Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler
Yıl: 2023 Cilt: 34 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 427 - 451 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33417/tsh.1195328 İndeks Tarihi: 02-05-2023
Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler
Öz: Bu araştırmanın amacı mevsimlik tarım işçisi yaşlı bireylerin yaşam ve çalışma deneyimlerini anlamak, yaşadıkları sorunlara dikkat çekmek ve sosyal hizmet gereksinimlerini değerlendirmektir. Nitel bir araştırma olan bu çalışmada fenomenolojik desen kullanılmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ve “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” ile toplanmıştır. Araştırma öznelerine kartopu örnekleme ile ulaşılmıştır. Bu kapsamda Sivas iline mevsimlik tarım işinde çalışmak amacıyla gelen 60 yaş ve üzeri 11 kadın 19 erkek toplam 30 bireyle görüşme yapılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler betimsel analiz yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Mevsimlik tarım işçisi yaşlı bireylerin sağlık, bakım ve barınma, çalışma koşulları, ekonomik, sosyal güvenlik, beslenme, ulaşım, sosyal dışlanma, sosyal hizmetler ve politika konularında pek çok sorun deneyimledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bunda mevsimlik tarım işçilerinin yaşadıkları sorunları gidermeye ve bu bağlamda gereksinimlerini karşılamaya yönelik sosyal politika, hizmet ve uygulamaların yetersiz olmasının etkisinin büyük olduğu düşünülmektedir. Mevsimlik tarım işçisi yaşlı bireylerin ihtiyaçlarını gidermek ve yaşam koşullarını iyileştirmek için hak temelli, sistematik, bütüncül, kapsayıcı, yaşlı merkezli ve yaşlıların yüksek yararını önceleyen politikaların üretilmesi, hizmetlerin sunulması ve müdahalelerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelime: Invisible and Unheard of Seasonal Agricultural Work: Elderly Workers
Öz: The aim of this research is to understand the life and work experiences of seasonal agricultural workers, to draw attention to the problems they experienced and to evaluate their social service needs. The phenomenological design was used in the research conducted with the qualitative research method. The data were collected with the "Personal Information Form" and "Semi- Structured Interview Form" prepared by the researchers. Research subjects were reached by snowball sampling. In this context, a total of 30 individuals, 11 women and 19 men, aged 60 and over, who came to Sivas province to work in seasonal agriculture, were interviewed. The data obtained from the interviews were analyzed with the descriptive analysis approach. It has been concluded that elderly seasonal agricultural workers experience many problems in the fields of health, care and accommodation, working conditions, economic, social security, nutrition, transportation, education, social exclusion, social services and policy. It is thought that the inadequacy of social policies, services and practices aimed at eliminating the problems experienced by seasonal agricultural workers and meeting their needs in this context has a great impact on this situation. In order to meet the needs of elderly seasonal agricultural workers and improve their living conditions, it is necessary to produce rights-based, systematic, holistic, inclusive, elderly-centered policies that prioritize the best interests of the elderly, to provide services and to carry out interventions.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbulut, B., Karabıyık, E., Akço, S. ve Ayaeş, S. (2020). Göç yollarında görülmeyen hayatlar durum ve ihtiyaç analizi. Ankara: Altan Matbaası. Erişim Adresi: https://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Baris_Kalkinma/gocyollarindagorulmeyenhayatlar_durumveihtiyacanalizi.pdf
- Aslan, K. (2020). Kayısı tarımında mevsimlik tarım işçiliği ve insana yakışır iş olanakları açısından durum analizi: Malatya ili araştırması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=_F5QEpayDXGqGZlp9XiFtI1 r3BUGPuxBhvugjfiHxavUwTxWxpv0AGQNy_f2dLD4
- Ata, R. (2020). Gezici mevsimlik tarım işçileri ve sosyal hizmet ihtiyacı: Adıyaman il örneği ( Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=4J_FzTwlrMCH4qBROpXPH ytgs9mUyvuR3CCeG02VeRIP6X_FtZqij3ZV7EDcjPKl
- Atış, M. (2019). Mevsimlik işçilerde sosyal dışlanmışlık: Adıyaman ili örneği ( Yayınlanmamış Doktora Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=npGs9H39x7G6401x51yqpCG ip WGgIsuTohnJqQPeaMNvVmBkWXLeDz3vCWnloxiA
- Baş, B. (2019). Türkiye'de tarımsal dönüşüm ve mevsimlik tarım işçiliği: Adana örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=npGs9H39x7G6401x51yqpCD nAQm8uqT_S38TcjETSXJSh6jY8tDdOeOeCI11PI78
- Beydili Gürbüz, E. B. ve Demiröz, F. (2018). Hizmet sağlayıcıların gözünden mevsimlik tarım işçisi anne olmak: Algılar ve hizmetlere ilişkin deneyimler. Toplum ve Sosyal Hizmet, 29(2), 144- 162.
- Beydili Gürbüz, E. ve Yılmaz, Ç. (2021). Mevsimlik tarım işçiliğinde çalışma sürecinin işçi, aracı ve işverenler açısından değerlendirilmesi üzerine nitel bir araştırma. Journal of Society & Social Work, 32(3). 939-966.
- Çakmak, G. (2018). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam ve çalışma koşullarının sosyal dışlanma bağlamında bir araştırması: Çanakkale ili örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=MzP7PYssFqdb3WIjlroAkYN 6MQ2gYutw_oIUauv6ya_UYXt01Nc4_i-UndmeYjJr
- Dinh, H., Strazdins, L. ve Welsh, J. (2017). Hour-glass ceilings: Work-hour thresholds, gendered health inequities. Social Science & Medicine, 176, 42-51. doi: 10.1016/j.socscimed.2017.01.024
- Direk, A. D. (2019). Huzurevinde kalan ve aile ortamında yaşayan yaşlıların yaşam doyumlarının incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=vjszP7PzV0HebcjFEvDfwLS QsaGOStR1k_Z2rK2hmwQEUZue14aM1tdOLlF0dhqj
- Ersanlı, K. ve Kalkan, M. (2008). Psikolojik, sosyal ve bedensel açıdan yaşlılık. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Ertem, M. (2012). Tarım iş kolunda kazalar ve yaralanmalar ve korunma. I. Tarım Sağlığı ve Güvenliği Sempozyumu Çevresel ve Mesleki Riskler Sempozyumu, 6-7 Nisan 2012, Şanlıurfa Türkiye, Bildiriler içinde (s. 58-66). Şanlıurfa: Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi.
- Fereli, S., Aktaç, Ş. ve Güneş, F. E. (2016). Mevsimlik tarım işçilerinin çalışma koşulları, beslenme durumları ve görülen sorunlar. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 36-47.
- Geçgin, E. (2009). Ankara-Polatlı örneğinde sosyal dışlanma açısından mevsimlik tarım işçileri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 3-35.
- Görücü, İ. ve Akbıyık, N. (2010). Türkiye'de mevsimlik tarım işçiliği: Sorunları ve çözüm önerileri. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 3 (5), 189-219.
- Harran Üniversitesi Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama ve Araştırma Merkezi. (2014). GAP tarımda çalışanların sağlığı araştırması. Yayın no: 4, Şanlıurfa: Sembol Ofset. Erişim Adresi: http://yayin.gap.gov.tr/pdf-view/web/index.php?Dosya=8938c26878
- Hurst P., Termine, P. ve Karl M. (2007). Agricultural workers and their contribution to sustainable agriculture and rural development. International Labour Organization, Food and Agriculture Organization, International Union of Food, Agricultural, Hotel, Restaurant, Catering, Tobacco and Allied Workers' Associations. Geneva: ILO. Erişim Adresi: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_dialogue/@actrav/documents/publication/w cms_113732.pdf
- İnal, S. (2021). Görünmeyeni görünür kılmak: Mersin'in Tarsus ilçesinde çadırda yaşayan mevsimlik tarım işçisi hanelerin yaşam stratejileri ve toplumsal cinsiyet algıları (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=9MiDp3x86xrwjpi5- 14wW4ShcCP-t52MNRPpx2lT0AwhsHWh4HiyElg1qP-ZPqA İpekçioğlu, Ş., Büyükhatipoğlu, Ş., Monis, T., Özel, R. ve Bayraktar, M. (2012). Mevsimlik tarım işçilerinin ekonomik-sosyal sorunları ve çözüm önerileri. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 138-144.
- İşgücü İstatistikleri, 2021. (2021, Ağustos). Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 37491. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Agustos-2021-37490
- Kalkınma Atölyesi. (2014). Fındık hasadının oyuncuları: Batı Karadeniz illerinde fındık hasadında yer alan mevsimlik gezici tarım işçileri, çocuklar, tarım aracıları ve bahçe sahipleri temel araştırması (1. Basım). Erişim Adresi: http://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Raporlar/TURKCE/09/FINDIK%20HASA DININ%20OYUNCULARI.pdf
- Kalkınma Atölyesi. (2020). Adana, Gaziantep ve Şanlıurfa’da Yaşayan Suriyeli Göçebe ve Yarı Göçebe Toplulukların Mevcut Durumu. Ankara: Altan Matbaası. Erişim Adresi: https://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Cocuk-Haklari/Raporlar/ADANA-GAZIANTEP- SANLIURFADA-YASAYAN-SURIYELI-GOCEBE-VE-YARIGOCEBE-TOPLULUKLARIN- MEVCUT-DURUMU.pdf
- Kara, N. (2021). Mevsimlik tarım işçilerinin çalışma koşulları ve sorunları üzerine bir araştırma: Sakarya ili Karasu ilçesi örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=8tbPippmWV_bIrrn9YEAqpc4rqRy C1u6_EDyXpYUp6RKbtCUgXjuN-tw2k0WjJ
- Karataş, K. (2003). Yoksullukla mücadelede bir sosyal politika aracı olarak sosyal yardımlar. Türkiye İnsan Hakları Hareketi Konferansı 2002 Bildirileri. Ankara: İHD/TİHV:130. Kaya, M. ve Özgülnar, N. (2015). Mevsimlik (gezici/geçici) tarım işçilerinin iki yerleşim birimindeki yaşam koşulları ve sağlık durumlarına niteliksel bakış. Turkish Journal Of Public Health, 13(2), 115-126.
- Kutlu, S. (2011). Erişkin göçebe mevsimlik tarım işçilerinin yaşama kalitesi düzeyi ve etkileyen faktörler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/ulusaltezmerkezi/tezgoster?key=zqı_zoqb18gc2rt9c2jglavgqir4aggvxls pz5ıddaz0k8vmke-xyo-vvtftvmy
- Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1986). But is it rigorous? Trustworthiness and authenticity in naturalistic evaluation. New directions for evaluation, (30), 73-84.
- MİGA. (2012). Tarımda mevsimlik işçi göçü Türkiye durum özeti. Erişim Adresi: http://www.festuerkei.org/media/pdf/D%C3%BCnyadan/d%C3%BCnyadan_12%20(1).pdf
- Okyay, R. A. (2014). Adana ili tarım çalışanlarının sağlık sorunlarının ve sağlık hizmetinden yararlanma durumlarının saptanması ile sağlık sunum model(ler)inin önerilmesi araştırması (Tıpta Uzmanlık Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=sY7m19PfcL6F1NUwcr80C63UPBt mP-WXPwFtkymUi4bLJQxxG3ejfwaGn2Hobeo
- Özgür, Ö. ve Sabbağ, Ç. (2014). Kırsal alanda yaşlılık Adıyaman Samsat örneği. Ankara: Adıyaman Üniversitesi ve SABEV.
- Sert, Ö. ve Nazlıoğlu, A. (2016). Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Rehberi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Genel Yayını (Yayın No: 44). Erişim Adresi: https://www.ailevecalisma.gov.tr/medias/4604/rehber27.pdf
- Sevinç, M. R. (2015). Adana ilinde mevsimlik tarım işçiliğinin sosyo-ekonomik yapısı ve geleceği (Doktora Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=WBc656i315e2eV6- EZV1ouCQumJ5MyIzqIHknUwVUGh8U1d3zC-RkfCeiiJT-T4q
- Şimşek, Z. (2011). Mevsimlik tarım işçilerinin ve ailelerinin ihtiyaçlarının belirlenmesi araştırması 2011. Ankara: Damla Matbaacılık. Erişim Adresi: https://kutuphane.tarimorman.gov.tr/vufind/Record/17558
- Şimşek, Z. ve Koruk, İ. (2008). Birleşmiş Milletler Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı/Sabancı Vakfı Hibe Programı. Mevsimlik Tarım İşçisi Kadınların ve Çocuklarının Gezici Sağlık Hizmeti Yoluyla Sağlık Hakkının Korunması Projesi Raporu, Şanlıurfa.
- Şimşek, Z., Ökten, Ş., Yıldırımkaya, G., Kara, B. & Erçetin, G. (2015). A call to action: Overcoming health inequality; comparative health indicators and service needs of seasonal agricultural migratory families in Turkey. The Turkish Journal of Occupational/Environmental Medicine and Safety, 1(2), 35-55.
- Toplum Sağlığı Merkezi ve Bağlı Birimler Yönetmeliği (2015, 5 Şubat). Resmî Gazete (Sayı: 29258 (Mükerrer)). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150205-5.htm
- WHO ve ILO (2021). WHO/ILO Joint Estimates of the Work-related Burden of Disease and Injury, 2000–2016. Erişim Adresi: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/--- ed_dialogue/--- lab_admin/documents/publication/wcms_819788.pdf
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Zastrow, C. ve Kirst-Ashman, K. (2015). İnsan davranışı ve sosyal çevre II. Ankara: Nika Yayınevi.
| APA | Özkan G, Çağlar T (2023). Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler. , 427 - 451. 10.33417/tsh.1195328 |
| Chicago | Özkan Gizem,Çağlar Türken Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler. (2023): 427 - 451. 10.33417/tsh.1195328 |
| MLA | Özkan Gizem,Çağlar Türken Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler. , 2023, ss.427 - 451. 10.33417/tsh.1195328 |
| AMA | Özkan G,Çağlar T Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler. . 2023; 427 - 451. 10.33417/tsh.1195328 |
| Vancouver | Özkan G,Çağlar T Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler. . 2023; 427 - 451. 10.33417/tsh.1195328 |
| IEEE | Özkan G,Çağlar T "Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler." , ss.427 - 451, 2023. 10.33417/tsh.1195328 |
| ISNAD | Özkan, Gizem - Çağlar, Türken. "Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler". (2023), 427-451. https://doi.org/10.33417/tsh.1195328 |
| APA | Özkan G, Çağlar T (2023). Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler. Toplum ve Sosyal Hizmet, 34(2), 427 - 451. 10.33417/tsh.1195328 |
| Chicago | Özkan Gizem,Çağlar Türken Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler. Toplum ve Sosyal Hizmet 34, no.2 (2023): 427 - 451. 10.33417/tsh.1195328 |
| MLA | Özkan Gizem,Çağlar Türken Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler. Toplum ve Sosyal Hizmet, vol.34, no.2, 2023, ss.427 - 451. 10.33417/tsh.1195328 |
| AMA | Özkan G,Çağlar T Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2023; 34(2): 427 - 451. 10.33417/tsh.1195328 |
| Vancouver | Özkan G,Çağlar T Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2023; 34(2): 427 - 451. 10.33417/tsh.1195328 |
| IEEE | Özkan G,Çağlar T "Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler." Toplum ve Sosyal Hizmet, 34, ss.427 - 451, 2023. 10.33417/tsh.1195328 |
| ISNAD | Özkan, Gizem - Çağlar, Türken. "Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler". Toplum ve Sosyal Hizmet 34/2 (2023), 427-451. https://doi.org/10.33417/tsh.1195328 |
