Yıl: 2023 Cilt: 60 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 117 - 123 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29399/npa.28074 İndeks Tarihi: 06-06-2023

İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması

Öz:
Amaç: İdiyopatik intrakranyial hipertansiyon (İİH); baş ağrısı, görme bulanıklığı, papilödem gibi bulgulara neden olan ve tanı konulup tedavisi uygulanmazsa kalıcı görme kayıplarına yol açabilen bir durumdur ve kesin tanısı için çoğunlukla lomber ponksiyon (LP) ile intrakraniyal basıncın ölçülmesi gereklidir. Bu çalışmada İİH hastalarında LP öncesi ve sonrası optik sinir kılıf çapı (OSKÇ) ölçümü yapılarak bu ölçümlerin kafa içi basınç değişikliği ile ilişkisine bakıldı. Böylece İİH tanısında veya takibinde non-invaziv bir işlem olan optik sinir ultrasonografisinin kullanılıp kullanılamayacağının araştırılması amaçlandı. Yöntem: Çalışmamıza Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji polikliniklerine Mayıs 2014 ile Aralık 2015 ayları arasında başvuran ve İİH tanısı konulan 25 hasta alındı. Kontrol grubu olarak ise baş ağrısı, görme bozukluğu veya tinnitus dışında bir yakınmayla başvuran ve OSKÇ ölçülen 22 kişi alındı. Çalışmaya dâhil edilen hastalara, LP öncesi ve LP sonrası sağ ve sol OSKÇ ölçümü yapıldı. Hastalara LP yapılıp beyin omurilik sıvısı (BOS) açılış ve kapanış basıncı ölçüldü. Kontrol grubuna alınan kişilere de optik USG yapıldı, OSKÇ’leri ölçüldü. Bulgular: İİH grubundakilerin yaş ortalaması 34,8±11,5, kontrol grubunda ise 45,8±13,3 olarak bulundu. Hasta grubunda BOS açılış basıncı ortalaması 33,9±8,0 cm H 2O, kapanış BOS basıncı ise 18,1±4,7 cm H 2O olarak ölçüldü. Lomber ponksiyon öncesi bakılan OSKÇ ortalaması sağda 7,1±1,0 mm, solda 6,9±0,7 mm iken LP sonrası OSKÇ ortalaması sağda 6,7±0,9 mm, solda 6,4±0,8 mm olarak bulundu ve LP öncesi ile sonrası OSKÇ arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptandı (sağ için p=0,006 sol için p<0,001). Kontrol grubunda ise OSKÇ ortalaması sağda 5,4±0,7 mm, solda 5,5±0,6 mm olarak saptandı ve LP öncesi OSKÇ ile kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu (sağ ve sol için p<0,001). Beyin omurilik sıvısı açılış basıncı ile LP öncesi sol OSKÇ ölçümleri arasında anlamlı pozitif korelasyon saptandı (r=0,501, p=0,011). Sonuç: Yaptığımız çalışmada optik USG ile OSKÇ ölçümünün anlamlı bir şekilde kafa içi basınç artışını yansıttığı ve LP ile basıncın düşürülmesinin hızlı bir şekilde bu ölçüme etki ettiği gösterilmiştir. Buna dayanarak İİH hastalarının non-invaziv bir yöntem olan optik USG ile ölçülen OSKÇ ölçümlerinin tanı ve takipte kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelime:

Comparison of Optic Nerve Sheath Diameters Measured by Optic Ultrasonography Before and After Lumbar Puncture in Idiopathic Intracranial Hypertension Patients

Öz:
Introduction: Idiopathic intracranial hypertension (IIH) symptoms include headache, blurred vision, and papilledema which may lead to permanent vision loss unless diagnosed and treated. Definitive diagnosis of IIH usually requires the measurement of intracranial pressure (ICP) via lumbar puncture (LP) which is an invasive and unwanted technique for patients. In our study, optic nerve sheath diameters (ONSD) were measured before and after lumbar puncture in IIH patients and the relationship of these measurements with ICP changes was evaluated as well as the effect of decreasing cerebrospinal fluid (CSF) pressure after a lumbar puncture on ONSD. Thus, we want to investigate whether optic nerve ultrasonography (USG) is a useful tool instead of the invasive LP for the diagnosis of IIH. Methods: A total of 25 patients who applied to the neurology clinics of Ankara Numune Training and Research Hospital between May 2014 and December 2015 and were diagnosed with IIH were included in the study. The control group consisted of 22 individuals who applied with complaints other than headaches, visual impairment or tinnitus. Optic nerve sheath diameters were measured from both eyes before and after the LP. After pre-LP measurements were taken, opening and closing CSF pressure was measured. In the control group, ONSD was measured with optic USG. Results: Mean age of the IIH group and the control group was determined as 34.8±11.5 and 45.8±13.3 years, respectively. In the patient group, mean CSF opening pressure was 33.9±8.0 cm H2O and mean closing pressure was 18.1±4.7 cm H2O. Mean ONSD measured pre-LP was 7.1±1.0 mm in the right eye and 6.9±0.7 mm in the left eye, while mean post-LP ONSD was 6.7±0.9 mm in the right eye and 6.4±0.8 mm in the left eye. There was a statistically significant difference between ONSD values before and after the LP (p=0.006 for the right eye, p<0.001 for the left eye). In the control group, mean ONSD was 5.4±0.7 mm in the right eye and 5.5±0.6 mm in the left eye, and a statistically significant difference was found between ONSD values before and after the LP (p<0.001 for the right eye and left eye). A significant positive correlation was determined between left ONSD measurements before the LP and CSF opening pressure (r=0.501, p=0.011). Conclusions: In the present study, it was found that ONSD measurement by optic USG significantly displays increased ICP, and decreasing pressure via LP is rapidly reflecting ONSD measurement. Based on these findings, it is suggested that ONSD measurements by optic USG, a non-invasive method, can be used in the diagnosis and follow-up of IIH patients.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • 1. Soler D, Cox T, Bullock P, Calver DM, Robinson RO. Diagnosis and management of benign intracranial hypertension. Arch Dis Child. 1998;78(1):89–94. [Crossref]
  • 2. Sorensen PS, Krogsaa B, Gjerris F. Clinical course and prognosis of pseudotumor cerebri: a prospective study of 24 patients. Acta Neurol Scand. 1988;77(2):164–172. [Crossref]
  • 3. Wall M, George D. Idiopathic intracranial hypertension: a prospective study of 50 patients. Brain. 1991;114(Pt 1A):155–180. https://pubmed.ncbi.nlm. nih.gov/1998880/
  • 4. Giuseffi V, Wall M, Siegel P, Rojas PB. Symptoms and disease associations in idiopathic intracranial hypertension (pseudotumor cerebri): a case-control study. Neurology. 1991;41(2 Part 1):239–244. [Crossref]
  • 5. Durcan FJ, Corbett JJ, Wall M. The incidence of pseudotumor cerebri: population studies in Iowa and Louisiana. Arch Neurol. 1988;45(8):875–877. [Crossref]
  • 6. Dhungana S, Sharrack B, Woodroofe N. Idiopathic intracranial hypertension. Acta Neurol Scand. 2010;121(2):71–82. [Crossref]
  • 7. Degnan AJ, Levy LM. Pseudotumor cerebri: brief review of clinical syndrome and imaging findings. AJNR Am J Neuroradiol. 2011;32(11):1986–1993. [Crossref]
  • 8. Radhakrishnan K, Ahlskog JE, Garrity JA, Kurland LT. Idiopathic intracranial hypertension. Mayo Clin Proc. 1994;69(2):169–180. [Crossref]
  • 9. Brazis PW. Clinical review: the surgical treatment of idiopathic pseudotumour cerebri (idiopathic intracranial hypertension). Cephalalgia. 2008;28(12):1361–1373. [Crossref]
  • 10. Girisgin AS, Kalkan E, Kocak S, Cander B, Gul M, Semiz M. The role of optic nerve ultrasonography in the diagnosis of elevated intracranial pressure. Emerg Med J. 2007;24(4):251–254. [Crossref]
  • 11. Levine DN. Ventricular size in pseudotumor cerebri and the theory of impaired CSF absorption. J Neurol Sci. 2000;177(2):85–94. [Crossref]
  • 12. Bruce BB, Kedar S, Van Stavern GP, Monoghan D, Acierno MD, Braswell RA, et al. Idiopathic intracranial hypertension in men. Neurology. 2009;72(4):304– 309. [Crossref]
  • 13. Avery R, Shah S, Litch D, Seiden J, Huh JW, Boswinkel J, et al. Reference range for cerebrospinal fluid opening pressure in children. N Engl J Med. 2010;363:891–893. [Crossref]
  • 14. Hayreh SS. Pathogenesis of optic disc edema in raised intracranial pressure. Prog Retin Eye Res. 2016;50:108–144. [Crossref]
  • 15. Suzuki H, Takanashi J, Kobayashi K, Nagasawa K, Tashima K, Kohno Y. MR Imaging of Idiopathic Intracranial Hypertension. AJNR Am J Neuroradiol. 2001;22(1):196–199. http://www.ajnr.org/content/22/1/196.long
  • 16. Hayreh SS. Optic disc edema in raised intracranial pressure. V. Pathogenesis Arch Ophthalmol. 1977;95(9):1553–1565. [Crossref]
  • 17. Brodsky MC, Vaphiades M. Magnetic resonance imaging in pseudotumor cerebri. Ophthalmology. 1998;105(9):1686–1693. [Crossref]
  • 18. Blaivas M, Theodoro D, Sierzenski P. Elevated intracranial pressure detected by bedside emergency ultrasonography of the optic nerve sheath. Acad Emerg Med. 2003;10(4):376–381. [Crossref]
  • 19. Lee SH, Kim HS, Yun SJ. Optic nerve sheath diameter measurement for predicting raised intracranial pressure in adult patients with severe traumatic brain injury: A meta-analysis. J Crit Care. 2020;56:182–187. [Crossref]
  • 20. Kim DY, Kim SY, Hong DY, Sung BY, Lee S, Paik JH, et al. Comparison of ultrasonography and computed tomography for measuring optic nerve sheath diameter for the detection of elevated intracranial pressure. Clin Neurol Neurosurg. 2021;204:106609. [Crossref]
  • 21. Tayal VS, Neulander M, Norton HJ, Foster T, Saunders T, Blavias M. Emergency department sonographic measurement of optic nevre daimeter to detect findings of increased intracranial pressure in adult head injury patients. Ann Emerg Med. 2007;49(4):508–514. [Crossref]
  • 22. Stevens RR, Gommer ED, Aries MJ, Ertl M, Mess WH, Huberts W, et al. Optic nerve sheath diameter assessment by neurosonology: A review of methodologic discrepancies. J Neuroimaging. 2021;31(5):814–825. [Crossref]
  • 23. Soldatos T, Karakitsos D, Chatzimichail K, Papathanasio M, Gouliamos A, Karabinis A. Optic nerve sonography in the diagnostic evaluation of adult brain injury. Crit Care. 2008;12(3):R67. [Crossref]
  • 24. Geeraerts T, Duranteau J, Benhamou D. Ocular sonography in patients with raised intracranial pressure: the papilloedema revisited. Crit Care. 2008;12(3):150. [Crossref]
  • 25. Kimberly HH, Shah S, Marill K, Noble V. Correlation of optic nevre sheath diameter with direct measurement of intracranial pressure. Acad Emerg Med. 2008;15(2):201–204. [Crossref]
  • 26. Rajajee V, Vanaman M, Fletcher JJ, Jacobs TL. Optic Nerve Ultrasound for the Detection of Raised Intracranial Pressure. Neurocrit Care. 2011;15:506–515. [Crossref]
  • 27. Dubost C, Le Gouez A, Jouffroy V, Roger-Christoph S, Benhamou D, Mercier FJ, et al. Optic Nerve Sheath Diameter Used as Ultrasonographic Assessment of the Incidence of Raised Intracranial Pressure in Preeclampsia. Anesthesiology. 2012;116:1066–1071. [Crossref]
  • 28. Amini A, Kariman H, Dolatabadi AA, Hatamabadi HR, Derakhshanfar H, Mansouri B, et al. Use of the sonographic diameter of optic nerve sheath to estimate intracranial pressure. Am J Emerg Med. 2013;31(1):236–239. [Crossref]
  • 29. Killer HE, Laeng HR, Flammer J, Groscurth P. Architecture of arachnoid trabeculae, pillars, and septa in the subarachnoid space of the human optic nerve: anatomy and clinical considerations. Br J Ophthalmol. 2003;87(6):777– 781. [Crossref]
  • 30. Naldi A, Provero P, Vercelli A, Bergui M, Mazzeo AT, Cantello R, et al. Optic nerve sheath diameter asymmetry in healthy subjects and patients with intracranial hypertension. Neurol Sci. 2020;41:329–333. [Crossref]
  • 31. Bidot S, Bruce BB, Saindane AM, Newman NJ, Biousse V. Asymmetric papilledema in idiopathic intracranial hypertension. J Neuroophthalmol. 2015;35(1):31–36. [Crossref]
  • 32. Şahin S, Carman KB, Yarar C. Optic Nerve Sheath Diameter Measurement in Children Presenting to a Pediatric Emergency Department with Head Trauma. J Pediatr Emerg Intensive Care Med. 2019;6:7–12. [Crossref]
  • 33. Bäuerle J, Nedelman M. Sonographic assessment of the optic nerve sheath in idiopathic intracranial hypertension. J Neurol. 2011;258:2014–2019. [Crossref]
  • 34. Dubourg J, Javouhey E, Geeraerts T, Messerer M, Kassai B. Ultrasonography of optic nerve sheath diameter for detection of raised intracranial pressure: a systematic review and meta-analysis. Intensive Care Med. 2011;37:1059– 1068. [Crossref]
  • 35. Aletreby W, Alharthy A, Brindley PG, Kutsogiannis DJ, Faqihi F, Alzayer W, et al. Optic Nerve Sheath Diameter Ultrasound for Raised Intracranial Pressure. J Ultrasound Med. 2022;41(3):585–595. [Crossref]
  • 36. Steiner LA, Andrews PJ. Monitoring the injured brain: ICP and CBF. Br J Anaesth. 2006;97(1):26–38. [Crossref]
  • 37. De Bernardo M, Vitiello L, Rosa N. Intracranial Pressure Evaluation in Acute Liver Failure. Neurocrit Care. 2019;30:495–496. [Crossref]
  • 38. De Bernardo M, Rosa N. Comment on “Invasive and noninvasive means of measuring intracranial pressure: a review”. Physiol Meas. 2018;39(5):058001. [Crossref]
  • 39. Iaconetta G, Bernardo M, Rosa N. Coronal Axis Measurement of the Optic Nerve Sheath Diameter. J Ultrasound Med. 2017;36(5):1073. [Crossref]
APA BOZDOĞAN ŞENEL Z, Şenel E, Ozmuk O, Karatas H, Oğuzhan K (2023). İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması. , 117 - 123. 10.29399/npa.28074
Chicago BOZDOĞAN ŞENEL ZEHRA,Şenel Emre,Ozmuk Ozkan,Karatas Hulya,Oğuzhan Kurşun İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması. (2023): 117 - 123. 10.29399/npa.28074
MLA BOZDOĞAN ŞENEL ZEHRA,Şenel Emre,Ozmuk Ozkan,Karatas Hulya,Oğuzhan Kurşun İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması. , 2023, ss.117 - 123. 10.29399/npa.28074
AMA BOZDOĞAN ŞENEL Z,Şenel E,Ozmuk O,Karatas H,Oğuzhan K İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması. . 2023; 117 - 123. 10.29399/npa.28074
Vancouver BOZDOĞAN ŞENEL Z,Şenel E,Ozmuk O,Karatas H,Oğuzhan K İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması. . 2023; 117 - 123. 10.29399/npa.28074
IEEE BOZDOĞAN ŞENEL Z,Şenel E,Ozmuk O,Karatas H,Oğuzhan K "İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması." , ss.117 - 123, 2023. 10.29399/npa.28074
ISNAD BOZDOĞAN ŞENEL, ZEHRA vd. "İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması". (2023), 117-123. https://doi.org/10.29399/npa.28074
APA BOZDOĞAN ŞENEL Z, Şenel E, Ozmuk O, Karatas H, Oğuzhan K (2023). İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi, 60(2), 117 - 123. 10.29399/npa.28074
Chicago BOZDOĞAN ŞENEL ZEHRA,Şenel Emre,Ozmuk Ozkan,Karatas Hulya,Oğuzhan Kurşun İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi 60, no.2 (2023): 117 - 123. 10.29399/npa.28074
MLA BOZDOĞAN ŞENEL ZEHRA,Şenel Emre,Ozmuk Ozkan,Karatas Hulya,Oğuzhan Kurşun İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi, vol.60, no.2, 2023, ss.117 - 123. 10.29399/npa.28074
AMA BOZDOĞAN ŞENEL Z,Şenel E,Ozmuk O,Karatas H,Oğuzhan K İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi. 2023; 60(2): 117 - 123. 10.29399/npa.28074
Vancouver BOZDOĞAN ŞENEL Z,Şenel E,Ozmuk O,Karatas H,Oğuzhan K İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi. 2023; 60(2): 117 - 123. 10.29399/npa.28074
IEEE BOZDOĞAN ŞENEL Z,Şenel E,Ozmuk O,Karatas H,Oğuzhan K "İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması." Nöropsikiyatri Arşivi, 60, ss.117 - 123, 2023. 10.29399/npa.28074
ISNAD BOZDOĞAN ŞENEL, ZEHRA vd. "İdiyopatik İntrakraniyal Hipertansiyon Hastalarında Lomber Ponksiyon Öncesi ve Sonrası Optik Ultrasonografi ile Ölçülen Optik Sinir Kılıf Çaplarının Karşılaştırılması". Nöropsikiyatri Arşivi 60/2 (2023), 117-123. https://doi.org/10.29399/npa.28074