Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği
Yıl: 2023 Cilt: 34 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 791 - 813 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33417/tsh.1195061 İndeks Tarihi: 31-10-2023
Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği
Öz: Yaşın ilerlemesiyle emeklilik vb. nedenlerle gelir azalmakta iken yaşa bağlı sağlık sorunları nedeniyle bakım ihtiyacı ve giderler artmaktadır. Bu durum yaşlıların yoksullaşmasına neden olmaktadır. Bütün nüfus gruplarını olumsuz etkileyen yoksulluk, yaşlı nüfus gibi bazı nüfus gruplarını daha fazla etkilemektedir. Bununla birlikte yoksulluk deneyimi yaşanılan bölgenin özelliklerine göre değişiklik göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, kırsalda yaşayan yaşlıların, yoksulluk durumlarının ve yoksullukla baş etme biçimlerinin açığa çıkarılmasıdır. Nitel araştırma tasarımı kullanılan bu araştırmada, Ankara ili Kalecik ilçesine bağlı Satılar Köyü’ndeki 65 yaş üstü 12 yaşlı ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu, verilerin çözümlenmesinde MAXQDA 2020 programı kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre “aile ve sosyal ilişkiler”, “yaşlıların karşılaştıkları sorunlar”, “yaşlıların yoksulluk durumları”, “yaşlıların yoksullukla baş etme biçimleri” ve “yaşlıların hizmet beklentileri” olmak üzere beş (5) tema belirlenmiştir. Araştırmada, kırsalda yaşayan yaşlıların aile ve sosyal çevreleri ile ilişkilerinin güçlü olduğu, ileri yaşlarına rağmen üretime devam ettikleri, kendilerini yoksul olarak nitelendirmedikleri, sağlık hizmetlerine erişimde sorunlar yaşadıkları, kadınların erkeklere kıyasla yoksulluğu daha derinden deneyimledikleri sonuçları elde edilmiştir.
Anahtar Kelime: The Poverty Conditions of Older People Living in Rural Areas and Their Coping Strategies: The Case of Satılar Village
Öz: In old age, while income decreases due to various reasons like retirement, the need for care and expenses increase due to age-related health problems. This situation causes the elderly to become poor. Poverty, affects all population groups negatively but it affects some population groups more, such as the elderly. However, the experience of poverty varies according to the characteristics of the region. The aim of this study is to reveal the poverty situation and coping styles of the elderly living in rural. In this study, using a qualitative research design, face-to-face interviews were conducted with 12 elderly people over the age of 65 in Satılar Village of Kalecik district of Ankara province. A semi-structured interview form developed by the researchers, and the MAXQDA 2020 program was used to analyze the data. According to the results of the research, five (5) themes were determined as "family and social relations", "problems faced by the elderly", “the situation of poverty "the ways of coping with poverty" and "service expectations of the elderly". In the research, it was found that the elderly living in rural have a strong relationship with their family and social environment, continue to produce despite their advanced age, don’t describe themselves as poor, have problems in accessing health services, women are more deeply affected from poverty.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abukan, B., & Yıldırım, F. (2019). Kırsal alanda toplum kalkınması için sosyal hizmette kültürel yetkinliğin önemi. Journal of History School, 41, 1666-1681.
- Ağırman, E., & Gençer, M. Z. (2017). Huzurevinde, evde ailesiyle ve yalnız yaşayan yaşlı bireylerde depresyon, yalnızlık hissi düzeylerinin karşılaştırılması. Çağdaş Tıp Dergisi, 7(3), 234-240.
- Ak, M., & Közleme, O. (2017). Yaşlı yoksulluğu. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 197-208.
- Akbaş, E., Taşdemir Yiğitoğlu, G., & Çunkuş, N. (2020). Yaşlılıkta sosyal izolasyon ve yalnızlık. Uluslararası Toplum Araştırması Dergisi, 15(26), 4542-4562.
- Altındağ, Ö. (2017). Diyarbakırda yaşlı olmak: ihtiyaçlar, sorunlar ve hizmet beklentileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aydın, K., & Güloğlu, T. (2021). Avrupa Birliği ve Türkiye’de yaşlı yoksulluğu. Sosyoekonomi, 29(48), 473-488.
- Barrientos, A., Gorman, M., & Heslop, A. (2003). Old age poverty in developing countries: contributions and dependence in later life. World Development, 31(3), 555-570.
- Bilgin, Ö. F., Tamkoç, B., & Aydoğdu, Ö. (2021). Türkiye’de yaşlılara yönelik hizmetlerin yerinde yaşlanma yaklaşımıyla değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(53), 963- 977.
- Bowling, A., & Grundy, E. (1997). Activities of daily living: changes in functional ability in three samples of elderly and very elderly people. Age and Ageing, 26, 107-114.
- Bulduk, E. Ö. (2014). Yaşlılık ve toplumsal değişim. The Journal of Turkish Social Research, 182(182),53-60.
- Çamur Duyan, G., Acar, H., Baykara Acar, Y., & Karataş, K. (2007). Boşanmış kadınların yaşam öyküleri ve yoksullukla başetme biçimleri. Kriz Dergisi,15(1), 25-38.
- Çelik Açıcı, G. (2019). Kırsal alanda yaşlılık: sorunlar, beklentiler ve çözüm önerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çubukçu, S. (2005). Edirne'deki 65 yaş ve üzeri bireylerde hipertansiyon prevelansı, hipertansiyonun günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi.
- Danış, M. Z. (2009). Türkiye'de yaşlı nüfusun yalnızlık ve yoksulluk durumları ve sosyal hizmet uygulamaları açısından bazı çıkarımlar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 20(1), 67-84.
- Demir Erbil, D., & Hazer, O. (2021). Yaşlıların günlük yaşam aktivitelerinin ve sosyal ağlarının başarılı yaşlanmaya etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(80), 1846-1857.
- Doğan, E. M., & Tatlı, H. (2014). İnsani gelişme ve yoksulluk bağlamında türkiye'nin dünyadaki yeri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(1), 99-124.
- Ensari, S. (2010). TÜİK’in yoksulluk analizleri üzerine. Maliye ve Finans Yazıları, 1(87), 9-15.
- Eştürk, Ö., & Kılıç, A. (2016). Türkiye kırsalında kadın yoksulluğu. Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3), 143-153.
- Fadıloğlu, Ç. (1992). Yaşlılıkta psikososyal sorunlar. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 8(2), 65.
- Granier, M. L., & McEldowney, J. (2020). Older people in the European Union's rural areas. Brussels: European Union.
- Green, R. (2003). Social work in rural areas: a personal and professional challenge. Australian Social Work, 56(3), 209-219.
- Hansen, T., Slagsvold, B., & Moum, T. (2008). Financial satisfaction in old age: a satisfaction paradox or a result of accumulated wealth? Social Indicators Research, 89, 323-347.
- Hofferth, S. L., & Iceland, J. (1998). Social capital in rural and urban communities. Rural Sociology, 63(4), 574-598.
- Jokar, F., Asadollahi, A. R., Kaveh, M. H., & Ghahra, L. (2020). Relationship of perceived social support with the activities of daily living in older adults living in rural communities in Iran. Iranian Journal of Ageing, 15(3), 350-365.
- Kalınkara, V. (2016). Nüfus yaşlanması ve toplumsal boyutları. H. Ceylan içinde, Yaşlılık Sosyolojisi (s. 21-40). Nobel Akademik Yayıncılık.
- Karadeniz, O., & Durusoy Öztepe, N. (2013). Türkiye’de yaşlı yoksulluğu. Çalışma ve Toplum, 38(3), 77-102.
- Karakaş, M. (2010). Küresel yoksulluğun öteki yüzü: yeni yoksulluk ve sosyal dışlanma. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 12(2), 1-16.
- Karataş, K. (2003a). Yoksulluk, yoksullukla savaşımda sivil toplum ve etik boyut: bir sosyal hizmet yaklaşımı. A. E. Bilgili, & İ. Altan (Dü.), Yoksulluk. içinde I, s. 90-103. İstanbul: Deniz Feneri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği.
- Karataş, K. (2003b). Yoksullukla mücadele, bir sosyal politika aracı olarak sosyal yardımlar. G. Erdost (Dü.), Türkiye İnsan Hakları Hareketi Konferansı: 2002 Bildirileri. içinde Ankara: Türkiye İnsan Hakları Vakfı.
- Karataş, K., & Duyan, V. (2002). Kocatepe Yaşlı Dayanışma Merkezinin hizmet çevresinde oturan yaşlıların sosyo demografik özellikleri ve gereksinimleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 13(2), 77-90.
- Karataş, K., & Duyan, V. (2008). Difficulties that elderly people encounter and their life satisfaction. Social Behavior And Personality: An İnternational Journal, 36(8), 1073-1084.
- Kılavuz, M. A. (2005). Batı kültüründe yaşlanma dönemi yalnızlık duygusunu azaltma ve arkadaş ilişkilerini geliştirme açısından dini etkinliklerin önemi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14(2), 25-39.
- Kim, S., Choe, K., & Lee, K. (2020). Depression, loneliness, social support, activities of daily living and life satisfaction in older adults at high-risk of dementia. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(24), 9448-9458.
- Kuddaş, N. B. (2022). Kırsal bölgelerde sosyal kalkınma ve sosyal hizmet. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniverstesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Kuş, E. (2012). nicel-nitel araştırma teknikleri, sosyal bilimlerde araştırma teknikleri: nicel mi? nitel mi? Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kümbetoğlu, B. (2012). Sosyoloji ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Neuman, P. (2006). Toplumsal araştırma yöntemleri. Ankara: Siyasal Yayınevi.
- Oğlak, S. (2014). Türkiye’de yaşlının uzun süre bakımında bakım politikaları. N. Korkmaz, & S. Yazıcı içinde, Küreselleşme ve Yaşlılık Eleştirel Gerontolojiye Giriş (s. 215-234). Ankara: Ütopya.
- Özcan Tuncay, F., & Kars Fertelli, T. (2018). Yaşlılarda bilişsel işlevlerin günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam doyumu ile ilişkisi. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 32(3), 183-190.
- Öztürk, M., & Çetin, B. I. (2009). Dünyada ve türkiye'de yoksulluk ve kadınlar. Journal of Yasar University, 4(16), 2661-2698.
- Pehlivan, M. (2018). Yaşlılıkta yoksulluk ve yalnızlık ilişkisi (Sakarya Serdivan Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Riebschleger, J. (2007). Social workers’ suggestions for effective rural practice. Families in Society, 88(2), 203-213.
- Seyyar, A., & Yumurtacı, A. (2015). Kırsal kesimde yaşayan bakıma muhtaç yaşlılara dönük evde bakım hizmetleri: Sakarya ili Taraklı ilçesi ve köyleri için bir model önerisi. İhtiyarlar Risalesi Ekseninde Yaşlılığa Bağlı Manevî Bakım Hizmetleri, İhtiyarlar Risalesi Işığında Yaşlanma ve Manevî Bakım Çalıştayı’nda Sunulan Bildiri (s. 1-13). İstanbul: Risale Akademisi.
- Tel, H., Güler, N. & Tel , H. (2011). Yaşlıların evde günlük yaşam aktivitelerini sürdürme durumu ve yaşam kaliteleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 13(2), 59-67.
- Tel, H., Koç , M., & Tel Aydın, H. (2020). Evde yaşayan yaşlılarda yalnızlık, yaşam doyumu ve ölüm kaygısının belirlenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi (Özel Sayı), 1-10.
- Tufan, B., & Karataş, K. (2003). Yoksulluk ve sosyal hizmetler. Ü. Onat (Dü.), Sosyal Hizmet Sempozyumu 2003: Yoksulluk ve Sosyal Hizmetler. içinde Antalya: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Hizmetler Eğitim-Araştırma ve Uygulama Merkezi.
- Tuncay, T., & Tekin, H. H. (2021). Sosyal hizmetin abc'si: temel kavramlar, sosyal sorunlar, çalışma alanları, müdahale ölçekleri. Ankara: Nika Yayınevi.
- TÜİK. (2019, Mart 18). İstatistiklerle yaşlılar, 2020. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27595 adresinden alınmıştır
- TÜİK. (2023a). İstatistiklerle yaşlılar, 2022. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=%C4%B0statistiklerle-Ya%C5%9Fl%C4%B1lar- 2022- 49667&dil=1#:~:text=Ya%C5%9Fl%C4%B1%20n%C3%BCfus%20olarak%20kabul%20edil en,9%2C9'a%20y%C3%BCkseldi. adresinden alınmıştır
- TÜİK. (2023b). Kent-kır nüfus istatistikleri, 2022 Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kent-Kir-Nufus-Istatistikleri-2022-49755 adresinden alınmıştır
- Türkan, M., & Sezer, S. (2017). Yaşlı yoksulluğunun yarattığı sosyal ve psikolojik sorunlar: Muğla örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(4), 35-57.
- Türkiye İstatistik Kurumu. (2018, Şubat 21). Nüfus projeksiyonları, 2018-2080. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30567 adresinden alınmıştır
- UNDESA. (2023). World social report 2023: leaving no one behind in an ageing world. Sales No. E. 23.IV.2.
- UNECE Working Group on Ageing. (2017). Older persons in vulnerable situations. UNECE Policy Brief on Ageing (18), 1-24.
- Uyanık, Y., & Yüksel, A. (2018). Yaşlılara yönelik uygulanan sosyal politikaların kırsal bir bölgede yaşayan yaşlılara ulaşma durumunun incelenmesi. İş ve Hayat, 4(7), 120-137.
- Walsh, K., O’Shea, E., Scharf, T., & Murray, M. (2012). Ageing in changing community contexts: cross-border perspectives from rural Ireland and Northern Ireland. Journal of Rural Studies, 28(4), 347-357.
- Yeşil, İ., & Karakaş, M. (2023). Sosyal ilişkilerin taraflarından biri: kırsaldaki yaşlı dul kadın. Senectus, 1(1), 19-50.
- Yin, K. R. (2003). Case study research. London: Sage Publications.
- Yüksel, D. (2019). Kırsal kalkınma bağlamında sosyal hizmet: Samsun Vezirköprü örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Yüksel, D. (2022). Kırsal alanlarda sosyal kalkınma ve sosyal hizmet ilişkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 22(57), 745-773.
| APA | TAMKOÇ B, sürsavur l, erdemir turgut a, Karataş K (2023). Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği. , 791 - 813. 10.33417/tsh.1195061 |
| Chicago | TAMKOÇ Betül,sürsavur latife,erdemir turgut asiye,Karataş Kasım Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği. (2023): 791 - 813. 10.33417/tsh.1195061 |
| MLA | TAMKOÇ Betül,sürsavur latife,erdemir turgut asiye,Karataş Kasım Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği. , 2023, ss.791 - 813. 10.33417/tsh.1195061 |
| AMA | TAMKOÇ B,sürsavur l,erdemir turgut a,Karataş K Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği. . 2023; 791 - 813. 10.33417/tsh.1195061 |
| Vancouver | TAMKOÇ B,sürsavur l,erdemir turgut a,Karataş K Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği. . 2023; 791 - 813. 10.33417/tsh.1195061 |
| IEEE | TAMKOÇ B,sürsavur l,erdemir turgut a,Karataş K "Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği." , ss.791 - 813, 2023. 10.33417/tsh.1195061 |
| ISNAD | TAMKOÇ, Betül vd. "Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği". (2023), 791-813. https://doi.org/10.33417/tsh.1195061 |
| APA | TAMKOÇ B, sürsavur l, erdemir turgut a, Karataş K (2023). Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 34(4), 791 - 813. 10.33417/tsh.1195061 |
| Chicago | TAMKOÇ Betül,sürsavur latife,erdemir turgut asiye,Karataş Kasım Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet 34, no.4 (2023): 791 - 813. 10.33417/tsh.1195061 |
| MLA | TAMKOÇ Betül,sürsavur latife,erdemir turgut asiye,Karataş Kasım Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, vol.34, no.4, 2023, ss.791 - 813. 10.33417/tsh.1195061 |
| AMA | TAMKOÇ B,sürsavur l,erdemir turgut a,Karataş K Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2023; 34(4): 791 - 813. 10.33417/tsh.1195061 |
| Vancouver | TAMKOÇ B,sürsavur l,erdemir turgut a,Karataş K Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2023; 34(4): 791 - 813. 10.33417/tsh.1195061 |
| IEEE | TAMKOÇ B,sürsavur l,erdemir turgut a,Karataş K "Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği." Toplum ve Sosyal Hizmet, 34, ss.791 - 813, 2023. 10.33417/tsh.1195061 |
| ISNAD | TAMKOÇ, Betül vd. "Kırsalda Yaşayan Yaşlıların Yoksulluk Durumları ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri: Satılar Köyü Örneği". Toplum ve Sosyal Hizmet 34/4 (2023), 791-813. https://doi.org/10.33417/tsh.1195061 |
