Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020)
Yıl: 2020 Cilt: 55 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 2126 - 2142 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 İndeks Tarihi: 26-10-2021
Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020)
Öz: Kripto paralar, henüz dünya genelinde resmi para birimi olarak kabul edilmemiş olsa da kullanımı gündengüne hem kişiler hem de kurumlar tarafından hızla artış eğilimi göstermektedir. Kripto paralarınkullanımının bu kadar hızlı bir şekilde yayılması paranın mübadele işlevi dışında bir yatırım aracı olarakda kabulünü artırmıştır. Bu durum, pay piyasaları ile kripto paralar arasındaki ilişkinin sorgulanmasıgereğini ortaya çıkarmaktadır. Buna bağlı olarak, çalışmada alternatif bir yatırım aracı olan ve pazar payıen büyük Kripto para olan Bitcoin ile seçili pay piyasaları arasındaki bir nedensellik ilişkisinin varlığı testedilmek istenmiştir.19 Temmuz 2010 ile 10 Ocak 2020 arasında günlük veriler kullanılarak yapılançalışmada verilere Lee-Strazicich Birim Kök Testi yapılmış ve Toda-Yamamoto nedensellik testi ilenedensellik ilişkisi sınanmıştır. Çalışmanın sonunda elde edilen bulgulara bakıldığında, Bitcoin serisindenS&P500 serisine doğru bir nedensellik ilişkisi tespit edilirken Bist100, Bovespa, Invsaf40 ve Mervalpiyasalarına doğru herhangi bir nedenselliğe rastlanmamıştır. Çalışmanın sonunda elde edilen bulgularagöre, Bitcoin serisinden S&P500 serisine doğru bir nedensellik ilişkisi tespit edilirken; Bist100, Bovespa,Invsaf40 ve Merval piyasalarına doğru herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır.
Anahtar Kelime: Examining The Relationship Between Cryptocurrencies And Financial Markets: Causality Analysis Between Bitcoin And Selected Stock Markets (2010-2020)
Öz: Although Cryptocurrencies have not yet been accepted as an official currency worldwide, their using tends to increase day by day by both individuals and institutions. The rapid spread of the use of cryptocurrencies has increased the acceptance of money as an investment tool outside of the exchange function. This situation raises the need to question the relationship between share markets and cryptocurrencies. Accordingly, the study aimed to test the existence of a causality relationship between Bitcoin, which is an alternative investment tool and the largest crypto currency, and selected share markets. In a study conducted using daily data between July 19, 2010 and January 10, 2020, Lee-Strazicich Unit Root The test was conducted and the causality relationship was tested with the Toda-Yamamoto causality test. According to the findings obtained at the end of the study, while a causality relationship was determined from the Bitcoin series to the S & P500 series; no causality relationship has been found towards the Bist100, Bovespa, Invsaf40 and Merval markets.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akiz, E.H., (2019), Kripto Paranın Vergilendirilmesi, Muhasebeleştirilmesi ve Denetimi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü Workıng Paper Series. Tartışma Metinleri. İstanbul.
- Altınay, G. ve Karagöl, E. (2005). Electricity Consumption and Economic Growth: Evidence from Turkey, Energy economics, 27(6), 849-856.
- Baek, Chung; Elbeck, Matt (2015), Bitcoins As an Investment or Speculative Vehicle? A First Look, Applied Economics Letters, 22 (1), 30-34
- Bağcı, B., 2020 Finansal Yatırım Araçları Fiyatlarının Tahmininde Gri Sistem Teorisi, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(1), 441-457
- Bouoiyour, J., Selmi, R., Tiwari, A. K., & Olayeni, O. R. (2016). What drives Bitcoin price. Economics Bulletin, 36(2), 843-850.
- Cengiz, K. (2018), En Popüler Kripto Para Birimi: Bitcoin. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 87-100.
- Ceylan, M. E. (2019). Bitcoin ekonomisi: Kripto para Bitcoin'in finans sektörü içindeki yeri, Master's thesis, Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çarkacıoğlu, A. (2016). Kripto-para Bitcoin, Sermaye piyasası kurulu araştırma dairesi araştırma raporu.
- Çil, Y., N. (2006) Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi” Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), 162-171.
- Dirican, C., ve Canöz, İ. (2017). "Bitcoin Fiyatları ile Dünyadaki Başlıca Borsa Endeksleri Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: ARDL Modeli Yaklaşımı ile Analiz. Journal of Economics Finance and Accounting, 4(4), 377-392
- Doğan, Z., Buyrukoğlu, S. ve Kutbay, H. (2018). Türkiye ‘de Bitcoin işlemlerinin vergilendirilmesi ve muhasebeleştirilmesine ilişkin öneriler. Vergi Sorunları Dergisi, (361), 23-33.
- Durmuş, S. ve Polat, M.Ş., (2018), Sanal Para Bitcoin. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 659-673.
- Dyhrberg, AnneHaubo (2015), Hedging Capabilities Of Bitcoin. Is It The Virtual Gold? Finance Research Letters, 1-6.
- Esenyel, N. (2017). Türkiye’de Enerji Yakınsama Hipotezinin Sınanması: Yapısal Kırılmalı Birim Kök Analizi, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(3), 42-52.
- Georgoula, Ifigeneia; Pournarakis, Demitrios; Bilanakos, Christos; Sotiropoulos, Daonisios N.; Giaglis, George M. (2015), “Using Time-Series and Sentiment Analysis to Detect the Determinants of Bitcoin Prices”, Mediterranean Conference on Information Systems, Samos, Greece, 1-12
- Granger, C. W. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and CrossSpectral Methods, Econometrica: Journal of the Econometric Society, 37(3), 424-438.
- Gujarati, D. (1995). Basic Econometrics-Third Edition. MC-Graw-Hill, USA.
- Güleç, Ö. F. (2018), Bitcoin ile finansal göstergeler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 18-37.
- Güleç, Ö. F. (2018). Bitcoin ile Finansal Göstergeler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 18-37.
- Gujarati, D. N. (2016). Örneklerle Ekonometri, Çeviren: N. Bolatoğlu, BB101 Yayınları, Ankara.
- Gültekin, Y. (2017), Turizm Endüstrisinde Alternatif Bir Ödeme Aracı Olarak Kripto Para Birimleri: Bitcoin. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), 96-113.
- Hepkorucu, A. ve Genç, S. (2017). Finansal Varlık Olarak Bitcoin ’in İncelenmesi Ve Birim Kök Yapısı Üzerine Bir Uygulama. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 47-58.
- Khalilov, M. C. K., Gündebahar, M., ve Kurtulmuşlar, İ. (2017). Bitcoin ile Dünya ve Türkiye’deki Dijital Para Çalışmaları Üzerine Bir İnceleme. Proceedings of 19. Akademik Bilişim Konferansı.
- Kızılkaya, O. (2018). Türkiye’de Enerji Tüketimi Ve Büyüme İlişkisi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 59-72.
- Lee, J. ve Strazıcıch, M. C. (2004). “Minimum LM Unit Root Test with One Structural Break” Appalachian State University Working Papers, 04(17), 1-15.
- Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2003). “Minimum Lagrange multiplier unit root test with two structural breaks” Review of economics and statistics, 85(4), 1082-1089.
- Lim, M. E. G., ve Sriram, M. S. S. (2003). Factors Underlying the Definition of Broad Money: An Examination of Recent US Monetary Statistics and Practices of Other Countries (No. 3-62). International Monetary Fund.
- Lumsdaıne, R. L. ve papell, D. H. (1997). Multiple Trend Breaks and The Unit Root Hypothesis. The Review of Economics and Statistics, 79(2), 212-218.
- Öztürk, N., ve Asuman, K. O. Ç. (2006). Elektronik Para, Diğer Para Türleriyle Karşılaştırılması ve Olası Etkileri, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), 207-243.
- Mill, A., (2017). Ekonomi 101 Arz Talep Dengesi Ve Ekonomik Büyümeden Döviz Kurları Ve Bankacılığa Kadar Ekonomi Hakkında Bilmeniz Gereken Her şey, 2017, çeviren Soysal, Say yayınları, İstanbul
- Pirinççi, A. E. (2018). Yeni Dünya Düzeninde Sanal Para Bitcoin ’in Değerlendirilmesi. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 1(1), 45-52.
- Sarwar, G. (2012), Is VIX an Investor Fear gauge in BRIC Equity Markets?”, Journal of Multinational Financial Management, (22): 55– 6.
- Statistica (2019), How Common are Cryptocurrencies Around The World, (Erişim Adresi:https://www.statista.com/chart/18345/crypto-currency-adoption/
- Şahin, D. ve Durmuş, S. (2018). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, İhracat ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 808-825.
- Toda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). “Statistical inference in vector auto regressions with possibly integrated processes” Journal of Econometrics, 66, 225-250.
- Tuncel ve Gürsoy (2020). Korku Endeksi(Vix), Bitcoin Fiyatları ve Bist100 Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Uygulama, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (76), 1999-2011.
- Unay, C., (1996). Makro Ekonomi, Ekin Kitapevi Yayınları, 6.baskı, Bursa.
- Yılancı, V. (2009). Yapısal kırılmalar altında Türkiye için işsizlik histerisinin sınanması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(2), 324-335.
- Yurdakul, F. (2000). Yapısal Kırılmaların Varlığı Durumunda Geliştirilen Birim-Kök Testleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 21-34.
- Zıvot, E. ve Andrews, D. (1992). “Further Evidence On The Great Crash, The Oil Price Shock, and The Unit Root Hypothesis” Journal of Business & Econ.
| APA | GÜRSOY S, TUNÇEL M (2020). Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). , 2126 - 2142. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| Chicago | GÜRSOY SAMET,TUNÇEL Mert Baran Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). (2020): 2126 - 2142. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| MLA | GÜRSOY SAMET,TUNÇEL Mert Baran Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). , 2020, ss.2126 - 2142. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| AMA | GÜRSOY S,TUNÇEL M Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). . 2020; 2126 - 2142. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| Vancouver | GÜRSOY S,TUNÇEL M Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). . 2020; 2126 - 2142. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| IEEE | GÜRSOY S,TUNÇEL M "Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020)." , ss.2126 - 2142, 2020. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| ISNAD | GÜRSOY, SAMET - TUNÇEL, Mert Baran. "Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020)". (2020), 2126-2142. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| APA | GÜRSOY S, TUNÇEL M (2020). Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 55(4), 2126 - 2142. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| Chicago | GÜRSOY SAMET,TUNÇEL Mert Baran Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 55, no.4 (2020): 2126 - 2142. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| MLA | GÜRSOY SAMET,TUNÇEL Mert Baran Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, vol.55, no.4, 2020, ss.2126 - 2142. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| AMA | GÜRSOY S,TUNÇEL M Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2020; 55(4): 2126 - 2142. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| Vancouver | GÜRSOY S,TUNÇEL M Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2020; 55(4): 2126 - 2142. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| IEEE | GÜRSOY S,TUNÇEL M "Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020)." Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 55, ss.2126 - 2142, 2020. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
| ISNAD | GÜRSOY, SAMET - TUNÇEL, Mert Baran. "Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020)". Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 55/4 (2020), 2126-2142. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.20.10.1344 |
