Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar
Yıl: 2023 Cilt: 58 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1818 - 1839 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 İndeks Tarihi: 26-09-2023
Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar
Öz: Kültür, bireylerin ekonomik davranışını etkileyen faktörlerden bir tanesidir. Kültürün ekonomik davranışlar üzerindekini etkisinin diğer değişkenlerden ayrıştırılarak ölçümü oldukça zordur. Kontrollü laboratuvar deneyleri diğer değişkenlerin etkisini minimize edebildiği için kültürün ekonomik davranışlar üzerindeki tek başına etkisini incelemek için uygun bir yöntem sunmaktadır. Kontrollü laboratuvar deneylerinin en önemli avantajlarından bir tanesi tekrarlanabilir olmalarıdır. Tekrarlanabilirlik, bir deneysel ekonomi laboratuvarında yürütülen deneyin başka bir laboratuvarda da aynı şekilde ya da bazı değişiklikler yapılarak, farklı katılımcılarla yürütülebilmesidir. Bu çalışma, laboratuvar deneylerinde sıklıkla kullanılan oyunlardan olan ültimatom ve kamusal mal oyunlarına dayanan deneysel çalışmaları kültürel farklılıklar açısından inceleyerek laboratuvar deneyleri kullanılarak kültürün ekonomik kararlar üzerindekini etkisinin ölçülebilirliğini ve deneysel ekonomi yazınındaki çalışmaların bu etkiyi ve bu etkinin kaynağını araştırmada kullanılabilir olup olmadığını tartışmayı amaçlamaktadır. Yaptığımız incelemeler göstermektedir ki sosyal grupları birbirleriyle kıyaslayan çalışmalar aynı deneyin farklı ülkelerde tekrarlandığı çalışmalardan daha tutarlı sonuçlar ortaya koymaktadır. Ültimatom oyununa dayanan çalışmalar kültürel farklılık açısından incelediğinde, topluluklar arası dini inanç temelli farklılıkların, otoriteye duyulan saygının, partizanlığın ve oyunun oynandığı kişilerin etnik kökenleri sebebiyle ayrımcılığın sonuçlar üzerinde etkileri olduğu görülmektedir. Kamusal mal oyununa dayanan deneysel çalışmalara bakıldığında ise katılımcıların içinde yetiştikleri kültüre has sosyal normların, cinsiyetin ve katılımcıların içinde yaşadıkları ekonomik sistemin kararlarında önemli etkileri olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelime: Laboratory Experiments and Cultural Differences
Öz: Culture is one of the factors that affect the economic behavior. It is difficult to measure the effect of culture on economic behavior separately from other variables. Since controlled laboratory experiments can minimize the effect of other variables, they provide a convenient method for examining the independent effect of culture on economic behavior. An advantage of controlled laboratory experiments is that they are replicable. An experiment conducted in an experimental economics laboratory can be run in another laboratory with the same design or some modifications and with different participants. This study aims to discuss experimental studies based on ultimatum and public goods games, which are frequently used in laboratory experiments, in terms of cultural differences and to discuss the measurability of the effect of culture on economic decisions by using laboratory experiments and examine whether laboratory experiments are suitable for investigating this effect and its sources. Our examination showed that studies comparing social groups with each other display more consistent results than studies in which the same is repeated in different countries. According to the studies based on the ultimatum game and cultural differences, it is seen that religion-based differences between communities, respect for authority, partisanship, and racial discrimination have effects on the experimental results. The experimental studies based on public goods game show that social norms specific to a culture, gender and the economic system in which the participants grew up have important effects on their decisions.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Abbink, K., Bolton, G. E., Sadrieh, A. & Tang, F. F. (2001). Adaptive Learning versus Punishment in Ultimatum Bargaining. Games and Economic Behavior, 37(1), 1-25. https://doi.org/10.1006/game.2000.0837
- Alesina, A. & Giuliano, P. (2015). Culture and Institutions, Journal of Economic Literature. 53(4), 898-944. https://doi.org/10.1257/jel.53.4.898
- Andreoni, J. (1988). Why free ride? Strategies and Learning in Public Goods Experiments. Journal of Public Economics, 37(3), 291-304. https://doi.org/10.1016/0047-2727(88)90043-6
- Arslanoğlu, İ. (2000). Kültür ve Medeniyet Kavramları. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 15, 243-255. Erişim adresi: https://hbvdergisi.hacibayram.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/view/378
- Balliet, D. & Van Lange, P. A. M. (2013). Trust, Punishment, and Cooperation across 18 Societies: A Meta-analysis. Perspectives on Psychological Science, 8(4), 363-379. https://doi.org/10.1177/1745691613488533
- Bhogal, M. S., Galbraith, N. & Manktelow, K. (2017). Physical Attractiveness, Altruism And Cooperation in An Ultimatum Game. Current Psychology, 36(3), 549-555. https://doi.org/10.1007/s12144-016-9443-1
- Bolton, G. E. & Zwick, R. (1995). Anonymity versus Punishment in Ultimatum Bargaining. Games and Economic Behavior, 10(1), 95-121. https://doi.org/10.1006/game.1995.1026
- Burlando, R. & Hey, J. D. (1997). Do Anglo-Saxons Free-Ride More?. Journal of Public Economics, 64(1), 41-60. https://doi.org/10.1016/S0047-2727(96)01609-X
- Cadsby, C. B., Hamaguchi, Y., Kawagoe, T., Maynes, E. & Song, F. (2007). Cross-National Gender Differences ain Behavior in A Threshold Public Goods Game: Japan versus Canada. Journal of Economic Psychology, 28(2), 242-260. https://doi.org/10.1016/j.joep.2006.06.009
- Cameron, L. A. (1999). Raising the Stakes in the Ultimatum Game: Experimental Evidence from Indonesia. Economic Inquiry, 37(1), 47-59. https://doi.org/10.1111/j.1465-7295.1999.tb01415.x
- Casson, M. (2006). Culture and Economic Performance. In V. A. Ginsburg & D. Throsby (Eds.), Handbook of the economics of art and culture (pp. 359-397), Amsterdam: Elsevier.
- Charness, G. & Kuhn, P. (2011). Lab Labor: What Can Labor Economists Learn from the Lab?. In O. Ashenfelter & D. Card (Eds.), Handbook of labor economics (pp. 229-330), Amsterdam: Elsevier.
- Chaudhary, L., Rubin, J., Iyer, S. & Shrivastava, A. (2020). Culture and Colonial Legacy: Evidence from Public Goods Games. Journal of Economic Behavior & Organization, 173, 107-129. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2020.03.005
- Chen, K. & Tang, F. F. (2009). Cultural Differences between Tibetans and Ethnic Han Chinese in Ultimatum Bargaining Experiments. European Journal of Political Economy, 25(1), 78-84. https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2008.09.002
- Chuah, S. H., Hoffmann, R., Jones, M. & Williams, G. (2007). Do Cultures Clash? Evidence from Cross-National Ultimatum Game Experiments. Journal of Economic Behavior & Organization, 64(1), 35-48. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2006.04.006
- Croson, R. T. A. (2010). Public Goods Experiments. In S. N. Durlauf & L. E. Blume (Eds.), Behavioural and experimental economics (pp. 221-233), Londra: Palgrave Macmillan.
- Demirtaş, B. K. (2021). Vergi Uyumu Davranışı ve Laboratuvar Deneyleri: Bir Yazın Taraması. Maliye Dergisi, 180, 115-143. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2021/07/06-180-67-Vergi-Uyumu-Davranisi-ve-Laboratuvar-Deneyleri.pdf
- Demirtaş, B. K. (2022). Spillover Effects of the Minimum Wage Introduction Based On Horizontal Fairness: A Lab Experiment. Managerial and Decision Economics, 43(8), 3370-3385. https://doi.org/10.1002/mde.3602
- Falk, A., Fehr, E. & Zehnder, C. (2006). Fairness Perceptions and Reservation Wages: The Behavioral Effects of Minimum Wage Laws. The Quarterly Journal of Economics, 121(4), 1347-1381. Erişim Adresi: https://doi.org/10.1093/qje/121.4.1347
- Fernández, R. & Fogli, A. (2009). Culture: An Empirical Investigation of Beliefs, Work, and Fertility. American Economic Journal: Macroeconomics, 1(1), 146-177. https://doi.org/10.1257/mac.1.1.146
- Fernández, R., Fogli, A. & Olivetti, C. (2004). Mothers and Sons: Preference Formation and Female Labor Force Dynamics. The Quarterly Journal of Economics, 119(4), 1249-1299. https://doi.org/10.1162/0033553042476224
- Ferraro, P. J. & Cummings, R. G. (2007). Cultural Diversity, Discrimination, and Economic Outcomes: An Experimental Analysis. Economic Inquiry, 45(2), 217-232. https://doi.org/10.1111/j.1465-7295.2006.00013.x
- Fershtman, C. & Gneezy, U. (2001). Discrimination in A Segmented Society: An Experimental Approach. The Quarterly Journal of Economics, 116(1), 351-377. https://doi.org/10.1162/003355301556338
- Finocchiaro Castro, M. (2008). Where Are You from? Cultural Differences in Public Good Experiments. The Journal of Socio-Economics, 37(6), 2319-2329. https://doi.org/10.1016/j.socec.2008.04.002
- Gächter, S. & Herrmann, B. (2008). Reciprocity, Culture and Human Cooperation: Previous Insights and A New Cross-Cultural Experiment. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 364(1518), 791-806. https://doi.org/10.1098/rstb.2008.0275
- Gillis, M. T. & Hettler, P. L. (2007). Hypothetical and Real İncentives in the Ultimatum Game and Andreoni’s Public Goods Game: An Experimental Study. Eastern Economic Journal, 33(4), 491-510. https://doi.org/10.1057/eej.2007.37
- Giuliano, P. (2007). Living arrangements in Western Europe: Does Cultural Origin Matter?. Journal of the European Economic Association, 5(5), 927-952. https://doi.org/10.1162/JEEA.2007.5.5.927
- Gneezy, U., Leibbrandt, A. & List, J. A. (2016). Ode to the Sea: Workplace Organizations and Norms of Cooperation. The Economic Journal, 126(595), 1856-1883. https://doi.org/10.1111/ecoj.12209
- Gökalp, E. (2015). Kültür ve Toplum. N. Suğur (Ed.), Sosyolojiye Giriş içinde (ss. 98-125), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
- Gereke, J., Schaub, M., & Baldassarri, D. (2022). Immigration, integration and cooperation: Experimental evidence from a public goods game in Italy. Journal of Ethnic and Migration Studies, 48(15), 3761-3788. https://doi.org/10.1080/1369183X.2021.1949269
- Guala, F. (2005). The Methodology of Experimental Economics. Cambridge: Cambridge University Press.
- Guiso, L., Sapienza, P. & Zingales, L. (2006). Does culture affect economic outcomes?. Journal of Economic Perspectives, 20(2), 23-48. https://doi.org/10.2139/ssrn.876601
- Güth, W., Schmittberger, R. & Schwarze, B. (1982). An Experimental Analysis of Ultimatum Bargaining. Journal of Economic Behavior & Organization, 3(4), 367-388. https://doi.org/10.1016/0167-2681(82)90011-7
- Henrich, J. (2000). Does Culture Matter in Economic Behavior? Ultimatum Game Bargaining among the Machiguenga of the Peruvian Amazon. The American Economic Review, 90(4), 973-979. https://doi.org/10.1257/aer.90.4.973
- Henrich, J., Boyd, R., Bowles, S., Camerer, C., Fehr, E., Gintis, H. & McElreath, R. (2001). In Search Of Homo Economicus: Behavioral Experiments in 15 Small-Scale Societies. The American Economic Review, 91(2), 73-78. https://doi.org/10.1257/aer.91.2.73
- Hofstede, G., Hofstede, G. J. & Minkov, M. (2010). Cultures and Organizations: Software of the Mind. New York: McGraw-Hill.
- Holt, C. A. (2007). Markets, Games, & Strategic Behavior. Boston: Pearson Addison Wesley.
- Houser, D. & McCabe, K. (2014). Experimental Economics and Experimental Game Theory. In P. W. Glimcher & E. Fehr (Eds.), Neuroeconomics (pp. 19-34). Londra: Academic Press.
- Iannaccone, L. R. (1998). Introduction to the Economics of Religion. Journal of Economic Literature, 36(3), 1465-1495. Erişim adresi: https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=37da92a77a298632e582d52a93900084bc12b3cd
- Ichino, A. & Maggi, G. (2000). Work Environment And İndividual Background: Explaining Regional Shirking Differentials in a Large Italian Firm. The Quarterly Journal of Economics, 115(3), 1057-1090. https://doi.org/10.1162/003355300554890
- Inglehart, R. (2000). Culture and Democracy. In L. E. Harrison & S. P. Huntington (ed.), Culture matters: how values shape human progress (pp. 80-97). New York: Basic Books.
- Isaak, A., Schwieren, C., & Iida, Y. (2022). Reaching agreement on contribution behavior in different cultures-a public goods game with representatives in Japan and Germany. Journal of Behavioral and Experimental Economics, 99, 101894. https://doi.org/10.1016/j.socec.2022.101894
- Jackson, W. A. (2009). Economics, Culture and Social Theory. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
- Jiao, J. & Zhao, J. (2023). Individualism, Collectivism, and Allocation Behavior: Evidence from the Ultimatum Game and Dictator Game. Behavioral Sciences, 13(2), 1-14.
- Karagözoğlu, E. ve Urhan, Ü. B. (2017). The Effect of Stake Size in Experimental Bargaining and Distribution Games: A Survey. Group Decision and Negotiation, 26(2), 285-325. https://doi.org/10.1007/s10726-016-9490-x
- Kocher, M. G., Cherry, T., Kroll, S., Netzer, R. J. & Sutter, M. (2008). Conditional Cooperation on Three Continents. Economics Letters, 101(3), 175-178. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2008.07.015
- Lange, A., Miniesy, R., Nicklisch, A., Rabie, D., Bock, O. & Ross, J. (2023). Sharing norms and negotiations across cultures: Experimental interactions within and between Egypt and Germany. Journal of Economic Behavior & Organization, 210, 412-440.
- Ledyard, J. O. (1995). Public Goods: A Survey of Experimental Research. In J. H. Kagel & A. E. Roth (Eds.), The Handbook of Experimental Economics (pp. 111-194). Princeton: Princeton University Press.
- Marshall, L., & Paler, L. (2021). Class, Ethnicity, and Cooperation Among Women: Evidence from a Public Goods Experiment in Lebanon. Journal of Experimental Political Science, 8(1), 26-40. https://doi.org/10.1017/XPS.2020.3
- Ockenfels, A. & Weimann, J. (1999). Types and Patterns: An Experimental East-West-German Comparison of Cooperation and Solidarity. Journal of Public Economics, 71(2), 275-287. https://doi.org/10.1016/S0047-2727(98)00072-3
- Oğuz, E. S. (2011). Toplum Bilimlerinde Kültür Kavramı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28(2), 123-139. Erişim adresi: dergipark.org.tr/tr/pub/huefd/issue/41213/505402
- Oosterbeek, H., Sloof, R. & Kuilen, G. (2004). Cultural Differences in Ultimatum Game Experiments: Evidence From a Meta-Analysis. Experimental Economics, 7(2), 171-188. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.286428
- Özkan, Y. ve Arpat, B. (2017). Bazı Çalışma İlişkisi Değişkenlerinin Güvenlik Kültürü Üzerine Etkisi: Denizli İli- Metal Sektörü Örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 123-140. https://doi.org/10.25272/j.2147-7035.2017.5.3.09
- Roth, A. E., Prasnikar, V., Okuno-Fujiwara, M. & Zamir, S. (1991). Bargaining and Market Behavior in Jerusalem, Ljubljana, Pittsburgh, and Tokyo: An Experimental Study. The American Economic Review, 81(5), 1068-1095. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/2006907
- Sheffer, L., Loewen, P. J., Walgrave, S., Bailer, S., Breunig, C., Helfer, L …. Vliegenthart, R. (2023). How Do Politicians Bargain? Evidence from Ultimatum Games with Legislators in Five Countries. American Political Science Review, 1-19. https://doi.org/10.1017/S0003055422001459
- UNESCO. (1982). Mexico City Declaration on Cultural Policies.
- Wang, X. (2012). When Workers Do Not Know- The Behavioral Effects of Minimum Wage Laws Revisited. Journal of Economic Psychology, 33(5), 951-962. https://doi.org/10.1016/j.joep.2012.05.004
- Weimann, J. (1994). Individual Behaviour in a Free Riding Experiment. Journal of Public Economics, 54(2), 185-200. https://doi.org/10.1016/0047-2727(94)90059-0
- Yavuzaslan, K. (2018). Deneysel İktisat ve Kültürel Farklılıkların Deneysel İktisatla İfadesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 217-231. https://doi.org/10.30794/pausbed.425851
| APA | Doğan A, Demirtaş B (2023). Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar. , 1818 - 1839. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| Chicago | Doğan Abdullah,Demirtaş Burak Kağan Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar. (2023): 1818 - 1839. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| MLA | Doğan Abdullah,Demirtaş Burak Kağan Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar. , 2023, ss.1818 - 1839. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| AMA | Doğan A,Demirtaş B Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar. . 2023; 1818 - 1839. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| Vancouver | Doğan A,Demirtaş B Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar. . 2023; 1818 - 1839. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| IEEE | Doğan A,Demirtaş B "Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar." , ss.1818 - 1839, 2023. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| ISNAD | Doğan, Abdullah - Demirtaş, Burak Kağan. "Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar". (2023), 1818-1839. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| APA | Doğan A, Demirtaş B (2023). Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 58(3), 1818 - 1839. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| Chicago | Doğan Abdullah,Demirtaş Burak Kağan Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 58, no.3 (2023): 1818 - 1839. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| MLA | Doğan Abdullah,Demirtaş Burak Kağan Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, vol.58, no.3, 2023, ss.1818 - 1839. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| AMA | Doğan A,Demirtaş B Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2023; 58(3): 1818 - 1839. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| Vancouver | Doğan A,Demirtaş B Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2023; 58(3): 1818 - 1839. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| IEEE | Doğan A,Demirtaş B "Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar." Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 58, ss.1818 - 1839, 2023. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
| ISNAD | Doğan, Abdullah - Demirtaş, Burak Kağan. "Laboratuvar Deneyleri ve Kültürel Farklar". Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 58/3 (2023), 1818-1839. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.08.2164 |
