Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım

ALTIOKKA-UZUN, GÜNEŞ; Baykan, Betul

doi:10.29399/npa.28252

Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım

GÜNEŞ ALTIOKKA-UZUN, (İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elektro-Nörofizyoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Betül BAYKAN (İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Nöroloji ve Klinik Nörofizyoloji Anabilim Dalı, Türkiye)

Nöropsikiyatri Arşivi

25 0

Yıl: 2023 Cilt: 60 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 174 - 177 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29399/npa.28252 İndeks Tarihi: 06-06-2023

Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım

Öz:

Amaç: Ailesel erişkin miyoklonik epilepsi (Familial Adult Myoclonic Epilepsy-FAME), kortikal tremor, miyoklonus ve epileptik nöbetler ile karakterize otozomal dominant bir hastalıktır. İlk olarak Japon ailelerde tanımlanmış ve zamanla farklı akronim ve isimlerle tanınmaya başlamıştır. Bu derlemede FAME hastalığının farkındalığının artırılması için, temel klinik özellikleri,patofizyolojisi ve tanısal yaklaşımın gözden geçirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Pubmed ve Web of Science veri tabanları kullanılarak konu ile ilgili tam metin ve İngilizce olarak erişilebilen, tum makale turlerini içerecek şekilde literatur taraması yapılmıştır. Bulgular: Nadir görülen bu tablonun ilk klinik belirtisi, sıklıkla ikinci dekadda ortaya çıkan istemsiz, tremor benzeri parmak hareketleridir. Uyarana duyarlı bu hareketler, genellikle vücudun diğer bölgelerinde de gözlemlenebilir. Epileptik nöbetler, hastalığın seyri sırasında daha geç ortaya çıkarlar. Jeneralize tonik-klonik ve miyoklonik nöbetler en sık görülen nöbet tipleridir. Kognitif gerileme, migren, gece körlüğü gibi klinik spektrumu genişleten ek klinik bulgular tanımlanmıştır. Elektroensefalografi incelemesinde diken-dalga aktivitesinin eşlik ettiği/ etmediği normal ya da hafif yavaş temel aktivite mevcuttur. Kortikal kaynağı işaret eden dev somato-sensoriyal uyandırılmış potansiyeller ve C refleksi tespit edilebilir. Beyin hipereksitabilitesi ve serebellar patolojik değişikliklerin katkısı daha önce bildirilmiş olmasına rağmen, sendromun patogenezi hâlâ bilinmemektedir. Genetik yönü oldukça karmaşıktır, bağlantı analizlerinde 2., 3., 5., 8. kromozomlar üzerinde dört bağımsız lokus tanımlanmıştır. Son çalışmalar, FAME’nin patogenezinde yer alan intronik TTTCA ve TTTTA anormal pentanükleotid tekrar genişlemelerini ortaya koymaktadır. Sonuç: Halen ILAE tarafından bağımsız bir epileptik sendrom olarak sınıflandırılmadığından, yeterince tanınmayan bu hastalık hakkında bazı soru işaretleri mevcuttur. Klinik bulguların sinsi ilerlemesi ve fenotip benzerlikleri tanı karmaşasına yol açabilir. Klinik ve elektrofizyolojik uluslararası işbirlikleri, FAME’yi juvenil miyoklonik epilepsi ve yavaş ilerleyen progresif miyoklonik epilepsiler dâhil olmak üzere diğer miyoklonik epilepsilerden ve esansiyel tremor gibi hareket bozukluklarından ayırmaya yardımcı olabilir.

Anahtar Kelime:

Familial Adult Myoclonic Epilepsy: Clinical and Genetic Approach to an Under-recognized Disease

Öz:

Introduction: Familial Adult Myoclonic Epilepsy (FAME) is an autosomal dominant disease characterized by cortical tremor, myoclonus and epileptic seizures. In this article, we aimed to review the main clinical characteristics, pathophysiology and diagnostic work-up of this disease to increase awareness. Method: PubMed and Web of Science databases were used and all types of articles available in full text and Englishwere selected Results: The first symptom of this rare condition is involuntary tremor-like finger movements that appear often in the second decade. Generalized tonic-clonic and myoclonic seizures are the most common types of seizures which develop later in the course of the disease. Additional clinical symptoms enlarging the clinical spectrum have been described, such as cognitive decline, migraine, night blindness. Electroencephalography shows usually normal background activity with/without generalized spike and wave activities. Giant somato- sensory evoked potentials (SEP) and long loop latency reflexes which indicate the cortical origin can be detected. Genetic side of the disorder is rather complicated, linkage analyses defined four independent loci on chromosome 2, 3, 5 and 8. Recent studies disclose abnormal pentanucleotide repeat expansions of intronic TTTCA and TTTTA that are involved in the pathogenesis of FAME. Conclusion: However, as it is not classified as an individual epileptic syndrome by the ILAE, there are still some question marks about this under-recognized disease. The insidious progression of the clinical findings and similarity in phenotypes may lead to misdiagnosis. Clinical and electroclinical international collaborations may help distinguish FAME from other myoclonic epilepsies including juvenile myoclonic epilepsy and slow-progressive forms of progressive myoclonic epilepsy and movement disorders like essential tremor.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Bibliyografik

1. van den Ende T, Sharifi S, van der Salm SMA, van Rootselaar AF. Familial cortical myoclonic tremor and epilepsy, an enigmatic disorder: from phenotypes to pathophysiology and genetics. A systematic review. Tremor Other Hyperkinet Mov (N Y). 2018;8:503. [Crossref]
2. Peters L, Depienne C, Klebe S. Familial adult myoclonic epilepsy (FAME): clinical features, molecular characteristics, pathophysiological aspects and diagnostic work-up. Medizinische Genetik. 2021;33:311–318. [Crossref]
3. Inazuki G, Naito H, Ohama E, Kawase Y, Honma Y, Tokiguchi S, et al. A clinical study and neuropathological findings of a familial disease with myoclonus and epilepsy –the nosological place of familial essential myoclonus and epilepsy (FEME). Seishin Shinkeigaku Zasshi. 1990;92:1–21. https://pubmed. ncbi.nlm.nih.gov/2112762/
4. Ikeda A, Kakigi R, Funai N, Neshige R, Kuroda Y, Shibasaki H. Cortical tremor: a variant of cortical reflex myoclonus. Neurology. 1990;40:1561–1565. [Crossref]
5. Lagorio I, Zara F, Striano S, Striano P. Familial adult myoclonic epilepsy: A new expansion repeats disorder. Seizure. 2019;67:73–77. [Crossref]
6. Striano P, Zara F, Striano S. Autosomal dominant cortical tremor, myoclonus and epilepsy: many syndromes, one phenotype. Acta Neurol Scand. 2005;111:211–217. [Crossref]
7. Hitomi T, Kondo T, Kobayashi K, Matsumoto R, Takahashi R, Ikeda A. Clinical anticipation in Japanese families of benign adult familial myoclonus epilepsy. Epilepsia. 2012;53:e33–e36. [Crossref]
8. Guerrini R, Parmeggiani L, Marini C, Brovedani P, Bonanni P. Autosomal dominant cortical myoclonus and epilepsy (ADCME) with linkage to chromosome 2p11.1-q12.2. Adv Neurol. 2005;95:273–279.
9. van Rootselaar AF, van Schaik IN, van den Maagdenberg AM, Koelman JH, Callenbach PM, Tijssen MA. Familial cortical myoclonic tremor with epilepsy: a single syndromic classification for a group of pedigrees bearing common features. Mov Disord. 2005;20:665–673. [Crossref]
10. Kobayashi K, Hitomi T, Matsumoto R, Watanabe M, Takahashi R, Ikeda A. Nationwide survey in Japan endorsed diagnostic criteria of benign adult familial myoclonus epilepsy. Seizure. 2018;61:14–22. [Crossref]
11. Cen Z, Huang C, Yin H, Ding X, Xie F, Lu X, et al. Clinical and neurophysiological features of familial cortical myoclonic tremor with epilepsy. Mov Disord. 2016;31:1704–1710. [Crossref]
12. Elia M, Musumeci SA, Ferri R, Scuderi C, Del Gracco S, Bottitta M, et al. Familial cortical tremor, epilepsy, and mental retardation: a distinct clinical entity? Arch Neurol. 1998;55:1569–1573. [Crossref]
13. Aydin Özemir Z, Oğuz Akarsu E, Matur Z, Öge AE, Baykan B. Autosomal dominant cortical tremor, myoclonus, and epilepsy syndrome mimicking juvenile myoclonic epilepsy. Noro Psikiyatr Ars. 2016;53:272–275. [Crossref]
14. Zhou Y, Sood R, Wang Q, Carrington B, Park M, Young AC, et al. Clinical and genomic analysis of a large Chinese family with familial cortical myoclonic tremor with epilepsy and SAMD12 intronic repeat expansion. Epilepsia Open. 2021;6:102–111. [Crossref]
15. Manabe Y, Narai H, Warita H, Hayashi T, Shiro Y, Sakai K, et al. Benign adult familial myoclonic epilepsy (BAFME) with night blindness. Seizure. 2002;11:266–268. [Crossref]
16. van Rootselaar F, Callenbach PM, Hottenga JJ, Vermeulen FL, Speelman HD, Brouwer OF, et al. A Dutch family with ‘familial cortical tremor with epilepsy’. Clinical characteristics and exclusion of linkage to chromosome 8q23.3-q24.1. J Neurol. 2002;249:829–834. [Crossref]
17. Demura A, Demura Y, Ota M, Kondo T, Kinoshita M. Clinical significance of the long-loop reflex and giant evoked potentials in genetically proven benign adult familial myoclonic epilepsy. Clin Neurophysiol. 2020;131:978– 980. [Crossref]
18. Wang X, Wang B, Wang J, Zhang W, Zhu J, Cao Y, et al. Characteristics of visual sensitivity in familial cortical myoclonic tremor and epilepsy. Epileptic Disord. 2021;23:366–375. [Crossref]
19. Hitomi T, Ikeda A, Kondo T, Imamura H, Inouchi M, Matsumoto R, et al. Increased cortical hyperexcitability and exaggerated myoclonus with aging in benign adult familial myoclonus epilepsy. Mov Disord. 2011;26:1509– 1514. [Crossref]
20. Tojima M, Hitomi T, Matsuhashi M, Neshige S, Usami K, Oi K, et al. A biomarker for benign adult familial myoclonus epilepsy: high-frequency activities in giant somatosensory evoked potentials. Mov Disord. 2021;36:2335–2345. [Crossref]
21. Aydin-Ozemir Z, Matur Z, Baykan B, Bilgic B, Tekturk P, Bebek N, et al. Analysis of the tremor in juvenile myoclonic epilepsy. Epilepsy Res. 2016;128:140– 148. [Crossref]
22. Dubbioso R, Striano P, Tomasevic L, Bilo L, Esposito M, Manganelli F, et al. Abnormal sensorimotor cortex and thalamo-cortical networks in familial adult myoclonic epilepsy type 2: pathophysiology and diagnostic implications. Brain Commun. 2022;4:fcac037. [Crossref]
23. Mikami M, Yasuda T, Terao A, Nakamura M, Ueno S, Tanabe H, et al. Localization of a gene for benign adult familial myoclonic epilepsy to chromosome 8q23.3-q24. 1. Am J Hum Genet. 1999;65:745–751. [Crossref]
24. Cen Z-D, Xie F, Lou D-N, Lu X-J, Ouyang Z-Y, Liu L, et al. Fine mapping and whole-exome sequencing of a familial cortical myoclonic tremor with epilepsy family. Am J Med Genet B Neuropsychiatr Genet. 2015;168:595– 599. [Crossref]
25. Labauge P, Amer LO, Simonetta-Moreau M, Attane F, Tannier C, Clanet M, et al. Absence of linkage to 8q24 in a European family with familial adult myoclonic epilepsy (FAME). Neurology. 2002;58:941–944. [Crossref]
26. Striano P, Chifari R, Striano S, de Fusco M, Elia M, Guerrini R, et al. A new benign adult familial myoclonic epilepsy (BAFME) pedigree suggesting linkage to chromosome 2p11.1-q12.2. Epilepsia. 2004;45:190–192. [Crossref]
27. Henden L, Freytag S, Afawi Z, Baldassari S, Berkovic SF, Bisulli F, et al. Identity by descent fine mapping of familial adult myoclonus epilepsy (FAME) to 2p11.2-2q11.2. Hum Genet. 2016;135:1117–1125. [Crossref]
28. Crompton DE, Sadleir LG, Bromhead CJ, Bahlo M, Bellows ST, Arsov T, et al. Familial adult myoclonic epilepsy: recognition of mild phenotypes and refinement of the 2q locus. Arch Neurol. 2012;69:474–481. [Crossref]
29. Depienne C, Magnin E, Bouteiller D, Stevanin G, Saint-Martin C, Vidailhet M, et al. Familial cortical myoclonic tremor with epilepsy: the third locus (FCMTE3) maps to 5p. Neurology. 2010;74:2000–2003. [Crossref]
30. Yeetong P, Ausavarat S, Bhidayasiri R, Piravej K, Pasutharnchat N, Desudchit T, et al. A newly identified locus for benign adult familial myoclonic epilepsy on chromosome 3q26.32-3q28. Eur J Hum Genet. 2013;21:225–228. [Crossref]
31. Li J, Hu X, Chen Q, Zhang Y, Zhang Y, Hu G. A Chinese benign adult familial myoclonic epilepsy pedigree suggesting linkage to chromosome 5p15.31-p15.1. Cell Biochem Biophys. 2014;69:627–631. [Crossref]
32. Kato T, Tamiya G, Koyama S, Nakamura T, Makino S, Arawaka S, et al. UBR5 Gene mutation is associated with familial adult myoclonic epilepsy in a Japanese family. ISRN Neurol. 2012;2012:508308. [Crossref]
33. Florian RT, Kraft F, Leitao E, Kaya S, Klebe S, Magnin E, et al. Unstable TTTTA/ TTTCA expansions in MARCH6 are associated with Familial Adult Myoclonic Epilepsy type 3. Nat Commun. 2019;10:4919. [Crossref]
34. Corbett MA, Kroes T, Veneziano L, Bennett MF, Florian R, Schneider AL, et al. Intronic ATTTC repeat expansions in STARD7 in familial adult myoclonic epilepsy linked to chromosome 2. Nat Commun. 2019;10:4920. [Crossref]
35. Bennett MF, Oliver KL, Regan BM, Bellows ST, Schneider AL, Rafehi H, et al. Familial adult myoclonic epilepsy type 1 SAMD12 TTTCA repeat expansion arose 17,000 years ago and is present in Sri Lankan and Indian families. Eur J Hum Genet. 2020;28:973–978. [Crossref]
36. Ishiura H, Doi K, Mitsui J, Yoshimura J, Matsukawa MK, Fujiyama A, et al. Expansions of intronic TTTCA and TTTTA repeats in benign adult familial myoclonic epilepsy. Nat Genet. 2018;50:581–590. [Crossref]
37. Lei XX, Liu Q, Lu Q, Huang Y, Zhou XQ, Sun HY, et al. TTTCA repeat expansion causes familial cortical myoclonic tremor with epilepsy. Eur J Neurol. 2019;26:513–518. [Crossref]
38. Loureiro JR, Castro AF, Figueiredo AS, Silveira I. Molecular mechanisms in pentanucleotide repeat diseases. Cells. 2022;11:205. [Crossref]
39. Wang B, Wang J, Cen Z, Wei W, Xie F, Chen Y, et al. Altered cerebello-motor network in familial cortical myoclonic tremor with epilepsy type 1. Mov Disord. 2020;35:1012–1020. [Crossref]
40. van Rootselaar A-F, van der Salm SM, Bour LJ, Edwards MJ, Brown P, Aronica E, et al. Decreased cortical inhibition and yet cerebellar pathology in ‘familial cortical myoclonic tremor with epilepsy’. Mov Disord. 2007;22:2378–2385. [Crossref]
41. Striano P, Caranci F, Di Benedetto R, Tortora F, Zara F, Striano S. 1H-MR spectroscopy indicates prominent cerebellar dysfunction in benign adult familial myoclonic epilepsy. Epilepsia. 2009;50:1491–1497. [Crossref]
42. Striano P, Manganelli F, Boccella P, Perretti A, Striano S. Levetiracetam in patients with cortical myoclonus: a clinical and electrophysiological study. Mov Disord. 2005;20:1610–1614. [Crossref]
43. Striano P, Coppola A, Madia F, Pezzella M, Ciampa C, Zara F, et al. Life- threatening status epilepticus following gabapentin administration in a patient with benign adult familial myoclonic epilepsy. Epilepsia. 2007;48:1995–1998. [Crossref]
44. Uyama E, Fu Y-H, Ptacek LJ. Familial adult myoclonic epilepsy (FAME). Adv Neurol. 2005;95:281–288. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15508931/

APA	ALTIOKKA-UZUN G, Baykan B (2023). Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım. , 174 - 177. 10.29399/npa.28252
Chicago	ALTIOKKA-UZUN GÜNEŞ,Baykan Betul Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım. (2023): 174 - 177. 10.29399/npa.28252
MLA	ALTIOKKA-UZUN GÜNEŞ,Baykan Betul Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım. , 2023, ss.174 - 177. 10.29399/npa.28252
AMA	ALTIOKKA-UZUN G,Baykan B Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım. . 2023; 174 - 177. 10.29399/npa.28252
Vancouver	ALTIOKKA-UZUN G,Baykan B Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım. . 2023; 174 - 177. 10.29399/npa.28252
IEEE	ALTIOKKA-UZUN G,Baykan B "Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım." , ss.174 - 177, 2023. 10.29399/npa.28252
ISNAD	ALTIOKKA-UZUN, GÜNEŞ - Baykan, Betul. "Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım". (2023), 174-177. https://doi.org/10.29399/npa.28252

APA	ALTIOKKA-UZUN G, Baykan B (2023). Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım. Nöropsikiyatri Arşivi, 60(2), 174 - 177. 10.29399/npa.28252
Chicago	ALTIOKKA-UZUN GÜNEŞ,Baykan Betul Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım. Nöropsikiyatri Arşivi 60, no.2 (2023): 174 - 177. 10.29399/npa.28252
MLA	ALTIOKKA-UZUN GÜNEŞ,Baykan Betul Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım. Nöropsikiyatri Arşivi, vol.60, no.2, 2023, ss.174 - 177. 10.29399/npa.28252
AMA	ALTIOKKA-UZUN G,Baykan B Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım. Nöropsikiyatri Arşivi. 2023; 60(2): 174 - 177. 10.29399/npa.28252
Vancouver	ALTIOKKA-UZUN G,Baykan B Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım. Nöropsikiyatri Arşivi. 2023; 60(2): 174 - 177. 10.29399/npa.28252
IEEE	ALTIOKKA-UZUN G,Baykan B "Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım." Nöropsikiyatri Arşivi, 60, ss.174 - 177, 2023. 10.29399/npa.28252
ISNAD	ALTIOKKA-UZUN, GÜNEŞ - Baykan, Betul. "Ailesel Erişkin Miyoklonik Epilepsi: Yetersiz Tanınan Bir Hastalığa Klinik ve Genetik Yaklaşım". Nöropsikiyatri Arşivi 60/2 (2023), 174-177. https://doi.org/10.29399/npa.28252