Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi
Yıl: 2023 Cilt: 40 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 17 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.32600/huefd.1075358 İndeks Tarihi: 03-07-2023
Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi
Öz: Bu çalışmada sosyal bilimlerde giderek daha çok ilgi gören ve beden çalışmaları alanında önde gelen konulardan biri olan sporun uluslaşma ile ilişkisi tarihsel bir düzlemde, modernleşme odağında ele alınmaktadır. Bedene dair benimsenen yaklaşım, bedenin sosyal ilişkilerin taşıyıcısı ve yönlendiricisi olarak edindiği role odaklanmaktadır. Bedene dair bu güncel yaklaşım, spor ve ulus ilişkisinin tarihine odaklanan çalışmalara değinerek sunulmaktadır. Beden ve uluslaşma arasındaki ilişkinin yeniden tanımlanması ile son dönemde pek çok yeni çalışma ortaya konmuştur. Bahsi geçen çalışmalardan önde gelenlerinden hareketle, beden, spor ve uluslaşma ilişkisi incelenmektedir. Söz konusu ilişkinin sıkı bağlarla kurulduğu ortaya çıkmaktadır. Modernleşme ile ortaya çıkan bedene dair beden eğitimi, sağlık, hijyen, bilim, yönetim gibi alanlara eşlik eden ordu, disiplin, yaşam tarzı gibi alanlardaki yenilikler, devlet ve sporun ilişkisini farklı bir boyuta taşımıştır. Türkiye örneği ele alındığında, beden ve sporun uluslaşma ve modernleşme ile ilişkisi dikkat çekicidir. Türkiye’de modernleşme ile ortaya çıkan dinamiklerin izleri, günümüzde farklı biçimleriyle ulus ve spor ilişkisinde ortaya konmaktadır. Araştırma, Türkiye örneğini incelemesi ve günümüze dair açtığı çerçeve ile bu alana katkı vermeyi amaçlamaktadır.
Anahtar Kelime: Social and Historical Aspects of Designing the Body with Reference to the Relationship between Sport and Nationalisation
Öz: This study explores the relationship between sport and nationalisation in a historical basis focusing on modernisation. It is a prominent issue in body studies with growing popularity in social sciences. The role played by embodied social relations is reflected in the body approach applied in the study. This up-to-date approach is presented with reference to studies addressing history of sport and nationalisation. The relationship between body and nationalisation was redefined in the last quarter of twentieth century and a considerable number of studies have been published ever since. Current prevailing studies are explored dealing with body, sport and nationalisation. Progressive transitions in areas such as physical education, health, hygene, scinece, government as well as army, discipline and life style during modernisation redefined the relationship between nation-states and sport. It is concluded that the relationship between them is strong considering particularly the case in Republic of Turkey. The study aims to explain this relationship with reference to Turkish society and the current situation.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akın, Y. (2004). Gürbüz ve yavuz evlatlar. İletişim: İstanbul.
- Altunya, N. (2021). Türkiye’de beden eğitiminin öncü kızları. Ankara: Cumhuriyet Kitapları.
- Anderson, B. 1991 [1983]. Imagined communities: reflections on the origin and spread of nationalism. (2nd ed.). Londra: Verso.
- Andrews, D. (1993). Desperately seeking michel. Sociology of Sport Journal, 10(2): 148–167.
- Andrews, D. L. (2006). Sport, commerce, culture: essays on sports in late capitalist america. Peter Lang Publishing.
- Arat, Z. F. (2008). Kemalism and Turkish women. Women and Politics, 14(4), 57-80.
- Birrell, S., & Cole, C. L. (1990). Double fault: Renee Richards and the construction and naturalization of difference. Sociology of Sport Journal, 7(1), 1–21.
- Buckley, J., & Walters, J. (2010). Sports in America 1900-1919. (2nd ed.). Chelsea House Publications.
- Bulut, T. (2007). Cumhuriyet’in bir gençlik projesi olarak Kızılay kampları (1936- 1950). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 6(14), 103-135.
- Candan, N., & Bağırgan, T. (2010). Türk ocaklarından halk evlerine: Türkiye’de sporun erken dönem öyküsü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(3), 17-32.
- Coakley, J. J. (2017). Sports in society: issues and controversies. New York: Mc Graw Hill Education.
- Coakley, J. (2018). ‘Primordialism’ in nationalism studies: theory or ideology? Nations and Nationalism, 24(2), 327-347.
- Cole, C. L. (1996). American jordan: p.l.a.y., consensus, and punishment. Sociology of Sport Journal, 13(4), 366–397.
- Cole C. L., Giardina M. D., & Andrews D.L. (2004). Michel Foucault: studies of power and sport. Giulianotti R. (Yay. haz.), Sport and Modern Social Theorists içinde (ss. 207-223). Londra: Palgrave Macmillan.
- Coubertin, P. (2018 [1912]). Sport and warfare. The Philosophical Journal Of Conflict And Violence, 2, 351-354.
- Delaney, K. J., & Eckstein, R. (2003). Public dollars, sport stadiums: the battle over building sports stadiums. New Brunswick: Rutgers University Press.
- Demirhan, G., & Konukman, F. (2012). Selim Sırrı Tarcan: a pioneer in the development of physical education and sports in Turkey. Physical Culture and Sport Studies and Research, 54(1). 41-48.
- Dunning, E. (1999). Sport matters: sociological studies of sport, violence and civilization. Londra: Routledge.
- Dyck, N., & Archetti, E. P. (2003). Sport, dance and embodied identities. Londra: Routledge.
- Eichberg, H. (2007). How to study body culture. Idrottsforum. https://idrottsforum.org/
- Eichberg, H. (2009). Body culture. Physical Culture and Sport. Studies and Research, 46(1), 79-98.
- Eitzen, D. S. (1989). The sociology of amateur sport: an overview. International Review for the Sociology of Sport, 24(2), 95–105.
- Elçioğlu, Ö., & Kırımlıoğlu, N. (2011). Çağdaş beden eğitiminin gelişmesine öncülük eden Selim Sırrı Tarcan’ın gözünden: vakitsiz ihtiyarlamanın sebepleri ve daima genç kalmanın sırları. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 42-43.
- Elias, N., & Dunning, E. (1986). Quest for excitement: sport and leisure in the civilising process. Oxford: Blackwell.
- Friedman, M. T., & Bustad, J. (2017). Sport and urbanization. R. Edelman ve W. Wilson (Yay. haz.), The Oxford Hndbook of Sports History içinde. Oxford: Oxford University Press.
- Gellner, E. (1983). Nations and nationalism. Oxford: Basil Blackwell.
- Giulianotti, R., & Robertson, R. (2009). Globalization and football. New York: Sage.
- Glass, C. (2008). Gender, sport & nationalism: the cases of Canada and India. [Yayınlanmamış doktora tezi]. https://digitalcommons.usf.edu/etd/262
- Gökaçtı, M. A. (2008). “Bizim için oyna”: Türkiye’de futbol ve siyaset. İletişim: İstanbul.
- Guttmann, A. (1994). Games and empires: modern sports and cultural imperialism. [Oyunlar ve İmparatorluklar: modern sporlar ve kültürel emperyalizm]. Columbia University Press: Columbia.
- Guttmann, A. (2006). The development of modern sports. J. Coakley ve E. Dunning (Yay. haz.). Handbook Of Sports Studies içinde (ss. 248-259). Londra: Sage.
- Günay, N. (2013). Atatürk döneminde Türkiye’de beden eğitiminin gelişimi ve Gazi beden terbiyesi bölümü. Atatürk Araştırmaları Merkezi Dergisi, 85, 72-100.
- Günay, N. (2017). Osmanlı Devleti’nde kurulan spor cemiyetleri ve jimnastik derslerinin milliyetçilik hareketlerindeki rolü. Belleten, 292, 917-946.
- Hanson, H., & Harland, A. (2012). The 16th century football. Procedia Engineering, 34, 373-378
- Hoberman, J. M. (1984). Sport and political ideology. University Of Texas Press: Austin.
- Hobsbawm, E. (1990). Nations and nationalism since 1780: Programme, myth, reality. [1780’den bu yana Uluslar ve ulusçuluk: program, mit ve gerçeklik]. Cambridge University Press: Cambridge.
- Johansson, T., & Andreasson, J. (2019). Bodybuilding and fitness doping in transition. Historical transformations and contemporary challenges. Social Sciences, 8(3).
- Jonasson, K. (2013). Sport has never been modern. University Of Gothenburg.
- Kedouri, E. (1960). Nationalism. London: Hutchinson
- Krawietz, B. (2014). Sport and nationalism in the republic of Turkey. The International Journal of the History of Sport, 31, 336- 346.
- Llwellyn, M. P., & Gleaves, J. (2016). The rise and fall of olympic amateurism. University of Illinois Press. Loland, S. (2002). Fair play in sport: a moral norm system. Routledge: New York.
- Lüküslü, D., & Dinçşahin, Ş. (2013). Shaping bodies shaping minds: Selim Sırrı Tarcan and the origins of modern physical education in Turkey, The International Journal of the History of Sport, 30(3), 195-209.
- Manzenreiter, W. (2008). Sports, body control and national discipline in pre-war and wartime Japan. Leidschrift: Brood En Spelen. Sport Als Kracht In De Samenleving, 23, 63-83.
- Millet. (t.y.). Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde. https: //sozluk.gov.tr
- Nelson, M. (2005). Sports history as a vehicle for social and cultural understanding in American history, The Social Studies, 96(3), 118-125.
- Newman, J. (2017). Outstanding academic titles. Choice Magazine. https://www.choice360.org/choice-picks/category/outstanding- academic-titles/
- Pfister, G. (2003). Cultural confrontations: German turnen, Swedish gymnastics and English sport: European diversity in physical activities from a historical perspective. Culture, Sport, Society, 6(1), 61-91.
- Pfister, G. (2009). Epilogue: gymnastics from Europe to America. The International Journal Of History Of Sport, 26(13), 2052- 2058.
- Reicher, D. (2020). Nationalistic German gymnastic movements and modern sports: culture between identity and habitus. Historical Social Research, 45(1), 207-225.
- Roubal, P. (2003). Politics of gymnastics: mass gymnastic displays under communism in Central and Eastern Europe. Body and Society, 9(2), 1–25.
- Seippel, O. (2018). Topics and trends: 30 years of sociology of sport. European Jopurnal Of Sport And Society. 15(3), 288-307.
- Semenza, G. M. C. (2003). Sport, politics and literature in the English renaissance. Delaware: Newark.
- Serra, P. (2015). Sociology of sport. S. Rudansky-Kloppers ve J. Styrdom (Yay. haz.), Principles Of Sports Management içinde (ss. 355-364). Oxford: Oxford University Press.
- Sert, M. (2000). Gol atan galip: futbola sosyolojik bir bakış. Bağlam Yayınları: İstanbul.
- Sheard, K., & Dunning, E. (2004). Barbarians, gentlemen and players: a sociological study of the development of rugby football. Routledge.
- Şinoforoğlu, T. (2020). Selim Sırrı Tarcan ve İsveç jimnastiği. Spor Yayınevi: İstanbul.
- Şinoforoplu, T. (2020). Türkiye’nin erken dönem olimpizm serüveni ve ay-yıldız’ın olimpiyat oyunları’nda ilk resmi temsili (1896- 1921). Spormetre The Journal of Physical Education and Sport Sciences, 18(Özel Sayı), 21-55.
- Smith, A. D. (1983). Nationalism and classical social theory. British Journal Of Sociology, 34(1), 19-38.
- Smith, A. D. (2009). Ethno-Symbolism And Nationalism: A Cultural Approach. New York: Routledge
- Soyer, F. (2004). Osmanlı Devleti’nde (1839-1908 Tanzimat Dönemi) beden eğitimi ve spor alanındaki kurumsal yapılanmalar ve okul programlarındaki yeri konusunda bir inceleme. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 209-225
- Szymanski, S. (2008). A Theory of the Evolution of Modern Sport. Journal of Sport History, 35(1), 1–32.
- Tarcan, S.S. (1932). Beden terbiyesi, oyun-jimnastik-spor. Devlet Matbaası: İstanbul.
- Tarcan, S. S. (1942). Spor pedagojisi. Cumhuriyet Gazetesi.
- Tarcan, S.S. (1946). Hatıralarım. Türkiye Yayınevi.
- Tarcan, S. S. (1948). Yeni ve eski olimpiyatlar. Ülkü Basımevi: İstanbul.
- Thompson, A., & Fevre, R. (2001). The national question: sociological reflections on nation and nationalism. Nations and Nationalism, 7(3), 297-315.
- Tomlinson, A., & Clift, J., & Boykoff, J. (2021). Populism in sport, leisure and popular culture: setting the scene. B. C. Clift (Yay. haz.), Populism In Sport, Leisure And Popular Culture içinde (ss. 3-25). New York: Routledge: New York.
- Tunçkol, H., M. & Şahin, M., Y. (2011). Worker’s sport movement in Germany. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(1), 27-35.
- Tunis, J. R. (1936). The dictators discover sport. Foreign Affairs, 14(4), 606–617.
- Turner, B., S. (2008). The body and society: explorations in social theory. Londra: Sage.
- Türkmen, M. (2012). Siyasal toplumsallaşma aracı olarak beden eğitimi ve spor: işçi sporları ve Türkiye’deki etkileri (1923-1938). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
- Uluslaşmak. (t.y.). Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde. https://sozluk.gov.tr
- Vigarello, G. (1978). Le corps redresse. Editions Universitaires: Paris.
- Vigarello, G. (2006). Bedeni çalıştırmak. A. Corbin, J.J. Courtine ve G. Vigarello (Yay. haz.), Bedenin Tarihi 3: Bakıştaki Değişim: 20. Yüzyıl içinde. (S. Özen çev.). İstanbul: YKY.
- Vigarello, G. (2007). Egzersiz yapmak, oyun oynamak. A. Corbin, J.J. Courtine ve G. Vigarello (Yay. haz.), Bedenin Tarihi: Rönesans’tan Aydınlanma’ya içinde. İstanbul: YKY.
- Vigarello, G., & Holt, R. (2011). İşlenen beden, 19. yüzyılda jimnastikçiler ve sporcular. A. Corbin, J.J. Courtine ve G. Vigarello (Yay. haz.), Bedenin Tarihi 2 içinde. İstanbul: YKY.
- Watson, J., M. (2018 [1864]). Watson’s manual of calisthenics. Palala Press.
- Whiffin, S. (2016). Body image and notions of nationalism and modernity. Brighton Journal of Research in Health Sciences, 1(2). https://blogs.brighton.ac.uk/bjrhs/2016/02/09/body-image-and-notions-of-nationalism-and-modernity/
| APA | Kurtcebe M, POYRAZ T (2023). Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi. , 1 - 17. 10.32600/huefd.1075358 |
| Chicago | Kurtcebe Mehmet,POYRAZ Tuğça Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi. (2023): 1 - 17. 10.32600/huefd.1075358 |
| MLA | Kurtcebe Mehmet,POYRAZ Tuğça Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi. , 2023, ss.1 - 17. 10.32600/huefd.1075358 |
| AMA | Kurtcebe M,POYRAZ T Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi. . 2023; 1 - 17. 10.32600/huefd.1075358 |
| Vancouver | Kurtcebe M,POYRAZ T Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi. . 2023; 1 - 17. 10.32600/huefd.1075358 |
| IEEE | Kurtcebe M,POYRAZ T "Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi." , ss.1 - 17, 2023. 10.32600/huefd.1075358 |
| ISNAD | Kurtcebe, Mehmet - POYRAZ, Tuğça. "Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi". (2023), 1-17. https://doi.org/10.32600/huefd.1075358 |
| APA | Kurtcebe M, POYRAZ T (2023). Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 40(1), 1 - 17. 10.32600/huefd.1075358 |
| Chicago | Kurtcebe Mehmet,POYRAZ Tuğça Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 40, no.1 (2023): 1 - 17. 10.32600/huefd.1075358 |
| MLA | Kurtcebe Mehmet,POYRAZ Tuğça Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.40, no.1, 2023, ss.1 - 17. 10.32600/huefd.1075358 |
| AMA | Kurtcebe M,POYRAZ T Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2023; 40(1): 1 - 17. 10.32600/huefd.1075358 |
| Vancouver | Kurtcebe M,POYRAZ T Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2023; 40(1): 1 - 17. 10.32600/huefd.1075358 |
| IEEE | Kurtcebe M,POYRAZ T "Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi." Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 40, ss.1 - 17, 2023. 10.32600/huefd.1075358 |
| ISNAD | Kurtcebe, Mehmet - POYRAZ, Tuğça. "Sosyal Boyutlarıyla Geçmişten Günümüze Beden Tasarımında Sporun Uluslaşma ve Modernleşme ile İlişkisi". Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 40/1 (2023), 1-17. https://doi.org/10.32600/huefd.1075358 |
