İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi

DÖŞ, Bülent; BAĞÇECİ, Birsen; Sarıca, Rabia

İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi

Birsen BAĞÇECİ, (Gazi Üniversitesi, Gaziantep Eğitim Fakültesi, Gaziantep, Türkiye)

Bülent DÖŞ, (Zirve Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Gaziantep, Türkiye)

Rabia SARICA (Gazi Üniversitesi, Gaziantep Eğitim Fakültesi, Gaziantep, Türkiye)

Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

38 7

Yıl: 2011 Cilt: 8 Sayı: 16 Sayfa Aralığı: 551 - 566 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi

Öz:

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim 7.sınıf öğrencilerinin üstbilişsel farkındalıkları ile Seviye Belirleme Sınavı (SBS) ve Yılsonu Başarı Puanları (YSBP) arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın evrenini 2009 yılında Osmaniye merkez ilköğretim okullarında 7.sınıfta okuyan ve SBS sınavına giren öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise 2008–2009 eğitim öğretim akademik yılında Osmaniye merkez Atatürk İlköğretim okulunda 7. sınıfta öğrenim gören toplam 194 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında öğrencilerin üstbilişsel farkındalıklarını belirlemek amacıyla onlara Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması Akın, Abacı ve Çetin (2007) tarafından yapılmış Üstbilişsel Farkındalık Envanteri (ÜFE) uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; 1. Öğrencilerin üstbilişsel farkındalıkları ile SBS başarıları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki (β =,313; p=,000) bulunmuştur. 2. Öğrencilerin üstbilişsel farkındalıkları ile yılsonu başarı puanları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur (β =,349; p=,000). Araştırma sonucuna göre Üstbilişsel farkındalık akademik başarının pozitif bir yordayıcısıdır denilebilir. Bu bağlamda öğrencilere üstbilişsel farkındalık stratejilerinin öğretilmesinin ve öğretmenlerin derslerinde öğrencilerin üstbilişsel farkındalıklarını geliştirecek etkinlikler yapması tavsiye edilebilir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Açıkgöz, Ö. (1996). Etkili Öğrenme ve Öğretme, Kanyılmaz Matbaası, İzmir.
Akdur, T. E. (1996). Yardımlaşarak Bilgisayar Ortamında Kavram Haritalarının Hazırlanmasının, Lise Seviyesindeki Öğrencilerin Fizik Başarısı, Fizik Dersine ve Kavram Haritalamaya Yönelik Tutumları ve Bilişsel Beceri Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Akın, A. (2006). Başarı Amaç Oryantasyonları İle Bilişötesi Farkındalık, Ebeveyn Tutumları Ve Akademik Başarı Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Akın, A., Abacı, R., & Çetin, B. (2007). “The Validity And Reliability Of The Turkish Version Of The Metacognitive Awareness Inventory”. Educational Sciences: Theory & Practice, 7(2), 671-678.
Aral, A.O. (1999). Guessing and metacognitive knowledge. Unpublished Master Thesis. Eskişehir: Anadolu University, The Institute of Social Sciences.
Balcı, G. (2007). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Sözel Matematik Problemlerini Çözme Düzeylerine Göre Bilişsel Farkındalık Becerilerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Baker, L. (2002). “Metacognition in comprehension instruction”. In C. Block & M. Pressley (Eds.), Comprehension instruction: Research-based best practices (s. 77–95). New York: Guilford.
Bedir, H. (1996). The effects of using cognitive learning strategies on reading comprehension ability of Turkish student. Unpublished Doctorate Thesis. Adana: Çukurova University, Institute of Social Sciences.
Brown, A. L. (1980). “Metacognitive development and reading”. In R. J. Spiro, B.C. Bruce, & W.F. Brewer (Eds.), Theoretical issues in reading comprehension (s. 458-482). Mahwah, NJ: Erlbaum.
Brown, A. L. (1987). “Metacognition, executive control, self-regulation, and other more mysterious mechanisms”. In F. Weinert & R. Kluwe (Eds.), Handbook of Child Psychology: Vol. 3. Cognitive Development (s.263-340). New York:Wiley
Case, L. P., Harris, K. R., & Graham, S. (1992). “Improving the mathematical problem solving of students with learning disabilities: Self-regulated strategy development”. The Journal of Special Education, 26, 1–19.
Coutinho, S.A. (2008). The relationship between goals, metacognition and academic success. Educate. Vol.7, No: 1, p.39-47
Çakıroğlu, A. (2007). Üstbiliş. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. Sayı 11(2)
Demir-Gülşen, M. (2000). A model to investigate probability and mathematics achievement in terms of cognitive, metacognitive and affective variables. Unpublished B.S. Thesis. İstanbul: Boğaziçi University, The Institute of Science and Engineering.
Desoete, A., & Roeyers, H. (2002). “Off-line Metacognition – A Domain-specific Retardation in Young Children with Learning Disabilities”. Learning Disability Quarterly. 25, 123–139.
Doğanay, A. (Mart 1997), “Ders dinleme sırasında bilişsel farkındalıkla ilgili stratejilerin kullanımı”. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt:2, 15, 34-42
Dunslosky, J.& Thiede, K.W. (1998). “What makes people study more? An evaluation of factors that affect self-paced study”. Acta Psychologica 98 (1998), 37–56.
Emrahoğlu, N.& Öztürk, A.(2010). “Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Akademik Başarılarına Bilişsel Farkındalığın Etkisi: Bir Nedensel Karşılaştırma Araştırması”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,19, 2, 18-30.
Erden, M. & Akman, Y.(1996). Eğitim Psikolojisi: Gelişim, Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Arkadaş Yay.
Everson, H. T., & Tobias, S. (1998). “The ability to estimate knowledge and performance in college: A metacognitive analysis”. Instructional Science, 26, 65-79.
Flavell, J.H.(1979). “Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive developmental inquiry”. American Psychologyist, 34, 906-911
Flavell, J. H. (1987). “Speculations about the nature and development of metacognition”. In F. E. Weinert, & R. H. Kluwe (Ed.), Metacognition, motivation,and understanding (pp. 21-29).Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
Garner, R. (1987). Metacognition and reading comprehension. Norwood, NJ: Ablex.
Garner, R. & Alexander, P.A. (1989). “Metacognition: Answered and unanswered questions”, Educational Psychologist, 24, 143-158
Gelen, İ. (2004). “Bilişsel Farkındalık Stratejilerinin Türkçe Dersine İlişkin Tutum, Okuduğunu Anlama Ve Kalıcılığa Etkisi”, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya
Güral, M. M. (2000). The role of teaching cognitive and metacognitive strategies in developing reading comprehension skills of foreign language learners. Unpublished M.A. Thesis. Ankara: Hacettepe University, The Institute of Social Sciences.
Gürşimşek, I., Çetingöz, D., Yoleri, S.(2009). “Okul Öncesi Öğretmenliği Öğrencilerinin Biliş Üstü Farkındalık Düzeyleri İle Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi”. The first International Congress of Educational Research, 1-3 May 2009, Çanakkale-Turkey Erişim: 05 Kasım 2010, http://oc.eab.org.tr/egtconf/pdfkitap/pdf/217.pdf
Hangrove, R.A.(2007). Creating creativity in the design studio: Assessing the impact of metacognitive skill development on creative abilities. A dissertation North Carolina University, University of North Carolina Press, USA
Karatay, H. (2010). “İlköğretim öğrencilerinin okuduğunu kavrama ile ilgili bilişsel farkındalıkları”. TUBAR Dergisi, http://www.tubar.com.tr/
Karasar, N. (1998). Bilimsel Arastırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Kruger, J., & Dunning, D. (1999). “Unskilled and unaware of it: How differences in recognizing one’s own incompetence lead to inflated self-assessments”. Journal of Personality and Social Psychology. 77, 6, 1121-1134.
Küçük-Özcan, Z.Ç. (2000). Teaching metacognitive strategies to 6th grade students. Unpublished B.S. Thesis. İstanbul: Boğaziçi University, The Institute of Science and Engineering.
Livingstone, J.A. (1997). “Metacognition: An Overview”. (http://gse.buffalo.edu/fas/shuell/CEP564/Metacog.htm) (Erişim Tarihi: 19.04.2010)
Mazzoni,G.F., & Nelson, T. O. (1998). Metacognition And Cognitive Neuropsychology. Monitoring And Control Processes. Mahwah, NJ, Lawrence Erlbaum.
Metcalfe, J., & Shimamura, A. P. (1994). Metacognition: Knowing about knowing.Cambridge. MA, Massachusetts Institute of Technology Press.
Nelson, T. O., & Narens, L. (1990). “Metacognition: A Theoretical Framework And New Findings”. In G. Bower (Ed.), The Psychology Of Learning And Motivation (Vol. 26) San Diego, CA: Academic Press. (pp. 125-141).
Özsoy, G. (2008). “Üstbiliş”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 6 (4), 713-740
Özsoy, G. & Günindi, Y. (2011). “Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Üstbilişsel Farkındalık Düzeyleri”, Elementary Education Online, 10(2), 430-440.
Özsoy, G., Çakıroğlu, A., Kuruyer, H.G., ve Özsoy, S. (2010). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Üstbilişsel Farkındalık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Bakımından İncelenmesi”, 9.Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 20-22 Mayıs, s.489-492, Elazığ.
Rezvan, S. , Ahmadı, S. A. ve Abedi, M. R. (2006). “The Effects Of Metacognitive Training On The Academic Achievement And Happiness Of Esfahan University Conditional Students”. Counselling Psychology Quarterly, 19(4): 415-428. Erişim: 22 Ekim 2010, Ebsco.
Schraw, G. & Dennison, R.S. (1994). “Assessing Metacognitive Awareness”. Contemporary Educational Psychology, 19, 460-475
Schraw, G. & Moshman, D. (1995). “Metacognitive Theories”. Educational Psychology Review, 7(4), 351-371.
Schraw, G. (2001). “Promoting General Metacognitive Awareness”. In H. J. Hartman (Ed.), Metacognition in learning & instruction Dordrecht, The Netherlands: Kluwer Academic Publishers: (s. 3-16).
Senemoğlu, N. (2001), Gelişim, Öğrenme ve Öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi (3. Basım),
Sperling, R. A., Howard, B. C., Staley, R. & DuBois, N. (2004). “Metacognition and Self-Regulated Learning Constructs”. Educational Research and Evaluation, 10(2), 117-139.
Tok, H., Özgan, H. & Döş, B. (2010). “Assessıng Metacognitive Awareness And Learning Strategies As Positive Predictors For Success in A Distance Learning Class”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 7, 14, s.123-134
Young, A. & Fry, J. D. (2008). “Metacognitive awareness and academic achievement in college students”. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning. 8, 2, s. 1-10.

APA	BAĞÇECİ B, DÖŞ B, Sarıca R (2011). İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. , 551 - 566.
Chicago	BAĞÇECİ Birsen,DÖŞ Bülent,Sarıca Rabia İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (2011): 551 - 566.
MLA	BAĞÇECİ Birsen,DÖŞ Bülent,Sarıca Rabia İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. , 2011, ss.551 - 566.
AMA	BAĞÇECİ B,DÖŞ B,Sarıca R İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. . 2011; 551 - 566.
Vancouver	BAĞÇECİ B,DÖŞ B,Sarıca R İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. . 2011; 551 - 566.
IEEE	BAĞÇECİ B,DÖŞ B,Sarıca R "İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi." , ss.551 - 566, 2011.
ISNAD	BAĞÇECİ, Birsen vd. "İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi". (2011), 551-566.

APA	BAĞÇECİ B, DÖŞ B, Sarıca R (2011). İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 551 - 566.
Chicago	BAĞÇECİ Birsen,DÖŞ Bülent,Sarıca Rabia İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8, no.16 (2011): 551 - 566.
MLA	BAĞÇECİ Birsen,DÖŞ Bülent,Sarıca Rabia İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.8, no.16, 2011, ss.551 - 566.
AMA	BAĞÇECİ B,DÖŞ B,Sarıca R İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2011; 8(16): 551 - 566.
Vancouver	BAĞÇECİ B,DÖŞ B,Sarıca R İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2011; 8(16): 551 - 566.
IEEE	BAĞÇECİ B,DÖŞ B,Sarıca R "İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi." Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, ss.551 - 566, 2011.
ISNAD	BAĞÇECİ, Birsen vd. "İlköğretim öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi". Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8/16 (2011), 551-566.