COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama

AKBAL, Yağmur; KEFELİ ÇOL, Bahar; Genç köse, Burcu; PEKMEZCİ, HİLAL; CUVALCI, BURCU

doi:10.37989/gumussagbil.1271447

COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama

Hilal PEKMEZCİ PURUT, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Yaşlı Bakımı Programı Bölümü, Rize, Türkiye)

Yağmur AKBAL, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Rize, Türkiye)

Burcu GENÇ KÖSE, (ecep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Anestezi Programı Bölümü, Rize, Türkiye)

BURCU CUVALCI, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Yaşlı Bakımı Programı Bölümü, Rize, Türkiye)

Bahar KEFELİ ÇOL (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Güneysu Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, Rize, Türkiye)

Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi

8 3

Yıl: 2023 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 764 - 773 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.37989/gumussagbil.1271447 İndeks Tarihi: 18-07-2023

COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama

Öz:

Bu araştırma COVID-19 tanısı alan bireylerin yaşadıkları psikolojik semptomları ve kendilerini toparlama düzeylerini belirlemek amacıyla yapıldı. Tanımlayıcı-kesitsel tipte yapılan bu araştırmanın örneklemini Haziran 2021-Aralık 2021 tarihleri arasında araştırma kriterlerine uyan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 823 kişi oluşturdu. Veriler online olarak Bilgi Formu, Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği ve Kendini Toparlama Gücü Ölçeği ile toplandı. Çalışmaya katılan bireylerin %69,9’u kadın, %57,4’ü ise bekardır. %66,3’ü üniversite mezunu, %81,2’si geniş ailede ve %65,1’i ilde yaşamaktadır. Katılımcıların %57,5’inin birlikte yaşadığı kişiler COVID-19 tanısı almıştır. Depresyon Anksiyete Stres ölçeği alt boyut puanları da kadınlarda ve bekarlarda daha yüksek bulundu (p<0,05). Yaş ile depresyon, anksiyete ve stres alt boyutları arasında da negatif yönde anlamlı ilişki bulundu. Yaş arttıkça depresyon, anksiyete ve stres azalmaktadır. Ayrıca kadınların Kendini Toparlama Gücü Ölçeği puan ortalamaları daha yüksekti (p<0,05). Kendini Toparlama Gücü ile Depresyon Anksiyete Stres ölçeği alt boyut puanları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulundu (p<0,05). Depresyon, anksiyete ve stres düzeyi arttıkça kendini toparlama düzeyi de artmaktadır. COVID-19 tanısı kişileri psikolojik etkilemektedir ve kendini toparlama düzeyi sosyo-demografik özelliklere göre değişiklik göstermektedir.

Anahtar Kelime: COVID-19 Hemşirelik Kendini Toparlama Psikoloji

The Psychological Effect of COVID-19 and Resilience

Öz:

This research was conducted to determine the psychological symptoms and resilience levels of individuals diagnosed with COVID-19. The sample of this descriptive-cross-sectional study consisted of 823 people who met the research criteria and agreed to participate in the research between June 2021 and December 2021. Data were collected online using the Information Form, Depression Stress and Anxiety Scale, and Resilience Scale. 69.9% of the individuals participating in the study were females and 57.4% of them were single. 66.3% of them were university graduates, 81.2% of them lived in an extended family, and 65.1% of them lived in the province. The people whom 57.5% of the participants lived with had a diagnosis of COVID-19.Sub-dimension scores of the Depression Stress and Anxiety Scale were found higher in females and singles (p<0.05). There was also a significant negative correlation between age and the sub-dimensions of depression, stress and anxiety. As age increased; depression, stress and anxiety decreased. In addition, females’ mean scores of the Resilience Scale were higher (p<0.05). A positive and significant correlation was found between the sub- dimension scores of the Resilience Scale and Depression Stress Anxiety Scale (p<0.05). As the level of depression, stress and anxiety increased, the level of resilience also increased. It can be stated that the diagnosis of COVID-19 affects people psychologically and the level of resilience varies according to socio-demographic characteristics.

Anahtar Kelime: COVID-19 Nursing Brief Sesilience Psychology

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. World Health Organization. (2023). “Coronavirus COVID-19 Report”. Erişim Adresi: https://covid19.who.int/. (Erişim Tarihi: 27 Mayıs 2023).
2. Güvenç, R. ve Baltacı, E. (2020). “Covid-19 ve Sağlık Çalışanlarının Ruh Sağlığı”. Türk Tabipler Birliği Covid-19 Pandemisi 6. Ay Değerlendirme Raporu, 349-354.
3. Liang, Y, Wu, K, Zhou, Y. and Liu, Z. (2020). “Mental Health in Frontline Medical Workers During the 2019 Novel Coronavirus Disease Epidemic in China: A Comparison with the General Population”. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17 (18), 6550.
4. Doğan, B. (2021). COVID-19 Pandemi Döneminde İlk, Orta ve Son Yetişkinlikteki Bireylerde Ölüm Kaygısı ve Umutsuzluk Arasındaki İlişkide Sosyal Medya Kullanımının Düzenleyici Rolünün İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Kent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
5. Satici, B, Gocet-Tekin, E, Deniz, M.E. and Satici, S.A. (2020). “Adaptation of the Fear of COVID-19 Scale: Its Association with Psychological Distress and Life Satisfaction in Turkey”. International Journal of Mental Health and Addiction, 1–9.
6. International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC). “Mental Health and Psychosocial Support for Staff, Volunteers and Communities in an Outbreak of Novel Coronavirus”. Erişim adresi: https://pscentre.org/wp-content/uploads/2020/02/MHPSS-in-nCoV-2020_ENG-1.pdf. (Erişim tarihi: 11 Aralık 2022).
7. Hall, R.C. and Chapman, M.J. (2008). “The 1995 Kikwit Ebola Outbreak: Lessons Hospitals and Physicians can Apply to Future Viral Epidemics”. General Hospital Psychiatry, 30 (5), 446-452.
8. Karamouzian, M. and Hategekimana, C. (2014). “Ebola Treatment and Prevention are Not the Only Battles: Understanding Ebola-Related Fear and Stigma”. International Journal of Health Policy and Management, 4 (1), 55–56.
9. Yang, J.Z. and Chu, H. (2018). “Who is Afraid of the Ebola Outbreak? The İnfluence of Discrete Emotions on Risk Perception”. Journal of Risk Research, 21 (7), 834-853.
10. Liu, Y, Yan, L.M, Wan, L. and Zhang, W. (2020). “Viral Dynamics in Mild and Severe Cases of COVID-19”. The Lancet Infectious Diseases, 20 (6), 656–657.
11. Işık, Ş. (2016). “Türkiye’de Kendini Toparlama Gücü Konusunda Yapılmış Araştırmaların İncelenmesi”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 6 (45), 65-76.
12. Yalçın, İ. (2022). “COVID-19 Korkusu ile Ruh Sağlığı Değişkenleri Arasındaki İlişkide Koruyucu ve Risk Faktörlerinin Moderatör Etkisi”. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştirma Projesi Sonuç Raporu. Erişim adresi: https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/72777/BAP_PROJE_SONUC_RAPORU.pdf?sequence=1&isAllowed=yB. (Erişim tarihi: 12 Aralık 2022).
13. Kluge, H.H.P. (2020). “Statement—Physical and Mental Health Key to Resilience During COVID-19 Pandemic”. Erişim adresi: http://www.euro.who.int/ en/about-us/regional-director/statements/statement-physical-and-mentalhealth-key-toresilience-during-covid-19-pandemic. (Erişim tarihi: 23 Aralık 2022).
14. Doğan, T. (2015). “Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. The Journal of Happiness & Well-Being, 3 (1), 93-102.
15. Zeybek, Z, Bozkurt, Y. ve Aşkın, R. (2020). “Covid-19 Pandemisi: Psikolojik Etkileri ve Terapötik Müdahaleler”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Bahar (Covid19-Özel Ek), 304-318.
16. Duygulu S, Başaran A.S, Kuruca Ö.E. ve Erdat, Y. (2020). “COVID-19 Outbreak: Nurse Managers’ Role and Responsibilities”. Journal of Hacettepe University Faculty of Nursing, 7, 34-46.
17. Lovibond, S.H. and Lovibond, P.F. (1995). “Manual for the Depression Anxiety Stress Scales”. Sydney, Australia: Pychology Foundation of Australia.
18. Sarıçam, H. (2018). “The Psychometric Properties of Turkish Version of Depression Anxiety Stress Scale-21 (DASS-21) in Health Control and Clinical Samples”. Journal of Cognitive Behavioral Psychotherapy and Research, 7 (1), 19-30.
19. Smith, B.W, Dalen, J, Wiggins, K. and Bernard, J. (2008). “The Brief Resilience Scale: Assessing the Ability to Bounce Back”. International Journal of Behavioral Medicine, 15 (3), 194–200.
20. Haktanir, A, Lenz, A.S, Can, N. and Watson, J.C. (2016). “Development and Evaluation of Turkish Language Versions of Three Positive Psychology Assessments”. International Journal of Advancement in Counselling, 38, 286–297.
21. Wang, C, Pan, R, Wan, X. and Ho, R.C. (2020). “Immediate Psychological Responses and Associated Factors During The Initial Stage of the 2019 Coronavirus Disease (COVID-19) Epidemic Among the General Population in China”. International Journal of Environmental Research And Public Health, 17 (5), 1729.
22. Wang, Y, Di, Y, Ye, J. and Wei, W. (2021). “Study on the Public Psychological States and İts Related Factors During the Outbreak of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in Some Regions of China. Psychology”. Health & Medicine, 26 (1), 13–22.
23. Gököz, H. (2013). Stresin Çalışanların Performansı Üzerine Etkisi: Öğretim Elemanları Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
24. Tian, F, Li, H, Tian, S. and Tian, C. (2020). “Psychological Symptoms of Ordinary Chinese Citizens Based on SCL-90 During the Level I Emergency Response to COVID-19”. Psychiatry Research, 288, 112992.
25. Cheung, E.Y. (2015). “An Outbreak of Fear, Rumours and Stigma: Psychosocial Support for the Ebola Virus Disease Outbreak in West Africa”. Intervention, 13 (1), 70-76.
26. Shokri, A, Moradi, G, Mohamadi Bolbanabad, A. and Asadi, H. (2020). “Stigma and COVID-19 in Iran: A Rapid Assessment”. International Journal of Human Rights in Healthcare, 14 (1), 4-9.
27. Brooks, S.K, Webster, R.K, Smith, L.E. and Rubin, G.J. (2020). “The Psychological İmpact of Quarantine and How to Reduce İt: Rapid Review of the Evidence”. Lancet, 395 (10227), 912–920.
28. Kong, X, Zheng, K, Tang, M. and Dong, Y. (2020). “Prevalence and Factors Associated with Depression and Anxiety of Hospitalized Patients with COVID-19”. MedRxiv, 1-12.
29. Sağlık Bakanlığı COVID-19 Aşısı Bilgilendirme Platformu. (2022). “Aşı Uygulanacak Grup Sıralaması”. Erişim adresi: https://covid19asi.saglik.gov.tr/TR-77707/asi-uygulanacak-grup-siralamasi.html. (Erişim Tarihi: 28 Kasım 2022).
30. Polizzi, C, Lynn, S.J. and Perry, A. (2020). “Stress and Coping in the Time of Covid-19: Pathways to Resilience and Recovery”. Clinical Neuropsychiatry, 17 (2), 59–62.
31. Tugade, M.M. and Fredrickson, B.L. (2004). “Resilient İndividuals Use Positive Emotions to Bounce Back From Negative Emotional Experiences”. Journal of Personality and Social Psychology, 86 (2), 320–333.
32. Naeem, F, Irfan, M. and Javed, A. (2020). “Coping with COVID-19: Urgent Need for Building Resilience Through Cognitive Behaviour Therapy”. Khyber Medical University Journal, 12 (1), 1-3.

APA	PEKMEZCİ H, AKBAL Y, Genç köse B, CUVALCI B, KEFELİ ÇOL B (2023). COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama. , 764 - 773. 10.37989/gumussagbil.1271447
Chicago	PEKMEZCİ HİLAL,AKBAL Yağmur,Genç köse Burcu,CUVALCI BURCU,KEFELİ ÇOL Bahar COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama. (2023): 764 - 773. 10.37989/gumussagbil.1271447
MLA	PEKMEZCİ HİLAL,AKBAL Yağmur,Genç köse Burcu,CUVALCI BURCU,KEFELİ ÇOL Bahar COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama. , 2023, ss.764 - 773. 10.37989/gumussagbil.1271447
AMA	PEKMEZCİ H,AKBAL Y,Genç köse B,CUVALCI B,KEFELİ ÇOL B COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama. . 2023; 764 - 773. 10.37989/gumussagbil.1271447
Vancouver	PEKMEZCİ H,AKBAL Y,Genç köse B,CUVALCI B,KEFELİ ÇOL B COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama. . 2023; 764 - 773. 10.37989/gumussagbil.1271447
IEEE	PEKMEZCİ H,AKBAL Y,Genç köse B,CUVALCI B,KEFELİ ÇOL B "COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama." , ss.764 - 773, 2023. 10.37989/gumussagbil.1271447
ISNAD	PEKMEZCİ, HİLAL vd. "COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama". (2023), 764-773. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1271447

APA	PEKMEZCİ H, AKBAL Y, Genç köse B, CUVALCI B, KEFELİ ÇOL B (2023). COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(2), 764 - 773. 10.37989/gumussagbil.1271447
Chicago	PEKMEZCİ HİLAL,AKBAL Yağmur,Genç köse Burcu,CUVALCI BURCU,KEFELİ ÇOL Bahar COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 12, no.2 (2023): 764 - 773. 10.37989/gumussagbil.1271447
MLA	PEKMEZCİ HİLAL,AKBAL Yağmur,Genç köse Burcu,CUVALCI BURCU,KEFELİ ÇOL Bahar COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.12, no.2, 2023, ss.764 - 773. 10.37989/gumussagbil.1271447
AMA	PEKMEZCİ H,AKBAL Y,Genç köse B,CUVALCI B,KEFELİ ÇOL B COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023; 12(2): 764 - 773. 10.37989/gumussagbil.1271447
Vancouver	PEKMEZCİ H,AKBAL Y,Genç köse B,CUVALCI B,KEFELİ ÇOL B COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023; 12(2): 764 - 773. 10.37989/gumussagbil.1271447
IEEE	PEKMEZCİ H,AKBAL Y,Genç köse B,CUVALCI B,KEFELİ ÇOL B "COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama." Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12, ss.764 - 773, 2023. 10.37989/gumussagbil.1271447
ISNAD	PEKMEZCİ, HİLAL vd. "COVID-19’un Psikolojik Etkisi ve Kendini Toparlama". Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 12/2 (2023), 764-773. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1271447