BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Yıl: 2023 Cilt: 21 Sayı: 50 Sayfa Aralığı: 1246 - 1276 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35408/comuybd.1340991 İndeks Tarihi: 26-10-2023
BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Öz: Örgütlerin devamlılıklarını sağlayabilmeleri açısından oldukça önemli olan meşruiyet, bireylerin örgüt hakkındaki algı ve varsayımlarını ifade etmektedir. Meşruiyet algısı ise bireylerin kararlarında ve eylemlerinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu araştırmanın amacı da bireysel meşruiyet algısının karar alma stillerine etkisini kripto varlık alım satım platformları üzerinden incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, araştırmanın bağımsız değişkeni olan bireysel meşruiyet algısının karar alma stilleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bunun yanı sıra bu iki değişkenin medeni durum, eğitim düzeyi, yaş farkı ve hanede yaşayan toplam kişi sayı sayısına göre farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Literatür taranarak oluşturulan ilişkisel modeli test etmek için Çanakkale ilinde kripto varlık alım satım platformlarını kullanan 387 yatırımcı kolayda örnekleme yöntemi ile seçilmiş ve bu kişilerden anket aracılığı ile veriler toplanarak analiz edilmiştir. Toplanan verilerle faktör, güvenilirlik, ilişki analizleri yapılmış, demografik değişkenler için de T-Testi ve Anova analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre bireysel meşruiyet algısı ile karar alma stilleri arasında anlamlı ilişki etkisi tespit edilmiş, bağımsız değişkenin bağımlı değişkeni etkilediği bulunmuştur. Pragmatik meşruiyet algısının karar alma stillerinden sezgisel karar alma ve doğal karar almayı etkilediği ve bilişsel meşruiyet algısının sezgisel karar alma, bağımlı karar alma ve akılcı karar almayı etkilediği ancak bilişsel meşruiyet algısının karar alma stillerini etkilemediği görülmüştür. Bazı demografik özellikler ile de bireysel meşruiyet algısı ve karar alma stilleri arasında anlamlı fark olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelime: THE EFFECT OF INDIVIDUAL LEGITIMACY PERCEPTION ON DECISION-MAKING STYLES: A STUDY ON CRYPTOCURRENCY ASSET TRADING PLATFORMS
Öz: Legitimacy, which is very important for organizations to ensure their continuity, expresses the perceptions and assumptions of individuals about the organization. The perception of legitimacy plays an important role in the decisions and actions of individuals. The purpose of this research is to examine the effect of individual legitimacy perception on decision-making styles through crypto asset trading platforms. For this purpose, the effects of individual legitimacy perception on decision making styles were investigated. . In addition, it was also examined whether these two variables differ according to marital status, education level, age difference and the total number of people living in the household. In order to test the relational model created by scanning the literature, 387 investors using crypto asset trading platforms in Çanakkale were selected by convenience sampling method and data was collected through a questionnaire. Factor, reliability, correlation and regression analyzes were performed with the collected data, and T-Test and Anova analysis were performed for demographic variables. According to the findings, a significant relationship was found between the perception of individual legitimacy and decision-making styles, and it was found that the independent variable affected the dependent variable. It was found that pragmatic legitimacy perception affects intuitive decision making and natural decision making, and cognitive legitimacy perception affects intuitive decision making, dependent decision making and rational decision making, but cognitive legitimacy perception does not affect decision making styles. It has been determined that there is a significant difference between some demographic characteristics and the perception of individual legitimacy and decision-making styles.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akyüzoğlu, İ. (2012). Hz. Muhammed ve dört halife döneminde iktidarın meşruiyet kaynakları (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Alexiou K. ve Viggings J. (2019). Measuring Individual Legitimacy Perceptions: Scale Development and Validation. Strategic Organization, 17(4), 470–496.
- Alptekin, V., Metin, İ. ve Akcan, A. T. (2018). Kripto Para Ekonomisi, Konya: Eğitim.
- Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
- Arslan S. (2018). Örgütsel meşruiyet ile örgütsel dil arasındaki ilişkinin kurumsal kuram açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü, Sakarya.
- Ashforth, B. E. ve Gibbs, B. W. (1990). The Double-Edge of Organizational Legitimation. Organization Science, 1(2), 177-194.
- Atabaş, H. (2018). Blokzincir Teknolojisi ve Kripto Paraların Hayatımızdaki Yeri, İstanbul: Ceres Yayınları.
- Atay, E. E. (1997). Hukukta Meşruiyet Kavramı. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1 (2), 121-166.
- Bakan, B. ve Büyükbeşe, T. (2008). Katılımcı Karar Verme: Kararlara Katılım Konusunda Çalışanların Düşüncelerine Yönelik Bir Alan Çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 32-36.
- Bitektine, A. (2008). Prospective Case Study Design: Qualitative Method for Deductive Theory Testing. Organizational Research Methods, 11(1), 160–180.
- Çoban, A. E. ve Hamamcı, Z. (2006). Kontrol Odakları Farklı Ergenlerin Karar Stratejileri Açısından İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 394-400.
- Deephouse, D. L. ve Suchman, M. (2008). Legitimacy. R. Greenwood, C. Oliver, K. Sahlin, K. ve R. Suddaby (Ed.), Organizational İnstitutionalism içinde, (49-77). The SAGE Handbook of Organizational Institutionalism. Thousand Oaks CA: Sage.
- Develioğlu, M. (2006). Problem çözme becerileri yüksek ve düşük olan üniversite öğrencilerinin karar verme stratejilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Elsbach, K. D. ve R. I. Sutton. (1992). Acquiring Organizational Legitimacy Through Illegitimate Actions: A Marriage of Institutional and Impression Management Theories. Academy of Management Journal, 35(4), 699-738.
- Emhan, A. (2007). Karar Verme Süreci ve Bu Süreçte Bilişim Sistemlerinin Kullanılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(21), 213-220.
- Gigerenzer, G. (1996). Reasoning The Fast and Frugal Way: Models of Bounded Rationality. Psychological Review, 103(4), 660-665.
- Gürçay, S. (1998). Bazı Kişisel Değişkenler: Algılanan Sosyal Destek ve Atılganlığın Karar Verme Stilleri ile İlişkisi. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(9), 12-16.
- Halis, M. (2002). Karar Verme Eyleminin Davranışsal Temelleri- Görgül Bir Uygulama. Akademik Araştırmalar Dergisi, 14, 49 – 64.
- Koçel, T. (2003). İşletme Yöneticiliği, Yönetim ve Organizasyon-Organizasyonlarda Davranış Klasik-Modern-Çağdaş Yaklaşımlar. İstanbul: Beta Yayınları.
- Mann, L., Hormoni, R. ve Rove, C. (1989). Adolescent Decision Making: The Development of Competence. Journal of Adolescence, 12, 265-278.
- Mazza, C. (1999). Organizational Legitimacy and The Rhetoric Of Corporate Mission Statements. University Of Navarra: Italy.
- Meyer, J. W ve Rowan, B. (1991). Institutionalized Organizations: Formal Structure As Myth and Ceremony. W. W. Powell and P. J. Dimaggio (Ed.), The New İnstitutionalism in Organizational Analysis içinde, (41-62). Chicago: University Of Chicago Press.
- Mosmer S. ve Başarır Ç. (2023). Türkiye’deki Bireysel Kripto Para Yatırımcılarının Kripto Paralara Yaklaşımları. TheJournal of International Scientific Researches, 8(1), 47-67.
- Nebil, F. S. (2018). Bitcoin ve Kripto Paralar. İstanbul: Pusula Yayınlar.
- Oliver, C. (1991). Strategic Responses to Institutional Processes. Academy Of Management Review, 16(1), 145-179.
- Omarov Z. (2016). Tüketici karar alma stilleri: Türkiye ve Azerbaycan arasında bir karşılaştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
- Ölçüm D. (2015). Okul yöneticilerinin karar verme stillerinin öğretmenlerin iş doyumuna etkisi (Sakarya ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya
- Phillips, S. D, Pazienza, N. J. C. ve Ferrin, H. H. (1984). Decision-Making Styles and Problem- Solving Apprasial. Journal of Counseling Psychology, 497-502.
- Ruef, M. ve Scott, W. R. (1998). A Multidimensional Model of Organizational Legitimacy: Hospital Survival in Changing İnstitutional Environments. Administrative Science Quarterly, 43, 877-904.
- Sardoğan, E. M., Karahan, F., T. ve Kaygusuz, C. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Kullandıkları Kararsızlık Stratejilerinin Problem Çözme Becerisi, Cinsiyet, Sınıf Düzeyi Ve Fakülte Türüne Göre İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 78 – 97.
- Scott, S. G., ve Bruce, R. A. (1995). Decision-making Style: The Development and Assessment of a New Measure. Educational and Psychological Measurement, 55(5), 818–831
- Shepherd, D. A. ve Zacharakis, A. (2003). A New Venture's Cognitive Legitimacy: An Assessment by Customers. Journal of Small Business Management, 41(2), 148- 167.
- Soyer M., Keskinoğlu, M. Ş., Kalı ve İme, Y. (2020). Akılcı ve Sezgisel Karar Verme Stilleri Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(16), 2-5.
- Suchman, M. C. (1995), Managing Legitimacy: Strategic and Institutional Approaches. Academy of Management Review University Of Wisconsin-Madison, 20(3), 571-610.
- Taş, A. ve Boztoprak, H. (2012). Karar Modelleri Çerçevesinde Türk Firmalarının Stratejik Araç Tercihlerinin İncelenmesi: Dilovası ve Sakarya I Nolu Organize Sanayii Bölgelerindeki İşletmeler Üzerine Bir Araştırma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 291-318
- Tatlılıoğlu, K. (2010). Farklı öz-anlayış düzeylerine sahip üniversite öğrencilerinin karar vermede özsaygı, karar verme stilleri ve kişilik özelliklerinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Tatlılıoğlu, K. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Karar Vermede Öz-Saygı Düzeyleri ile Karar Verme Stilleri Arasındaki İlişkinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Asos Journal-The Journal of Academic Social Sciences, 2(1), 150-170.
- TDK (2023). https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 03.03.2023.
- Tekin, Ö. (2009). Yönetimde karar verme: Batı Antalya bölgesinde bulunan beş yıldızlı otel işletmelerindeki çeşitli departman yöneticilerinin karar verme stillerini tespit etmeye yönelik uygulamalı bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
- Temur, Ö. F. (2012). Öğretmen algılarına göre yöneticilerin karar verme stillerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi (Rize ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
- Walker, H. A. (2004). Beyond Power and Domination: Legitimacy and Formal Organizations. C. Johnson (Ed.), Legitimacy Processes in Organizations içinde (s. 239-271). Oxford: JAI.
- Weber, M. (1978). Economy and society: An interpretive sociology. Guenther Roth ve Claus Wittich (ed.). New York: Bedminster Press.
- Yılmaz, A. (2018). Örgütsel meşruiyet krizi ve meşruiyetin yeniden yapılandırılması: Çoklu vaka incelemesine dayalı bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
| APA | AÇAR E, KIRAY A (2023). BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. , 1246 - 1276. 10.35408/comuybd.1340991 |
| Chicago | AÇAR EMRE,KIRAY ABDULLAH BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. (2023): 1246 - 1276. 10.35408/comuybd.1340991 |
| MLA | AÇAR EMRE,KIRAY ABDULLAH BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. , 2023, ss.1246 - 1276. 10.35408/comuybd.1340991 |
| AMA | AÇAR E,KIRAY A BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. . 2023; 1246 - 1276. 10.35408/comuybd.1340991 |
| Vancouver | AÇAR E,KIRAY A BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. . 2023; 1246 - 1276. 10.35408/comuybd.1340991 |
| IEEE | AÇAR E,KIRAY A "BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA." , ss.1246 - 1276, 2023. 10.35408/comuybd.1340991 |
| ISNAD | AÇAR, EMRE - KIRAY, ABDULLAH. "BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA". (2023), 1246-1276. https://doi.org/10.35408/comuybd.1340991 |
| APA | AÇAR E, KIRAY A (2023). BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Yönetim Bilimleri Dergisi, 21(50), 1246 - 1276. 10.35408/comuybd.1340991 |
| Chicago | AÇAR EMRE,KIRAY ABDULLAH BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Yönetim Bilimleri Dergisi 21, no.50 (2023): 1246 - 1276. 10.35408/comuybd.1340991 |
| MLA | AÇAR EMRE,KIRAY ABDULLAH BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Yönetim Bilimleri Dergisi, vol.21, no.50, 2023, ss.1246 - 1276. 10.35408/comuybd.1340991 |
| AMA | AÇAR E,KIRAY A BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2023; 21(50): 1246 - 1276. 10.35408/comuybd.1340991 |
| Vancouver | AÇAR E,KIRAY A BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2023; 21(50): 1246 - 1276. 10.35408/comuybd.1340991 |
| IEEE | AÇAR E,KIRAY A "BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA." Yönetim Bilimleri Dergisi, 21, ss.1246 - 1276, 2023. 10.35408/comuybd.1340991 |
| ISNAD | AÇAR, EMRE - KIRAY, ABDULLAH. "BİREYSEL MEŞRUİYET ALGISININ KARAR ALMA STİLLERİNE ETKİSİ: KRİPTO VARLIK ALIM SATIM PLATFORMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA". Yönetim Bilimleri Dergisi 21/50 (2023), 1246-1276. https://doi.org/10.35408/comuybd.1340991 |
