Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi

Karagozoglu, Serife; Otu, Meryem

doi:10.4274/tod.galenos.2021.75508

Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi

Meryem OTU, (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Hastanesi, Kardiyopulmoner Rehabilitasyon Ünitesi, Sivas, Türkiye)

Şerife KARAGÖZOĞLU (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı, Hemşirelik Bölümü, Sivas, Türkiye)

Türk Osteoporoz Dergisi

13 1

Yıl: 2022 Cilt: 28 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 19 - 25 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.4274/tod.galenos.2021.75508 İndeks Tarihi: 31-05-2023

Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi

Öz:

Amaç: Fibromiyaljili hastalar için internette Türkçe olarak sunulan bilgi kaynaklarının kalitelerini, içeriğini, kullanılabilirliğini ve okunabilirliğini değerlendirmektir. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipteki çalışmada, fibromiyalji ile ilgili toplam 80 web sitesi dahil edilmiştir. Değerlendirmede Ateşman’ın Flech okunabilirlik formülü, DISCERN kılavuzu ve Web Sitesi Kullanılabilirlik Ölçeği’nden yararlanılmıştır. Bulgular: Web sitelerinin %28,8’i (23) kurumsal, %2,5’i (2) derneğe ait, %53,8’i (43) kişisel, %3,8’i (3) ticari, %11,3’ü (9) medya organlarına aitti. En çok değinilen semptom %97,5 (78) ile ağrı ve en az değinilen semptom %2,5 (3) ile libido kaybı olmuştur. En çok değinilen tedavi %82,5 (66) ile medikal tedavi ve %76,3 (61) ile egzersiz olmuştur. Web sitelerinin genelinin Ateşman Flesch okunabilirlik skorunun medyanı 55,55 [minimum (min): 21, maksimum (maks): 72,4), DISCERN puanı medyanı 30 (min: 20, maks: 56), Web Sitesi Kullanılabilirlik Ölçeği skor medyanı 100 (min: 88, maks: 119) olarak bulunmuştur. Sonuç: Bu çalışma, FM ile ilgili hastalara bilgi sunan Türkçe web sitelerinin içeriğinin zayıf, kalitesinin düşük, okunabilirliğinin zor, kullanılabilirlik düzeyinin ise yüksek olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelime:

Investigating the Websites in Turkey that Providing Information on Fibromyalgia Syndrome by Readability, Content and Quality

Öz:

Objective: To evaluate the websites in Turkey that provide information on fibromyalgia syndrome (FM) by readability, content and quality. Materials and Methods: A total of 80 websites on fibromyalgia were included in the descriptive study. Ateşman’s Flech readability formula, Quality Criteria for Consumer Health Information (DISCERN) guide, website usability scale (WUS) was used in the evaluation. Results: 28.8% (23) of the websites belong to corporate, 2.5% (2) to the association, 53.8% (43) to personal, 3.8% (3) to commercial, 11.3% (9) to media organs. The most cited symptom was pain at 97.5% (78) and the least mentioned symptom was loss of libido at 2.5% (3). The most cited treatment was medical treatment with 82.5% (66) and exercise with 76.3% (61). The median of the Ateşman Flesch readability score of the websites in general was 55.55 [minimum (min): 21, maximum (max): 72.4), the median DISCERN score was 30 (min: 20, max: 56), the WUS score was 100 (min: 88, max: 119) found as. Conclusion: This study revealed that Turkish websites that provide information to patients about FM have poor content, low site quality, difficult to read, and high usability

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Kocak I, Hizmetli S, Tas A, Karadag A, Zontul C, Silig Y. High levels of cathepsin S and cystatin C in patients with fibromyalgia syndrome. Int J Rheum Dis 2020;23:966-9.
2. Galvez-Sánchez CM, Reyes Del Paso GA. Diagnostic Criteria for Fibromyalgia: Critical Review and Future Perspectives. J Clin Med 2020;9:1219.
3. On A. The role of fibromyalgia in rheumatic diseases. Ege Journal of Medicine 2019;58((Suppl 1):38-42.
4. Skaer TL. Fibromyalgia: Disease Synopsis, Medication Cost Effectiveness and Economic Burden. Pharmacoeconomics 2014;32:457-66.
5. Okifuji A, Gao J, Bokat C, Hare B. Management of fibromyalgia syndrome in 2016. Pain Manag 2016;6:383-400.
6. Evcik D, Ketenci A, Sindel D. The Turkish Society of Physical Medicine and Rehabilitation (TSPMR) guideline recommendations for the management of fibromyalgia syndrome. Turk J Phys Med Rehabil 2019;65:111-23.
7. Deniz S. Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri Düzeylerinin İncelenmesi. İnsan & İnsan 2020;7:84-96.
8. Washington TA, Fanciullo GJ, Sorensen JA, Baird JC. Quality of chronic pain websites. Pain Med 2008;9:994-1000.
9. Daraz L, Macdermid JC, Wilkins S, Gibson J, Shaw L. The quality of websites addressing fibromyalgia: an assessment of quality and readability using standardised tools. BMJ Open 2011;1:e000152.
10. Basavakumar D, Flegg M, Eccles J, Ghezzi P. Accuracy, completeness and accessibility of online information on fibromyalgia. Rheumatol Int 2019;39:735-42.
11. Öztürk YE, Kıraç R, Kavuncu B. Sağlık Okuryazarlığı ve Öz Yeterlilik Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. 2nd International Social and Educational Sciences Symposium; 2018 October 22-24; Konya, TURKEY; 2018. p.195-207.
12. Alioshkin Cheneguin A, Salvat Salvat I, Romay Barrero H, Torres Lacomba M. How good is online information on fibromyalgia? An analysis of quality and readability of websites on fibromyalgia in Spanish. BMJ Open 2020;10:e037065.
13. Search Engine Host Market Share in Turkey. URL: https:// gs.statcounter.com/search-engine-host-market-share/all/turkey Accessed November 02, 2020.
14. Ateşman E. Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Dil Dergisi 1997;58:171-4.
15. Kaya N, Kaya H. Hemşireler tarafından geliştirilen yazılı hasta eğitim materyallerinin okunabilirliğinin saptanması. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;11:1-6.
16. Charnock D, Shepperd S, Needham G, Gann R. DISCERN: An instrument for judging the quality of written consumer health information on treatment choices. J Epidemiol Community Health 1999;53:105-11.
17. Gökdoğan F. Yazılı materyallerin kalitesinin gözden geçirilmesi. Onkoloji Hemşireliği Derneği Bülteni 2003:8-16.
18. Uğurlu Z, Akgün HS. Sağlık kurumlarına başvuran hastaların sağlık okuryazarlığının ve kullanılan eğitim materyallerinin sağlık okuryazarlığına uygunluğunun değerlendirilmesi. Mersin Univ Saglık Bilim Derg 2019;12:96-106.
19. Çakmak EK, Güneş E, Tahsin M. Web sitesi kullanılabilirlik ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik, güvenirlik analizi ve uygulama sonuçları. Pagem Journal of Education and Instruction 2011;1:31-40.
20. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği. Fibromiyalji Tanı ve Tedavi Önerileri. İstanbul: Yelken Basım; 2018.
21. Briones-Vozmediano E, Öhman A, Goicolea I, Vives-Cases C. “The complaining women”: health professionals’ perceptions on patients with fibromyalgia in Spain. Disabil Rehabil 2018;40:1679- 85.
22. Homma M, Ishikawa H, Kiuchi T. Illness perceptions and negative responses from medical professionals in patients with fibromyalgia: Association with patient satisfaction and number of hospital visits. Patient Educ Couns 2018;101:532-40.
23. İnanıcı F. Fibroyalji Sendromu. İçinde: Beyazova M, Kutsal YG, editörler. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon. 2. Baskı. Ankara: Ayrıntı Basımevi; 2011. ss. 2365-91.
24. Martins MR, Gritti CC, dos Santos Junior R, de Araújo MC, Dias LC, Foss MH, et al. Randomized controlled trial of a therapeutic intervention group in patients with fibromyalgia syndrome. Rev Bras Reumatol 2014;54:179-84.
25. Amasyali AS, Taştaban E, Amasyali SY, Turan Y, Kazan E, Sari E, et al. Effects of low sleep quality on sexual function, in women with fibromyalgia. Int J Impot Res 2016;28:46-9.
26. Hayta E, Mert DG. Potential Risk Factors Increasing the Severity of Sexual Dysfunction in Women with Fibromyalgia. Sex Disabil 2017;35:147-55.
27. Thieme K, Mathys M, Turk DC. Evidenced-Based Guidelines on the Treatment of Fibromyalgia Patients: Are They Consistent and If Not, Why Not? Have Effective Psychological Treatments Been Overlooked? J Pain 2017;18:747-56.
28. Elizagaray-Garcia I, Muriente-Gonzalez J, Gil-Martinez A. Education for patients with fibromyalgia. A systematic review of randomised clinical trials. Rev Neurol 2016;62:49-60.
29. Conversano C, Poli A, Ciacchini R, Hitchcott P, Bazzichi L, Gemignani A. A psychoeducational intervention is a treatment for fibromyalgia syndrome. Clin Exp Rheumatol 2019;37(Suppl 116):98-104.
30. García-Ríos MC, Navarro-Ledesma S, Tapia-Haro RM, ToledanoMoreno S, Casas-Barragán A, Correa-Rodríguez M, et al. Effectiveness of health education in patients with fibromyalgia: a systematic review. Eur J Phys Rehabil Med 2019;55:301-13.
31. EĞİTİM-SEN. 2018-2019 Eğitim Öğretim Yılında Eğitimin Durumu Raporu. Available from URL: https://egitimsen.org.tr/2018- 2019-egitim-ogretim-yilinda-egitimin-durumu-raporu/ Accessed November 02, 2020.

APA	Otu M, Karagozoglu S (2022). Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi. , 19 - 25. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
Chicago	Otu Meryem,Karagozoglu Serife Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi. (2022): 19 - 25. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
MLA	Otu Meryem,Karagozoglu Serife Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi. , 2022, ss.19 - 25. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
AMA	Otu M,Karagozoglu S Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi. . 2022; 19 - 25. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
Vancouver	Otu M,Karagozoglu S Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi. . 2022; 19 - 25. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
IEEE	Otu M,Karagozoglu S "Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi." , ss.19 - 25, 2022. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
ISNAD	Otu, Meryem - Karagozoglu, Serife. "Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi". (2022), 19-25. https://doi.org/10.4274/tod.galenos.2021.75508

APA	Otu M, Karagozoglu S (2022). Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi. Türk Osteoporoz Dergisi, 28(1), 19 - 25. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
Chicago	Otu Meryem,Karagozoglu Serife Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi. Türk Osteoporoz Dergisi 28, no.1 (2022): 19 - 25. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
MLA	Otu Meryem,Karagozoglu Serife Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi. Türk Osteoporoz Dergisi, vol.28, no.1, 2022, ss.19 - 25. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
AMA	Otu M,Karagozoglu S Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi. Türk Osteoporoz Dergisi. 2022; 28(1): 19 - 25. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
Vancouver	Otu M,Karagozoglu S Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi. Türk Osteoporoz Dergisi. 2022; 28(1): 19 - 25. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
IEEE	Otu M,Karagozoglu S "Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi." Türk Osteoporoz Dergisi, 28, ss.19 - 25, 2022. 10.4274/tod.galenos.2021.75508
ISNAD	Otu, Meryem - Karagozoglu, Serife. "Fibromiyalji Sendromu ile İlgili Türkiye’deki Bilgi Sunan Web Sitelerinin Okunabilirlik, İçerik ve Kalite Açısından İncelenmesi". Türk Osteoporoz Dergisi 28/1 (2022), 19-25. https://doi.org/10.4274/tod.galenos.2021.75508