Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler

BERBERCAN, MEHMET TURGUT

Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler

Mehmet Turgut BERBERCAN (İstanbul Arel Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Turkish Studies (Elektronik)

11 3

Yıl: 2010 Cilt: 5 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 914 - 929 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler

Öz:

Bu makalede, tematik bir örgü dahilinde, Türkdili ve kültürü tarihi kapsamında, tarihi Türklehçelerinde geçen (Eski ve Orta Türkçe), yaklaşık olarak10. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar eski Türk kültürünün birparçası olmak suretiyle Türk dili ve edebiyatında yerbulmuş olan on içecek adı (baxsum, bāziq, begni, bor,boza, çaqır, seker, suwsuş, sorma, süçig), içinde geçtiklerimetin parçalarıyla beraber, leksikolojik (kelimebilimsel)açıdan incelenmiş, eldeki verilerin ışığında; yapı, anlamve köken bilgisi açısından analiz edilerek dilbilimselkavram alanları ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelime:

Lexical determinations on some drink names in historical Turkic Dialects

Öz:

In this article, with a thematic review, in theconcept of Turkish language and culture history, ascultural elements of old Turkish culture, ten drink names(baxsum, bāziq, begni, bor, boza, çaqır, seker, suwsuş,sorma, süçig) used in texts of historical Turkish dialects(Old and Middle Turkic) from 10th century to 16thcentury are expounded in terms of lexicology byindicating the passages where the names occur. As aresult, in the light of all the information accumulated, thenames are analysed from the point of morphology,semantics and etymology and the area of their linguisticnotions comprised are given in detail.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

ARAT, R. Rahmeti (2006). Atabetü’l-Hakayık, Ankara: TDK yay.
ARAT, R. Rahmeti (1930). Heilkunde der Uiguren I.
ARAT, R. Rahmeti (1932). Heilkunde der Uiguren II.
ARAT, R. Rahmeti (2007). Kutadgu Bilig I (Metin), Ankara: TDK yay.
ARAT, R.Rahmeti (1979). Kutadgu Bilig III (İndeks), Haz. K. Eraslan, O. F. Sertkaya, N. Yüce, İstanbul: TKAE yay.
ARAT, R. Rahmeti (1987). Makaleler I, Haz. O. F. Sertkaya, Ankara: TKAE yay.
ATA, Aysu (1997). Kısasü’l Enbiya I (Metin), Ankara: TDK yay.
ATA, Aysu (1997). Kısasü’l Enbiya II (Dizin), Ankara: TDK yay.
ATA, Aysu (1998). Nehcü’l-Feradis (Dizin), Ankara: TDK yay.
ATALAY, Besim (2006). Divanü Lugati’t-Türk I-IV, Ankara: TDK yay.
BİRTEK, Ferit (1944). En Eski Türk Savları, Ankara.
BOZKURT, Fuat (2006), Türk İçki Geleneği, İstanbul: Kapı yay.
CAFEROĞLU, Ahmet (1931). Kitabü’l İdrak Li-Lisanü’l İdrak, İstanbul: Evkaf.
CAFEROĞLU, Ahmet (1974). Türk Dili Tarihi II, İstanbul: İÜ Edebiyat Fak. yay.
CLAUSON, Sir Gerard (1972). Etymological Dictionary of Pre- thirteenth Century Turkish, Oxford: Oxford University Press.
COURTEILLE, A. Pavet de (1870). Dictionnaire Turk-Oriental, Paris.
ÇETİN, Engin (2005). “Divanü Lugati‟t-Türk‟teki Yiyecek İçeçek Adları ve Bu Adların Türkiye Türkçesindeki Görünümleri”, ÇÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C. 14, S. 2, s. 185-200., Adana.
DİLÇİN, Cem (1983). Yeni Tarama Sözlüğü, Ankara: TDK yay.
DOERFER, Gerhard (1963). Türkische und Mongolische Elemente im Neupersichen I, Wiesbaden: Franz Steiner Verlag GMBH.
DOERFER, Gerhard (1965). Türkische und Mongolische Elemente im Neupersichen II, Wiesbaden: Franz Steiner Verlag GMBH.
DOERFER, Gerhard (1967). Türkische und Mongolische Elemente im Neupersichen III, Wiesbaden: Franz Steiner Verlag GMBH.
DOERFER Gerhard (1975). Türkische und Mongolische Elemente im Neupersichen IV, Wiesbaden: Franz Steiner Verlag GMBH.
ERCİLASUN, Ahmet B. (2004). Türk Dili Tarihi, Ankara: Akçağ yay.
FREYTAG, George W. F. (1837). Lexicon Arabico – Latinum, Halis Saxonum.
GABAIN, A. von (1950). Alttürkische Grammatik, Hamburg.
GABAIN, A. von (2007). Eski Türkçenin Grameri, çev. M. Akalın, Ankara: TDK yay.
GÜLENSOY, T. (1974). “Eski ve Orta Türkçede Moğolca Kelimeler ve Moğolca-Türkçe Müşterek Kelimeler Üzerine Notlar”, Türkoloji Dergisi, C. VI, S. 1, s. 235-259.
HAMILTON, James. R. (1998). İyi ve Kötü Prens Öyküsü, Ankara: TDK yay.
JOHNSON, Francis (1852). Dictionary, Persian, Arabic, and English, London: W. H. Allen.
KARAMANLIOĞLU, Ali F. (1989). Seyf-i Sarayi, Gülistan Tercümesi, Ankara: TDK yay.
KAYA, Ceval (1994). Altun Yaruk (Metin-Dizin), Ankara: TDK yay.
KİLİSLİ RIFAT (1340). İbnü Mühenna Lugatı, İstanbul.
KORKMAZ, Zeynep (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK yay.
NADALYAEV, vd. (1969). Drevnetyurkskih Slovar.
ÖZKAN, Mustafa (1993). Mahmud b. Kadi Manyas, Gülistan Tercümesi, Ankara: TDK yay.
ÖZKAN, Mustafa (2000). Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, İstanbul: Filiz yay.
ÖZÖNDER BARUTÇU, F. Sema (1996). Muhakemetü’l-Lugateyn, Ankara: TDK yay.
ÖZYETGİN A. Melek (2005). Orta Zaman Türk Dili ve Kültürü Üzerine İncelemeler, İstanbul: Ötüken yay.
RAMDHUN Sen (1841). A Dictionary in Persian and English, Calcutta: Baptist Mission Press.
ŞEYH SÜLEYMAN EFENDİ (1298). Lugat-i Çagatayi, İstanbul.
TAYMAS, B. Abdullah (1997). İbni Mühenna Lugati, Ankara: TDK yay.
TEKİN, Şinasi (1960). Maitrisimit (Uygurca Metinler II), Erzurum.
TEKİN, Talat (1997). Türkoloji Eleştirileri, Ankara: Simurg yay.
TEZCAN, Semih (1981). “Kutadgu Bilig Dizini Üzerine”, TTK Belleten, C. XLV/2, S. 178, s. 23-78, Ankara: TTK yay.
TEZCAN, S., ZÜLFİKAR H. (1998). Nehcü’l-Feradis (Metin), Ankara: TDK yay.
THACKSTON, W. M. (1993). Baburnama I-III, Turkish Sources XVI, Harvard University Press.
TOPARLI, R., ÇÖGENLİ M. S., YANIK N. (1999). El-Kavaninü’l- Türkiyye Li-Zabti’l-Lugati’t-Türkiyye, Ankara: TDK yay.
TOPARLI, R., ÇÖGENLİ M. S., YANIK N. (2000). Kitab-ı Mecmu- ı Tercüman-ı Türki ve Acemi ve Mugali, Ankara: TDK yay.
TOPARLI, R., VURAL H., KARAATLI R. (2007). Kıpçak Türkçesi Sözlüğü, Ankara: TDK yay.
TOPARLI, Recep (1992). İrşadü’l-Müluk Ve’s-Selatin, Ankara: TDK yay.
TÜRKISCHE TURFAN TEXTE I-X (1929-1959).
YÜCE, Nuri (1993). Mukaddimetü’l Edeb, Ankara: TDK yay.

APA	BERBERCAN M (2010). Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler. , 914 - 929.
Chicago	BERBERCAN MEHMET TURGUT Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler. (2010): 914 - 929.
MLA	BERBERCAN MEHMET TURGUT Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler. , 2010, ss.914 - 929.
AMA	BERBERCAN M Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler. . 2010; 914 - 929.
Vancouver	BERBERCAN M Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler. . 2010; 914 - 929.
IEEE	BERBERCAN M "Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler." , ss.914 - 929, 2010.
ISNAD	BERBERCAN, MEHMET TURGUT. "Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler". (2010), 914-929.

APA	BERBERCAN M (2010). Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler. Turkish Studies (Elektronik), 5(4), 914 - 929.
Chicago	BERBERCAN MEHMET TURGUT Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler. Turkish Studies (Elektronik) 5, no.4 (2010): 914 - 929.
MLA	BERBERCAN MEHMET TURGUT Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler. Turkish Studies (Elektronik), vol.5, no.4, 2010, ss.914 - 929.
AMA	BERBERCAN M Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler. Turkish Studies (Elektronik). 2010; 5(4): 914 - 929.
Vancouver	BERBERCAN M Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler. Turkish Studies (Elektronik). 2010; 5(4): 914 - 929.
IEEE	BERBERCAN M "Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler." Turkish Studies (Elektronik), 5, ss.914 - 929, 2010.
ISNAD	BERBERCAN, MEHMET TURGUT. "Tarihî Türk şivelerinde geçen bazı içecek adları hakkında leksikal tespitler". Turkish Studies (Elektronik) 5/4 (2010), 914-929.