Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği
Yıl: 2024 Cilt: 5 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 29 - 46 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.47613/reflektif.2024.143 İndeks Tarihi: 12-03-2024
Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği
Öz: Günümüzde teknolojik gelişmeler, özellikle de yapay zekâ pek çok farklı alanda önemli etkilere sahiptir. Ölüm ve yas kavramları da bu gelişmelerden etkilenmekte, bir anlamda dönüşmektedir. Bu makalenin amacı; ölüm ve yas kavramlarının yaşadığı bu dönüşümde yapay zekânın etkisini thanabotlar üzerinden tartışmaktır. Bu amaçla ölüm ve yas kavramları literatür taraması yapılarak toplumsal ve tarihsel bağlamları içerisinde ele alınmış, devamında dijitalleşme ile yaşadıkları dönüşüme değinilmiştir. Çalışmanın sonunda thanabotların olası etkileri literatürden çıkarımlarla tartışılmıştır. Buna göre; thanabot kullanımının kişiden kişiye değişen etkileri olacağını söylemek mümkündür. Bu anlamda bu teknoloji özellikle yas tutanlar için olumlu etkilere sahip olabilir. Ancak thanabotların ticari boyutu, ölen kişiyi ne kadar temsil edeceği, yas tutanlar için ikincil kayıp riski, yazılım güvenliği gibi olası sorunlara sahip olduğunu söylemek mümkündür. Ayrıca bu teknolojiyle ilgili araştırmaların hem bireysel hem de toplumsal düzeyde farklılıkları dikkate alarak yapılmasının önem arz ettiği görülmüştür.
Anahtar Kelime: The Effect of Artificial Intelligence on the Concepts of Death and Mourning: The Example of Thanabot
Öz: Today, technological developments, especially artificial intelligence, have significant impacts in many different fields. The concepts of death and mourning are also affected by these developments and, in a sense, are transformed. The purpose of this article is to discuss the impact of artificial intelligence on the transformation of the concepts of death and mourning through thanabots. For this purpose, the concepts of death and mourning were examined in their social and historical context by conducting a literature review, and then the transformation they have with digitalization was mentioned. At the end of the study, the possible effects of thanabots are discussed with inferences from the literature. According to this; it is possible to say that the effects of using thanabot will vary from person to person. In this sense, this technology can have positive effects, especially for those who are grieving. However, it is possible to say that thanabots have potential problems such as their commercial size, how much they will represent the deceased, the risk of secondary loss for mourners and software security. In addition, it is important that research on this technology is carried out by taking into account differences at both individual and social levels.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- af Segerstad, Y. H., Bell, J., ve Yeshua-Katz, D. (2022). A sort of permanence: Digital remains and posthuman encounters with death. Conjunctions, 9(1), 1-12.
- Ariès, P. (1974). The reversal of death: changes in attitudes toward death in Western societies. American Quarterly, 26(5), 536-560.
- Artut, S. (2014). Teknoloji-insan birlikteliği. Ayrıntı Yayınları.
- Bassett, D. J. (2018). Digital afterlives: From social media platforms to thanabots and beyond. Death and Anti-Death, 16, 200.
- Bauman, Z. (2000). Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri. (çev. Nurgül Demirdöven). Ayrıntı Yayınları.
- Bildik, T. (2013). Ölüm, kayıp, yas ve patolojik yas. Ege Tıp Dergisi, 52(4), 223-229.
- Buben, A. (2015). Technology of the dead: Objects of loving remembrance or replaceable resources?. Philosophical Papers, 44(1), 15-37.
- Burcu, E., ve Akalın, E. (2008). Ölüm olgusu üzerine sosyolojik tartışmalar. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (8), 29-54.
- Carel, H. (2007). Death and the other: The ambivalence of mourning. Dying and Death içinde (s. 81-89). Brill.
- Elder, A. (2020). Conversation from BEYOND THE GRAVE? A Neo Confucian ethics of chatbots of the dead. Journal of Applied Philosophy, 37(1), 73-88.
- Erbuğ, E. (2021). Ölüm sosyolojisi: Geleneksel ve modern toplumda ölümün toplumsal anlamları. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, (8).
- Flynn, M. P. (2007). Death and mourning: Logistics and mystery. Dying and Death içinde (s. 107-117). Brill.
- Foucault, M. (2015). Biyopolitikanın doğuşu. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Freibach-Heifetz, D. (2007). Grace towards the dead. Dying and Death içinde (pp. 91-106). Brill.
- Freud, S. (1917). Mourning and melancholia. The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, 14(1914-1916), 237-58.
- Gorer, G. (1955). The pornography of death. Encounter, 5(4), 49-52.
- Henrickson, L. (2023). Chatting with the dead: the hermeneutics of thanabots. Media, Culture & Society, 01634437221147626.
- Hutson, J., ve Ratican, J. (2023). Life, death, and AI: Exploring digital necromancy in popular culture—Ethical considerations, technological limitations, and the pet cemetery conundrum. Metaverse, 4(1).
- Io, H. N. ve Lee, C. B. (2017). Chatbots and conversational agents: A bibliometric analysis. 2017 IEEE International Conference on Industrial Engineering and Engineering Management (IEEM) içinde (s. 215-219). IEEE.
- Jiménez-Alonso, B. ve Brescó de Luna, I. (2022). Griefbots. A new way of communicating with the dead?. Integrative Psychological and Behavioral Science, 57(2), 466-481.
- Kasher, A. (2004). Life in the heart. Making Sense Of: Dying and Death içinde (s. 11-30). Brill.
- Kastenbaum, R., ve Moreman, C. (2018). Death, Society, and Human Experience. Routledge.
- Kearl, M. C. (1989). Endings: A Sociology of Death and Dying. Oxford University Press.
- Kellehear, A. (1984). Are we a ‘death-denying’society? A sociological review. Social science & medicine, 18(9), 713-721.
- Krueger, J., ve Osler, L. (2022). Communing with the dead online: chatbots, grief, and continuing bonds. Journal of Consciousness Studies, 29(9-10), 222-252.
- Kübler-Ross, E. (2010). Ölüm ve Ölmek Üzerine. (çev. Ekin Uşşaklı). April Yayıncılık.
- Kübler-Ross, E., ve Kessler, D. (2005). On Grief and Grieving: Finding the Neaning of Grief Through the Five Stages of Loss. Simon and Schuster.
- Moore, C. C., ve Williamson, J. B. (2003). The universal fear of death and the cultural response. Handbook of death & dying, 1, 3-13.
- Morsea, T. (2023). Digital necromancy: users’ perceptions of digital afterlife and posthumous communication technologies. Information, Communication & Society, 1-17.
- Possati, L. M. (2023). Psychoanalyzing artificial intelligence: The case of Replika. AI & Society, 38(4), 1725-1738.
- Refslund christensen, D., ve Sandvik, K. (2015). Death ends a life not a relationship: Timework and ritualizations at Mindet. dk. New Review of Hypermedia and Multimedia, 21(1-2), 57-71.
- Riley Jr, J. W. (1983). Dying and the meanings of death: Sociological inquiries. Annual Review of Sociology, 9(1), 191-216.
- Rossetto, K. R., Lannutti, P. J., ve Strauman, E. C. (2015). Death on Facebook: Examining the roles of social media communication for the bereaved. Journal of Social and Personal Relationships, 32(7), 974-994.
- Ruivenkamp, G., Jongerden, J. ve Öztürk, M. (2010). Teknoloji ve toplum. Kalkedon.
- Sağır, A., ve Canayaz, M. (2023). Bir ölüm sosyolojisi çalışması: Sosyal medyada ölüme yüklenen anlamlar. Kesit Akademi, 8(31), 319-349.
- Savin-Baden, M., Burden, D. ve Taylor, H. (2017). The ethics and impact of digital immortality. Knowledge Cultures, 5(2), 178-196.
- Walter, T. (1996). Facing death without tradition. In Contemporary issues in the sociology of death, dying and disposal (pp. 193-204). Palgrave Macmillan UK.
- Walter, T. (2015). Communication media and the dead: from the Stone Age to Facebook. Mortality, 20(3), 215-232.
- Zara, A. (2011). Kayıplar, yas tepkileri ve yas süreci. Yaşadıkça, 73, 90.
- https://abbavoyage.com/ Erişim Tarihi: 01.12.2023
- https://deadsocial.org/features/about-us Erişim Tarihi: 01.12.2023
- https://medium.com/@mariusursache/the-journey-to-digital-immortality-33fcbd79949 Erişim Tarihi: 20.11.2023
- https://mindet.dk/public/ eski sloganı olan bu cümle ilgili makaleden alınmıştır. Erişim Tarihi: 24.11.2023
- https://play.google.com/store/apps/details?id=ai.replika.app&hl=tr&gl=US Erişim Tarihi: 25.12.2023
- https://projectdecember.net/ Erişim Tarihi: 25.12.2023
- https://theconversation.com/holograms-and-ai-can-bring-performers-back-from-the-dead-but-will-the-fans-keep-buying-it-202431 Erişim Tarihi: 01.12.2023
- https://twitter.com/marasilancom/status/1667826519828320258 Erişim Tarihi: 14.11.2023
- https://twitter.com/nehiirkarakus/status/1667960821568110594 Erişim Tarihi: 14.11.2023
- https://www.cbc.ca/radio/tapestry/aging-better-dadbot-1.5282568/from-dad-to-dadbot-one-man-s-attempt-to-capture-human-essence-in-ai-1.5282575 Erişim Tarihi: 25.12.2023
- https://www.hereafter.ai/ Erişim Tarihi: 25.12.2023
- https://www.iflscience.com/project-december-the-ai-chatbot-people-are-using-to-talk-to-the-dead-60493 Erişim Tarihi: 25.12.2023
- https://www.lifenaut.com/ Erişim Tarihi: 20.11.2023
- https://www.merriam-webster.com/dictionary/thanatology#:~:text=In%20Greek%20mythology%2C%20Thanatos%20was,English%20in%20the%20mid%2D1800s Erişim Tarihi: 19.12.2023
- https://www.reddit.com/r/ProjectDecember1982/comments/izdvmz/i_dont_think_even_jason_rohrer_knows_the_power_of/ Erişim Tarihi: 25.12.2023
- https://www.reddit.com/r/replika/comments/1110ria/update/ Erişim Tarihi: 25.12.2023
| APA | Körlü Topan A (2024). Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği. , 29 - 46. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| Chicago | Körlü Topan Aysun Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği. (2024): 29 - 46. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| MLA | Körlü Topan Aysun Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği. , 2024, ss.29 - 46. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| AMA | Körlü Topan A Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği. . 2024; 29 - 46. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| Vancouver | Körlü Topan A Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği. . 2024; 29 - 46. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| IEEE | Körlü Topan A "Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği." , ss.29 - 46, 2024. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| ISNAD | Körlü Topan, Aysun. "Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği". (2024), 29-46. https://doi.org/10.47613/reflektif.2024.143 |
| APA | Körlü Topan A (2024). Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 29 - 46. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| Chicago | Körlü Topan Aysun Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi 5, no.1 (2024): 29 - 46. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| MLA | Körlü Topan Aysun Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi, vol.5, no.1, 2024, ss.29 - 46. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| AMA | Körlü Topan A Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi. 2024; 5(1): 29 - 46. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| Vancouver | Körlü Topan A Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği. Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi. 2024; 5(1): 29 - 46. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| IEEE | Körlü Topan A "Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği." Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi, 5, ss.29 - 46, 2024. 10.47613/reflektif.2024.143 |
| ISNAD | Körlü Topan, Aysun. "Yapay Zekânın Ölüm ve Yas Kavramları Üzerine Etkisi: Thanabot Örneği". Reflektif Sosyal Bilimler Dergisi 5/1 (2024), 29-46. https://doi.org/10.47613/reflektif.2024.143 |
