Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi

ÜNER-ÇEVİK, Burcu; ÖNGEN, Öngen ÖZKAR

Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi

Burcu ÜNER-ÇEVİK, (İstanbul Üniversitesi,Mühendislik Fakültesi,Jeoloji Mühendisligi Bölümü,34850,İstanbul)

Öngen ÖZKAR ÖNGEN (İstanbul Üniversitesi,Mühendislik Fakültesi,Jeoloji Mühendisligi Bölümü,34850,İstanbul)

İstanbul Yerbilimleri Dergisi

3 0

Yıl: 2009 Cilt: 22 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 141 - 162 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi

Öz:

Çalısma alanı Küçükçekmece Gölü batı kıyısı ile Avcılar sahil kesiminde genis yüzlekler veren Çekmece Grubu’nunÇukurçesme ve Bakırköy Formasyonlarını içermekte olup, Geç Miyosen yaslı bu sedimenter istifler acısu fasiyesinde (lagün)gelismistir. Paratetis’in güneydogu kolunun bir uzantısı olan, Geç Miyosen (Sarmasiyen) yaslı sedimentler zengin biyotasıyla velito-biyo fasiyesi ile ayrı bir özelliktedirler. Paratetis’in yaygın oldugu orta Avrupa ve batı Asya’nın tüm havzalarına benzerolarak çalısma bölgesindeki birimlerde Sarmasiyen’i simgeleyen benzer marker fosilleri içermektedir: Pelecypodlardan;Congeria ornitopsis Brusina, 1892, Mactra bulgarica Toula, 1892, Loripes (Lucina) dentatus (Basterot) (Emd. Papp, 1974)türleri, ostracodlardan; Cyprideis torosa (Jones, 1850), Cyprideis pannonica (Mehes, 1980), Cyprideis compacta turgidaBassiouni, 1979, Limnocythere sp. ve Candona (Neglocandona) decimai Freels, 1980 fosilleri baslıcalarındandır. Çalısmadayıkama-eleme ve ayıklama yöntemi ile saptanan 16 familya ve 24 balık cinsine ait otolith bulguları ise bölge Sarmasiyen’i içinyenilenen kanıtlardandır.inceleme bölgesinde yüzlekler vermemesine karsın, bölge geneli temelinde istanbul Paleozoyik’ine aitKarbonifer yaslı kırıntılılar yer almaktadır (Duman ve dig., 2004). Bu temel üzerine kireçtası-kumtasından olusan Geç Eosenyaslı Ceylan Formasyonu uyumsuz olarak gelir. Ceylan Formasyonu’nun üzerini ise; yer yer kumtası ve çakıltası arakatkılıkiltasından olusan, Oligosen yaslı Gürpınar Formasyon’u uyumsuz olarak üzerler. Çekmece Grubu olarak adlandırılan GeçMiyosen yaslı sedimentler ise Gürpınar Formasyonu’nu uyumsuz olarak örtmektedir. Çekmece Grubu’nda sırası ile killiseviyeler içeren kumtası ve çakıltasından olusan Çukurçesme Formasyonu, kumtası arakatmanlı kiltasıyla temsil edilenGüngören Formasyonu ile kireçtaslarından olusan Bakırköy Formasyonları yer alır. istifin en üstünde ise; tüm birimleriuyumsuzlukla örten alüvyon çökelleri yer almaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Jeoloji

Investigation of Kucukcekmece (Istanbul) sarmatian (upper miocene) fish otoliths

Öz:

Rock units belonging Çekmece Group Çukurçesme and Bakırköy Formations crop out between KüçükçekmeceLake western shore and Avcılar shore of Marmara Sea constitute our study area. These Late Miocene rock units show brackishwater (lagoon) characteristics and belong probably to the southern branch of Paratethys Ocean. Sedimentary rocks of Sarmatianage have a rich biota and a different lithobiological facies. Like the typical geography in Middle Europa and Western Asia basinareas we encounter similar marker fossils: from pelecypoda group; Congeria ornitopsis Brusina, 1892, Mactra bulgarica Toula,1892, Loripes (Lucina) dentatus (Basterot) (Emd. Papp, 1974), from ostracoda group; Cyprideis torosa (Jones, 1850), Cyprideispannonica (Mehes, 1980), Cyprideis compacta turgida Bassiouni, 1979, Limnocythere sp., Candona (Neglocandona) decimaiFreels, 1980 are the most common guide fossils. After washing/sieving the field samples we ccould be able to collect otolithsbelonging 16 families and 24 fish species that we consider as a new proof for Sarmatian in our study area. Carboniferous clasticsediments forms basement of Istanbul region (not outcropping in our study area) and is covered disconfirmly by CeylanFormation of Late Eocene age (Duman et al., 2004). Another disconfirmity separate this formation from overlying Oligoceneaged Gürpınar Formation which consists of sandstones, shales and conglomerate horizons. Late Miocene aged Çekmece Groupbuild the stratigraphical top. Çekmece Group rock units are divided into three formations, namely:

Anahtar Kelime:

Konular: Jeoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Baykal, F., 1971, Historik Jeoloji, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Yayın No: 38, Kutulmus Matbaası, istanbul.
Brestenska, E., 19 74, Die Foraminiferen des Sarmatien, Chronostratigraphie und Neostratotypen Miozän der Zentralen Paratethys, VEDA, Bratislava. Demir, N., 1996, ihtiyoloji, istanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Basım Evi, istanbul.
Duman, T.M., Keçer, M., Ates, S., Emre, Ö., Gedik, i., Karakaya, F., Durmaz, S., Olgun, S., Sahin, H. VE Gökmenoglu, O., 2004, istanbul metropolü batısındaki (Küçükçekmece-Silivri-Çatalca yöresi) kentsel gelisme alanlarının yer bilim verileri, Özel Yayın Serisi-3 M.T.A. Genel Müdürlügü, Ankara.
Eschmeye, W.N., 1998, Cattalog of Fishes, vol 1-I: Introductory Materials Species of Fishes (A-L), vol 1-II: Species of Fishes (M-Z), vol 1-III: Genera of Fishes Species and Genera in a Classification Literature Ciled, Appendices, California Academy of Sciences, California.
Eschmeyer, W.N., 2008, Catalog of Fishes [online], California Academy of Sciences, http://research.calacademy.org/research/ichthyology/ cat alog/fishcatsearch.html [Ziyaret Tarihi: 19 Eylül 2008]
Fao, 1985, Fisheries Synopsis, Clupeoid Fishes of the World, No.125, Volume 7, Part 1 Fao Species Catalogue.
Grande, L., 1985, Recent and fossil Clupeomorph Fishes with materials for revision of the subgroups of Clupeoids, Bulletin of the American Museum of Natural History, Vol.181, Art. 2, New York.
Lagler, K., Bardach, J.E., Miller, R.R. and Passino, D.R.M., 1977, Ichthyology, 2nd ed. John Wiley and Sons, New York.
Nelson, J.S., 1994, Fishes of the World, (3nd edn), John Wiley, Newyork.
Nolf, D. and Capetta, A., 1980, Les otolithes de Téléostéens du Miocéne de Montpeyroux, Hérault, France.
Nolf, D., 1985, Handbook of Paleoichthyology, Otolithi Piscium, Vol.10, Stuttgart.
Popov, S. V., Rögel, F., Rozonov, A. Y., Steininger, F. F., Shcherba, I. G. and Kovac, M. (Eds), 2004, Lithological-Paleogeographic maps of Paratethys 10 maps Late Eocene to Pliocene, CFS 250, Courier Forschungsinstitut Senkenberg, Stuttgart.
Reichenbacher, B. und Weidmann, M., 1992, Fisch otolithen aus der Oligo-Miozänen Molasse der West-Schweiz und Haute-Savoie (Frankreich), Stuttgarter Beitr. Natur. Ser. B, Nr.184: 83 S., 8 Taf., 9 Abb.,1 Tab., Stuttgart.
Reichenbacher, B., 2000, Das brackische lakustrine Oligozän und Unter-Miozän im Mainzer Becken und Hanauer Becken: Fischfauna, Paläoökologie, Biostratigraphie, Paläogeographie, CFS 222, Courier Forschungsinstitut Senckenberg, 222: 1-143, 5 Tab., 15 Taf., Frankfurt.
Reichenbacher, B., 2008, Fresh- and brackish water fish faunas (otoliths) from the Oligocene of the western Paratethys proxies for continental climate, palaeogeography and biostratigraphy, International Geological Congress, Oslo.
Rückert-Ülkümen, N., Kaya, O. und Hottenrott, M., 1993, Neue Beiträge zur Tertiär-Stratigraphie und Otolithenfauna der Umgebung von Istanbul (Küçükçekmece und Büyükçekmece See), Türkei., Mitt. Bayer. Staatsslg. Paläont. Hist Geol., 33: 51-89 München.
Rückert-Ülkümen, N., 1996, Weitere Beiträge zur Otolithenfauna von Avcılar W Küçükçekmece See (Thrakien, Türkei), Mitt. Bayer. Staatsslg. Paläont. Hist. Geol., 36: 117-133, 3 Taf., 1 Tab., München.
Rückert-Ülkümen, N., 1997, Weitere Beiträge zur Jungtertiären Fischfauna von Trakien (Türkei), Mitt. Bayer. Staatsslg. Paläont.his. Geol., München.
Rückert-Ülkümen, N., Kowalke, T., Matzke - Karasz, R., Witt, W. and Yigitbas, E., 2006, Biostratigraphy of the Paratethyan Neogene at Yalova (Izmit-Province, NW-Turkey), Newst. Stratigr., 42 (1): 43-68, Stuttgart.
Rückert-Ülkümen, N., Özkar Öngen, i. ve Çevik, B., 2007, Dogu Paratetis’in Ergene Havzasında Paleobiyocografik Özellikleri, VIII. Paleontoloji Stratigrafi Çalıstayı, Çanakkale.
Sakınç, M., Yaltırak C., ve Oktay, F.Y., 2000, Kuzeybatı Türkiye'de (Trakya) Tetis-Paratetis iliskisi ve Trakya Neojen Havzasının Paleocografik ve tektonik evrimi, Cumhuriyetin 75. yıl dönümü yerbilimleri ve madencilik kongresi MTA, 107-134, Ankara
Sayar, A.M., Pamir, H.N., 1933, Küçükçekmece Fosil Fıkralı Hayvanlar Mecmuası, istanbul Darülfünunu Fen Fak. Mecmuası, 9, 1503-1619, istanbul.
Sayar (Arınç), C., 1955, Haliç-Küçükçekmece bölgesinin jeolojisi, Doktora tezi, iTÜ, Maden Fakültesi yayını.,istanbul.
Sayar, C., 1960, istanbul’un batısında yer altı suları ve artezyen imkanları, istanbul Teknik Üniversitesi Hidrojeoloji Enstitüsü, Yayın No:6, istanbul.
Sayar, C., 1977, istanbul yeni iskan yöreleri geoteknik ve sismik etüdü, B.Ü. Deprem Arastırma Enstitüsü yayınlanmamıs teknik rapor, 77-14T.,istanbul.
Schubert, R.S., 1906, Die Fischotolithen des österreichisch-ungarischen Tertiärs.-Jb.k.u.k. geol. R.-A., Wien.
Schwarzhans, W., 1980, Die Teriäre Teleosteer Fauna Neuseelands, rekonstruiert anhand von Otolithen, Nerliner geowiss. Abh., (A), 26, Berlin.
Siyako, M., 2006, Trakya Bölgesi Litostratigrafi Birimleri, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlügü, s. 42-56, Ankara.
Smigielska, T., 1966, Otoliths of Fishes from the Tortonian of Southern Poland, vol 36, Fas. 3, Krakow.
Smigielska, T., 1979, Fish Otoliths from the Korytnica Clays (Middle Miocene; Holy Cross Mountains, Central Poland), Acta Geol. Polan, 29 (3), Warszawa.
Tüysüz, O., 2003, stanbul için deprem senaryolarının hazırlanmasında cografi bilgi sistemlerinin kullanımı, Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü, istanbul.
Weiler, W., 1963, Die Fischfauna des Tertiärs im oberrheinischen Graben, des Manzer Beckens, des unteren Maintals und der Wetterau, unteren besonderer Berücksichtigung des Untermiozäns.- Abhanlungen der Senckenbergischen Naturforschenden Gesellschaft, 504, 75 s., Frankfurt.
Yurtsever, A., Çaglayan, M.A., 2002, stanbul F21 ve Bursa G21 (kısmen) Paftaları Jeoloji Haritası, 1:100.000, M.T.A., Ankara.

APA	ÜNER-ÇEVİK B, ÖNGEN Ö (2009). Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi. , 141 - 162.
Chicago	ÜNER-ÇEVİK Burcu,ÖNGEN Öngen ÖZKAR Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi. (2009): 141 - 162.
MLA	ÜNER-ÇEVİK Burcu,ÖNGEN Öngen ÖZKAR Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi. , 2009, ss.141 - 162.
AMA	ÜNER-ÇEVİK B,ÖNGEN Ö Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi. . 2009; 141 - 162.
Vancouver	ÜNER-ÇEVİK B,ÖNGEN Ö Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi. . 2009; 141 - 162.
IEEE	ÜNER-ÇEVİK B,ÖNGEN Ö "Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi." , ss.141 - 162, 2009.
ISNAD	ÜNER-ÇEVİK, Burcu - ÖNGEN, Öngen ÖZKAR. "Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi". (2009), 141-162.

APA	ÜNER-ÇEVİK B, ÖNGEN Ö (2009). Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi. İstanbul Yerbilimleri Dergisi, 22(2), 141 - 162.
Chicago	ÜNER-ÇEVİK Burcu,ÖNGEN Öngen ÖZKAR Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi. İstanbul Yerbilimleri Dergisi 22, no.2 (2009): 141 - 162.
MLA	ÜNER-ÇEVİK Burcu,ÖNGEN Öngen ÖZKAR Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi. İstanbul Yerbilimleri Dergisi, vol.22, no.2, 2009, ss.141 - 162.
AMA	ÜNER-ÇEVİK B,ÖNGEN Ö Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi. İstanbul Yerbilimleri Dergisi. 2009; 22(2): 141 - 162.
Vancouver	ÜNER-ÇEVİK B,ÖNGEN Ö Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi. İstanbul Yerbilimleri Dergisi. 2009; 22(2): 141 - 162.
IEEE	ÜNER-ÇEVİK B,ÖNGEN Ö "Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi." İstanbul Yerbilimleri Dergisi, 22, ss.141 - 162, 2009.
ISNAD	ÜNER-ÇEVİK, Burcu - ÖNGEN, Öngen ÖZKAR. "Küçükçekmece (İstanbul) sarmasiyen (üst miyosen) balık otolith'lerinin incelenmesi". İstanbul Yerbilimleri Dergisi 22/2 (2009), 141-162.