Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği
Yıl: 2023 Cilt: Sayı: 15 Sayfa Aralığı: 13 - 39 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.53112/tudear.1184519 İndeks Tarihi: 26-07-2023
Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği
Öz: Bir zamanlar İslam medeniyetinin beşiği durumunda olan Orta Asya, Bolşevik İhtilaliyle birlikte dinden tamamen soyutlanmak istenmiştir. Yeni rejimin her alanda olduğu gibi dini alanda da önemli etkileri olmuştur. Bununla beraber bu dönemin en belirgin özelliği dine ve dindarlara karşı yapılan baskılardır. Dini kendisine bir tehdit olarak gören yeni rejim, kendi hegemonyasını sürdürmek için her türlü yöntem ve metodu kullanmıştır. Bu bağlamda kilise ve cami ayrımı yapmadan öncelikli olarak ibadethaneleri ve din eğitimi veren kurumları kapatmış, sonra da okullarda ateisttik bir eğitim vererek, bireysel ve toplumsal anlamda pek çok dini kısıtlayıcı uygulamalar yapmıştır. Sovyetler Birliği döneminde uygulanan ateisttik uygulamalara yönelik olarak günümüze kadar pek çok kitap, makale ve tez çalışmaları yapılmıştır. Ancak bizzat o dönemde yaşayan kişilerin dilinden o dönemin uygulamalarına yönelik herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. İşte bu makalede, Kırgızistan özelinde, o dönemde yaşamış kişilerin kendi tecrübelerinden yola çıkarak, ne tür dini baskılar yapıldığı ve Kırgız toplumuna nasıl bir etki ettiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu amaçla farklı yaş ve özellikleri dikkate alınarak o dönemde yaşamış, 20 kişiyle yarı yapılandırmacı mülakat yapılmış ve o dönemde uygulanan dinsizleştirme politikalarına ilişkin tecrübelerinin aktarılması sağlanmıştır. Araştırmanın bir diğer önemli amacı da bağımsızlık sonrası kazanılan din ve vicdan özgürlüğünü doğru bir şekilde anlayıp yaşayarak, toplumda dini ayrışmaların önüne geçmektir.
Anahtar Kelime: From the Language of Witnesses Religious Policies Applied to Muslims in The Soviet Union Period: The Case of Kyrgzstan
Öz: Central Asia, which was once the cradle of Islamic civilization, was sought to be completely isolated from religion with the Bolshevik Revolution. The new regime had important effect in the religious field as well as in every field. However, the most distinctive feature of this period was the oppression against religion and religious people. The new regime, which saw religion as a threat to itself, used all kinds of methods and techniques to maintain its hegemony. In this context, without distinguishing between churches and mosques, he first closed the places of worship and religious education institutions, and then gave an atheistic education in schools and made many religious restrictive practices in the individual and social sense. Many books, articles and thesis have been carried out until today regarding the atheistic practices applied during the Soviet Union period. However, no study has been found on the practices of that period from the languages of the people who lived in that period, in particular, in Kyrgyzstan. For this purpose, semi-constructivist interviews were conducted with 20 people who lived in that period, taking into account their different ages and characteristics, and it was ensured that their experiences regarding the anti-religious policies implemented at that time were conveyed. Another important aim of the research is to prevent religious divisions in society by correctly understanding and living freedom of religion and conscience gained after independence.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Amber, S. (2022). Dini inançlar zaviyesinden Kırgızların dünü-bugünü ve Kırgız gençlerinin inançlara karşı olan tutumları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(2), 1173-1197. https://doi.org/10.15869/itobiad.1090954
- Babataev, A. (2018). SSCB Eğitim sistemi ve ateizm propagandası. Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (25), 87-98.
- Codevilla, G. (2008). Relations between church and state in Russia today. Religion, State and Society, 36(2), 113-138. http://doi.org/10.1080/09637490802013198
- Halstead, J. M. (1994). Moral and spiritual education in Russia. Camridge Journal of Education, 24(3), 423-438.
- Kozyrev, F. & Schilalejev, O. (2008). Religion and education in Estonia and Russia: resemblances and differences. Encountering Religious Pluralasm in School and Society, (5), 309-326.
- Kravchouk, V. V. (2004). New religious movements and the problem of extremism in modern Russia. Brigham Young University Law Review, 2(6), 507-533.
- Krindatch, A. D. (2004). Patterns of religious change in postsoviet Russia: Major trends from 1998 to 2003. Religion, State and Society, 32(2), 116-117. https://doi.org/10.1080/09637490410001694601
- Kutlu, S. (2019). İslam medeniyetine yön veren Türk âlimleri. M. Düzenli, Y. Gökalp & A. Yüksek (Eds.), Orta Asya Âlimlerinin İslam Medeniyetine Katkıları Uluslararası Sempozyumu, Bişkek, Kırgızistan, (pp. 41-73).
- Luukkanen, A. (1994). The party of unbelief: The religious policy of the Bolshevik Party. SHS. https://core.ac.uk/reader/162296280
- Mambetaliev S. (1974). İslamdın canı şartka caraşa kubuluşu. Frunze: Kırgızistan Yayınları.
- Murzaraimov B. & Köylü, M. (2021). Türkiye’nin Kırgızistan din eğitimine katkıları. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 742-756. https://doi.org/10.33206/mjss.755077
- Murzaraimov B. & Köylü, M. (2019). Bağımsızlık sonrası Kırgızistan’da yaygın din eğitimi faaliyetleri ve camiler. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 23(1), 193-211. https://doi.org/10.18505/cuid.525999
- Musahan, A. Y. (2015). Sovyet rejiminin müslümanlar üzerindeki inanç, ahlak ve aile politikası. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 2(44), 227-246. https://doi.org/10.29288/ilted.308481
- Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nicel ve nitel yaklaşımlar. (çev. S. Özge), Yayın Odası Yayınları.
- Pecherskaya, N. (2002). Christian education in twenty-first century Russia. Christian Higher Education, 1(2-3), 303-307.
- Preston, R. C. (2001). Islam in Russa under the federal law on freedom of conscience and on religious associations: official tolerance in an ıntolerant society. Brigham Young University Law Review, (2), 773-815. https://digitalcommons.law.byu.edu/lawreview/vol2001/iss2/16
- Riegel, K. G. (2005). Marxism-Leninism as a political religion. Totalitarian Movements and Political Religions. 6(1), 97-126. http://doi.org/10.1080/14690760500099788
- Saraç, H. (2019). Kutsalı topyekün dönüştürme çabası: Lenin ve Stalin döneminde Sovyetler Birliği’nin din politikası. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 73-96. https://doi.org/10.9775/kausbed.2019.005
- Spinka, M. (1927). Relation of state schools to religion in Russia and Turkey. Religious Education, 22(3), 248-253.
- Tecer, Ö. Ç. (2013). Sovyet ateizmi ve Orta Asya’daki etkileri [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Bolu: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Turunen, M. (2007). Orthodox monarchism in Russia: is religion important in the present- day conctruction of national identity?. Religion, State and Society, 35(4), 319-334. https://doi.org/10.1080/09637490701621695
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
- Yılmaz, H. (2007). Kırgızistan’da misyonerlik ve din eğitimi. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XI(1), 91-128.
- Yusubov, Elvin. Kırgızistan’da din eğitimi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Walters, P. (1986). The Russian orthodox church and the Soviet state”. Annals of the American Academy of Political and Social Science, 483(1), 135-145. https://doi.org/10.1177/0002716286483001012
- Zholalieva, Z. & Köylü, M. (2022). Religious education at public schools of Kyrgyzstan. British Journal of Religious Education, (3), 403-409. https://doi.org/10.1080/01416200.2022.2046547.
APA | KÖYLÜ M, Bekmurzaeva M, Rakhmatillaeva D (2023). Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği. , 13 - 39. 10.53112/tudear.1184519 |
Chicago | KÖYLÜ Mustafa,Bekmurzaeva Mirgul,Rakhmatillaeva Dilnoza Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği. (2023): 13 - 39. 10.53112/tudear.1184519 |
MLA | KÖYLÜ Mustafa,Bekmurzaeva Mirgul,Rakhmatillaeva Dilnoza Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği. , 2023, ss.13 - 39. 10.53112/tudear.1184519 |
AMA | KÖYLÜ M,Bekmurzaeva M,Rakhmatillaeva D Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği. . 2023; 13 - 39. 10.53112/tudear.1184519 |
Vancouver | KÖYLÜ M,Bekmurzaeva M,Rakhmatillaeva D Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği. . 2023; 13 - 39. 10.53112/tudear.1184519 |
IEEE | KÖYLÜ M,Bekmurzaeva M,Rakhmatillaeva D "Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği." , ss.13 - 39, 2023. 10.53112/tudear.1184519 |
ISNAD | KÖYLÜ, Mustafa vd. "Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği". (2023), 13-39. https://doi.org/10.53112/tudear.1184519 |
APA | KÖYLÜ M, Bekmurzaeva M, Rakhmatillaeva D (2023). Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği. Türkiye din eğitimi araştırmaları , (15), 13 - 39. 10.53112/tudear.1184519 |
Chicago | KÖYLÜ Mustafa,Bekmurzaeva Mirgul,Rakhmatillaeva Dilnoza Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği. Türkiye din eğitimi araştırmaları , no.15 (2023): 13 - 39. 10.53112/tudear.1184519 |
MLA | KÖYLÜ Mustafa,Bekmurzaeva Mirgul,Rakhmatillaeva Dilnoza Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği. Türkiye din eğitimi araştırmaları , vol., no.15, 2023, ss.13 - 39. 10.53112/tudear.1184519 |
AMA | KÖYLÜ M,Bekmurzaeva M,Rakhmatillaeva D Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği. Türkiye din eğitimi araştırmaları . 2023; (15): 13 - 39. 10.53112/tudear.1184519 |
Vancouver | KÖYLÜ M,Bekmurzaeva M,Rakhmatillaeva D Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği. Türkiye din eğitimi araştırmaları . 2023; (15): 13 - 39. 10.53112/tudear.1184519 |
IEEE | KÖYLÜ M,Bekmurzaeva M,Rakhmatillaeva D "Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği." Türkiye din eğitimi araştırmaları , , ss.13 - 39, 2023. 10.53112/tudear.1184519 |
ISNAD | KÖYLÜ, Mustafa vd. "Tanıkların Dilinden Sovyetler Birliği Döneminde Müslümanlara Uygulanan Din Politikaları: Kırgızistan Örneği". Türkiye din eğitimi araştırmaları 15 (2023), 13-39. https://doi.org/10.53112/tudear.1184519 |