Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi
Yıl: 2023 Cilt: Sayı: 98 Sayfa Aralığı: 87 - 108 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.25095/mufad.1192317 İndeks Tarihi: 24-05-2023
Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi
Öz: Bu araştırmanın amacı uluslararası ölçekte havayolu yolcu taşımacılığı şirketlerinin finansal performansının karşılaştırmalı olarak analiz edilmesidir. Bu amaçla Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Asya-Pasifik ve Avrupa ülkelerindeki menkul kıymet borsalarında pay senetleri işlem gören 64 havayolu yolcu taşımacılığı şirketinin 2016-2021 yıllarına ait finansal performansı oran analiziyle karşılaştırılmalı olarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda havayolu şirketlerinin likidite performansının cari oran ve asit test oranı itibariyle zayıf, nakit oran itibariyle de yüksek olduğu ve çalışma sermayesinin yeterli olmadığı saptanmıştır. Finansal yapı itibariyle şirketlerin yabancı kaynak ağırlıklı finanse olduğu, öz kaynaklarının yetersiz olduğu ve bu bağlamda finansal risklerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Faaliyet performansı açısından şirketlerin faaliyet oranlarının örneklem, oran ve yıl bağlamında farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Karlılık performansı açısından ise şirketlerin genel olarak satış, öz kaynak ve varlık karlılık oranlarının düşük olduğu saptanmıştır. Araştırmada ayrıca Covid- 19 salgınının havayolu şirketlerinin likidite, finansal yapı, faaliyet ve karlılık performansını oldukça olumsuz bir şekilde etkilediği de gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelime: Evaluation of Financial Performance of International Airline Passenger Transport Companies with Ratio Analysis
Öz: The aim of this research is to analyze the financial performance of airline passenger transportation companies on an international scale comparatively. For this purpose, the financial performance of 64 airline passenger transportation companies whose stocks are traded on the stock exchanges in Turkey, the United States of America, Asia-Pacific and European countries for the years 2016-2021 are analyzed in comparison with the ratio analysis. As a result of the research, it has been determined that the liquidity performance of the airline companies is weak in terms of current ratio and acid test ratio, high in terms of cash ratio and working capital is not sufficient. In terms of financial structure, it has been determined that the companies are financed mostly by debt, their equity is insufficient and their financial risks are high in this context. In terms of operational performance, it has been determined that the activity ratios of the companies differ in terms of sample, ratio and year. In terms of profitability performance, it has been determined that the sales, equity and asset profitability ratios of the companies are generally weak. It was also observed in the study that the Covid-19 outbreak had a very negative impact on the liquidity, financial structure, operational and profitability performance of airline companies.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akca, Meltem (2020), “COVID-19’un Havacılık Sektörüne Etkisi”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(4), ss. 45-64.
- Akgüç, Öztin (2017), Mali Tablolar Analizi, Arayış Basımevi, İstanbul
- Aksoy, Ahmet – Yalçıner, Kürşat (2013), İşletme Sermayesi Yönetimi, Detay Anatolia Akademi Yayıncılık, Ankara.
- Aman, Qaiser - Altass, Sultan (2021), “Pre-and Post-COVID-19 Condition, Performance and Future of the Airline Industry: Evidence From Accounting Data. Amazonia Investiga”, Amazonia Investiga, 10(37), pp. 9-23.
- Aslan, Tunay (2018), “Futbol Kulüplerinin Finansal Performansının Oran Yöntemiyle Analizi: BİST’de İşlem Gören Futbol Kulüpleri Üzerine Bir Uygulama”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(3), ss. 349-362.
- ATAG (2020), ICAO Aviation Benefits Beyond Borders. https://aviationbenefits.org/media/167517/aw-oct-final-atag_abbb-2020-publicationdigital. pdf (19.05.2022).
- Battal, Ünal (2018), “Türkiye’de Havayolu Taşımacılığının Finansman Sorunları: Dematel Yöntemi Uygulaması”, Ömer Halisdemir Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), ss. 96-111.
- Beyazgül, Mehmet – Öcek, Cemile – Karadeniz, Erdinç (2022), “Covid-19 Salgınının Kara, Deniz ve Havayolu Yolcu Taşımacılığı Sektörlerinin Likidite ve Finansal Başarısızlık Risklerine Etkisinin Analizi”, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(1), ss. 282-300.
- Boru, Eyob (2014), “Profitability Analysis of Ethiopian Airlines from 2009 to 2012”. Bazhelor’s Thesis Degree Programme in International Business, HAAGA-HELIA University of Aplied Sciences.
- Brigham, Eugene - Houston, Joel (2014), Fundamental of Financial Management, Seventh Edition, CBS College Publishing, New York.
- Britton, Anne -Waterston, Chris (2006), Financial Accounting. Leeds Metropolitan University, Fifth Edition, Prentice Hall, Harlow.
- Capobiance, Heloisa Marcia Pries - Fernandes, Elton (2004), “Capital Structure in the World Airline Industry”, Transportation Research Part A: Policy and Practice, 38(6), pp. 421- 434.
- Cento, Alessandro (2008), The Airline Industry: Challenges in the 21st Century. İtalya: Springer Science & Business Media.
- Ceylan, Ali - Korkmaz, Turhan (2018), Finansal Yönetim Temel Konular, Ekin Yayınevi, Bursa.
- Çalış, Ercan – Küçükgergerli, Nabi – Sarıdoğan, Atılgan (2021), “COVID-19 Pandemisinin Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığının Finansal Performansına Etkileri İçin Bir Analiz”, Mali Çözüm Dergisi, 31(166) ss. 43-65.
- Dao, Phuong (2016), “Performance Evaluation Based on Financial Raitos Case: Finnair and Scandinavian Airlines”, Degree Thesis International Business, 16560, 71.
- Daryanto, Wiwiek Mardawiyah - Nurfadilah, Dety (2018), “Financial Performance Analysis Before and After The Decline in Oil Production: Case Study in Indonesian Oil And Gas Industry”, International Journal of Engineering & Technology, 7(3.21), ss. 10-15.
- Dilek Sarsın, Kaya (2016), “Havayolu Yolcu Taşımacılığı Sektörü”, Türkiye İş Bankası İktisadi Araştırmalar Bölümü, İş Bankası Rapor, İstanbul.
- Duran, Mahmut Sami - Acar, Mustafa (2020), “Bir Virüsün Dünyaya Ettikleri: Covid-19 Pandemisinin Makroekonomik Etkileri”, International Journal of Social and Economic Sciences, 10(1), ss. 54-67.
- Erduru, İncilay (2021), “Covid-19 Salgınının Yolcu Taşımacılığı Sektörlerinin Finansal Performansına Olan Etkisinin İncelenmesi”, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 5(2), ss. 877-891.
- Flouris, Triant – Walker, Thomas (2005), “Financial Comparisons Across Different Business Models in the Canadian Airline Industry”, Journal of Air Transportation, 12(1).
- Guzhva, Vitaly – Pagiavlas, Notis (2003), “Corporate Capital Structure in Turbulent Times: A Case Study of the US Airline Industry”, Journal of Air Transport Management, 9(6), pp. 371-379.
- Gümüş, Umut Tolga – Bolel, Neslihan (2017), “Rasyo Analizleri İle Finansal Performansın Ölçülmesi: Borsa İstanbul’da Faaliyet Gösteren Havayolu Şirketleri’nde Bir Uygulama”, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), ss. 87-96.
- Gündoğdu, Aysel (2021), Uygulamalı Finansal Tablolar Analizi. Gazi Kitabevi, Ankara. Investing.com İnternet Sitesi, www.investing.com, 01.07.2022.
- İskenderoğlu, Ömer - Karadeniz, Erdinç - Ayyıldız, Nazif (2015), “Enerji Sektörünün Finansal Analizi: Türkiye ve Avrupa Enerji Sektörü Karşılaştırması”, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(3), ss. 86-97.
- Izzalqurny, Tomy Rizky – Subroto, Bambang – Ghofar, Abdul (2019), “Relationship Between Financial Ratio and Financial Statement Fraud Risk Moderated by Auditor Quality”, International Journal of Research in Business and Social Science (2147- 4478), 8(4), pp. 34-43.
- Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) İnternet Sitesi, www.kap.org.tr, 01.07.2022 Karadeniz, Erdinç – Koşan, Levent – Kahiloğulları, Selda – Zencir, Banu (2015), “Konaklama ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri Alt Sektöründeki Küçük, Orta ve Büyük Ölçekli İşletmelerin Likidite Durumunun Analizi”, Turizm ve Araştırma Dergisi, 4(2), ss. 18- 27.
- Karadeniz, Erdinç - Beyaz, Mehmet (2018), “Yiyecek İçecek Endüstrisinin Finansal Analizi: Türkiye ve Avrupa Ülkeleri Karşılaştırılması”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(3), ss. 639-656.
- Karadeniz, Erdinç - Kahiloğulları, Selda (2015), “Halka Açık Konaklama Şirketlerinin Finansal Yapılarının Analizi: Uluslararası Bir Karşılaştırma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), ss. 531-548.
- Karapınar, Aydın - Zaif, Figen Ayıkoğlu (2018), Finansal Analiz: Uluslararası Finansal Raporlama Standartları İle Uyumlu, Gazi Kitapevi, Ankara.
- Keleş, Dursun – Özulucan, Abitter (2020), “Havacılık İşletmelerinde Rasyo Yöntemi ile Finansal Performans Ölçümü: Borsa İstanbul (BİST)’da İşlem Gören İki Havayolu İşletmesi Üzerine Bir Araştırma”, İşletme Bilimi Dergisi, 8(3), ss. 503-534.
- Kızıl, Cevdet – Aslan, Tunay (2019), “Finansal Performansın Rasyo Yöntemiyle Analizi: Borsa İstanbul’da (BİST’de) İşlem Gören Havayolu Şirketleri Üzerine Bir Uygulama”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), ss. 1778-1799.
- Kim, Woo Gon – Ayoun, Baker (2005), “Ratio Analysis for the Hospitality Industry: A Cross Sector Comparison of Financial Trends in the Lodging, Restaurant, Airline, and Amusement Sectors”, The Journal of Hospitality Financial Management, 13(1), pp. 59- 78.
- Kim, Jeongho - Lm, Chaechang (2017), “Study on Corporate Social Responsibility (CSR): Focus on Tax Avoidance and Financial Ratio Analysis”, Sustainability, 9(10), 1710.
- McCrary, Stuart (2010), Financial Mastering Accounting Essentials. The Critical Nuts and Bolts, John Wiley & Sons Inc.
- Meydan, Cebrail - Yıldırım, Bahadır Fatih - Senger, Ötüken (2016), “BIST’te İşlem Gören Gıda İşletmelerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 69, ss. 147-167.
- Morrell, Peter (2021). Airline Finance. Routledge, Fifth Edition, Ashgate.
- Ömürbek, Vesile – Kınay, Bülent (2013), “Havayolu Taşımacılığı Sektöründe Topsis Yöntemiyle Finansal Performans Değerlendirilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Dergisi, 18(3), ss. 343-363.
- Önal, Servet – Mat, Murat – Eroğlu, Sevim Ezgi (2018), “Hava Taşımacılığı İşletmelerinin Karlılık Analizi: Türkiye ve Avrupa Sektör Karşılaştırması”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(4), ss. 721-744.
- Özçelik, Berna Dömbekci (2018), “Liquidity Management Performance of Major International Airline Companies”, Interdisciplinary Public Finance, Business and Economics Studies, 25, pp. 201.
- Özür, Karakaş Nazan (2019), “Küreselleşme Bağlamında Dünya’da ve Türkiye’de Hava Ulaşımının Gelişimi”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 17(1), ss. 25-54.
- Prissia, Dika - Daryanto, Wiwiek Mardawiyah (2019), “Financial Performance Analysis of Top Three Asean Airline Companies Before and After Implementation of Asean Single Aviation Market The Period of 2014-2018”, International Journal of Business, Economics and Law 20 (1).
- Stepanyan, Armen (2014), Traditional Ratio Analysis in The Airline Business: A Case Study of Leading US Carriers. West University of Timişoara, Romania. Yahoo Finance İnternet Sitesi, www.finance.yahoo.com, 01.07.2022
- Temel, Ergin (2022), “COVID-19 Salgınının Havayolu Yolcu Taşıma İşletmelerinin Finansal Performanslarına Etkisinin Oran Analiz Yöntemiyle İncelenmesi”, Borsa İstanbul Örneği, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi 24(COVID-19 Özel Sayısı), ss 53-78. The Wall Street Journal İnternet Sitesi, www.wsj.com, 01.07.2022
- Yıldırım, Ali Emre - Talebi, Nurhan (2017), “Türkiye’de Sivil Havacılık Sektöründe Müşteri İlişkileri Yönetimi: Turkish Ground Services AŞ Örneği”, Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, (46), ss. 85-96.
- Yüksek, Gökçe - Cavcar, Mustafa - Rota, Yaşar - Çubuk, Meltem - Koçak, İbrahim - Sarılgan, Ali Emre - Durmaz, Vildan (2012). Turizm Ulaştırması, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir
| APA | Karadeniz E, AYDIN C (2023). Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi. , 87 - 108. 10.25095/mufad.1192317 |
| Chicago | Karadeniz Erdinc,AYDIN CANSU Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi. (2023): 87 - 108. 10.25095/mufad.1192317 |
| MLA | Karadeniz Erdinc,AYDIN CANSU Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi. , 2023, ss.87 - 108. 10.25095/mufad.1192317 |
| AMA | Karadeniz E,AYDIN C Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi. . 2023; 87 - 108. 10.25095/mufad.1192317 |
| Vancouver | Karadeniz E,AYDIN C Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi. . 2023; 87 - 108. 10.25095/mufad.1192317 |
| IEEE | Karadeniz E,AYDIN C "Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi." , ss.87 - 108, 2023. 10.25095/mufad.1192317 |
| ISNAD | Karadeniz, Erdinc - AYDIN, CANSU. "Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi". (2023), 87-108. https://doi.org/10.25095/mufad.1192317 |
| APA | Karadeniz E, AYDIN C (2023). Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (98), 87 - 108. 10.25095/mufad.1192317 |
| Chicago | Karadeniz Erdinc,AYDIN CANSU Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi , no.98 (2023): 87 - 108. 10.25095/mufad.1192317 |
| MLA | Karadeniz Erdinc,AYDIN CANSU Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, vol., no.98, 2023, ss.87 - 108. 10.25095/mufad.1192317 |
| AMA | Karadeniz E,AYDIN C Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 2023; (98): 87 - 108. 10.25095/mufad.1192317 |
| Vancouver | Karadeniz E,AYDIN C Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi. 2023; (98): 87 - 108. 10.25095/mufad.1192317 |
| IEEE | Karadeniz E,AYDIN C "Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi." Muhasebe ve Finansman Dergisi, , ss.87 - 108, 2023. 10.25095/mufad.1192317 |
| ISNAD | Karadeniz, Erdinc - AYDIN, CANSU. "Uluslararası Havayolu Yolcu Taşımacılığı Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Analiziyle Değerlendirilmesi". Muhasebe ve Finansman Dergisi 98 (2023), 87-108. https://doi.org/10.25095/mufad.1192317 |
