William Montgomery Watt, (1909-2006) ülkemizde ilahiyat alanında farklı anabilim dallarında akademik çalışmaya konu edinilmiş müsteşriklerden birisidir. Yazar, “İslâm’ın İlk Dönemlerinde Hür İrâde ve Kader” olarak tercüme edilen “Free Will and Pre-Destination in Early İslâm” adlı, doktora çalışmasında İslâm’ın kader inancını ele almış, kanaatini âyetler ve hadislere getirdiği yorumlarla desteklemek istemiştir. Söz konusu çalışmada hadislerle âyetler arasında tenakuz olduğunu iddia etmiş, âyetlerde irade özgürlüğü vurgusunun varlığını kabul ederken hadisleri Fatalistik/Cebriyyeci olarak sunmak istemiştir. Ayrıca hadislerin uydurma olduğunu ileri sürmüştür. Konuyla ilgili âyet ve hadislere bütüncül bakabilmiş midir? Cebir ifade eden âyetler varken âyetleri değil de neden hadisleri hedef almıştır? Kader kavramı hür iradeyi de içinde barındırırken çalışmasına “Hür İrade ve Kader” adlandırmasını tercih ederek iradeyi kaderin dışında göstermek mi istemiştir? Yoksa İslâm’ın “kader” inancını doğru kavrayamamış mıdır? Watt’ın çalışmasında hakikatle uyuşmayan yorumların yer aldığı görülmektedir. Kur’ân ile hadisin çeliştiğini, çelişkiler üzerine geniş çaplı bir inceleme yapılsa ciltler dolusu bilgiye ulaşılabileceğini, Kur’ân ile Hadisin Müslümanlar arasında birbirine zıt iki büyük akımın oluşmasına neden olduğunu, hadislerin Kur’ân’a yabancı materyaller içerdiğini iddia etmiştir. Bu çalışmada âyetler ışığında İslâm düşünce ekollerinin değerlendirmeleri de dikkate alınarak hadislerin Fatalist/Cebriyyeci bir içerik taşıyıp taşımadığı incelenecek, hadislerin kaynak tespiti yapılacak ve yukarıda belirtilen sorulara/sorunlara/iddialara açıklık getirilmeye cevap verilmeye çalışılacaktır. Bunun yanında Motgomery Watt’ın eserine aldığı hadisler ve hadislerle ilgili değerlendirmeleri tartışılacaktır.