2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR
Yıl: 2023 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 529 - 557 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.54704/akdhfd.1174238 İndeks Tarihi: 13-09-2023
2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR
Öz: 2 Temmuz 2019 tarihinde, Lahey Uluslararası Özel Hukuk Konferansı (Hague Conference on Private International Law - HCCH) neticesinde nihai hali üzerinde anlaşmaya varılan Hukuki veya Ticari Konularda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Hakkında Lahey Konvansiyonu (“Tanıma-Tenfiz Konvansiyonu” veya “Konvansiyon”) ülkelerin imzasına açılmıştır. Konvansiyon temel olarak bir Akit Devlet (menşe ülke) mahkemesi tarafından verilen hukuki veya ticari mahkeme kararlarının bir diğer Âkit Devlette (başvurulan ülke) tanınması ve tenfizinin sağlanmasını amacına hizmet etmektedir. Geniş bir perspektiften bakıldığında ise Tanıma-Tenfiz Konvansiyonu 2005 Tarihli Yetki Anlaşmasına Dair Lahey Konvansiyonu ile ayrıca bazı açılardan New York Konvansiyonu olarak bilinen Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Hakkında Birleşmiş Milletler Konvansiyonu (“New York Konvansiyonu”) ve Singapur Konvansiyonu olarak bilinen Arabuluculuk Sonucunda Yapılan Milletlerarası Sulh Anlaşmaları Hakkında Birleşmiş Milletler Konvansiyonu’nu (“Singapur Konvansiyonu”) tamamlayan bir rejim oluşturarak milletlerarası özel hukuk alanında önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Geniş çapta benimsendiği ve adil bir şekilde uygulandığı takdirde, yeni Tanıma- Tenfiz Konvansiyonu sınır ötesi ticari işlemlerin istikrarına ve öngörülebilirliğine önemli ölçüde katkıda bulunma ve böylece ticaret, yatırım ve küresel ekonominin büyümesini teşvik etme yolunda önemli bir potansiyele sahiptir. Bu çalışmada, öncelikle Tanıma-Tenfiz Konvansiyonu’nun uygulama alanı incelenecektir. Akabinde Konvansiyona hakim ilkeler ele alınarak tanıma-tenfiz bakımından öngörülen rejimin çerçevesi ve esasları ortaya konulacaktır. Bunu takiben dolaylı yargı yetkisi halleri ile tanıma-tenfize ilişkin ret sebepleri incelenecektir. Nihayet henüz Tanıma ve Tenfiz Konvansiyonu’nu imzalamamış olan Türkiye’nin ileride bir âkit devlet olması ihtimalini binaen Konvansiyon’un milletlerarası özel hukuk uygulamasında yarattığı beklentiler, Dünya’nın en büyük ekonomilerinden olan Amerika Birleşik Devletleri’nin Konvansiyon’u imzalaması, Avrupa Birliği’nin Konvansiyon’a katılımı ile 22. Diplomatik Konferans toplantısında Çin’in Konvansiyon’a gösterdiği ilgi değerlendirilerek Konvansiyon’un vadettikleri ele alınacaktır.
Anahtar Kelime: GENERAL PRINCIPLES ON CONVENTION OF 2 JULY 2019 ON THE RECOGNITION AND ENFORCEMENT OF FOREIGN JUDGEMENTS
Öz: The Hague Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Judgments in Civil or Commercial Matters (the Hague Judgments Convention) was opened for signature on July 2, 2019, following the final agreement reached at the Hague Conference on Private International Law (HCCH). The Convention aims to facilitate the recognition and enforcement of civil or commercial judgments rendered by a court of one Contracting State (originating country) in another Contracting State (requested country). From a legal perspective, the Hague Judgments Convention serves as a complementary regime, filling a significant gap in the field of private international law. It complements the 2005 Hague Convention on Choice of Court Agreements, the United Nations Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards (the New York Convention), and the United Nations Convention on International Settlement Agreements Resulting from Mediation (the Singapore Convention). By establishing a comprehensive framework, the Convention harmonizes and provides legal clarity for cross-border transactions. Its adoption and proper implementation hold substantial potential to enhance the stability, predictability, and efficiency of international business dealings, thereby promoting trade, investment, and global economic growth. This study examines the Convention’s scope of application, which encompasses civil or commercial judgments. It explores the underlying principles and outlines the framework for the recognition and enforcement of judgments, including the criteria for eligibility, grounds for refusal, and cases of indirect jurisdiction. Furthermore, it assesses the expectations generated by the Convention, such as the possibility of future accession by Turkey, the signing of the Convention by the United States as a prominent economic power, the participation of the European Union, and the interest shown by China at the 22nd Diplomatic Conference. These considerations shed light on the Convention’s legal implications and its potential impact on the field of private international law.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Beaumont, Paul R..”Judgments Convention: Application to Governments.”, Netherlands International Law Review 67, S. 1 (2020): 121-137.
- Beverly Beach Props., Inc. v. Nelson, 68 So.2d 604, 607 (Fla.1953).
- Bonomi, Andrea ve Mariottini, Cristina M.. “A game changer in international litigation? Roadmap to the 2019 Hague Judgments Convention.”, Yearbook of Private Internati- onal Law 20, (2018/2019): 537-567.
- Brand, Ronald A.. “The Circulation of Judgments Under the Draft Hague Judgments Convention” Faculty Publications at Scholarship at Pitt Law, 453 (2019): 1-35.
- Council of the European Union. Council Decision concerning the accession of the Euro- pean Union to the Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Judg- ments in Civil or Commercial Matters, Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2022, https://data. consilium.europa.eu/doc/document/ST-13494-2021-INIT/en/pdf.
- Çalışkan, Yusuf ve Çalışkan, Zeynep. “2 Temmuz 2019 Tarihli Yabancı Mahkeme Karar- larının Tanınması ve Tenfizine İlişkin Lahey Anlaşmasının Değerlendirilmesi” PPIL 40, S. 1 (2020): 231-245.
- Daimler AG v. Bauman, 571 U.S. 117 (2014).
- Douglas, Michael. “The Culmination of the Judgments Project: The HCCH Judgments Convention”, Oxford Business Law Blog, Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2022, https:// www.law.ox.ac.uk/business-law-blog/blog/2019/08/culmination-judgments-project- hcch-judgments-convention.
- Erkan, Mustafa. “Bir Tabu: Taşınmazın Aynına İlişkin Davalarda Münhasır Yetki.”, Sel- çuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 20 (2012): 11-51.
- Florida Department of Transportation v. Juliano, 801 So. 2d 101, 105 (Fla. 2001). Garcimartín, Francisco ve Saumier, Geneviève. Judgments Convention: Revised Draft Explanatory Report, Preliminary Document. No 1. Netherlands: HCCH Permanent Bureau, 2018.
- Goodyear Dunlop Tires Operations, S.A. v. Brown, 564 U.S. 915 (2011).
- Gottschalk, Eckart, Michaels, Ralf, Ruhl, Giesela ve von Hein, Jan, Conflict of Laws in a Globalizing World: A Tribute to Arthur von Mehren, Cambridge: Cambridge Univer- sity Press, 2006.
- Hague Conference on Private International Law. “Convention of 1 February 1971 on the Recognition and Enforcement of Foreign Judgments in Civil and Commercial Matters.” Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2022, https://www.hcch.net/en/instruments/con- ventions/full-text/?cid=78.
- Hague Conference on Private International Law. “Convention of 2 July 2019 on the Re- cognition and Enforcement of Foreign Judgments in Civil or Commercial Matters.” Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2022, https://www.hcch.net/en/instruments/conventions/ full-text/?cid=137.
- Hague Conference on Private International Law. “Discussion Document from the Euro- pean Union on the operation of the future Hague Judgments Convention with regard to Intellectual Property Rights.”, Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2022, https://assets.hcch. net/docs/284b672a-9e4a-44db-856e-6d247df19b9a.pdf.
- Hague Conference on Private International Law. “Status Table, Convention of 1 February 1971 on the Recognition and Enforcement of Foreign Judgments in Civil and Com- mercial Matters.” Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2022, https://www.hcch.net/en/instru- ments/conventions/status-table/?cid=78.
- Hague Conference on Private International Law. “Status Table, Convention of 2 July 2019 on the Recognition and Enforcement of Foreign Judgments in Civil or Commer- cial Matters.”, Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2022, https://www.hcch.net/en/instruments/ conventions/status-table/?cid=137.
- Halis Kasap, Gizem, The Public Policy Exception to the Enforcement of Arbitral Awards, Berlin: Peter Lang GmbH, 2022.
- Hartley, Trevor C., ve Dogauchi, Masato. “Explanatory Report on the 2005 Hague Choi- ce of Court Agreements Convention” Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2022, https://assets. hcch.net/docs/0de60e2f-e002-408e-98a7-5638e1ebac65.pdf.
- İyilikli, Ahmet Cahit. “Hukuk Yargılamasında Dava Sebebi Üzerine Bir İnceleme”. TBB Dergisi 106 (2013): 139-204.
- Kuru, Baki, Aslan, Ramazan ve Yılmaz, Ejder. Medeni Usul Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2011.
- Lundstedt, Lydia. “The Newly Adopted Hague Judgments Convention: A Missed Oppor- tunity for Intellectual Property.”, International Review of Intellectual Property and Competition Law S. 50, (2019): 933-936.
- Martinek, Michael. “The Principle of Reciprocity in the Recognition and Enforcement of Foreign Judgments - History, Presence and No Future”. Journal of South African Law 2017, S. 1 (2017): 36-58.
- Ahmed, Mukarrum. Brexit and the Future of Private International Law in English Co- urts, Oxford: Oxford University Press, 2022.
- Murray, Peter L. ve Stürner, Rolf. German Civil Justice, North Carolina, US: Carolina Academic Press, 2004.
- Nadelmann, Kurt H. “The Common Market Judgments Convention and a Hague Confe- rence Recommendation: What Steps Next.”, Harv L Rev 82, S. 6 (1969): 1282-1292.
- Nygh, Peter ve Pocar, Fausto. “Report on the preliminary draft Convention on Jurisdicti- on and Foreign Judgments in Civil and Commercial Matters”. Erişim Tarihi: Ağustos 26, 2022, https://assets.hcch.net/docs/638883f3-0c0a-46c6-b646-7a099d9bd95e.pdf. Parker v. Blauvelt Volunteer Fire Co., Inc., 93 N.Y.2d 343, 347 (1999).
- Regulation (EU) No 1215/2012 of the European Parliament and of the Council of 12 December 2012 on jurisdiction and the recognition and enforcement of judgments in civil and commercial matters (“Brüksel I-bis Tüzüğü”).
- Rumenov, Ilija. “Implications of the New 2019 Hague Convention on Recognition and Enforcement of Foreign Judgments on the National Legal Systems of Countries in South Eastern Europe.”, EU and Comparative Law Issues and Challenges Series 3 (2019): 385-404.
- Schweizerisches Bundesgesetz über das Internationale Privatrecht IPRG.
- Scoles, Eugene F., Hay, Peter, Borchers, Patrick J. ve Symeonides, Symeon C., Conflict of Laws Minnesota: West Group, 2004.
- Securing the Protection of Our Enduring and Established Constitutional Heritage Act, Pub. L. No. 111-223, 124 Stat. 2380 (2010) (28 U.S.C. §§ 4101-4105 (Supp. IV 2011)).
- Stewart, David P.., “Current Developments: The Hague Conference Adopts a New Con- vention on the Recognition and Enforcement of Foreign Judgments in Civil or Com- mercial Matters.”, American Journal of International Law 113, S. 4 (2019): 772-783.
- Stitz, Olivia. “Comity, Tipping Points, and Commercial Significance: What to Expect of the Hague Judgments Convention.”, Corp. & Bus. L.J. 2, S. 1 (2021): 203-236.
- Şanlı, Cemal, Esen, Emre ve Ataman-Figanmeşe, İnci, Milletlerarası Özel Hukuk. İstan- bul: Beta Yayınları, 2020.
- Tekinalp, Gülören. Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama ve Usul Hukuku Kuralları. İstan- bul: Vedat Kitapçılık, 2020.
- U.S. Federal Rules of Civil Procedure, 28 U.S.C. §13(a).
- van Loon, Hans. “Towards a Global Hague Convention on the Recognition and Enforce- ment of Foreign Judgments in Civil or Commercial Matters” Nederlands Internatio- naal Privaatrecht, S. 1 (2020): 4-18.
- von Mehren, Arthur T. “Recognition and Enforcement of Foreign Judgments: A New App- roach for the Hague Conference.”, Law & Contemp Probs 57, S. 3 (1994): 271-287.
- World-Wide Volkswagen Corp. v. Woodson, 444 U.S. 286, 297 (1980).
- Y15. HD, 21.06.2012, E. 2011/2901 K., 2012/4661 (www.lexpera.com).
- Yıldırım, M. Kamil. “Medeni Usul Hukukunda Dava Konusu Teorileri.”, MÜHF Araştırma Dergisi 6, (1991): 23-50.
- Zhang, Wenliang ve Tu, Guangjian, “The 1971 and 2019 Hague Judgments Conventions: Compared and Whether China Would Change Its Attitude Towards the Hague” Jour- nal of International Dispute Settlement 11, S. 4 (2020): 614-637.
| APA | Halis Kasap G (2023). 2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR. , 529 - 557. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| Chicago | Halis Kasap Gizem 2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR. (2023): 529 - 557. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| MLA | Halis Kasap Gizem 2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR. , 2023, ss.529 - 557. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| AMA | Halis Kasap G 2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR. . 2023; 529 - 557. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| Vancouver | Halis Kasap G 2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR. . 2023; 529 - 557. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| IEEE | Halis Kasap G "2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR." , ss.529 - 557, 2023. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| ISNAD | Halis Kasap, Gizem. "2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR". (2023), 529-557. https://doi.org/10.54704/akdhfd.1174238 |
| APA | Halis Kasap G (2023). 2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(1), 529 - 557. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| Chicago | Halis Kasap Gizem 2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13, no.1 (2023): 529 - 557. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| MLA | Halis Kasap Gizem 2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.13, no.1, 2023, ss.529 - 557. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| AMA | Halis Kasap G 2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2023; 13(1): 529 - 557. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| Vancouver | Halis Kasap G 2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2023; 13(1): 529 - 557. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| IEEE | Halis Kasap G "2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR." Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13, ss.529 - 557, 2023. 10.54704/akdhfd.1174238 |
| ISNAD | Halis Kasap, Gizem. "2 TEMMUZ 2019 TARİHLİ YABANCI MAHKEME KARARLARININ TANINMASI VE TENFİZİNE İLİŞKİN LAHEY KONVANSİYONU’NA İLİŞKİN GENEL ESASLAR". Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13/1 (2023), 529-557. https://doi.org/10.54704/akdhfd.1174238 |
