1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ
Yıl: 2023 Cilt: 14 Sayı: 27 Sayfa Aralığı: 438 - 460 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.36543/kauiibfd.2023.017 İndeks Tarihi: 05-07-2023
1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ
Öz: Türkiye Cumhuriyeti Kurtuluş Savaşı’ndan günümüze 1919-1947 ve 1985-2004 yılları arasında iki kez ulusal savunma sanayii kurma girişiminde bulunmuştur. Bu girişimlerden ilki olan 1919-1947 dönemi gösterilen tüm çabaya karşın başarısız olmuştur. İkinci kez ulusal savunma sanayii kurma girişimi ise 1964 yılına kadar götürülebilecek bir hazırlık sürecinin ardından 1985 yılından işleyen ve gelişen bir endüstri olma yolunda ilerlemiştir. 1919-1947 yılları arasında yaşanan başarısızlığın nedenlerinden çıkarılan dersler 1985 sonrasında elde edilen başarıda büyük rol oynamaktadır. Bu iki dönemin karşılaştırılması günümüz Türk savunma sanayiinin kapasitesinin ve potansiyelinin anlaşılması açısından büyük önem taşımaktadır.
Anahtar Kelime: COMPARATIVE ANALYSIS OF TURKISH DEFENSE INDUSTRY ESTABLISHMENT ATTEMPTS IN THE PERIODS 1919-1947 AND 1985-2004
Öz: The Republic of Turkey has attempted to establish a national defense industry twice, between the years 1919-1947 and 1985-2004, from the War of Independence to the present. The first of these attempts, the period of 1919-1947, failed despite all the efforts. The attempt to establish a national defense industry for the second time, on the other hand, has progressed to become a functioning and developing industry since 1985, after a preparation period that could be taken until 1964. The lessons to be learned from the reasons for the failure between 1919 and 1947 play a major role in the success achieved after 1985. The comparison of these two periods is of great importance in terms of understanding the capacity and potential of today's Turkish defense industry.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akad, M. T. (2011). 20. yüzyıl savaşları. İstanbul: Kastaş Yayınları.
- Akalın, T. Z., & Bıyıkoğlu, N. (2007). Türk savunma sanayii tarihi. Ankara: İmge Yayıncılık.
- Arıs, H. (2001). 15nci yıldönümünde savunma sanayiinin: Dünü, bugünü ve yarını. Ankara: Mönch Türkiye Yayıncılık.
- ASELSAN. (2022). Tarihçe. 20.08.2022 tarihinde https://www.aselsan.com.tr/tr/hakkimizda/tarihce adresinden erişildi.
- Atatürk, M. K. (1937, 1 Kasım). Atatürk’ün Türkiye Büyük Millet Meclisinin V. dönem 3. yasama yılını açış konuşmaları. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 20(3). 20.08.2022 tarihinde https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d05/c020/tbmm0502 0001.pdf adresinden erişildi.
- Avcıoğlu, D. (2001). Türkiye’nin düzeni dün-bugün-yarın. İstanbul: Tekin Yayınevi.
- BCA. (1948). 30.1.0.0/100.619.5. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA).
- Botha, D. (2003). South Africa’s defence industry, charting a new course? ISS Papers, 78, s.1-16.
- Denı̇z, M. (2018). Başarısızlıkla sonuçlanan bir girişim: Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi (TOMTAŞ). Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 120- 132.
- Dunne, P., & Haines, R. (2002). Defence industrial restructuring and economic growth in South Africa (Sy TIPS Working Paper 3). Trade and Industrial Policy Secretariat.
- Erhan, Ç. (2009). ABD ve NATO’yla ilişkiler. B. Oran (Ed.), Türk dış politikası kurtuluş savaşından bugüne olgular belgeler yorumlar içinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Ermiş, U., & Gümüşel, G. (2023). Why the Turkish defense industry between 1919 and 1950 failed?. Defense & Security Analysis, 39(1), 1-14.
- Evsile, M. (1999). Atatürk devrinde harp sanayinin kuruluşu ve Türkiye’nin dış politikasına olan etkileri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Johnson, L. B., & Inonu, I. (1966). President Johnson and Prime Minister Inonu: correspondence between President Johnson and Prime Minister Inonu, june 1964, as released by the White House, January 15, 1966. Middle East Journal, 20(3), 386-393.
- Judt, T. (2009). Savaş sonrası: 1945 sonrası Avrupa tarihi (D. Şendil, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Kurç, Ç. (2017). Between defence autarky and dependency: The dynamics of Turkish defence industrialization. Defence Studies, 17(3), 260-281.
- Küçük, S. (2008). Rumeli’den 27 Mayıs’a. Bursa: Mikado Yayınları.
- Otokar. (2022). Tarihçe. 20.08.2022 tarihinde https://www.otokar.com.tr/otokar- hakkinda/tarihce adresinden erişildi.
- Parker, G. (2014). Cambridge savaş tarihi (F. Tayanç & T. Tayanç, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- ROKETSAN. (2022). SUNGUR Hava Savunma Füze Sistemi. 20.08.2022 tarihinde https://www.roketsan.com.tr/urunler/sungur-hava-savunma-fuze-sistemi adresinden erişildi.
- ROKETSAN. (2012, Temmuz). Dünden bugüne ROKETSAN: ROKETSAN’ın tarihçesi, ulusal teknoloji birikimine katkısı ve savunma sanayiindeki yeri. ROKETSAN Dergisi, 1, 6-10.
- ROKETSAN. (2004, 14 Mayıs). Tank ve Helikopter İhaleleri İptal Edildi. Hürriyet. 20.08.2022 tarihinde https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/tank-ve-helikopter- ihaleleri-iptal-edildi-225670 adresinden erişildi.
- T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı. (2022). Savunma Sanayimiz- Tarihçe. 20.08.2022 tarihinde https://www.ssb.gov.tr/WebSite/contentList.aspx?PageID=47&LangID=1 adresinden erişildi.
- T.C. Resmi Gazete. (1985, 13 Kasım). Savunma sanayii geliştirme ve destekleme idaresi başkanlığı ve 11 Temmuz 1939 tarih ve 3670 sayılı milli piyango teşkiline dair kanunun iki maddesi ile 25 Ekim 1984 tarih ve 3065 sayılı katma değer vergisi kanununun bir maddesinde değişiklik yapılması hakkında kanun (Kanun No: 3238). (18927), 1-10.
- T.C. Resmi Gazete. (1987, 25 Haziran). Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Kanunu (Kanun No:3388), (19498), 16-17.
- T.C. Resmi Gazete. (1989, 2 Kasım). 7/11/1985 tarihli ve 3238 sayılı kanunda değişiklik yapılması hakkında kanun hükmünde kararname.
- Tellal, E. (2009). SSCB’yle İlişkiler. İçinde B. Oran (Ed.), Türk dış politikası kurtuluş savaşından bugüne olgular belgeler yorumlar cilt I:1919-1980 (14. Baskı, ss. 499-521). İletişim Yayınları.
- Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV). (2022a). Bağlı ortaklıklarımız. 20.08.2022 tarihinde https://www.tskgv.org.tr/tr/ortakliklarimiz/bagli- ortakliklarimiz adresinden erişildi.
- Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV). (2022b). Genel Müdürlerimiz. 20.08.2022 tarihinde https://www.tskgv.org.tr/tr/hakkimizda/genel- mudurlerimiz adresinden erişildi.
- Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV). (2022c). Yönetim. 20.08.2022 tarihinde https://www.tskgv.org.tr/tr/hakkimizda/yonetim adresinden erişildi.
- Yalçın, O. (2019). Türk Hava Harp Sanayii tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Yavuz, İ. (2017). Mustafa Kemal’in uçakları: Türkiye’nin uçak imalat tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Yıldırım, Ö. (2019). Osmanlı-Yunan donanma mücadelesi: Sultan Osman ve Reşadiye gemileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(90), 267-288.
| APA | ermis u (2023). 1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. , 438 - 460. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| Chicago | ermis ugur 1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. (2023): 438 - 460. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| MLA | ermis ugur 1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. , 2023, ss.438 - 460. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| AMA | ermis u 1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. . 2023; 438 - 460. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| Vancouver | ermis u 1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. . 2023; 438 - 460. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| IEEE | ermis u "1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ." , ss.438 - 460, 2023. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| ISNAD | ermis, ugur. "1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ". (2023), 438-460. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| APA | ermis u (2023). 1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ , 14(27), 438 - 460. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| Chicago | ermis ugur 1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ 14, no.27 (2023): 438 - 460. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| MLA | ermis ugur 1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ , vol.14, no.27, 2023, ss.438 - 460. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| AMA | ermis u 1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ . 2023; 14(27): 438 - 460. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| Vancouver | ermis u 1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ. KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ . 2023; 14(27): 438 - 460. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| IEEE | ermis u "1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ." KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ , 14, ss.438 - 460, 2023. 10.36543/kauiibfd.2023.017 |
| ISNAD | ermis, ugur. "1919-1947 VE 1985-2004 DÖNEMLERİNDE TÜRK SAVUNMA SANAYİİ KURMA GİRİŞİMLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ". KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ 14/27 (2023), 438-460. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2023.017 |
