Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma
Yıl: 2021 Cilt: 32 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 939 - 966 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33417/tsh.884452 İndeks Tarihi: 27-10-2021
Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma
Öz: Bu araştırmanın amacı, mevsimlik tarım işçisi, aracı ve işverenler arasındakiçalışma sürecinin ve bu süreçte ortaya çıkan sorunların keşfedilmesidir.Fenomenolojik yaklaşımla Düzce’nin Akçakoca ilçesinde yapılan araştırmada,kartopu örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada dokuz mevsimlik tarımişçisi, dört aracı ve beş işveren ile yarı yapılandırılmış görüşme formuaracılığıyla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizdeMAXQDA 12 programı kullanılmıştır. Analiz sonucunda enformel ilişkiler,çalışma süreci ve çözüm önerileri temalarına ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarınagöre mevsimlik tarımda işçi, aracı ve işverenler arasında enformel bir çalışmailişkisi bulunmaktadır. Bu çalışma ilişkisi üç grubun da karşılıklı olarak sessizkalması nedeniyle devam etmekte ve bu yolla yeniden üretilmektedir. İşçilerulaşım, barınma, ücret ve çalışma saatleri konusunda sorunlar yaşamakta olup,işverenler devlet desteklerini yetersiz görmektedir. Katılımcılar yaşanılansorunların çözümü için temelde devleti işaret etmektedir. Sonuç olarak devletinyasal düzenlemelerin uygulanmasını kontrol etmesi, sosyal hizmet uzmanlarınında haklar ve sorumluluklar konusunda işçilerin, işverenlerin ve aracılarınfarkındalıklarını artırması ve iş sağlığı ve güvenliği için savunuculuk yapmasıönerilmektedir.
Anahtar Kelime: A Qualitative Research on the Evaluation of Working Process in Seasonal Agricultural Work in Terms of Workers Intermediaries and Employers
Öz: The aim of this research is to explore the working process and problems between seasonal agricultural workers, intermediaries and employers and problems. Snowball sampling method was used in the research conducted in Akçakoca district of Düzce with phenomenological approach. In the research, in-depth interviews were conducted with 9 seasonal agricultural workers, 4 intermediaries and 5 employers through semi-structured interview forms. MAXQDA 12 program was used in the analysis of the data. As a result of the analysis, the themes of informal relations, working process and solution suggestions were reached. According to the results, there is an informal working relationship between workers, intermediaries and employers in seasonal agricultural work. This working relationship continues due to the mutual silence of all three groups and is reproduced in this way. Workers experience problems with transportation, accommodation, wages and working hours, and employers see state subsidies insufficient. Basically participants point to the state for the solution of the problems. As a result, it is recommended that state should control the implemenatation of legal regulations, social workers should raise awareness of workers, intermediaries and employers about rights and responsibilities and to advocate for occupational health and safety.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akalın, M. (2018). Mevsimlik tarım işçilerinin barınma koşullarının değerlendirilmesi: Yenice, Tarsus, Silifke örnekleri. Sosyal Güvence Dergisi, 7(13), 1-30.
- Aslan, A., Gündüz, O., Atay, S., Duran, Z., ve Görücü, İ. (2017). Mevsimlik tarım işçiliğinde aracılık hizmetlerinin mevcut durumu: Malatya örneği. TEAD, 3(2), 1-6.
- Benek, S., ve Ökten, Ş. (2011). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam koşullarına ilişkin bir araştırma: Hilvan ilçesi (Şanlıurfa) örneği. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2) , 653- 676.
- Beydili-Gürbüz, E. (2019). Zorlu Yaşam Zorunlu Annelik: Mevsimlik Tarım İşçisi Kadınların Deneyimleri. Ankara: Gece Akademi.
- Bourdieu, P. ve Wacquant, L. (1992). An Invitation to Reflexive Sociology, Cambridge: Polity Press.
- Çetinkaya, Ö. (2008). Farm Labor Intermediaries in Seasonal Agricultural Work in Adana- Çukurova. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: ODTÜ
- Çınar, S. (2014). Öteki "Proletarya": De- Proletarizasyon ve Mevsimlik Tarım İşçileri . Ankara: Notabene Yayınları.
- Çınar, S., ve Lordoğlu, K. (2011). Mevsimlik tarım işçileri: Marabadan ücretli fındık işçiliğine. III.Sosyal Haklar Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 419-448.
- Dedeoğlu, S. (2016). Türkiye’de mevsimlik tarımsal üretimde yabancı göçmen işçiler mevcut durum raporu: Yoksulluk nöbetinden yoksulların rekabetine. Ankara: Kalkınma Atölyesi.
- Demir, M. (2015). Mevsimlik tarım işçilerinin sosyal güvenlik haklarına ilişkin değerlendirmeler ve öneriler. Çalışma ve Toplum, 1, 177-194.
- Demirli-Yıldız, A. (2016). Tarım işçisi ailelerin çocuklarının okul sürecinde deneyimledikleri sorunların anadil bağlamında ele alınması. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 14(55) , 102-116.
- Dinçay, İ. H. (2020). Mevsimlik işçiler ve çavuşluk sistemi: Eskişehir’de çalışan mevsimlik işçilere yönelik nitel bir araştırma. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6 (34), 1385-1395.
- Duruiz, D. (2011 ). Seasonal Agricultural Workers in Manisa: Materialization of Labor, Bodies and Places Through Everyday Encounters. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
- Eğitim-Sen. (2007). Mevsimlik Tarım İşçiliği Nedeni ile Eğitimine Ara Veren İlköğretim Öğrencileri Araştırması. Ankara : Eğitim-Sen.
- Geçgin, E. (2009). Ankara- Polatlı örneğinde sosyal dışlanma açısından mevsimlik tarım işçiliği. Ankyra: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,1(1) , 3-35.
- Görücü, İ.,ve Akbıyık, N. (2010). Türkiye'de mevsimlik tarım işçiliği: sorunları ve çözüm önerileri . Hikmet Yurdu Düşünce- Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 3 (5), 189-219.
- Görücü, İ., ve Demirbaş, M. (2013). Türkiye’de tarım aracılığı: Uygulama, sorunlar ve çözüm önerileri. Hikmet Yurdu Düşünce- Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(12), 133-153.
- Gülçubuk, B., Karabıyık, E., ve Tanır, F. (2003). Tarım Kesiminde En Kötü Biçimde Çalışan Çocuk İşçiliği Temel Araştırması (Adana İli-Karataş İlçesinde Pamuk Hasadında Çalışan Çocuklar Örneği) Raporu. Ankara: ILO.
- Gürsoy, Ö. B. (2010). Bir Yaşam Biçimi Olarak Dışlanma: Türkiye’de Mevsimlik Tarım İşçileri. Sınıftan Sınıfa Fabrika Dışında Çalışma Manzaraları (Der. A. Buğra), İstanbul: İletişim Yayınları, 65-33.
- Hayata Destek Derneği (2014). Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliği Araştırma Raporu. Erişim adresi: https://www.hayatadestek.org/wp-content/uploads/2014/12/mevsimlik-gezici-tarim-isciligi- 2014-arastirma-raporu.pdf.
- İş Kanunu. (2003, Mayıs 22).Resmi Gazete (Sayı:25134). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4857.pdf.
- Kaya, M., ve Özgülnar, N. (2015). Mevsimlik (Gezici/Geçici) tarım işçilerinin iki yerleşim birimindeki yaşam koşulları ve sağlık durumlarına niteliksel bakış. Turk J Public Health, 13(2) , 115-126.
- Kılıç, M. (2006). 4857 sayılı yeni iş kanunu kapsamında tarım işçilerinin hukuki durumu. Tarım Ekonomisi Dergisi,12 /1 ve 2), 39-49.
- Kusadokoro, M., Takeshi M. ve Ufuk, G. (2016).Networks and intermediaries in seasonal agricultural labor markets in Turkey. International Journal of Food and Agricultural Economics, 4 (2), 51- 67.
- Küçükkırca, İ. A. (2012). Etnisite, toplumsal cinsiyet ve sınıf ekseninde mevsimlik Kürt tarım işçileri. Toplum ve Kuram, 6, 197-218.
- Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Sosyal Hayatlarının İyileştirilmesi Genelgesi (2010, Mart 24). Resmi Gazete (Sayı: 27531). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/03/20100324-15.htm.
- Mevsimlik Tarım İşçileri Başbakanlık Genelgesi. (2017, Nisan 19). Resmi Gazete (Sayı: 30043). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/04/20170419-8.pdf.
- MİGA, (2012). Tarımda Mevsimlik İşçi Göçü Türkiye Durum Özeti. İstanbul: Friedrich-Ebert-Stiftung. MSG Yayın Kurulu (2010). Mevsimlik tarım işçilerinin yasal durumu. Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 38, 4-5.
- National Association of Social Workers (NASW) (2013). Guidelines for social work safety in the workplace. National Association of Social Workers Publications. Erişim adresi: https://www.socialworkers.org/Practice/Social-Work-Safety/Social-Work-Safety-NASWResources
- OLAM. (2018). Batı Karadeniz Bölgesi mevsimlik fındık tarımında sosyal sorunların saha aktörleri açısından analizi. Erişim adresi: https://progida.com.tr/content/files/uploads/86/hasat-analizsakarya- duzce.pdf
- Önen, S. (2012). Mevsimlik tarım işçiliği ve çingeneler. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4 (2) , 281- 290.
- Özbekmezci, Ş., ve Sahil, S. (2004). Mevsimlik tarım işçilerinin sosyal, ekonomik ve barınma sorunlarının analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19 (3) , 261- 274.
- Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimleri yöntembilimi sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
- Patton, M. Q (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çev. Ed. M. Büyün ve S. B. Demir). Ankara: PEGEM Akademi.
- Pikolo Derneği (2018). Tarım Aracısı Profil Çalışması. Erişim adresi: http://www.pikolo.org/assets/raporlar/tarim-is-aracilarinin-veri-tabaninin-olusturulmasi-vefarkindalik- olusturma-yontemi-ile-cocuk-isciliginin-sonlandirilmasi-projesi-(kisa-rapor).pdf
- Şimşek, Z. (2012). Mevsimlik Tarım İşçilerinin ve Ailelerinin İhtiyaçlarının Belirlenmesi Araştırması /2011 (Ana rapor). Ankara: Damla Matbaacılık.
- Şimşek, Z. ve Eşigül Yaghmaei, S. (2019). Mevsimlik genç tarım çalışanları örneğinde iş sağlığı ve güvenliği alanında sosyal hizmet uygulamalarına yaklaşım. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30 (3), 767-795 .
- Şimşek, Z., ve Koruk, İ. (2009). Çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinden biri mevsimlik göçebe tarım işçiliği. Çalışma Ortamı Dergisi, 105, Temmuz-Ağustos, 1-23.
- Şimşek Z, Okten S, Yıldırımkaya G, Kara B, Ercetin G.( 2015). A call to action: Overcoming health inequality; comparative health indicators and service needs of seasonal agricultural migratory families in Turkey. The Turkish Journal of Occupational / Environmental Medicine and Safety. 1 (2): 35-55.
- Tarımda İş Aracılığı Yönetmeliği. (2010, Mayıs 27). Resmi Gazete (Sayı:27593). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/05/20100527-4.htm.
- TBMM. (2015). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sorunlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu. Ankara.
- TMO (2020). 2019 Yılı Fındık Sektör Raporu. Erişim adresi: https://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/sektorraporlari/findik2019.pdf
- TÜİK (2021, Mart). İşgücü İstatistikleri 2020 (Haber Bülteni). Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-2020-37484
- Uzundumlu, A. S., Bilgiç, A. ve Ertek, N. (2019). Türkiye’nin fındık üretiminde önde gelen illerin 2019- 2025 yılları arasındaki fındık üretimlerinin ARIMA modeliyle tahmin edilmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 8 (Özel Sayı), 115-126.
- Yıldırak, N., Gülçubuk, B., Gün, S., Olhan, E., ve Kılıç, M. (2003). Türkiye'de Gezici ve Geçici Kadın Tarım İşçilerinin Çalışma ve Yaşam Koşulları ve Sorunları. Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü.
- Yılmaz, Ç. (2020). Fındık Tarımında Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal Dışlanma Süreçleri,. C. Aslan, ve İ. Sanberk içinde, Sosyoloji ve Psikoloji Araştırmaları (s. 45-62.). Ankara: Akademisyen Yayınevi.
- Yılmaz, Ç., ve İşler, A. M. (2020). Fındık tarımı özelinde tarım iş aracılığının sosyolojik analizi. Genelİş Emek Araştırmaları Dergisi, 2, 119-151.
APA | BEYDİLİ GÜRBÜZ E, Yılmaz Ç (2021). Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma. , 939 - 966. 10.33417/tsh.884452 |
Chicago | BEYDİLİ GÜRBÜZ Eda,Yılmaz Çetin Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma. (2021): 939 - 966. 10.33417/tsh.884452 |
MLA | BEYDİLİ GÜRBÜZ Eda,Yılmaz Çetin Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma. , 2021, ss.939 - 966. 10.33417/tsh.884452 |
AMA | BEYDİLİ GÜRBÜZ E,Yılmaz Ç Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma. . 2021; 939 - 966. 10.33417/tsh.884452 |
Vancouver | BEYDİLİ GÜRBÜZ E,Yılmaz Ç Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma. . 2021; 939 - 966. 10.33417/tsh.884452 |
IEEE | BEYDİLİ GÜRBÜZ E,Yılmaz Ç "Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma." , ss.939 - 966, 2021. 10.33417/tsh.884452 |
ISNAD | BEYDİLİ GÜRBÜZ, Eda - Yılmaz, Çetin. "Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma". (2021), 939-966. https://doi.org/10.33417/tsh.884452 |
APA | BEYDİLİ GÜRBÜZ E, Yılmaz Ç (2021). Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(3), 939 - 966. 10.33417/tsh.884452 |
Chicago | BEYDİLİ GÜRBÜZ Eda,Yılmaz Çetin Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet 32, no.3 (2021): 939 - 966. 10.33417/tsh.884452 |
MLA | BEYDİLİ GÜRBÜZ Eda,Yılmaz Çetin Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet, vol.32, no.3, 2021, ss.939 - 966. 10.33417/tsh.884452 |
AMA | BEYDİLİ GÜRBÜZ E,Yılmaz Ç Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2021; 32(3): 939 - 966. 10.33417/tsh.884452 |
Vancouver | BEYDİLİ GÜRBÜZ E,Yılmaz Ç Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2021; 32(3): 939 - 966. 10.33417/tsh.884452 |
IEEE | BEYDİLİ GÜRBÜZ E,Yılmaz Ç "Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma." Toplum ve Sosyal Hizmet, 32, ss.939 - 966, 2021. 10.33417/tsh.884452 |
ISNAD | BEYDİLİ GÜRBÜZ, Eda - Yılmaz, Çetin. "Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma". Toplum ve Sosyal Hizmet 32/3 (2021), 939-966. https://doi.org/10.33417/tsh.884452 |