Yıl: 2023 Cilt: Sayı: 11 Sayfa Aralığı: 563 - 586 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.51531/korkutataturkiyat.1300954 İndeks Tarihi: 04-10-2023

Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği

Öz:
İslamiyet’i kabul eden topluluklar arasında geçmişten günümüze kadar ilgi ile karşılanan konulardan biri, kıyamet ve kıyamet alametleridir. Kıyametin ne zaman ve nasıl kopacağı, hesap günü, ahiret hayatı ve kıyamet ehlini konu alan eserler, dinî-tasavvufî eserler arasında yer almakta; yüzyıllar boyunca Türkler arasında da ilgi ile karşılanmaktadır. Ayrıca cennet-cehennem ehlinin ahvali de söz konusu eserlerde işlenen konular arasındadır. Genellikle “eşrâtü’s-sâa”, “âyâtü’s-sâa”, “emârâtü’s-sâa” yahut “alâmâtü’l-kıyâme” başlıkları ile yazılan kıyametnâmeler, sanatsal bir üslupla yazılan aynı zamanda da bilgi veren eserlerdir. Bu çalışmada, kıyametle ilgili yazılan eserler ve bu eserler üzerine yapılan çalışmalara yer verilmiş; 06 Mil Yz A 9389-2 numarada kayıtlı bulunan Dâsitân-ı Mahşer-nâme adlı eser tanıtılarak metnin yayımlanması amaçlanmıştır. Ayrıca makalede imla özelliklerine göre Eski Anadolu Türkçesine ait olduğu belirlenen, müellifi meçhul bir kıyametnâmeden yola çıkarak Türklerin eskatoloji mitlerinden başlayıp İslamiyet’in kabulüyle birlikte meydana getirdiği kıyametnâmelere kadar olan süreçte kıyamet inanmasındaki değişimi, bu inanma bağlamında sevap, günah, cennet, cehennem vb. olgulara bakışındaki gelişimi incelenecektir.
Anahtar Kelime: Eski Anadolu Türkçesi geleneksel Türk inanç sistemi mahşer mesnevi.

Apocalypse Phenomenon in Traditional Turkish World View from Eschatology Myths to Apocalypse: The Example of Dasitan-ı Mahser-name

Öz:
One of the subjects that have attracted interest from the past to the present among the communities that have accepted Islam is the apocalypse and the signs of the apocalypse. Works about when and how the apocalypse will break, the day of judgment, life in the hereafter and the people of the apocalypse are among the religious-mystical works; for centuries, it has been met with interest among Turks. In addition, the conditions of the people of heaven and hell are among the subjects covered in these works. Doomsday namas, which are generally written with the titles “eşratü's-saa”, “ayatü's-saa”, “emaratü's-saa” or “alamatü'l-kıyame”, are works that are written in an artistic style and also provide information. In this study, the works written about the apocalypse and the studies on these works are included; ıt is aimed to publish the text by introducing the work named Dasitan-ı Mahser-name, which is registered at 06 Mil Yz A 9389-2. In addition, in the article, the change in belief in the apocalypse in the process starting from the eschatology myths of the Turks, starting from the eschatology myths with the acceptance of Islam, starting from an unknown doomsday, which is determined to belong to Old Anatolian Turkish according to its orthographic features, and the change in belief in the apocalypse, in the context of this belief, thawab, sin, heaven, hell, etc. the development in his view of the cases will be examined.
Anahtar Kelime: Old Anatolian Turkish traditional Turkish belief system armageddon mathnawi.

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
APA Hocaoğlu Alagöz K, Baysal N (2023). Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği. , 563 - 586. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
Chicago Hocaoğlu Alagöz Kadriye,Baysal Nagihan Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği. (2023): 563 - 586. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
MLA Hocaoğlu Alagöz Kadriye,Baysal Nagihan Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği. , 2023, ss.563 - 586. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
AMA Hocaoğlu Alagöz K,Baysal N Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği. . 2023; 563 - 586. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
Vancouver Hocaoğlu Alagöz K,Baysal N Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği. . 2023; 563 - 586. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
IEEE Hocaoğlu Alagöz K,Baysal N "Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği." , ss.563 - 586, 2023. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
ISNAD Hocaoğlu Alagöz, Kadriye - Baysal, Nagihan. "Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği". (2023), 563-586. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1300954
APA Hocaoğlu Alagöz K, Baysal N (2023). Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online), (11), 563 - 586. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
Chicago Hocaoğlu Alagöz Kadriye,Baysal Nagihan Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online) , no.11 (2023): 563 - 586. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
MLA Hocaoğlu Alagöz Kadriye,Baysal Nagihan Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online), vol., no.11, 2023, ss.563 - 586. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
AMA Hocaoğlu Alagöz K,Baysal N Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online). 2023; (11): 563 - 586. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
Vancouver Hocaoğlu Alagöz K,Baysal N Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online). 2023; (11): 563 - 586. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
IEEE Hocaoğlu Alagöz K,Baysal N "Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği." Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online), , ss.563 - 586, 2023. 10.51531/korkutataturkiyat.1300954
ISNAD Hocaoğlu Alagöz, Kadriye - Baysal, Nagihan. "Eskatoloji Mitlerinden Kıyametnâmelere Geleneksel Türk Dünya Görüşünde Kıyamet Olgusu: Dâsitân-ı Mahşer-nâme Örneği". Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online) 11 (2023), 563-586. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1300954