescent plasma treatment in covid-19 disease: clinical trial from eastern Anatolia. Transfus. Apher. Sci. 2020;59(5):102867.
  • 27. Adas G, Cukurova Z, Yasar KK, Yilmaz R, Isiksacan N, Kasapoglu P, et al. The systematic effect of mesenchymal stem cell therapy in critical COVID-19 patients: A prospective double controlled trial. Cell transplant. 202126;30:09636897211024942.
  • 28. Derya YA, Altiparmak S, Emine AK, Gökbulut N, Yilmaz AN. Pregnancy and birth planning during COVID-19: The effects of tele-education offered to pregnant women on prenatal distress and pregnancy-related anxiety. Midwifery. 2021;92:102877.
  • 29. Çolak Ş, Genç Yavuz B, Yavuz M, Özçelik B, Öner M, Özgültekin A, et al. Effectiveness of ozone therapy in addition to conventional treatment on mortality in patients with COVID 19. Int. J. Clin. Pract. 2021;75(8):e14321.
  • 30. Merih YD, Karabulut Ö, Sezer A. Is online pregnant school training effective in reducing the anxiety of pregnant women and their partners during the COVID- 19 pandemic?. Bezmialem Science. 2021;9(1):13-24.
  • 31. Hosseinzadeh N, Emamvırdı R, Çolakoğlu F, Dölek K. The effectiveness of a four-week online mindfulness yoga practice on psychological health of undergraduate students during the coronavirus (covid-19) pandemic. J. Int. Soc. Res. 2020;13(72):1065-69.
  • 32. Kayabinar E, Kayabinar B, Önal B, Zengin HY, Köse N. The musculoskeletal problems and psychosocial status of teachers giving online education during the COVID-19 pandemic and preventive telerehabilitation for musculoskeletal problems. Work. 2021;68(1):33-43.
  • 33. Ozbek AE, Sanci E, Halhalli HC. Effect of using barrier devices on intubation times and performance-a randomized, prospective, crossover manikin study. Notf. Rettungsmedizin. 2021;24(1):32-8.
  • 34. Monaghesh E, Hajizadeh A. The role of telehealth during COVID-19 outbreak: A systematic review based on current evidence. BMC Public Health. 2020;20(1):1-9.
  • 35. Choi KR, Jeffers KS, Logsdon MC. Nursing and the novel coronavirus: Risks and responsibilities in a global outbreak. J. Adv. Nurs. 2020;76(7):1486-7.
  • 36. Çevirme A, Kurt A. COVID-19 Pandemisi ve hemşirelik mesleğine yansımaları. ASEAD. 2020;7(5):46-52.
  • 37. Serrano-Ripoll MJ, Meneses-Echavez JF, Ricci-Cabello I, Fraile-Navarro D, Fiol-deRoque MA, Pastor-Moreno G, et al. Impact of viral epidemic outbreaks on mental health of healthcare workers: A rapid systematic review and meta-analysis. J. Affect. Disord. 2020;277:347-57.
  • 38. Ludvigsson JF. Systematic review of COVID 19 in children shows milder cases and a better prognosis than adults. Acta paediatr. 2020;109(6):1088-95.
APA Ünal E, ARIKAN DÖNMEZ A, Cinar F (2023). COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme. , 24 - 41. 10.31125/hunhemsire.1272962
Chicago Ünal Eda,ARIKAN DÖNMEZ Ayşe,Cinar Fatma Ilknur COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme. (2023): 24 - 41. 10.31125/hunhemsire.1272962
MLA Ünal Eda,ARIKAN DÖNMEZ Ayşe,Cinar Fatma Ilknur COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme. , 2023, ss.24 - 41. 10.31125/hunhemsire.1272962
AMA Ünal E,ARIKAN DÖNMEZ A,Cinar F COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme. . 2023; 24 - 41. 10.31125/hunhemsire.1272962
Vancouver Ünal E,ARIKAN DÖNMEZ A,Cinar F COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme. . 2023; 24 - 41. 10.31125/hunhemsire.1272962
IEEE Ünal E,ARIKAN DÖNMEZ A,Cinar F "COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme." , ss.24 - 41, 2023. 10.31125/hunhemsire.1272962
ISNAD Ünal, Eda vd. "COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme". (2023), 24-41. https://doi.org/10.31125/hunhemsire.1272962
APA Ünal E, ARIKAN DÖNMEZ A, Cinar F (2023). COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 10(1), 24 - 41. 10.31125/hunhemsire.1272962
Chicago Ünal Eda,ARIKAN DÖNMEZ Ayşe,Cinar Fatma Ilknur COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 10, no.1 (2023): 24 - 41. 10.31125/hunhemsire.1272962
MLA Ünal Eda,ARIKAN DÖNMEZ Ayşe,Cinar Fatma Ilknur COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, vol.10, no.1, 2023, ss.24 - 41. 10.31125/hunhemsire.1272962
AMA Ünal E,ARIKAN DÖNMEZ A,Cinar F COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2023; 10(1): 24 - 41. 10.31125/hunhemsire.1272962
Vancouver Ünal E,ARIKAN DÖNMEZ A,Cinar F COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2023; 10(1): 24 - 41. 10.31125/hunhemsire.1272962
IEEE Ünal E,ARIKAN DÖNMEZ A,Cinar F "COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme." Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 10, ss.24 - 41, 2023. 10.31125/hunhemsire.1272962
ISNAD Ünal, Eda vd. "COVID-19 ile ilgili Türkiye’deki Girişimsel Çalışmaların İncelenmesi: Sistematik Bir Derleme". Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 10/1 (2023), 24-41. https://doi.org/10.31125/hunhemsire.1272962
Sayfa Oluşturulma Tarihi
26-04-2024 11:33

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları