Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi

Murat TOPCU, (İstanbul Gelişim Üniversitesi, İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Gümrük İşletme Bölümü, İstanbul, Türkiye)
BURÇİN ÇAKIR (İstanbul Gelişim Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Ekonomi Finans Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi
15 5
Yıl: 2023 Cilt: 58 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1137 - 1154 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094 İndeks Tarihi: 26-06-2023

Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi

Öz:
Bitcoin değerindeki aşırı dalgalanmalar, yatırımcılar açısından risk-getiri dengesini bozmaktadır. Bu kapsamda çalışma, kripto para Bitcoin değerine etki eden değişkenler ile bu değişkenlerin Bitcoin fiyatı ile olan uzun dönem ilişkisini incelemektedir. Bağımlı değişken olarak 2012–2022 dönemi Bitcoin değerindeki aylık değişim, bağımsız değişken olarak ise rezerv paraların (ABD doları, Euro ve sterlin) parasal tabanında (M3) meydana gelen genişleme, aynı rezerv paraların uzun dönemli faiz oranları (tahvil faizleri) ile altın ons fiyatları belirlenmiştir. Bağımsız değişkenlerin bütünü ile bağımlı değişken Bitcoin değeri arasındaki uzun dönemli ilişki RALS-ADL eşbütünleşme analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Ayrıca her bir rezerv para birimi için oluşturulan üç ayrı ekonometrik regresyon modeli ile bağımsız değişkenlerin Bitcoin değeri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, Bitcoin değeri ile bağımsız değişkenlerin uzun dönemde birlikte hareket ettiği ortaya konulmuştur. Kripto para değeri üzerinde her üç rezerv para tabanındaki parasal genişlemenin (M3) pozitif, altın ons fiyatı ile rezerv para uzun dönemli faiz oranlarının ise istatistiksel olarak anlamlı, negatif etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular Bitcoin yatırımcılarının risk-getiri dengesinin kurulması karar süreçlerine katkı sunabilir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • András, B. (2018). A Framework for the Monetary Analysis of Cryptocurrencies. Postgraduate thesis. Corvinus Business School Institute of Information Technology. Unrestricted version: http://publikaciok.lib.uni-corvinus.hu/publikus/szd/Andras_Bence.pdf
  • Arıkan, N. İ. (2020). Para Kuramı Açısından Kripto Paraların Ekosistemi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmış Doktora Tezi, Malatya. Erişim adresi: http://abakus.inonu.edu.tr/xmlui/handle/11616/18621
  • Auer, R & Claessens, S., (2018). Regulating Cryptocurrencies: Assessing Market Reactions. BIS, Erişim adresi: https://www.bis.org/publ/qtrpdf/r_qt1809f.pdf
  • Azimov, J., ve Alkan, U. (2019). Bitcoin Fiyatları ile Çin ve Rusya’nın Seçilmiş Finansal Göstergeleri Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Açıdan İncelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), Cilt 6, Sayı 10, 165-187. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/896299
  • Baur, D. G., Hong, K., & Lee, A. D. (2018). Bitcoin: Medium of exchange or peculative assets? Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, Volume 54, 177–189. https://doi.org/10.1016/j.intfin.2017.12.004
  • Baltagi, B.H. (2008). Econometric Analysis Of Panel Data (4th ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
  • Blau, B.M., Griffith, T. G., & Whitby R. J. (2021). Inflation and Bitcoin: A descriptive time-series analysis. Economics Letters, Volume 203, 109848, https://doi.org/10.1016/j.econlet.2021.109848
  • Böhme, R., Christin, N., Edelman, B., & Moore, T. (2015). Bitcoin: Economics, technology, and governance. Journal of Economic Perspectives, 29 (2), 213-238. Erişim adresi: https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/jep.29.2.213
  • Caporale, G. M., ve Plastun, A. (2020). Momentum Effects in the Cryptocurrency Market After One-Day Abnormal Returns. Financial Markets And Portfolio Management, 34 (3), 251-266. Erişim adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3480923
  • Choi, S & J. Shin (2021), Bitcoin: an inflation hedge but not a safe haven, Finance Research Letters, Volume 46, Part B, May 2022,102379, https://doi.org/10.1016/j.frl.2021.102379
  • Chowdhury, A., & Mendelson, B. K. (2013).Virtual Currency and the Financial System: The Case of Bitcoin, Working Papers and Research 2013-09, Marquette University, Center for Global and Economic Studies and Department of Economics. Erişim adresi: https://epublications.marquette.edu/econ_workingpapers/31/
  • Cihangir, M., Baysa, E., Söker, F., & Eroğlu, S. (2019). Bitcoin Piyasasına Katılım Eğilimi: Farklı Üniversite Öğrencileri Üzerinde Ankete Dayalı Bir Değerlendirme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(4), 505-522. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/703400
  • Ciaian, P., Rajcaniova, M. & Kancs, A. (2016) The economics of Bitcoin price formation, Applied Economics, 48:19, 1799-1815, https://doi.org/10.1080/00036846.2015.1109038
  • Çalışır, M., ve Şanver C. (2018). Kripto Paralar ve Para & Maliye Politikalarına Muhtemel Yansımaları, VII. International Balkan and Near Eastern Social Sciences Congress Series, March 24-25, 2018. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/329016606
  • Ciaian, P., & Rajcaniova, M. (2016). The digital agenda of virtual currencies: Can BitCoin become a global currency?. Information Systems and e-Business Management, 14 (4), 883-919. DOI 10.1007/s10257-016-0304-0
  • DeLeo, M., & Stull, W. (2014). Does the velocity of bitcoins effect the price level of bitcoin? Temple University. Economics 3598. Erişim adresi: https://www.academia.edu/8210293/Does_the_Velocity_of_Bitcoins_Effect_the_Price_Level_of_Bitcoin
  • Dilek, Ş. (2018). Blockchain Teknolojisi ve Bitcoin. Analiz, SETA Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı. Şubat 2018, Sayı: 231, 1-32. Erişim adresi: https://setav.org/assets/uploads/2018/02/231.-Bitcoin.pdf
  • Durmuş, S. ve Polat, M.Ş. (2018). Sanal Para Bitcoin. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 659-673. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/737776
  • Er, Ş. (2009). Dinamik Panel Veri Analizi ve Bir Uygulama, (Doktora tezi) İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Fernandez-Vilaverde, J. (2021). Cryptocurrencies and All That: Two Ideas from Monetary Economics. Cato Journal, 41(2), 321-331. Erişim adresi: https://www.cato.org/cato-journal/spring/summer-2021/cryptocurrencies-all-two-ideas-monetary-economics
  • Fırat, S. ve Daşdemir, E. (2021). Kripto Paralarda Miktar Teorisi Uygulaması: Bitcoin Örneği ve Covid-19 Salgının Etkisi. İstanbul İktisat Dergisi, 71(1), 81-102. DOI: 10.26650/ISTJECON2021-879423
  • Güleç, F.Ö., Çevik, E. ve Bahadır, N. (2018). Bitcoin ile Finansal Göstergeler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Özel Sayı: Finansal Raporlamada Güncel Yaklaşımlar),Yıl: 2018, Cilt: 7, Sayı: 2, 18-37, Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/510868
  • Güleç, T.C. (2018). Blockchaın Tabanlı Kripto Para Birimlerinin Mevcut Durumuna Dair Finansal Analizler ve Geleceği, (Doktora Tezi). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
  • Gürsoy, S. ve Tunçel, M.B. (2020). Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020), Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2126-2142, doi:10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344
  • Hayes, A. S. (2017). Cryptocurrency value formation: An empirical study leading to a cost of production model for valuing bitcoin. Telematics and Informatics, 34(7), 1308-1321. https://doi.org/10.1016/j.tele.2016.05.005
  • Kazova, F. ve Buyukyilmaz E.A. (2021). Kripto Para Birimlerinin Volatilite Yapılarının Karşılaştırmalı Analizi. EKOIST Journal of Econometrics and Statistics, 35, 33-57. https://doi.org/10.26650/ekoist.2021.36.984568.
  • Kenger, E. ve Tokmak, E (2018). Ödeme Sistemleri ve Kripto Para, International Social Sciences Studies Journal, 4(23): 4696-4705, http://dx.doi.org/10.26449/sssj.925
  • Kristoufek, L. (2015). What Are the Main Drivers of the Bitcoin Price? Evidence from Wavelet Coherence Analysis. PLoS ONE 10(4): e0123923. doi:10.1371/journal.pone.0123923.
  • Li, X., & Wang, C. A. (2017). The technology and economic determinants of cryptocurrency exchange rates: The case of Bitcoin. Decision Support Systems, 95, 49-60. https://doi.org/10.1016/j.dss.2016.12.001
  • Mill, A. (2017). Ekonomi 101 Arz Talep Dengesi ve Ekonomik Büyümeden Döviz Kurları ve Bankacılığa Kadar Ekonomi Hakkında Bilmeniz Gereken Herşey, (N. Soysal, Çev.), İstanbul, Say yayınları,
  • Orhan, O. Z. (2014). Başlıca Enflasyon Teorileri Ve Türkiye’de Enflasyon, İstanbul, Gelişim Üniversitesi Yayınları.
  • Ӧzsoy, Ҫ. Y. (2020). Covıd-19 Pandemıc and Central Bank Dıgıtal Currency As The Future Of Money. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 3(1), 2-9, Doi: 10.46737/emid.725549.
  • Panteleimon, K. (2021). Potential drivers of Bitcoin returns, Evidence within a LASSO framework. Bachelor thesis, Department of Economics, Unıversity of Macedonia, Erişim adresi:https://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/25790/5/KirmizisPanteleimonPe2021.pdf
  • Rejeb, A., Rejeb, K., & Keogh, J. G. (2021). Cryptocurrencies in Modern Finance: a Literature Review. Etikonomi, 20(1), 93-118. https://doi.org/10.15408/etk.v20i1.16911.
  • Sabry, G. S. (2021). The Cryptocurrencies Could Change The Nature of Monetary Policy, Vol.10, Issue No.3, July, 117-141. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi 55(4) 2020, 2126-2142 doi:10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344.
  • Sadeghzadeh E. H. (2021). FED para politikalarının finansal piyasalara ve emtia fiyatlarına etkileri: gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için yapısal kırılmalı bir ekonometrik analiz. Journal of Economy Culture and Society, 64, 233-255. https://doi.org/10.26650/JECS2021-918658
  • Shahzad, S. J. H., Bouri, E., Roubaud, D., Kristoufek, L., & Lucey, B. (2019). Is Bitcoin a better safe-haven investment than gold and commodities?. International Review of Financial Analysis. Volume 63, 322-330, https://doi.org/10.1016/j.irfa.2019.01.002
  • Sheikh, Z.A. (2022). Financial Viability of Cryptocurrencies ın Pakistan.The Journal of Social Science, 6 (11), 1-21, https://doi.org/10.30520/tjsosci.988564
  • Şahin E.E. ve Aktan, C. (2022). Technological Innovation and Cryptocurrency Markets: Testing Momentum and Contrarian Anomalies, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 57(1) 442-457, doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.02.1772
  • Tarı, R., Koç, S. ve Abasız, T. (2019). Ekonometri, İzimit-Kocaeli, 14. Baskı, Umuttepe Yayınları.
  • Usta A. ve Doğantekin S. (2018).Blockchain 101 v2, Bankalararası Kart Merkezi. Erişim adresi:https://bctr.org/dokumanlar/Blockchain101v2r2.pdf
  • Yermack, D., (2013). Is Bitcoin A Real Currency?.National Bureau of Economic Research. WORKING PAPER 19747.
  • https://tr.investing.com/crypto/bitcoin/btc-usd
APA Topcu M, ÇAKIR B (2023). Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi. , 1137 - 1154. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
Chicago Topcu Murat,ÇAKIR BURÇİN Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi. (2023): 1137 - 1154. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
MLA Topcu Murat,ÇAKIR BURÇİN Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi. , 2023, ss.1137 - 1154. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
AMA Topcu M,ÇAKIR B Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi. . 2023; 1137 - 1154. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
Vancouver Topcu M,ÇAKIR B Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi. . 2023; 1137 - 1154. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
IEEE Topcu M,ÇAKIR B "Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi." , ss.1137 - 1154, 2023. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
ISNAD Topcu, Murat - ÇAKIR, BURÇİN. "Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi". (2023), 1137-1154. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
APA Topcu M, ÇAKIR B (2023). Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 58(2), 1137 - 1154. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
Chicago Topcu Murat,ÇAKIR BURÇİN Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 58, no.2 (2023): 1137 - 1154. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
MLA Topcu Murat,ÇAKIR BURÇİN Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, vol.58, no.2, 2023, ss.1137 - 1154. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
AMA Topcu M,ÇAKIR B Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2023; 58(2): 1137 - 1154. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
Vancouver Topcu M,ÇAKIR B Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2023; 58(2): 1137 - 1154. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
IEEE Topcu M,ÇAKIR B "Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi." Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 58, ss.1137 - 1154, 2023. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
ISNAD Topcu, Murat - ÇAKIR, BURÇİN. "Kripto Para Bitcoin Değeri Belirleyicileri, Parasal Genişleme ve Bitcoin Fiyatı Arasındaki İlişki: RALS-ADL Eş Bütünleşme Analizi". Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 58/2 (2023), 1137-1154. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.04.2094
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 22:58

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları