Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri

Çiğdem NİĞDELİOĞLU TURGAY, (Hacattepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yönetimi Anabilim, Dalı, Ankara, Türkiye)
Murat ÖZDEMİR (Hacattepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yönetimi Anabilim, Dalı, Ankara, Türkiye)
Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi
5 1
Yıl: 2023 Cilt: 43 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 883 - 920 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17152/gefad.1210260 İndeks Tarihi: 09-09-2023

Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri

Öz:
Bu araştırmada, okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışı ve öğretmenlerin psikolojik sözleşme algıları arasındaki ilişki, ortaöğretim kurumlarında görevli öğretmenlerin görüşüne göre incelenmiştir. Araştırmaya Ankara iline bağlı dokuz metropoliten ilçede görev yapmakta olan 389 öğretmen katılmıştır. Araştırma verisi Dönüşümcü Liderlik Davranışı Envanteri ve Psikolojik Sözleşme Envanteri ile toplanmıştır. Araştırma verisi, betimsel istatistikler ve regresyon analizi ile çözümlenmiştir. Bulgular okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışını yüksek düzeyde gösterdikleri sonucunu vermiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin psikolojik sözleşme puanlarının da yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Araştırma sonucunda dönüşümcü liderlik ile psikolojik sözleşme arasında pozitif yönde orta düzeyde ilişki olduğu gözlemlenmiştir. Çoklu regresyon analizi sonucu dönüşümcü liderliğin öğretmenlerin psikolojik sözleşme algılarının anlamlı bir yordayıcısı olduğunu ortaya koymuştur. Araştırmada elde edilen sonuçlar okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışının öğretmenlerin psikolojik sözleşme algısını pozitif yönde oluşturmada önemli bir etken olduğunu ortaya koymaktadır. Bu kapsamda okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik kapasitelerini artırmaya yönelik politikalar geliştirilmesi ve okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik uygulamalarını teşvik edici düzenlemeler yapılması önerilmiştir.
Anahtar Kelime: Liderlik Dönüşümcü Liderlik Psikolojik Sözleşme Okul Öğretmen

Teachers’ Opinion on The Relation Between Transformational Leadership and Psychological Contract

Öz:
In this research, the relationship between school administrators' transformational leadership behavior and teachers' perceptions of psychological contracts was examined according to the opinions of teachers working in secondary education institutions. The participants of the research consist of 389 teachers working in nine metropolitan districts of Ankara. Research data were collected with the Transformational Leadership Behavior Inventory and the Psychological Contract Inventory. The research data were analyzed with descriptive statistics and regression analysis. The results obtained as a result of the research show that school administrators show a high level of transformational leadership behavior. It was determined that the psychological contract levels of the teachers participating in the study were also at a high level. As a result of the research, it was observed that there is a moderately positive relationship between transformational leadership and psychological contracts. Multiple linear regression analysis results show that at least one dimension of transformational leadership is a predictor of psychological contract. The results obtained in the study reveal that the transformational leadership behavior of school administrators is an important factor in creating a positive perception of teachers' psychological contracts. In this context, it is recommended to develop policies to increase the transformational leadership capacity of school administrators and to make arrangements to encourage the transformational leadership practices of school administrators.
Anahtar Kelime: Leadership Transformational Leadership Psychological Contract School Teacher

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adams, J. S. (1963). Towards an understanding of inequity. The Journal Of Abnormal and Social Psychology, 67(5), 422-436.
  • Aggarwal, U., & D'Souza, K. C. (2012). Transformational leadership: The link between PO fit, psychological contract & signature experiences. Indian Journal of Industrial Relations, 47(3), 485-497.
  • Allen, N., Grigsby, B., & Peters, M. L. (2015). Does leadership matter? Examining the relationship among transformational leadership, school climate, and student achievement. International Journal of Educational Leadership Preparation, 2(5), 1-22.
  • Amoah, V. S., Annor, F., & Asumeng, M. (2021). Psychological contract breach and teachers' organizational commitment: mediating roles of job embeddedness and leader-member exchange. Journal of Educational Administration, 59(5), 634-649
  • Anderson, G. (1990). Fundamentals of educational research ( 1st ed. b.). London: The Falmer Press
  • Anderson, M. (2017). Transformational leadership in education: A review of existing literature. International Social Science Review, 93(1), 1-13.
  • Andriani, S., Kesumawat, N., & Kristiawan, M. (2018). The influence of the transformational leadership and work motivation on teachers performance. International Journal of Scientific & Technology Research, 7(7), 19-29.
  • Argyle, M. (1989). The social psychology of work (2nd ed. b.). New York: Penguin Group .
  • Argyris, C. (1960). Understanding organizational behavior (1st ed.). Illinois: The Dorsey Press, Inc.
  • Avolio, B. J. (1999). Full leadership development: Building the vital forces in organizations. London: Sage Publications.
  • Avolio, B. J., & Yammarino, F. J. (Ed.). (2013). Transformational and charismatic leadership. The road ahead. USA: Emerald Group Publishing.
  • Baker, T. B. (2009). Towards a new employment relationship model: Aligning the changing needs of individual and organization. Leadership & Organization Development Journal, 30(3), 197-217.
  • Bass, B. M. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York: The Free Press.
  • Bass, B. M., & Riggio, R. E. (2006). Transformational leadership (2nd ed. b.). New York: Psychology Press Taylor & Francis Group.
  • Baumgartner, H., & Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: A review. International Journal of Research in Marketing, 13(2), 139-161.
  • Bennis, W., & Nanus, B. (1986). Leaders: The Strategies for Taking Charge. New York: Harper&Row.
  • Behery, M., Paton, R. A., & Hussain, R. (2012). Psychological contract and organizational commitment: The mediating effect of transformational leadership. Competitiveness Review: An International Business Journal, 22(4), 299-319
  • Blau, P. M. (1964). Exchange and power in social life. New York: John Wiley and Sons.
  • Brown, F. W., & Dodd, N. G. (1999). Rally the troops or make the trains run on time: The relative importance and interaction of contingent reward and transformational leadership. Leadership & Organization Development Journal, 20, 291-299.
  • Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. New York: Guilford Press.
  • Burgaz, B., & Koçak, S. (2017). Ortaöğretim kurumlarındaki psikolojik sözleşme üzerinde güçlendirici liderlik davranışlarının rolü. Eğitim ve Bilim, 42 (191), 351-369.
  • Burns, J. M. (1978). Leaderships. New York: Harper Torchbooks.
  • Castelli, L., Marcionetti, J., & Crescentini, A. (2017). Well-being and psychological contract among school teachers. European Educational Research Association: http://eera-ecer.de/ecerprogrammes/conference/22/contribution/39917/ adresinden erişilmiştir.
  • Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral science. New York, United State of America: Hillsdale, N.J. : L. Erlbaum Associates.
  • Conway, N., & Briner, R. B. (2005). Understanding psychological contracts at work: A critical evaluation of theory and research. British Journal of Industrial Relations, 44(4), 801-818
  • Cullinane, N., & Dundon, T. (2006). The psychological contract: A critical review. International Journal of Management Reviews, 8(2), 113-129.
  • Çelik, V. (1998). Eğitimde dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(16), 423-442.
  • Demirkasımoğlu, N. (2012). Kamu ve özel ilköğretim okulu sınıf öğretmenlerinin psikolojik sözleşme algıları ve iş çevresine uyum düzeyleri ile ilişkisi (Doktora tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Doyle, D., & Locke, G. (2014). Lacking leaders: The challenges of principal recruitment. Selection, and Placement, ERIC. https://fordhaminstitute.org/sites/default/files/publication/pdfs/lacking-leaders-challenges-principal-recruitment-selection-and-placement-final.pdf adresinden erişilmiştir.
  • Dumay, X., & Galand, B. (2012). The multilevel impact of transformational leadership on teacher commitment: Cognitive and motivational pathways. British Educational Research Journal, 38(5), 703-729.
  • Epitropaki, O. (2003). Transformatıonal leadership, psychologıcal contract breach and organızational identification. Journal of Educational Administration.59(5), 634-648.
  • Er, Ç. (2016). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışları ile öğretmenlerin psikolojik sözleşmeleri arasındaki ilişki (Üsküdar ilçesi örneği) (Yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Fox, A. (1974). Beyond Contract: Work, Power and Trust Relations. London: Faber and Faber Limite.
  • Fraenkel, J. R.,& Wallen, N. E. (2006). How to Design and Evaluate Research in Education. Newyork: McGraw-Hill (6th ed.).
  • Gençay, A. (2014). Öğretmenlerin görüşlerine göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ve okul imajı (Yüksek lisans tezi ). Sosyal Bilimler Enstitüs, İstanbul.
  • Goodwin, V. L., Wofford, J. C., & Whittington, J. L. (2001). A theoretical and empirical extension to the transformational leadership construct. Journal of Organizational Behavior, 7(22), 759-774.
  • Grimmer, M., & Matthew, O. (2007). Violation of the psychological contract: The mediating effect of relational versus transactional beliefs. Australian Journal of Management, 1(32), 153-174.
  • Guzzo, R. A., Noonan, K. A., & Elron, E. (1994). Expatriate managers and the psychological. Journal of Applied psychology, 79(4), 617-629.
  • Gümüş, E., & Şişman, M. (2014). Eğitim ekonomisi ve planlaması.Ankara: Pegem Akademi.
  • Herriot, P. M., G., W. E., & Kidd, J. M. (1997). The content of the psychological contract. British Journal of Management, 8(2), 151-162.
  • House, R. J., & Howell, J. M. (1992). Personality and charismatic leadership. The Leadership Quarterly, 2(3), 81-108.
  • Hui, C., Lee, C., & Rousseau, D. M. (2004). Psychological contract and organizational citizenship. Journal of Applied, 89(2), 311.
  • İşcan, Ö. F. (2002). Küresel işletmecilikte dönüşümcü liderlik anlayışı (Doktora Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • Jing, L., & Juan-juan, F. (2010, November). The influence of person-supervisor fit on organizational citizenship behavior: A case of service industry. In 2010 International Conference on Management Science & Engineering 17th Annual Conference Proceedings (pp. 1812-1816), IEEE.
  • Jondeau, E., & Rockinger, M. (2003). Conditional volatility, skewness, and kurtosis: existence, persistence, and comovements. Journal of Economic Dynamics and Control, 27(10), 1699-1737.
  • Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(16), 443- 465.
  • Katz, D. and Kahn, R.L. (1966). The social psychology of organizations. New York: John Wiley
  • Karasek Jr, R. A. (1979). Job demands, job decision latitude, and mental strain: Implications for job redesign. Administrative science quarterly, 24(2), 285-308.
  • Kline, R. B. (1998). Software review: Software programs for structural equation modeling: Amos, EQS, and LISREL. Journal of Psychoeducational Assessment, 16(4), 343-364.
  • Kotter, J. P. (1973). The psychological contract: Managing the joining-up process. California Management Review, 15(3), 91-99.
  • Leithwood, K., & Sun, J. (2012). The nature and effects of transformational school leadership: A meta-analytic review of unpublished research. Educational Administration Quarterly, 48(3), 387-423.
  • Levinson, H. P. (1962). Men, Management and Mental Health.USA: Harvard University Press.
  • MacGregor, D. (1960). The human side of enterprise. New York: McGraw-Hill Book Company
  • Millward, L. J., & Hopkins, L. J. (1998). Psychological contracts, organizational and job commitment. Journal of Applied Social Psychology, 28(16), 1530-1556.
  • Mimaroğlu, H. (2008). Psikolojik sözleşmenin personelin tutum ve davranışlarına etkileri: Tıbbi satış temsilcileri üzerinde bir araştırma ( Doktora tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Miner, A. S. (1987). Idiosyncratic jobs in formalized organizations. Administrative Science Quarterly, 3, 327-351.
  • Moorhead, G., & Griffin, R. W. (1989). Organizational behavior (2nd ed. b.), USA: Houghton Mifflin Company.
  • Ng, T. W., & Feldman, D. C. (2009). Age, work experience, and the psychological contract. Journal of Organizational Behavior, 30(8), 1053-1075.
  • Nguni, S., Sleegers, P., & Denessen, E. (2006). Transformational and transactional leadership effects on teachers' job satisfaction, organizational commitment, and organizational citizenship behavior in primary schools: The Tanzanian case. School Effectiveness and School Improvement, 17(2), 145-177.
  • Noraazian, B. O., & Khalip, M. (2016). The impact of transformational leadership and teacher commitment in Malaysian public schools. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 6(11), 388-397.
  • Özdemir, M., & Demircioğlu, E. (2015). Distributed leadership and contract relations: Evidence from Turkish high schools. Educational Management Administration & Leadership, 43(4), 918-938.
  • Parijat, P., & Bagga, S. (2014). Victor Vroom’s expectancy theory of motivation–An evaluation. International Research Journal of Business and Management, 7(9), 1-8.
  • Kirby, P. C., Paradise, L. V., & King, M. I. (1992). Extraordinary leaders in education: Understanding transformational leadership. The Journal of Educational Research, 85(5), 303-311.
  • Podsakoff, P. M., Moorman, R. H., & Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers' trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. The Leadership Quarterly, 2(1), 107-142.
  • Robinson, S. L. (1996). Trust and breach of the psychological contract. Administrative science quarterly, 41(4), 574-599.
  • Renesch, J., & Chawla, S (Ed.). (1995). Learning organizations: Developing cultures for tomorrow’s workplace. USA:Productivity Press.
  • Rousseau, D. (2008). Psychological contract ınventory. Employee and Employer Obligations.USA: The Heinz School Carnegie Mellon University.
  • Rousseau, D. (1989). Psychological and implied contracts in organizations. Employee Responsibilities and Rights Journal, 2(2), 121-139.
  • Rousseau, D. M. (1990). New hire perceptions of their own and their employer's obligations: A study of psychological contracts. Journal of Organizational Behavior, 11(5), 389-400.
  • Rousseau, D. M. (1995). Psychological contracts in organizations:Understanding Written and unwritten Agreement. USA: Sage Publications.
  • Rousseau, D. M. (2000). Psychological contract inventory: Technical report. Carnegie Mellon University.
  • Rousseau, D. M. (2001). Schema, promise and mutuality: The building blocks of the psychological contract. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 74(4), 511-54.
  • Rousseau, D. M., & Tijoriwala, S. A. (1998). Assessing psychological contracts: Issues, alternatives and measures. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial. Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 19(1), 679-695.
  • Ross, J. A., & Gray, P. (2006). Transformational leadership and teacher commitment to organizational values: The mediating effects of collective teacher efficacy. School Effectiveness And School Improvement, 17(2), 179-199.
  • Schein, E. H. (1980). Organizational psychology (3rd Ed.). USA: PRENTICE-HALL, INC., Englewood Cliffs
  • Shore, L. M., & Barksdale, K. (1998). Examining degree of balance and level of obligation in the employment relationship: A social exchange approach. Journal of Organizational Behavior, 19(1), 731-743.
  • Tichy, N. M., & Devanna, M. A. (1986). The transformational leader. New York: John Wiley & Sons.
  • Tolman, E. C., & MacCorquodale, K. (1967). Purposive behavior in animals and men. USA: Meredith Publishing Company.
  • Toplaoğlu, H., & Arastaman, G. (2016). Örgütlerde psikolojik sözleşme üzerine kuramsal bir değerlendirme. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 25-36.
  • Tracey, J. B., & Hinkin, T. R. (1996). How transformational leaders lead in the hospitality industry. International Journal of Hospitality Management, 15(2), 165-176.
  • Travers, C. J., & Cooper, C. L. (1993). Mental health, job satisfaction and occupational stress among UK teachers. Work & Stress, 3(7), 203-219.
  • Van den Heuvel, S., Schalk, R. F., & Timmerman, V. (2016). What's in it for me? A managerial perspective on the influence of the psychological contract on attitude towards change. Journal of Organizational Change Management, 29(2), 263-291.
  • Yin, J. L., & Xu, C. W. (2008). The empirical research of the relationships between psychological contract types and organizational outcomes. In 2008 4th International Conference on Wireless Communications, Networking and Mobile Computing.
  • Yukl, G. (1994). Leadership in organizations (3rd ed. b.). USA: Prentice-Hall, Englewood Cliffs.
  • Zeinabadi, H., & Rastegarpour, H. (2010). Factors affecting teacher trust in principal: testing the effect of transformational leadership and procedural justice. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 1004-1008
APA NİĞDELİOĞLU TURGAY Ç, Özdemir M (2023). Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri. , 883 - 920. 10.17152/gefad.1210260
Chicago NİĞDELİOĞLU TURGAY ÇİĞDEM,Özdemir Murat Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri. (2023): 883 - 920. 10.17152/gefad.1210260
MLA NİĞDELİOĞLU TURGAY ÇİĞDEM,Özdemir Murat Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri. , 2023, ss.883 - 920. 10.17152/gefad.1210260
AMA NİĞDELİOĞLU TURGAY Ç,Özdemir M Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri. . 2023; 883 - 920. 10.17152/gefad.1210260
Vancouver NİĞDELİOĞLU TURGAY Ç,Özdemir M Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri. . 2023; 883 - 920. 10.17152/gefad.1210260
IEEE NİĞDELİOĞLU TURGAY Ç,Özdemir M "Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri." , ss.883 - 920, 2023. 10.17152/gefad.1210260
ISNAD NİĞDELİOĞLU TURGAY, ÇİĞDEM - Özdemir, Murat. "Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri". (2023), 883-920. https://doi.org/10.17152/gefad.1210260
APA NİĞDELİOĞLU TURGAY Ç, Özdemir M (2023). Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 883 - 920. 10.17152/gefad.1210260
Chicago NİĞDELİOĞLU TURGAY ÇİĞDEM,Özdemir Murat Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 43, no.2 (2023): 883 - 920. 10.17152/gefad.1210260
MLA NİĞDELİOĞLU TURGAY ÇİĞDEM,Özdemir Murat Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.43, no.2, 2023, ss.883 - 920. 10.17152/gefad.1210260
AMA NİĞDELİOĞLU TURGAY Ç,Özdemir M Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2023; 43(2): 883 - 920. 10.17152/gefad.1210260
Vancouver NİĞDELİOĞLU TURGAY Ç,Özdemir M Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2023; 43(2): 883 - 920. 10.17152/gefad.1210260
IEEE NİĞDELİOĞLU TURGAY Ç,Özdemir M "Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri." Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, ss.883 - 920, 2023. 10.17152/gefad.1210260
ISNAD NİĞDELİOĞLU TURGAY, ÇİĞDEM - Özdemir, Murat. "Dönüşümcü Liderlik ve Psikolojik Sözleşme Arasındaki İlişkiye Yönelik Öğretmen Görüşleri". Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 43/2 (2023), 883-920. https://doi.org/10.17152/gefad.1210260
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 9:4

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları