SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI
Yıl: 2023 Cilt: 19 Sayı: 218 Sayfa Aralığı: 25 - 62 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 17-05-2023
SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI
Öz: Kamu ekonomisinin en temel konularından biri olumsuz dışsallıklardır. Olumsuz dışsallıkların içselleştirilmesinde kullanılan en etkin yöntemlerin başında özel tüketim vergisi yer almaktadır. Alkollü içecekler de olumsuz dışsallık yaymaktadır. Bu sebeple alkollü içecekler üzerinden özel tüketim vergisi alınmaktadır. Bireylerin gerek mal ve hizmetlere olan talepleri gerekse vergilere karşı gösterdikleri tutum davranışlarında ekonomik unsurların dışında sosyo-demografik yapıların etkili olabildiği yapılan çalışmalarda görülmüştür. Alkollü içecek tüketimi birçok faktörün yanında sosyo-demografik faktörlerden de etkilenmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de sosyo-demografik faktörlere göre alkollü içeceklerden alınan özel tüketim vergisinin bireylerin tutum ve davranışları üzerindeki etkilerini analiz etmektir. Bireylerin tutum ve davranışları anket yöntemiyle değerlendirilmektedir. Anket sorularının değerlendirilmesinde bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü ANOVA analizi ve ki-kare analizi uygulanmıştır. Analiz sonucunda bireylerin medeni durumu, eğitim durumu ve çalışma durumlarına göre alkollü içeceklere ilişkin özel tüketim vergisine yönelik tutumları arasında anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilirken; cinsiyet ve yaş gruplarına göre alkollü içeceklere ilişkin özel tüketim vergisine yönelik tutum ve davranışları arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Akgül A and Çevik O, İstatistiksel Analiz Teknikleri “SPSS’te İş- letme Uygulamaları” (Emek Ofset Ltd.Şti. Matbaa 2003)
- Aytaç M and Arlı N, Sosyal Bilimlerde Parametrik Olmayan İsta- tistiksel Yöntemler (Ezgi Kitabevi 2018)
- Baltacı A, ‘Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme’ (Haziran 2018) 7(1) Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 231-274
- Bayram N, Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi (6th edn, Ezgi Kitabevi 2017) Berg MVD, Baal P, Hm V, Tariq L, Schuit A J, Wit GAD and Ho- ogenveen RT, ‘The Cost-Effectiveness of Increasing Alcohol Taxes: A Modelling Study’ (2008) 6(36) BMC Medicine 1-11
- Bird RM, ‘Tobacco and Alcohol Excise Taxes for Improving Pub- lic Health and Revenue Outcomes Marrying Sin and Virtue?’ (January 2015) International Center for Public Policy Working Paper Series, Working Paper 15-08, Andrew Young School of Policy Studies, Georgia State University 1-33
- Booth A, Meier P, Stockwell T, Sutton A, Wilkinson A and Wong R, ‘Independent Review of the Effects of Alcohol Pricing and Promotion Part A: Systematic Reviews’ (2008) ScHARR University of Sheffield: Alcohol Pricing and Promotion Effects on Consumption and Harm, Pro- ject Report for the Department of Health
- Bouchery EE, Harwood HJ, Sacks JJ, Simon CJ and Brewer RD, ‘Economic Costs of Excessive Alcohol Consumption in the U.S., 2006’ (2011) 41(5) American Journal of Preventive Medicine 516-524
- Clotfelter CT, ‘Tax Evasion and Tax Rates: An Analysis of Individual Returns’ (August 1983) 65(3) The Review of Economics and Statistics 363-373
- Chaloupka FJ, Grossman M and Saffer H, ‘The Effects of Price on Alcohol Consumption and Alcohol-Related Problems’ (2002) 26(1) Al- cohol Research & Health 22-34
- Cnossen S, ‘The Economics of Excise Taxation’ (May 2010) In- ternational Studies Program Working Paper Series 10-18 Andrew Young School of Policy Studies Georgia State University 1-26
- Çetin M and Özkan E, ‘Türkiye’de Vergi-Tüketim İlişkisi: Alkol Ve Tütün Ürünlerine Yönelik Bir Saha Araştırması’ (Aralık 2018) 21(40) Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 271-287
- Daley JI, Stahre MA, Chaloupka FJ and Naimi TS, ‘The Impact of a 25-Cent-Per-Drink Alcohol Tax Increase’ (2012) 42(4) American Jo- urnal of Preventive Medicine 382-389
- Eckel CC and Grossman PJ, ‘Forecasting Risk Attitudes: An Experimental Study Using Actual and Forecast Gamble Choices’ (2008) 68(1) Journal of Economic Behavior and Organization 1-17
- Games PA, ‘Multiple Comparisons of Means’ (May 1971) 8(3) American Educational Research Journal 531-565
- Gergerlioğlu U, ‘Tütünlü Ürün Ve Alkollü İçecek Vergilerinin Tu- tumlar Üzerindeki Etkilerinin Eğitim Faktörü Perspektifinde Ampirik Analizi (İstanbul İli Örneği)’ (2014) 21 İstanbul Üniversitesi İktisat Fa- kültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi 47-68
- Gergerlioğlu U, ‘Davranışları Etkilemeye Yönelik Özel Tüketim Vergilerinin Tutum ve Davranışlar Üzerindeki Etkilerinin Ampirik Analizi (İstanbul İli Örneği)’ (2014) (Doktora Tezi) İstanbul: İstanbul Üniversitesi
- Heeb JL, Gmel G, Zurbrugg C, Kuo M and Rehm J, (2003), ‘Changes in Alcohol Consumption Following a Reduction in the Price of Spirits: A Natural Experiment in Switzerland’ (2003) 98 Addiction 1433-1446
- Hyman DN, Public Finance: A Contemporary Application of The- ory to Policy (8th edn, Thomson South-Western 2005)
- Jiang H, Room R, Livingston M, Callinan, S, Brennan A, Doran C and Thorn M, ‘The Effects of Alcohol Pricing Policies on Consumption, Health, Social and Economic Outcomes, and Health Inequality in Australia: A Protocol of an Epidemiological Modelling Study’ (2019) 9(6) BMJ Open 1-7
- Kirchler E, The Economic Psychology of Tax Behaviour (Cambridge University Press 2007)
- Orviska M and Hudson J, ‘Tax Evasion, Civic Duty and the Law Abiding Citizen’ (2002) 19(1) European Journal of Political Economy 83-102
- Özdamar K, Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi-1 (2nd edn, Kaan Kitabevi 1999)
- Richardson G, ‘Determinants of Tax Evasion: A Cross-Country Investigation’ (2006) 15(2) Journal of International Accounting, Audi- ting and Taxation 150-169
- Saffer H, Gehrsitz M and Grossman M, ‘The Effects of Alcohol Excise Tax Increases by Drinking Level and by Income Level’ (May 2022) National Bureau of Economic Research, Working Paper 30097, 1- 35 < http://www.nber.org/papers/w30097 > Erişim Tarihi 14 October 2022 Saatçioğlu Ö, Evren C and Çakmak D, ‘Alkol Kullanım Bozuklukları Tanıma Testinin Geçerliliği ve Güvenirliği’ (2002) 4(2-3) Türkiye’de Psikiyatri 107-113
- Susam N and Oktayer N, ‘Türkiye Ekonomisinde Genel Bütçe Vergi Gelirleri İçinde Dolaysız Ve Dolaylı Vergiler (1995-2005)’ (2010) 21(2) Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 105-123
- Şener O, Teori ve Uygulamada Kamu Ekonomisi (11th edn, Beta Yayınları 2010)
- Şenyüz D, Vergilendirmede Yükümlü Psikolojisi (1995)
- Torgler B, ‘Tax Morale and Institutions’(2003) 2003-09 CREMA Working Paper 1-36
- Torgler B and Schneider F, ‘Does Culture Influence Tax Morale? Evidence from Different European Countries’ (2004) (17) CREMA Working Paper 1-38 Torgler B and Schaltegger CA, ‘Tax Morale and Fiscal Policy’ (2005) (30) Center for Research Economics, Managements and the Arts 1-34
- Trasberg V and Trasberg K, ‘Economic and Social Impact of Alcohol Taxation in the Baltic Countries’ in Vrdoljak Raguz I, Krzelj- Colovic Z and Milic-Beran I (eds), Managing Business Growth in a Volatile Environment: Dubrovnik International Economic Meeting (Dubrovnik: University of Dubrovnik, October 2017) 735-748 <https://hrcak. srce.hr/file/276324> Erişim Tarihi 10 October 2022
- WHO, ‘Global Status Report on Alcohol and Health 2018’ (2018) < https://www.who.int/publications/i/item/9789241565639 > Erişim Tarihi 12 October 2022
- Wilson LB, Pryce R, Angus C, Hiscock R, Brennan A and Gilles- pie D, ‘The Effect of Alcohol Tax Changes on Retail Prices: How Do On Trade Alcohol Retailers Pass Through Tax Changes to Consumers?’ (2021) 22 The European Journal of Health Economics 381-392
- Yavan S, ‘Çevre Küresel Kamusal Malının Finansmanına Alternatif Bir Yöntem: Uluslararası Sosyal Regülasyonlar’ (October 2016) (50) Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1-25
| APA | ZEREN G, giray f (2023). SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI. , 25 - 62. |
| Chicago | ZEREN GİZEM,giray filiz SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI. (2023): 25 - 62. |
| MLA | ZEREN GİZEM,giray filiz SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI. , 2023, ss.25 - 62. |
| AMA | ZEREN G,giray f SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI. . 2023; 25 - 62. |
| Vancouver | ZEREN G,giray f SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI. . 2023; 25 - 62. |
| IEEE | ZEREN G,giray f "SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI." , ss.25 - 62, 2023. |
| ISNAD | ZEREN, GİZEM - giray, filiz. "SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI". (2023), 25-62. |
| APA | ZEREN G, giray f (2023). SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI. Legal Mali Hukuk Dergisi, 19(218), 25 - 62. |
| Chicago | ZEREN GİZEM,giray filiz SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI. Legal Mali Hukuk Dergisi 19, no.218 (2023): 25 - 62. |
| MLA | ZEREN GİZEM,giray filiz SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI. Legal Mali Hukuk Dergisi, vol.19, no.218, 2023, ss.25 - 62. |
| AMA | ZEREN G,giray f SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI. Legal Mali Hukuk Dergisi. 2023; 19(218): 25 - 62. |
| Vancouver | ZEREN G,giray f SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI. Legal Mali Hukuk Dergisi. 2023; 19(218): 25 - 62. |
| IEEE | ZEREN G,giray f "SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI." Legal Mali Hukuk Dergisi, 19, ss.25 - 62, 2023. |
| ISNAD | ZEREN, GİZEM - giray, filiz. "SOSYO-DEMOGRAFİK FAKTÖRLER PERSPEKTİFİNDEN ALKOLLÜ İÇECEK TÜKETİMİ VE VERGİLEME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE İÇİN SAHA ARAŞTIRMASI". Legal Mali Hukuk Dergisi 19/218 (2023), 25-62. |
