Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi

Muhammed Furkan TAŞCI, (Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur, Türkiye)
Dilşad GÜZEL (Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Türkiye)
Sosyoekonomi
8 2
Yıl: 2023 Cilt: 31 Sayı: 58 Sayfa Aralığı: 409 - 442 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20 İndeks Tarihi: 01-11-2023

Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi

Öz:
Çalışmanın amacı, blok zinciri (BZ) ve nesnelerin interneti (IoT) kullanımının işletmelerin performans göstergeleri üzerindeki etkisinde tedarik zinciri şeffaflığının aracılık rolünü incelemektir. Ayrıca IoT ve BZ kullanımının tedarik zinciri şeffaflığı ve tedarik zinciri şeffaflığının işletmelerin performans göstergeleri üzerindeki etkileri incelenmektedir. Araştırmanın verileri Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonuna bağlı olan 29 dernek ve bu derneklere üye olan gıda ve içecek sektörü işletmelerinde 392 yöneticiden anket yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Veriler SPSS 20 ve SmartPLS 3 programlarıyla test edilmiştir. Sonuç olarak; blok zinciri ve nesnelerin interneti teknolojileri kullanımlarının tedarik zinciri şeffaflığını ve tedarik zinciri şeffaflığı aracı etkisiyle işletmelerin performans göstergelerini etkilediği saptanmıştır.
Anahtar Kelime: Blok Zincir Nesnelerin İnterneti Tedarik Zinciri Şeffaflığı Performans Göstergeleri Gıda ve İçecek İşletmeleri

Investigation of The Effects of The Use of Blockchain and Internet of Things Technologies on Performance Indicators with The Intermediary Role of Supply Chain Transparency

Öz:
The study examines the mediating role of supply chain transparency in the impact of blockchain (BZ) and Internet of Things (IoT) usage on business performance indicators. It also examines the impact of the use of the IoT and blockchain on SCT and the impact of SCT on the performance indicators of businesses. The research data were collected from 29 associations affiliated with the Federation of Turkish Food and Beverage Industry Associations and from 392 managers in the food and beverage sector businesses that are members of these associations. Data were tested with SPSS 20 and SmartPLS 3 programs. As a result, it has been determined that using blockchain and IoT technologies affects SCT and performance indicators of businesses with the mediation effect of SCT.
Anahtar Kelime: Blockchain Internet of Things Supply Chain Transparency Performance Indicators Food and Beverage Businesses

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmed, W. & M. Omar (2019), “Drivers of supply chain transparency and its effects on performance measures in the automotive industry: Case of a developing country”, International Journal of Services and Operations Management, 33(2), 159-186.
  • Ahsan, M. et al. (2016), “Ensuring interoperability among heterogeneous devices through IoT middleware”, International Journal of Computer Science and Information Security, 14(4), 251.
  • Andersson, P. & L. Mattsson (2015), “Service innovations enabled by the Internet of Things”, Industrial Marketing and Purchasing Journal, 9(1), 85-106.
  • Bai, C. & J. Sarkis (2020), “A supply chain transparency and sustainability technology appraisal model for blockchain technology”, International Journal of Production Research, 58(7), 2142-2162.
  • Bąk, S. et al. (2015), “Synthesis of real-time cloud applications for Internet of Things”, Turkish Journal of Electrical Engineering & Computer Sciences, 23(3), 913-929.
  • Banerjee, S.P. et al. (2020), “An investigation into dimensions of service quality in B Schools”, Journal of Xi’an University of Architecture & Technology, 12(3), 3810.
  • Bastian, J. & J. Zentes (2013), “Supply chain transparency as a key prerequisite for sustainable agri-food supply chain management”, The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, 23(5), 553-570.
  • Bracken, B.A. & A. Barona (1991), “State of the art procedures for translating, validating and using psychoeducational tests in cross-cultural assessment”, School Psychology International, 12(1-2), 119-132.
  • Brikman, Y. (2014), Blockchain by Analogy, , 04.04.2022.
  • Büyüköztürk, Ş. (2014), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem.
  • Cai, H. et al. (2014), “IoT-based configurable information service platform for product lifecycle management”, IEEE Transactions on Industrial Informatics, 10(2), 1558-1567.
  • Carroll, A.B. (1979), “A three-dimensional conceptual model of corporate performance”, Academy of Management Review, 4(4), 497-505.
  • Carroll, A.B. (1999), “Corporate social responsibility: evolution of a definitional construct”, Business & Society, 38(3), 268-295.
  • Carter, C.R. & D.S. Rogers (2008), “A framework of sustainable supply chain management: moving toward new theory”, International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 38(5), 360-387.
  • Chin, W.W. (1998), “The partial least squares approach to structural equation modeling”, in: G.A. Marcoulides (ed.), Modern Methods for Business Research (295-336), Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Cohen, J.E. (1988), Statistical power analysis for the behavioral sciences, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • Crosby, M. et al. (2016), “Blockchain technology: beyond bitcoin”, Applied Innovation Review, (2), 6-19.
  • Despoudi, S. (2021), “Challenges in reducing food losses at producers’ level: the case of Greek agricultural supply chain producers”, Industrial Marketing Management, 93, 520-532.
  • Doorey, D.J. (2011), “The transparent supply chain: from resistance to implementation at Nike and Levi-Strauss”, Journal of Business Ethics, 103(4), 587-603.
  • Egels-Zandén, N. & N. Sörum (2015), “Supply chain transparency as a consumer or corporate tool: the case of nudie jeans co”, Journal of Consumer Policy, 39(4), 377-395.
  • Egels-Zandén, N. (2007), “Suppliers’ compliance with mncs’ codes of conduct: behind the scenes at Chinese toy suppliers”, Journal of Business Ethics, 75(1), 45-62.
  • Errassafi, M. et al. (2019), “The mediating effect of internal integration on the relationship between supply chain integration and operational performance: evidence from Moroccan manufacturing companies”, Journal of Industrial Engineering and Management, 12(2), 254-273.
  • Fombrun, C. & M. Shanley (1990), “What's in a name? reputation building and corporate strategy”, Academy of Management Journal, 33(2), 233-258.
  • Fornell, C. & D.F. Larcker (1981), “Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error”, Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
  • Frederick, W.C. et al. (1988), Business and society: corporate strategy, public policy, ethics, Publisher: McGraw-Hill Companies.
  • Frizzo-Barker, J. et al. (2020), “Blockchain as a disruptive technology for business: a systematic review”, International Journal of Information Management, 51, 102029.
  • Fung, A. (2013), “Infotopia: unleashing the democratic power of transparency”, Politics & Society, 41(2), 183-212.
  • Gallais, B. et al. (2017), “Further evidence for the reliability and validity of the fatigue and daytime sleepiness scale”, Journal of the Neurological Sciences, 375, 23-26.
  • Ghode, D.J. et al. (2020), “Architecture to enhance transparency in supply chain management using blockchain technology”, Procedia Manufacturing, 51, 1614-1620.
  • Gonnot, T. et al. (2015), “Home automation device protocol (HADP): A protocol standard for unified device interactions”, Advances in Internet of Things, 5(4), 27-38.
  • Griffith, D.A. et al. (2006), “Social exchange in supply chain relationships: the resulting benefits of procedural and distributive justice”, Journal of Operations Management, 24(2), 85-98.
  • Guercini, S. & A. Runfola (2009), “The integration between marketing and purchasing in the traceability process”, Industrial Marketing Management, 38(8), 883-891.
  • Gupta, M. (2018), Blockchain for Dummies, 2nd IBM Limited Edition, John Wiley & Sons Inc, Hoboken, NJ, 6.
  • Güzel, D. & O. Demirdöğen (2016), “Tedarik zinciri bütünleşmesi, yeşil tedarik zinciri uygulamaları ve işletme performansı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma”, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 362-394.
  • Güzel, D. (2011), “Tedarik zinciri bütünleşmesi, yeşil tedarik zinciri uygulamaları ve işletme performansı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma”, Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Hagedoorn, J. & M. Cloodt (2003), “Measuring innovative performance: is there an advantage in using multiple indicators?”, Research Policy, 32(8), 1365-1379.
  • Hair, J.F. et al. (2010), Multivariate Data Analysis, (7th ed), NJ: Pearson Prentice Hall.
  • Hair, J.F. et al. (2017), Primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM), 2nd edition, Sage: Thousand Oaks.
  • Heide, J.B. & G. John (1992), “Do norms matter in marketing relationships?”, Journal of Marketing, 56(2), 32-44.
  • Henseler, J. et al. (2009), “The use of partial least squares path modeling in international marketing”, in: New Challenges to International Marketing, Emerald Group Publishing Limited.
  • Howell, J.C. (2000), Youth gang programs and strategies: summary, US Department of Justice, Office of Justice Programs, Office of Juvenile Justice and Delinquency Prevention.
  • Humphreys, P. et al. (2011), “An investigation into supplier development activities and their influence on performance in the Chinese electronics industry”, Production Planning and Control, 22(2), 137-156.
  • Jara, A.J. et al. (2014), “Participative marketing: extending social media marketing through the identification and interaction capabilities from the internet of things”, Personal and Ubiquitous Computing, 18(4), 997-1011.
  • Karaman, R. (2008), “İşletmelerde performans ölçümünün önemi ve modern bir performans ölçme aracı olarak balanced scorecard”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(16), 411-427.
  • Khan, M. et al. (2021), “Integration of Internet-of-things with blockchain technology to enhance humanitarian logistics performance”, IEEE Access, 9, 25422-25436.
  • Khandwalla P. (1977), The Design of Organizations, New York: Harcourt, Brace, Jovanovich.
  • Kılıç, S. (2016), “Cronbach's alpha reliability coefficient”, Psychiatry and Behavioral Sciences, 6(1), 47-48.
  • Lamming, R. et al. (2004), “Developing the concept of transparency for use in supply relationships”, British Journal of Management, 15(4), 291-302.
  • Lowry, P.B. & J. Gaskin (2014), “Partial least squares (pls) structural equation modeling (sem) for building and testing behavioral causal theory: when to choose it and how to use it”, IEEE Transactions on Professional Communication, 57(2), 123-146.
  • Mızrak, P. (2003), “Supplier selection problem-an application of goal programming in a firm”, Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Min, S. & J.T. Mentzer (2004), “Developing and measuring supply chain management concepts”, Journal of Business Logistics, 25(1), 63-99.
  • Mohr, L.A. et al. (2001), “Do consumers expect companies to be socially responsible? The impact of corporate social responsibility on buying behavior”, Journal of Consumer Affairs, 35(1), 45-72.
  • Mol, A.P. (2015), “Transparency and value chain sustainability”, Journal of Cleaner Production, 107, 154-161.
  • Mukherjee, P. & C. Pradhan (2021), “Blockchain 1.0 to blockchain 4.0 - the evolutionary transformation of blockchain technology”, in: Blockchain Technology: Applications and Challenges (29-49), Springer, Cham.
  • Ortiz Martinez, E. & D. Crowther (2008), “Is disclosure the right way to comply with stakeholders? the shell case”, Business Ethics: A European Review, 17(1), 13-22.
  • Özütürk, M. (2007), “Pazarlama stratejileri karması ve pazar odaklılık ile firma performansı ilişkisi; endüstriyel mutfak sektöründe bir uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Parahinski, C. & W.C. Benton (2004), “Supplier evaluations: communication strategies to improve supplier performance”, Journal of Operations Management, 22, 39-62.
  • Parkhi, S. et al. (2015), “A study of evolution and future of supply chain management”, Supply Chain Management, 9(2), 95-106.
  • Rampini, A.A. et al. (2014), “Dynamic risk management”, Journal of Financial Economics, 111(2), 271-296.
  • Ranta, V. et al. (2020), “How B2B suppliers articulate customer value propositions in the circular economy: four innovation-driven value creation logics”, Industrial Marketing Management, 87, 291-305.
  • Robbins, S.P. et al. (2002), Organizational Structure and Design, Management, New York: Prenticehall.
  • Sarstedt, M. et al. (2017), “Treating unobserved heterogeneity in PLS-SEM: A multi-method approach”, in: Partial Least Squares Path Modeling Basic Concepts, Methodological Issues and Applications (197-217), Springer.
  • Sikorski, J.J. et al. (2017), “Blockchain technology in the chemical industry: machine-to-machine electricity market”, Applied Energy, 195, 234-246.
  • Sodhi, M.S. & C.S. Tang (2019), “Research opportunities in supply chain transparency”, Production and Operations Management, 28(12), 2946-2959.
  • Tabora, V. (2018), “Databases and blockchains, the difference is in their purpose and design”, Hentet, 13, 1-16.
  • Tapscott, D. & D. Ticoll (2003), The Naked Corporation: How the Age of Transparency Will Revolutionize Business, Simon and Schuster.
  • Thomas, M.L. (2007), Cause-related marketing partnerships: an application of associative learning theory principles for both short and long-term success for the brand, Southern Illinois University at Carbondale.
  • TOBB (2022), , 29.04.2022.
  • Treiblmaier, H. (2018), “The impact of the blockchain on the supply chain: a theory-based research framework and a call for action”, Supply Chain Management: An International Journal, 23, 545-559.
  • Turunç, Ö. (2006), “Bilgi teknolojileri kullanımının işletmelerin örgütsel performansına etkisi hizmet sektöründe bir araştırma”, Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 225-247.
  • TÜSİAD (2022), , 29.04.2022.
  • UNCTAD (1999), The social responsibility of transnational corporations, NY and Geneva: United Nations.
  • Urkude, S.V. et al. (2021), “Anatomy of blockchain implementation in healthcare”, in: Blockchain Technology: Applications and Challenges (51-76), Springer, Cham.
  • Villanueva, F.J. et al. (2012), “Internet of Things architecture for an RFID-Based product tracking business model”, in: Sixth International Conference on Innovative Mobile and Internet Services in Ubiquitous Computing (811-816), Palermo, Italy.
  • Wartick, S.L. & P.L. Cochran (1985), “The evolution of the corporate social performance model”, Academy of Management Review, 10(4), 758-769.
  • Wattenhofer, R. (2016), The science of the blockchain, Inverted Forest Publishing.
  • Wognum, P.N. et al. (2011), “Systems for sustainability and transparency of food supply chains-Current status and challenges”, Advanced Engineering Informatics, 25(1), 65-76.
  • Yang, L. et al. (2013), “How the Internet of Things technology enhances emergency response operations”, Technological Forecasting and Social Change, 80(9), 1854-1867.
  • Yermack, D. (2017), “Corporate governance and blockchains”, Review of Finance, 21(1), 7-31.
  • Yıldız, E. (2021), SmartPLS ile Yapısal Eşitlik Modellemesi, (2nd edt.), Ankara: Seçkin Kitabevi.
  • Yusoff, A.S.M. et al. (2020), “Discriminant validity assessment of religious teacher acceptance: The use of HTMT criterion”, in: Journal of Physics: Conference Series, IOP Publishing, 1529(4), 5.
  • Zelbst, P.J. et al. (2019), “The Impact of RFID, IIoT, and Blockchain technologies on supply chain transparency”, Journal of Manufacturing Technology Management, 31(3), 441-457.
APA Taşcı M, GÜZEL D (2023). Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi. , 409 - 442. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
Chicago Taşcı Muhammed Furkan,GÜZEL DILSAD Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi. (2023): 409 - 442. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
MLA Taşcı Muhammed Furkan,GÜZEL DILSAD Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi. , 2023, ss.409 - 442. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
AMA Taşcı M,GÜZEL D Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi. . 2023; 409 - 442. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
Vancouver Taşcı M,GÜZEL D Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi. . 2023; 409 - 442. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
IEEE Taşcı M,GÜZEL D "Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi." , ss.409 - 442, 2023. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
ISNAD Taşcı, Muhammed Furkan - GÜZEL, DILSAD. "Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi". (2023), 409-442. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
APA Taşcı M, GÜZEL D (2023). Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi. Sosyoekonomi, 31(58), 409 - 442. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
Chicago Taşcı Muhammed Furkan,GÜZEL DILSAD Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi. Sosyoekonomi 31, no.58 (2023): 409 - 442. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
MLA Taşcı Muhammed Furkan,GÜZEL DILSAD Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi. Sosyoekonomi, vol.31, no.58, 2023, ss.409 - 442. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
AMA Taşcı M,GÜZEL D Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi. Sosyoekonomi. 2023; 31(58): 409 - 442. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
Vancouver Taşcı M,GÜZEL D Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi. Sosyoekonomi. 2023; 31(58): 409 - 442. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
IEEE Taşcı M,GÜZEL D "Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi." Sosyoekonomi, 31, ss.409 - 442, 2023. 10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
ISNAD Taşcı, Muhammed Furkan - GÜZEL, DILSAD. "Tedarik Zinciri Şeffaflığının, Nesnelerin İnterneti ve Blokzincir Kullanımları Üzerindeki Aracı Etkisinin Performans Göstergeleri Üzerindeki Etkisi Açısından İncelenmesi". Sosyoekonomi 31/58 (2023), 409-442. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2023.04.20
Sayfa Oluşturulma Tarihi
25-04-2024 0:12

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları