Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi

ÖZER, Arif; Ergene, Tuncay; GENÇTANIRIM, Dilek

Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi

Arif ÖZER, (Gazi Üniversitesi, Mesleki Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Ankara, Türkiye)

Dilek GENÇTANIRIM, (Ahi Evran Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Kırşehir, Türkiye)

Tuncay ERGENE (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Eğitim ve Bilim

15 3

Yıl: 2011 Cilt: 36 Sayı: 161 Sayfa Aralığı: 302 - 317 Metin Dili: Diğer İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi

Öz:

Bu araştırmada ilk olarak, dürtüsel davranma ile okulu terk etme riski arasındaki ilişkiye disiplin cezası almanın, antisosyal davranışların ve sigara-alkol kullanımının aracılık edip etmediği incelenmiştir, ikinci olarak, öğretmen desteği ve antisosyal davranış etkileşiminin okulu terk etme riski üzerindeki etkisi test edilmiştir. Araştırma grubunu 2009-2010 yılında Ankara İlinde genel liselere devam eden 478 öğrenci oluşturmuştur. Sonuçlar okulu terk etme riskini aile ve arkadaş desteğinin azalttığını, dürtüsel davranmanın ise artırdığını göstermiştir. Ayrıca disiplin cezası, alkol-sigara kullanma ve antisosyal davranışlar okulu terk etme riskini artıran aracı değişkenlerdir. Antisosyal davranışlarla okulu terk etme arasındaki ilişki öğretmen desteğine bağlı olarak değişmektedir. Öğrencilerin cinsiyet ve başarıları ile okulu terk etme riskleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aiken, L. S. ve West, S. G. (1991) Multiple Regression: Testing and Interpreting Interactions, Thousand Oaks, CA: Sage
Aloise-Young, P., Cruickshank, C. ve Chavez, L. E. (2002). Cigarette Smoking and Perceived Health in School Dropouts: A Comparison of Mexican American and Non-Hispanic White Adolescents. Journal ofPediatric Psychology, 27 (6), 497-507.
Alspaugh, J. W. (1999). The Interaction Effect of Transition Grade to High School With Gender and Grade Level Upon Dropout Rates. AERA. University of Missouri. Columbia.
Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986) The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51:1173- 1182.
Bowlby, G. (2005). Provincial Dropout Rates—Trends and Consequences. Education Matters. 2(4): Statistics Canada Catalogue No. 81-004-XIE.
Blondal K. S. ve Adalbjarnardottir, S. (2009). Parenting Practices and School Dropout: A Longitudinal Study. Adolescence, 44(176), 729-49.
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Cairns, R. B., Cairns, B. D. ve Neckerman, H. J. (1989). Early School Dropout: Configurations and Determinants. Child Development. 60:1437-1452.
Chavez, E. L., Edwards, R ve Oetting, E. R. (1989) Mexican American and White American School Dropouts' Drug Use, Health Status, and Involvement In Violence. Public Health Reports. 104(6), 594-604.
Colder, C. R. ve Stice, E. (1998). A Longitudinal Study of The Interactive Effects of Impulsivity and Anger on Adolescent Problem Behavior. Journal ofYouth and Adolescence. 27(3), 255-274.
Epstein, L. ve Tamir, A. (1984). Health-Related Behavior of Adolescents: Change Over Time. Journal of Adolescent Health Care,(5) 2, References and further reading may be available for this article. To view references and further reading you must purchase this article. 91-95.
Englund, M. M., Egeland, B. ve Collins, A. (2008). Exceptions to High School Dropout Predictions in a Low-Income Sample: Do Adults Make a Difference. Journal of Social Issues, 64(1), 7794.
Flisher, Alan J., Townsend, L., Chikobvu, P., Lombard, Carl F., King ve Gary, (2010). Substance Use and Psychosocial Predictors of High School Dropout in Cape Town, South Journal of Research on Adolescence, 20(1), 237-255.
Garcia-Reid, P. (2007). Examining Social Capital as a Mechanism for Improving School Engagement Among Low Income Hispanic Girls. Youth Society, 39 (2): 164-181.
Gençtanırım Kuru, D. (2010). Ergenlerde Riskli Davranışların Yordanması. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Hayes, A. F ve Matthes, J. (2009). Computational Procedures for Probing Interactions in OLS And Logistic Regression: SPSS And SAS Implementations. Behavior Research Methods, 41 (3), 924-936.
Holmbeck, G. N. (2002). Post-Hoc Probing of Significant Moderational and Mediational Effects in Studies of Pediatric Populations. Journal ofPediatric Psychology, 27,87- 96.
Janosz, M., Archambault, I., Morizot, J., ve Pagani, L. (2008). School Engagement Trajectories and Their Differential Predictive Relations to Dropout. Journal ofSocial Issues, 64:21-4.
Kelly, F. J. ve Veldman, D. J. (1964). Delinquency and School Dropout Behavior as a Function of Impulsivity and Nondominant Values. Journal of Abnormal and Social Psychology , 69 (2), 190-194.
Laird, J., Cataldi, E. F., KewalRamani A, Chapman C. (2008). Dropout and Completion Rates in The United States: 2006 (NCES 2008-053).
Legleye, S., Obradovic, I., Janssen, E., Spilka, S., Le Nezet, O. ve Beck, F. (2009). Influence of Cannabis Use Trajectories, Grade Repetition and Family Background on The School-Dropout Rate at The Age of 17 Years In France. The European Journal of Public Health, 20(2), 157-163.
Lessard, A., Poirier, M., ve Fortin, L. (2010). Student-Teacher Relationship: A Protective Factor Against School Dropout? Procedia - Social and Behavioral Sciences, 2 (2), 1636-1643.
Moffitt, T.E. (2006). Criminal Justice. (Editor: Samaha, J.) Seventh Edition. Canada: Thomson Learning, Inc.
McWhirter, J. J, McWhirter, B. T, McWhirter, E. H. ve McWhirter, R. J. (2004). At Risk Youth. A Comprehensive Response. Third Edition. Thomson Brooks/Cole.
NSDUH (2003). Substance Use Among School Dropouts. National Survey on Drug use and health report www.oas.samhsa.gov
Özer, M. (1991). İlköğretim Okulları İkinci Kademe (Ortaokul) Öğrencilerinin Öğrenimi Terk Etme Sorununun Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Reyhner, J. (1992). American Indian Education: Plans for Dropout Prevention and Special Support Services for American Indian and Alaska Native Students. U.S. Department of Education's Indians Nations at Risk Task Force. Http://Jan.Ucc.Nau.Edu. Adresinden Erişildi.
Robbins, R. N. ve Bryan, A. (2004). Relationships Between Future Orientation, Impulsive Sensation Seeking and Risk Behavior Among Adjudicated Adolescents. Journal Adolescent Research, 19 (4), 428-445.
Rosenthal, B. S. (1998). Non-School Correlates Of Dropout: an Integrative Review of The Literature.Children and Youth Services Review, 20(5), 413-433.
Schargel, F. P. ve Smink, J. (2001). Strategies to Help Solve Our School Dropout Problem. New York: Larchmont.
Suh, S. P. (2001). Korean American Adolescents' Perceptions of Contributors to School Dropout Risk. A Dissertation Submitted in Partial Fulfillment of The Requirements for the degree of Doctor of Education in The Program of Counselor Education in The Graduate School of The University of Alabama, Tuscaloosa, Alabama.
Sum, A., Harrington, P, Bartishevich, C., Fogg, N., Khatiwada,I., Motroni, J., Palma, S. ve diğerleri (2003). The Hidden Crisis In The High School Dropout Problems of Young Adults in U.S.: Recent Trends in Overall School Dropout Rates and Gender Differences in Dropout Behavior. Center for Labor Market Studies Northeastern University Boston, Massachusetts. Prepared for: The Business Roundtable Washington, D.C.
Şirin, H., Özdemir, S. ve Sezgin, F. (2009). Okulu Terk Eden Çocukların ve Velilerin Okul Terkine İlişkin Görüşleri: Nitel Bir inceleme. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. 1-3 Ekim, İzmir: Ege Üniversitesi.
Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics , 5th ed. Boston: Allyn and Bacon
Terhoeven, L. (2009). The Role of The Teacher Support Team in Preventing Early School Dropout in a High School. Master thesis: Stellenbosch University.
Townsend, L., Flisher, A. J. ve King, G. (2007). A Systematic Review of the Relationship between High School Dropout and Substance Use. Clinical Child and Family Psychology Review. 10, (4): 295-317.
Tremblay, R. E., Pihl, R. O., Vitora, F ve Dobkin, P. L. (1994). Predicting Early Onset of Male Antisocial Behavior From Preschool Behavior. Archives of General Psychiatry, 51, 732-739.
Türk-İş. (2006). Çalışan Çocukların Sorunları ve Çözüm Yolları. 09.08.2010 tarihinde http://www. turkis.org.tr adresinden erişildi.
Uysal, A. (2007). Ortaöğretimde Okulu Bırakma Olgusunun Sosyolojik Analizi: Kütahya Örneği. 105K149 Nolu Proje Raporu. TÜBİTAK; Ankara.
Waldeck, T. L. ve Miller, S. (1997). Gender and Impulsivity Differences in Licit Substance Use. Journal ofSubstance Abuse, 9, 269-275.
Walker, H., Colvin, G. ve Ramsey, E. (1995). Antisocial Behavior in School: Strategies and Best Practices. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole Publishing Company.
Washington, DC (2008). National Center for Education Statistics, Institute of Education Sciences, U.S. Department of Education
Washington, E. L. (2001). A Case Study of School Related Factors Associated with Dropouts of Hudson High School. Degree of Doctor. Fielding Graduate Institute.
Yıldırım, İ. (2004). Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Revizyonu. Eğitim Araştırmaları -Eurasian Journal ofEducational Research, 17, 221-236.
Yıldırım, İ. (2006). Anne-Baba Desteği ve Başarı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Yungi B. R. ve Hammond, R. (1997). Handbook of Antisocial Behavior. Editors: Stofi, D. M., Breiling, J. & Maser, J. D. Canada: John Wiley&Sons, Inc.

APA	ÖZER A, GENÇTANIRIM D, Ergene T (2011). Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. , 302 - 317.
Chicago	ÖZER Arif,GENÇTANIRIM Dilek,Ergene Tuncay Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. (2011): 302 - 317.
MLA	ÖZER Arif,GENÇTANIRIM Dilek,Ergene Tuncay Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. , 2011, ss.302 - 317.
AMA	ÖZER A,GENÇTANIRIM D,Ergene T Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. . 2011; 302 - 317.
Vancouver	ÖZER A,GENÇTANIRIM D,Ergene T Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. . 2011; 302 - 317.
IEEE	ÖZER A,GENÇTANIRIM D,Ergene T "Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi." , ss.302 - 317, 2011.
ISNAD	ÖZER, Arif vd. "Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi". (2011), 302-317.

APA	ÖZER A, GENÇTANIRIM D, Ergene T (2011). Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 302 - 317.
Chicago	ÖZER Arif,GENÇTANIRIM Dilek,Ergene Tuncay Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. Eğitim ve Bilim 36, no.161 (2011): 302 - 317.
MLA	ÖZER Arif,GENÇTANIRIM Dilek,Ergene Tuncay Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. Eğitim ve Bilim, vol.36, no.161, 2011, ss.302 - 317.
AMA	ÖZER A,GENÇTANIRIM D,Ergene T Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. Eğitim ve Bilim. 2011; 36(161): 302 - 317.
Vancouver	ÖZER A,GENÇTANIRIM D,Ergene T Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi. Eğitim ve Bilim. 2011; 36(161): 302 - 317.
IEEE	ÖZER A,GENÇTANIRIM D,Ergene T "Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi." Eğitim ve Bilim, 36, ss.302 - 317, 2011.
ISNAD	ÖZER, Arif vd. "Türk lise öğrencilerinde okul terkinin yordanması: aracı ve etkileşim değişkenleri ile bir model testi". Eğitim ve Bilim 36/161 (2011), 302-317.