İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM

Yıl: 2023 Cilt: 3 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 301 - 316 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.59909/khm.1345552 İndeks Tarihi: 30-10-2023

İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM

Öz:
Anonim ve limited şirketlerde ortak ve alacaklılar doğrudan zararlarının tazmini için yönetim/müdürler kurulu üyelerine karşı sorumluluk davası açtıklarında tazminat şirkete değil kendilerine ödenmektedir. Bu durum ortak ve alacaklılarla birlikte şirketin de doğrudan zarara uğradığı ihtimalde şirketin aleyhine sonuç doğurmaktadır. Zira ortak ve alacaklılar şirketten önce harekete geçip zararlarını tazmin ettiklerinde genellikle yöneticilerin malvarlığında başvurabilecek bir meblağ kalmamakta, şirket zararını tazmin edememe riskiyle karşılaşmaktadır. Bu risk şirket iflas ettiğinde daha da belirgin hale gelmektedir. Nitekim iflas gerçekleştiğinde şirket adına sorumluluk davası açılabilmesi için ikinci alacaklılar toplantısında bu yönde bir karar alınması gerektiğinden, bu karar alınana kadar ortak ve alacaklılar önceden harekete geçip yöneticilerin mal varlığından öncelikle faydalanmakta, yöneticilerin mal varlığında şirketin başvurulabileceği bir meblağ kalmamaktadır. Bunun önüne geçmek isteyen İsviçre Federal Mahkemesi ortak ve alacaklılarla birlikte şirketin de doğrudan zarara uğradığı ihtimalde ortak ve alacaklıların sorumluluk davası açabilmeleri için münhasıran kendi menfaatlerini koruma amacı güden bir normun ihlali şartını aramakta, böylece ortak ve alacaklıların dava hakkını önemli ölçüde kısıtlamaktadır. Federal Mahkeme, başlangıçta hem iflas içinde hem de iflas dışında benimsediği bu uygulamasını güncel kararlarında sadece iflas halinde devam ettirmektedir. Çalışmamızda İsviçre Federal Mahkemesi’nin bu konudaki uygulaması incelenmektedir.
Anahtar Kelime: Sorumluluk Davası Doğrudan Zarar Dolaylı Zarar Öncelikle Yararlanma Münha- sıran Ortak ve/veya Alacaklıların Menfaatini Koruma Amacı Güden Norm

ACCORDING TO DECISIONS OF THE SWISS FEDERAL COURT A MEASURE AGAINST THE POSSIBILITY OF SHAREHOLDERS AND CREDITORS BENEFITING FROM THE ASSETS OF THE DIRECTORS BEFORE THE COMPANY

Öz:
In joint stock and limited liability companies, when partners and creditors sue against company directors for compensation of their direct losses, the compensation obtained is paid to them, not to company. This situation has consequences against the company, in case the company suffers a loss as well as partners and creditors. Because, when partners and creditors take action before the company and compensate their losses, there is usually no amount that can be applied in the assets of the managers, and the company faces the risk of not being able to compensate its losses. This risk becomes even more apparent when the company goes bankrupt. As a matter of fact, in order to file a liability lawsuit on behalf of the company in the event of bankruptcy, a decision must be taken to file a liability lawsuit at the second meeting of creditors. Until this decision is taken, partners and creditors take action in advance and benefit primarily from the assets of the managers, and there is no amount that can be applied by the company in the assets of the managers. In order to prevent this, the Swiss Federal Court seeks the condition of violation of a norm that aims exclusively to protect their own interests so that partners and creditors can file a liability lawsuit in case the company, together with the partners and creditors, is directly damaged. Thus it significantly restricts the right of action of partners and creditors. The Federal Court maintains this practice, which was initially adopted both in and out of bankruptcy, in its current decisions only in case of bankruptcy. In our study, the application of the Swiss Federal Court on this issue is examined.
Anahtar Kelime: Liability Claim Direct Damage Indirect Damage Benefit First Norm That Aims Exclusively Protect the Interests of Shareholders and Creditors

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akdağ Güney, Necla. Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu. 2. Baskı. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
  • Altay, Anlam Sıtkı. “Yargıtay Kararları Işığında Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğunda Doğrudan Sorumluluk Dolayısıyla Sorumluluk Ayrımına Bağlanan Hukuki Sonuçlar.” İçinde Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu 7. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2018, s. 69-97.
  • Arslan, İbrahim ve Tüzemen Atik, Ebru. “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Aleyhine Sorumluluk Davası Açılması Kararı ve Açılacak Davada Şirketin Temsili”. Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2/2 (2016): s. 11-35.
  • Bahtiyar, Mehmet. “Anonim Şirket Adına Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Açılacak Sorumluluk Davasında Genel Kurul Kararının Gerekli Olup Olmadığı Sorunu”. İçinde Prof. Dr. Seza Reisoğlu Armağanı. ed. Sabih Arkan, Korkut Özkorkut, İbrahim Bektaş ve İfakat Balık, Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2016, s. 395-413.
  • Bärtschi, Harald. “Die Klage aus unmittelbarem Schaden im Verantwortlichkeitsprozess.” İn Verantwortlichkeit im Unternehmensrecht V. ed. Rolf H. Weber ve Peter R. Isler. Zürich: Schulthess Verlag, 2010, s. 227-277.
  • Bärtschi, Harald. “Rahmenbedingungen für die Verantwortlichkeitsklage eines Kleinaktionärs/I-II”. İn Verantwortlichkeit im Unternehmensrecht VII. ed. Rolf, Sethe ve Peter, Isler. Zurich: Schulthess Verlag, 2014, s. 39-81.
  • Bärtschi, Harald. Verantwortlichkeit im aktienrecht. Zürich: Schulthess, 2001.
  • Bozkurt, Yaşar Sevgi. “Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri Aleyhine Şirket Adına Sorumluluk Davası Açılmasına Karar Vermeye Yetkili Organ”. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi. 34/1 (2018): s. 137-168.
  • Böckli, Peter. Schweizer Aktienrecht. Zürich: Schulthess, 2009.
  • Buff, Felix ve von der Crone, Hans Casper. “Aktienrechtliche Verantwortlichkeit im Konkurs: Einschränkung der Klageberechtigung, Bundesgerichtsurteil 4A_428/2014 vom 12. Januar 2015 (BGE 141 III 112)”. Schweizerische Zeitschrift für Wirtschafts- und Finanzmarktrecht (2015): s. 269-276.
  • Can, Mehmet Çelebi. “Pay Sahiplerinin veya Alacaklıların Doğrudan Zararlarının Tazmini Amacıyla İkame Edilen Sorumluluk Davalarında TTK m. 1534’ün Etkisi”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 21/4 (2017): s. 3-32.
  • Çamoğlu, Ersin. “Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyeleri Aleyhine Açılacak Sorumluluk Davasında Şirketin Temsili ve Ortaklığa Temsil Kayyımı Atanması”. İçinde Serdar Özersin’e Armağan. ed. İsmail Hakkı Özersin, Ankara: Adalet, 2017, s. 113-127.
  • Çamoğlu, Ersin. Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu. 3. Baskı. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
  • Çınar, Sevde Bora. “Anonim Şirketlerde Sorumluluk Davası Açılmasında Genel Kurul Kararı Alınmasının Gerekli Olup Olmadığı Üzerine Bir Değerlendirme”. Turkish Academic Research Review, 4/2 (2019): s. 235-258.
  • Çiçekli, Ali Fuat. “Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu Kapsamında Doğrudan ve Yansıma Zarar (Özellikle Usûl ve Takip Hukuku Yönünden)”. Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2 (2022): s. 1067-1154.
  • Dasser, Felix ve Roth David. “Ausgewählte prozessuale Aspekte bei gesellschaftsrechtlichen Verantwortlichkeitsklagen/IV”. in Verantwortlichkeit im Unternehmensrecht VII. ed. Rolf, Sethe ve Peter, Isler, Zürich: Schulthess Verlag, 2014, s. 274-296.
  • Derungs, Merens ve von der Crone, Hans Casper. “Gläubigerschadigung und Aktienrechtliche Verantwortlichkeit”. Schweizerische Zeitschrift für Wirtschafts- und Finanzmarktrecht, 3 (2019): s. 321-331.
  • Forstmoser, Peter, Meier-Hayoz, Arthur ve Nobel, Peter. Schweizerisches Aktienrecht. Bern: Stämpfli Verlag, 1996.
  • Forstmoser, Peter. Die aktienrechtliche Verantwortlichkeit. 2. Auflage. Zürich: Schlthess Polygraphisher Verlag, 1987.
  • Glanzmann, Lukas ve Wolf, Markus. “Haftung faktischer Organe für Schäden aus Konkursverschleppung”. in Sanierung und Insolvenz von Unternehmen IX Neue Entwicklungen, ed. Thomas Sprecher, Zürich: Schulthess Verlag, 2019, s. 21-45.
  • Grieder, David. Die Rechtsnatur der aktienrechtlichen Verantwortlichkeitsklage. Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2019.
  • Handschin, Lukas. “Die Verantwortlichkeit des Verwaltungsrates ausserhalb des Konkurses seiner Gesellschaft.” in Festschrift 100 jahre Aargauischer Anwaltsverband. ed. Aargauischer Anwaltsverband, Zürich: Schulthess Juristische Medien, 2005, s. 237-251.
  • Helvacı, Mehmet. “Anonim Ortaklık Tarafından Yönetim Kurulu Üyelerine Karşı Açılacak Sorumluluk Davalarında Genel Kurul Kararının Gerekli Olup Olmadığı Sorunu”. İçinde Yürürlüğünün 5. Yılında ve Yargıtay Kararları Işığında Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu, ed. Abuzer Kendigelen, M. Halil Çonkar, İbrahim Çağrı Zengin, Buğra Kesici, F. Pelin Tokcan ve Numan Sabit Sönmez, İstanbul: Onikilevha, 2018, s. 143-175
  • Helvacı, Mehmet. Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuki Sorumluluğu. İstanbul: Beta Yayınları, 2001.
  • Isler, Peter R. “Fragen der Aktiv- und Passivlegitimation in Verantwortlichkeitsprozessen.” in Verantwortlichkeit im Unternehmensrecht IV. ed. Rolf H. Weber ve Peter Isler, Zurich: Schulthess Verlag, 2008, s. 87-115.
  • Jenny, Daniel. “Abwehrmöglichkeiten von Verwaltungsratsmitgliedern gegenden Vorwurf der Pflichtverletzung”. Zeitschrift für Schweizerisches Recht. 1 (2018): s. 151-179.
  • Kälin, Oliver. “Und nochmals: Zur Rechtsnatur aktienrechtlicher Verantwortlichkeitsansprüche”. Aktuelle Juristische Praxis/Pratique Juridique Actuelle. 2 (2016): s. 135-144.
  • Pulaşlı, Hasan. Şirketler Hukuku Şerhi C. III. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
  • Raschein, Rolf. “Die Abtretung von aktienrechtlichen Verantwortlichkeitsansprüchen im Konkurs”. in Festschrift 100 Jahre SchKG, Louis Dallèves et al. Zürich: Schulthess Polygraphischer Verlag, 1989, s. 357-367.
  • Rauber, Georg. “Der mittelbare Gläubigerschaden — alte und neue Ungereimtheiten im Verantwortlichkeitsrecht”. in Neues zum Gesellschafts-und Wirtschaftsrecht, Zum 50. Geburstag von Peter Forstmoser. ed. Walter R. Schluep ve Peter Isler. Zürich: Schulthess Verlag, 1993, s. 157-171.
  • Reiter, Matthew T., “Prozessrechtliche Probleme in Verantwortlichkeitsverfahren”. in Verantwortlichkeit im Unternehmensrescht. ed. Rolf H. Weber. Zürich, Schulthess Verlag, 2003, s. 165 vd.
  • Suter, Claudia. Der Schaden bei der aktienrechtlichen Verantwortlichkeit. Zürich: Dike Verlag, 2010.
  • Şener, Oruç Hami. Teorik ve Uygulamalı Ortalıklar Hukuku. Ankara: Seçkin, 2019.
  • Umbach, Patrick ve Weber, Rolf H. “Schadensberechnung in Verantwortlichkeitsprozessen”. in Verantwortlichkeit im Unternehmensrecht. ed. Rolf H. Weber. Zürich: Schulthess Verlag, 2003, s. 111-137.
  • von der Crone, Hans Casper, Carbonara, Antonio ve Hunzıker, Silvia, Aktienrechtliche Verantwortlicheit und Geschaftsführung. Basel: Beifheft 43 zur Zeitschrift für Schweizerisches Recht, 2006.
  • von der Crone, Hans Casper ve Baum, Olivier. “Aktienrechtliche Verfahren: Klagemöglichkeiten und Klagerisiken”. Zeitschrift für Gesellschafts-und Kapitalmarktrecht. 3 (2016): s. 278-299.
  • Weber, Rolf H. “Beurteilung der neueren Rechtsprechung zur Verantwortlichkeit in Unternehmen”. in Verantwortlichkeit im Unternehmensrecht III. ed. Rolf H. Weber. Zürich: Schulthess Verlag, 2006, s. 147-165.
  • Yıldız, Şükrü. “Limited Ortaklıklarda Müdürlerin Sorumluluğu”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2/24 (2013): s. 61-79.
  • Yüce, Aydın Alber ve Köroğlu Emre. “Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğunda Yansıma Yoluyla Zarar”. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi. 8/2 (2022): s. 543-553.
APA GÜNER T (2023). İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM. , 301 - 316. 10.59909/khm.1345552
Chicago GÜNER TEMEL İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM. (2023): 301 - 316. 10.59909/khm.1345552
MLA GÜNER TEMEL İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM. , 2023, ss.301 - 316. 10.59909/khm.1345552
AMA GÜNER T İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM. . 2023; 301 - 316. 10.59909/khm.1345552
Vancouver GÜNER T İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM. . 2023; 301 - 316. 10.59909/khm.1345552
IEEE GÜNER T "İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM." , ss.301 - 316, 2023. 10.59909/khm.1345552
ISNAD GÜNER, TEMEL. "İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM". (2023), 301-316. https://doi.org/10.59909/khm.1345552
APA GÜNER T (2023). İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM. Kırıkkale Hukuk Mecmuası (Online), 3(2), 301 - 316. 10.59909/khm.1345552
Chicago GÜNER TEMEL İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM. Kırıkkale Hukuk Mecmuası (Online) 3, no.2 (2023): 301 - 316. 10.59909/khm.1345552
MLA GÜNER TEMEL İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM. Kırıkkale Hukuk Mecmuası (Online), vol.3, no.2, 2023, ss.301 - 316. 10.59909/khm.1345552
AMA GÜNER T İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM. Kırıkkale Hukuk Mecmuası (Online). 2023; 3(2): 301 - 316. 10.59909/khm.1345552
Vancouver GÜNER T İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM. Kırıkkale Hukuk Mecmuası (Online). 2023; 3(2): 301 - 316. 10.59909/khm.1345552
IEEE GÜNER T "İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM." Kırıkkale Hukuk Mecmuası (Online), 3, ss.301 - 316, 2023. 10.59909/khm.1345552
ISNAD GÜNER, TEMEL. "İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ İÇTİHATLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAK VE ALACAKLILARIN YÖNETİCİLERİN MAL VARLIĞINDAN ŞİRKETTEN ÖNCE YARARLANMA İHTİMALİNE KARŞI BİR ÖNLEM". Kırıkkale Hukuk Mecmuası (Online) 3/2 (2023), 301-316. https://doi.org/10.59909/khm.1345552