Yıl: 2023 Cilt: 33 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 31 - 39 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 08-05-2023

Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler

Öz:
İnternet kullanımı hızla artmaktadır. Ülkemizde 2020 verilerine göre hanelerin %90,7’sinde evden internete erişim olanağı vardır. İnternetin hızla yayılmasıyla beraber sosyal medya kavramı gündeme gelmiştir. Sosyal medyayı diğer iletişim ortamlarından ayıran en önemli özellik etkileşim ortamı oluşturması ve devamlı bir bilgi akışı olmasıdır. Bu ortamlar sağlıkla ilgili bilgi almak için de sıklıkla kullanılmaktadır. Katılımcı sözlükler de bu kaynaklar arasındadır. Yapılan araştırmalar toplumun büyük bir kesiminin daha çok hastalık ve ilaç içeriği için en az bir kez internet üzerinden sağlıkla ilgili arama yaptığını ortaya koymuştur. Yeterli sağlık okuryazarlığına sahip olmayan internet kullanıcıları sağlık bilgilerini eleştirel olarak değerlendiremez ya da yanlış yorumlayabilir. Bu durum da birey ve toplum sağlığına zarar verebilir. Bu makalede internetin ve katılımcı sözlüklerin de içinde olduğu sosyal medyanın sağlıkla ilgili doğru bilgiye ulaşma konusundaki öneminin ortaya konulması ve bu ortamların sağlık profesyonelleri tarafından etkili kullanıma dair önerilerin geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelime: Sosyal medya sağlık halk sağlığı sağlık çalışanları

(Effective) Use of Social Media and Internet in Health: Problems and Recommendations

Öz:
Internet use is increasing rapidly. According to 2020 data, 90.7% of households have access to the internet at home in Turkey. Due to the rapid use of the internet, the concept of social media has raised. The most important feature that distinguishes social media from other communication tools is that it creates an interaction environment and a continuous flow of information. These platforms are frequent- ly used to access to information on health. Collaborative hypertext dictionaries have been among these platforms. Research show that a large part of the society has made health-rela- ted internet search at least once, mostly to access to the information about disease and medical content. Internet users who have insuffi- cient health literacy may not critically evaluate or misinterpret the information which they access. Such cases may be harmful both for the individual and community health. In this article, we aimed to reveal the importance of internet and so- cial media including collaborative hypertext dictionaries to access to the correct information on health and to propose recommenda- tions for the effective use of social media by health professionals.
Anahtar Kelime: Social media health public health medical staff

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Tosyalı H, Sütçü CS. Sağlık iletişiminde sosyal medya kullanımının bireyler üzerindeki etkileri. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 2016;3(2):3-22.
  • 2. Gencer ZT, Daşlı Y, Biçer EB. Sağlık İletişiminde Yeni Yaklaşımlar: Dijital Medya Kullanımı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi 2019;22(1):42-52.
  • 3. Zulfikar H. Hastaların İnternet Kullanımı ve Elektronik Ortamdaki Sağlık Bilgilerine Erişim Davranışları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 2014; 22(1):46-52.
  • 4. Pew Research Center. Health Online 2013. [Internet] https://www.pewresearch.org/internet/2013/01/15/health-online-2013/ (Erişim: 01.02.2021)
  • 5. Tonsaker T, Bartlett G, Trpkov C. Health information on the Internet: gold mine or minefield?. Canadian Family Physician 2014;60(5):407-408.
  • 6. Beck F, Richard JB, Nguyen-Thanh V, Montagni I, Parizot I, Renahy E. Use of the internet as a health information resource among French young adults: results from a nationally representative survey. Journal of medical Internet research 2014;16(5):e128.
  • 7. Renganathan L, Ray S, Nagpal D. Use of internet for accessing healthcare information among patients in an outpatient department of a Tertiary Care Center. Journal of Marine Medical Society 2017;19(1):15-17.
  • 8. Prasad B. Social media, health care, and social networking. Gastrointestinal endoscopy 2013;77(3):492-495.
  • 9. Türkiye İstatistik Kurumu. Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2020. [Internet] https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2020-33679 (Erişim: 01.02.2021)
  • 10. Social Touch. Türkiye’de İnternetin Sağlık Bilgi ve Hizmetlerine Ulaşma Amaçlı Kullanım Alışkanlıkları. Eylül, 2013. [Internet] http://www.socialtouch.com.tr/Turkiyede_internetin_saglik_amacli_kullanimi_eylul2013.pdf (Erişim: 04.02.2021)
  • 11. Moorhead SA, Hazlett DE, Harrison L, Carroll JK, Irwin A, Hoving C. A new dimension of health care: systematic review of the uses, benefits, and limitations of social media for health communication. J Med Internet Res. 2013;15(4):e85.
  • 12. Vosoughi S, Roy D, Aral S. The spread of true and false news online. Science 2018:1146-1151.
  • 13. Üngüren E. Yeni Medya İletişim Kanalı Olarak Katılımcı Sözlük Sitelerine Yönelik Bir Değerlendirme. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2019;11(18):2878-2907.
  • 14. Alexa. Top Sites on Turkey. [Internet] https://www.alexa.com/topsites/countries/TR (Erişim: 08.02.2021)
  • 15. Yalçın N. Sosyal medyada simgesel şiddet: Ekşi Sözlük örneği. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Genel Sosyoloji Ve Metodoloji Anabilim Dalı, Denizli, 2015.
  • 16. Duman K, Özdoyran G. Dijital Emek ve Kullanıcı İçeriğinin Metalaşması: Katılımcı Sözlük Yazarları Üzerine İnceleme. Erciyes İletişim Dergisi 2018;5(4):75-99.
  • 17. Uzunoğlu S. Bir postmodern intiharın ardından Ekşi Sözlük’te kanaatlerin oluşumu ve grupların biçimlenme süreçleri. Intermedia International Peer-Reviewed E-Journal Of Communication Sciences 2015;2(2):424-439
  • 18. Sine R, Özsoy S. Ekşi Sözlük Kullanıcılarının Yeni Medya Kullanım Pratikleri. Route Educational and Social Science Journal 2017;4(8):53-65.
  • 19. Açıköz T, Büber H. Eksisozluk as a learning platform, Spring 2012 Independent Study Final Report School of Information Sciences University of Pittsburgh, 2012.
  • 20. Gkouskou K, Markaki A, Vasilaki M, Roidis A, Vlastos I. Quality of nutritional information on the Internet in health and disease. Hippokratia 2011;15(4):304.
  • 21. Quaidoo EY, Ohemeng A, Amankwah-Poku M. Sources of nutrition information and level of nutrition knowledge among young adults in the Accra metropolis. BMC Public Health 2018;18(1):1323-1329.
  • 22. Pollard CM, Pulker CE, Meng X, Kerr DA, Scott JA. Who uses the Internet as a source of nutrition and dietary information? An Australian population perspective. Journal of medical Internet research 2015;17(8):e209.
  • 23. Altay ŞN, Aravacık E, Dığış M, Ertürk B, Göktaş MF, Metintaş AO, Ulusoy E, Parlak M, Çoban T, Korkmaz AC, Attila S, Aslan D. İzlenme Sıklığı En Yüksek Üç Televizyon Kanalında 6-8 Kasım 2017 Tarihleri Arasında Reklamı Yapılan Vitamin Destekleri ile İlgili Seçilmiş Bazı Yorum Sitelerinde 13-17 Kasım 2017 Tarihlerinde Yer Alan Görüşlerin İçerik Değerlendirilmesi. 20. Ulusal 2. Uluslararası Halk Sağlığı Kongresi, 13-17 Kasım 2018, Antalya (Poster Bildiri-Kongre Kitabı sf:1237).
  • 24. Ekşi Sözlük ve bilgi kirliliği altında ezilen ‘kalabalıkların bilgeliği’. [Internet] https://teyit.org/eksi-sozluk-ve-bilgi-kirliligi-altinda-ezilen-kalabaliklarin-bilgeligi (Erişim: 01.02.2021)
  • 25. Chretien KC, Kind T. Social media and clinical care: ethical, professional, and social implications. Circulation 2013;127(13):1413-1421.
  • 26. McKee R. Ethical issues in using social media for health and health care research. Health Policy 2013;110(2-3):298-301.
  • 27. Wicks P, Massagli M, Frost J, et al. Sharing health data for better outcomes on PatientsLikeMe. Journal of medical Internet research 2010;12(2):e19.
  • 28. Young SD, Holloway I, Jaganath D, Rice E, Westmoreland D, Coates T. Project HOPE: online social network changes in an HIV prevention randomized controlled trial for African American and Latino men who have sex with men. American journal of public health 2014;104(9):1707-1712.
  • 29. Office of Disease Prevention and Health Promotion. HealthyPeople 2020. [Internet] https://www.healthypeople.gov/2020/topics-objectives/topic/health-communication-and-health-information-technology (Erişim: 01.02.2021)
  • 30. Colbert JA, Lehmann LS. Partnering with patients to realize the benefits of social media. American Journal of Obstetrics and Gynecology 2014;212(3):301-303.
  • 31. Korda H, Itani Z. (). Harnessing social media for health promotion and behavior change. Health Promotion Practice 2013;14 (1), 15-23.
  • 32. Mendi B. Sağlık iletişiminde sosyal medyanın kullanımı: Dünyadaki ve Türkiye’deki uygulamalar. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi 2015;11(44):275-290.
  • 33. Van de Belt TH, Berben SA, Samsom M, Engelen LJ, Schoonhoven L. Use of social media by Western European hospitals: longitudinal study. Journal of medical Internet research 2012;14(3):e61.
  • 34. Can A, Sönmez E, Özer F, ve ark. Sağlık arama davranışı olarak internet kullanımını inceleyen bir araştırma. Cumhuriyet Tıp Dergisi 2014;36(4):486-494.
  • 35. Wang Y, McKee M, Torbica A, Stuckler D. Systematic literature review on the spread of health-related misinformation on social media. Social Science & Medicine 2019;240:112552.
  • 36. Swire-Thompson B, Lazer D. Public health and online misinformation: challenges and recommendations. Annual Review of Public Health 2020;41:433-451.
  • 37. Park S, Oh HK, Park G, et al. The source and credibility of colorectal cancer information on twitter. Medicine 2016;95(7):1-7.
  • 38. Görkemli N. Sağlık İletişiminde internet kullanımı üzerine bir araştırma. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication 2017;7(1):122-138.
  • 39. Antheunis ML, Tates K, Nieboer TE. Patients’ and health professionals’ use of social media in health care: motives, barriers and expectations. Patient education and counseling 2013;92(3):426-431.
  • 40. Alanzi T, Al-Yami S. Physicians’ Attitude towards The Use of Social Media for Professional Purposes in Saudi Arabia. International Journal of Telemedicine and Applications 2019;6323962
  • 41. Odlum M, Yoon S. Health Information Needs and Health Seeking Behavior During the 2014-2016 Ebola Outbreak: A Twitter Content Analysis. PLoS Current Outbreaks 2018;10:1-9.
  • 42. Fisher J, Clayton M. Who gives a tweet: assessing patients’ interest in the use of social media for health care. Worldviews on Evidence Based Nursing 2012;9(2):100-108.
  • 43. Campbell L, Evans Y, Pumper M, Moreno MA. Social media use by physicians: a qualitative study of the new frontier of medicine. BMC medical informatics and decision making 2016;16(1):91-101.
  • 44. Mayo Clinic Social Media Network. Social Media Basics for Healthcare. [Internet] https://socialmedia.mayoclinic.org/ (Erişim: 05.02.2021)
  • 45. General Medical Council. Doctors’ use of social media. [Internet] https://www.gmc-uk.org/ethical-guidance/ethical-guidance-for-doctors/doctors-use-of-social-media (Erişim: 05.02.2021)
  • 46. Centers for Disease Control and Prevention. The Health Communicator’s Social Media Toolkit, July 2011. [Internet] https://www.cdc.gov/healthcommunication/ToolsTemplates/SocialMediaToolkit_BM.pdf (Erişim: 05.02.2021)
  • 47. The Canadian Medical Protective Association. Social media: The opportunities, the realities, October 2014. [Internet] https://www.cmpa-acpm.ca/en/advice-publications/browse-articles/2014/social-media-the-opportunities-the-realities (Erişim: 05.02.2021)
  • 48. Mansfield SJ, Morrison SG, Stephens HO, et al. Social media and the medical profession. Medical Journal of Australia 2011;194: 642-644.
  • 49. Massachusetts Medical Society. MMS Physician’s Guide to Social Media, 2015. [Internet] http://www.massmed.org/Governance-and-Leadership/Committees,-Task-Forces-and-Sections/MMS-Physicians--Guide-to-Social-Media-(pdf)/ (Erişim: 07.02.2021)
  • 50. WHO Coronavirus disease Situation Report-169. [Internet] https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/333149/nCoVsitrep07Jul2020-eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y (Erişim: 01.02.2021)
  • 51. Uzunköprü G, Sakarya S. COVID-19 İnfodemisi ve Yönetimi: Türkiye ve Dünya Örneklerine Karşılaştırmalı Bir Bakış. İstanbul Politik Araştırmalar Enstitüsü Politika Raporu, Mayıs 2020.
  • 52. Ipsos. “Koronavirüs Haber Kaynaklarında TV Haber Programları Başı Çekiyor.” [Internet] https://www.ipsos.com/tr-tr/koronavirus-haber-kaynaklarinda-tv-haber-programlari-basi-cekiyor (Erişim: 04.02.2021)
  • 53. Islam MS, Sarkar T, Khan SH, et al. COVID-19–related infodemic and its impact on public health: A global social media analysis. The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene 2020;103(4):1621-1629.
  • 54. Şener E, Samur M. Sağlığı geliştirici bir unsur olarak sosyal medya: Facebookta sağlık. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013;2(4):508-523
APA Çoban T, Korkmaz A, ASLAN D (2023). Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler. , 31 - 39.
Chicago Çoban Tülin,Korkmaz Ali Can,ASLAN DILEK Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler. (2023): 31 - 39.
MLA Çoban Tülin,Korkmaz Ali Can,ASLAN DILEK Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler. , 2023, ss.31 - 39.
AMA Çoban T,Korkmaz A,ASLAN D Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler. . 2023; 31 - 39.
Vancouver Çoban T,Korkmaz A,ASLAN D Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler. . 2023; 31 - 39.
IEEE Çoban T,Korkmaz A,ASLAN D "Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler." , ss.31 - 39, 2023.
ISNAD Çoban, Tülin vd. "Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler". (2023), 31-39.
APA Çoban T, Korkmaz A, ASLAN D (2023). Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler. Sağlık ve Toplum, 33(1), 31 - 39.
Chicago Çoban Tülin,Korkmaz Ali Can,ASLAN DILEK Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler. Sağlık ve Toplum 33, no.1 (2023): 31 - 39.
MLA Çoban Tülin,Korkmaz Ali Can,ASLAN DILEK Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler. Sağlık ve Toplum, vol.33, no.1, 2023, ss.31 - 39.
AMA Çoban T,Korkmaz A,ASLAN D Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler. Sağlık ve Toplum. 2023; 33(1): 31 - 39.
Vancouver Çoban T,Korkmaz A,ASLAN D Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler. Sağlık ve Toplum. 2023; 33(1): 31 - 39.
IEEE Çoban T,Korkmaz A,ASLAN D "Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler." Sağlık ve Toplum, 33, ss.31 - 39, 2023.
ISNAD Çoban, Tülin vd. "Sosyal Medya ve İnternetin Sağlık Alanında (Etkili) Kullanımı: Sorunlar ve Öneriler". Sağlık ve Toplum 33/1 (2023), 31-39.