Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları
Yıl: 2011 Cilt: 14 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 131 - 142 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları
Öz: Amaç: Bu çalışmada, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Kliniği'ne başvuran hastaların ruhsal sorunları açıklama ve çare arama davranışlarının genel niteliklerinin belirlenmesi ve bu davranışların sosyodemografik özellikler ile ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Psikiyatri polikliniğine ayaktan başvurmuş olan hastalar ardışık olarak çalışmaya alındı. Sosyodemografik veri formu, Hastalık Modeli Anlama anketi uygulandı. Bulgular: Çalışma 104 kadın, 31 erkek toplam 135 kişi üzerinde yürütüldü. Çalışma grubunun ortalama yaşı 38.28±14.18'di. Çalışma grubunun %73.3'ünün psikiyatriste kendi kararı ile geldiği saptandı. Tıp dışı uygulamalara en sık başvuru nedeni ise çaresizlik ve umut, kişisel inanç, yakınların yönlendirmesi olarak saptandı. Hastalığa yol açan etken olarak 'ailevi sorunları' kadınlar erkeklere göre, 'iş yerindeki sorunlar'ı ve 'kendi iç dünyası ile ilgili sorunlar'ı erkekler kadınlara göre daha fazla bildirmektedir. Kırsalda yaşayanların kentte yaşayanlara göre daha fazla oranda tedaviyle bambaşka biri olma beklentisi, hastalıkla ilgili olarak ise ölüm korkusu yaşadıkları belirlenmiştir. Yine kırsalda yaşayanlar, tıp dışı uygulamalara başvurma nedeni olarak daha fazla oranda kişisel inanç, sağlık çalışanlarının tutumu, hekime güvensizlik bildirmiştir. Sonuç: Ruhsal bozukluğu olan kişilerin ruh sağlığı profesyonellerine başvurularının artması, ruh sağlığı çalışanlarının akıl hastalığı kavramı ve akıl hastalıklarının tedaviyle iyileşebileceği konusunda toplumu bilgilendirmelerini gerektirmektedir. Bu çalışmanın sonuçları, tıbbi çare arama davranışı konusunda bilgilendirilecek ya da yönlendirilecek öncelikli grupların, kırsal alanda yaşayanlar, düşük eğitim seviyesine sahip olanlar ve erkekler olduğunu göstermiştir.
Anahtar Kelime: Patients' who admitted to psychiatry clinic in a anatolian city explanation models for their illness and help-seeking behavior
Öz: Objectives: In this study, we aimed to determinate patients' explanation models for their mental illness and help-seeking behavior and evaluate the relationship between these behaviors and socio-demographic characteristics in outpatients who admitted to psychiatry clinic. Method: Outpatients who admitted to psychiatry clinic were recruited consecutively for the study. Sociodemographic data form and Symptom Attribution Questionnaire were applied to patients. Results: The study included 135 patients (104 female and 31 male). The mean age of the sample was 38.28±14.18 years. Among the patients 73.3% of them were admitted to psychiatry clinic with their own decision. The most common reasons of applications to non-medical methods were despair and hope, personal beliefs and orientation of relatives. The results showed that the women were more likely to report 'family problems' as a cause of their illness as compared to men whereas men were more likely to report 'workplace problems' and 'personal problems' as the cause when compared to women. The patients living in rural area were more likely to report that expectation of 'become quite different' related to the treatment and 'fear of death' related to the illness. In addition, they were more likely report that 'religion', 'the attitudes of the health workers' and 'distrust of the doctor' as the reasons for application to non-medical methods. Conclusion: It is needed to enhance medical help seeking behavior for people with mental disorders. Community should be informed in terms of mental disorders and their treatment by the professionals. Results of these study showed that especially low-educated person, persons who living in rural area and men should be informed primarily about these subjects.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Arslantaş H, Gültekin BK, Söylemez A ve ark. (2010) Bir üniversite hastanesi psikiyatri polikliniğine ilk kez başvuran hastaların damgalanmayla ilgili inanç, tutum ve davranışları, 11: 11-17.
- Bahar A, Savaş HA, Bahar G (2010) Psikiyatri hastalarında tıp dışı yardım arama davranışının değerlendirilmesi. Yeni Symposium, 3:216-222.
- Bekaroğlu M (1995) Çare arama davranışı ve kültür. IV Anadolu Psikiyatri Günleri. Bilimsel Çalışmalar, Konya.
- Bhugra D (1989) Attitudes towards mental illness: a review. Acta Psychiatr Scand, 80:1-12.
- Birsöz S (1997) Türkiye'de depresyonların sosyokültürel özellikleri. Depresyon Dergisi, 2(1): 3-8.
- Candansayar S, Coşar B (2001) Kültürlerarası psikiyatri açıısndan ruh hastalığı kavramı. T Klin Psikiyatri, 2:21-30.
- Çorapçıoğlu A, Aydemir Ö, Yıldız M ve ark. (1999) DSM-IV Eksen I bozuklukları için yapılandırılmış klinik görüşme kullanım kılavuzu (SCIDI). Ankara, Hekimler Yayın Birliği.
- First M, Spitzer R, Gibbon M ve ark. (1997) Structured clinical interview for DSM-IV axis I disorders (SCID-I). Washington DC, American Psychiatric Press.
- George LK, Blazer DG, Hughes DC ve ark. (1989) Fowler N. Social support and the outcome of major depression. J Psychiatry, 154: 478-85.
- Güleç C (2000) Anadolu kültüründe hastalık sağlık kavramlarına transkültürel bakış. Klinik Psikiyatri Dergisi, 3: 34-39.
- Güleç H, Yavuz A, Topbaş M ve ark. (2006) Psikiyatri Hastalarında Tıp Dışı Çare Arama Davranışı: Türkiye'de ve Almanya'da Yaşayan Türkler Arasında Karşılaştırmalı Bir Ön Çalışma. Klinik Psikiyatri Dergisi, 9: 36-44.
- Gür H, Özkan A (2002) Kronik böbrek yetmezliği olan diyaliz hastaları ile psikiyatri hastalarında tıp dışı tedavi arayışları. Fırat Tıp Dergisi, 7:712-719.
- Kardels B, Perez GP, Beine KH (2001) Psychogenic seizures: Domain for a hoca? Psychiatr Prax, 28: 193-197.
- Kaya Y, Ünal S (2006) Psikotik bir hastalık durumunu açıklama ve çare arama davranışında cinsiyetin rolü. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 7: 197-203.
- Kılıç C, Rezaki M, Üstün TB (1992) Ankara'da ruh sağlığı hizmetine ulaşım yolları. Türk Psikiyatri Dergisi, 3:190-198.
- Kırpınar I (1990) Ruhsal sorunları olan kişilerin tedavi amacıile tıp dışı kişi ve kurumlara başvurmaları ile ilgili bir araştırma. 26. Ulusal Psikiyatri Kongresi bildirisi, Izmir.
- Kırpınar I (1992) Erzurum numune hastanesi psikiyatri kliniğinde yatan hastalarda ruhsal bozukluklar nedeniyle tıp dışı kişilere başvurma davranışı üzerine bir araştırma. Düşünen Adam, 1:13-17.
- Kırpınar I, Çayköylü A, Kuloğlu M (1994) Erzurum'da ruh sağlığı birimlerine ulaşım yolları. Türk Psikiyatri Dergisi, 5:175- 181.
- Kırpınar I (2002) Psikiyatrik hastalarda paramedikal iyileştiriciler ve psikoterapiye etkisi. IX. Anadolu psikiyatri günleri. Kongre özet kitabı, 5-8 Haziran 2002, Adana, s.27-28.
- Kirmayer LJ, Young A, Robbins JM (1994) Symptom attribution in cultural perspective. Can J Psychiatry, 39:584-595.
- Kleinman A, Eisenberg L, Good B (1978) Culture, illness, and care:clinical lessons from anthropologic and cross-cultural research. Ann Intern Med, 88: 251-258.
- Leaf PJ, Bruce ML, Tischler GL ve ark. (1987) The relationship between demographic factors and attitudes toward mental health services. J Community Psychol, 15:275-84.
- Oral E (2005) Erzurum Atatürk üniversitesi tıp fakültesi psikiyatri polikliniğine ayaktan başvuran panik bozukluk hastalarında ruh sağlığı servislerine ulaşım yolları ve tıp dışı başvuruların değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 37: 39-42.
- Özer H, Coşkun I, Kırpınar I (1995) Psikiyatri poliklinik hastalarında tıp dışı kişilere başvuru davranışının bazı özelikleri. IV. Anadolu psikiyatri günleri bilimsel çalışmalar kitabı, Konya, s.130-140.
- Özkorumak E, Güleç H, Kose S ve ark. (2006) Depresyon hastalarında tıp dışı yardım arama davranışı: Aleksitimi bir etken olabilir mi? Klinik Psikiyatri Dergisi, 9:161-169.
- Plotnikoff GA, Numrich C, Wu C ve ark. (2002) Hmong shamanism, animist spiritual healing in Minnesota. Minn Med, 85: 29-34.
- Pescosolido BA, Martin JK, Scott Long J ve ark ( 2010) "A disease like any other"? A decade of change in public reactions to schizophrenia, depression, and alcohol dependence. Am J Psychiatry, 167:1321-1330.
- Riedel-Heller SG, Matschinger H, Angermeyer MC (2005) Mental disorders--who and what might help? Help-seeking and treatment preferences of the lay public. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 40: 167-174.
- Roder F, Opalic P (1987) Effect of the magic healer on Turkish psychiatric patients in West Germany-an evaluation of clinical examples. Psychiatr Prax, 14: 157-162.
- Rogler LH, Cortes DH (1993) Help seeking pathways: A unifying concept in mental health care. Am J Psychiatry, 150:554-61.
- Sağduyu A, Aker T, Özmen E ve ark. (2003) Şizofrenisi olan hastaların yakınlarının şizofreniye yönelik tutumları. Türk Psikiyatri Dergisi, 14: 203-12.
- Taşkın EO, Özmen E (2004) Sosyo demografik etmenlerin ruhsal hastalıklara yönelik tutumlara etkileri. 3P Dergisi, 12: 13-24.
- Taşkın EO, Yüksel EG, Deveci A ve ark. (2009) Psikiyatri polikliniğine başvuran hastaların depresyona yönelik tutumları. Anadolu Psikiyatri Dergisi,10: 100-108.
- Terman LM, Miles CC (1936) Sex and personality: studies in masculinity and femininity. New York, Russell&Russell.
- Tze-Pin N, Ai-Zhen J, Roger H ve ark.(2008) Health beliefs and help eeeking for depressive and anxiety disorders among urban Singaporean adults. Psychiatr Serv, 59:105-108.
- Uğuz F, Karababa F, Aşkın R (2007) Obsesif kompulsif bozukluk için yardım aramada ilk başvuru yerlerinin değerlendirilmesi. Genel Tıp Derg, 17:29-33.
- Ünal S (2000) Psikiyatrik uygulamalarda sosyokültürel duyarlılık. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 1: 225-230.
- Ünal S, Özcan Y, Emul HM ve ark. (2001) Hastalık açıklama modeli ve çare arama davranışı. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2: 222-229.
- Ünal S, Kaya Y (2006) Psikozu açıklama ve çare arama davranışını etkileyen sosyal etkenler-Malatya örneklemi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 9:138-147.
- Ünal S, Kaya B, Yalvaç D (2007) Psikotik hastalarda hastalık açıklama modeli ve çare arama davranışı. Turk Psikiyatri Derg, 18:38-47.
- Yaşan A, Gürgen F (2004) Psikiyatri ve fizik tedavi polikliniklerine başvuran hastaların geleneksel yardım arama davranışının karşılaştırılması. Dicle Tıp Dergisi, 31: 20-28.
APA | Güleç G, YENİLMEZ Ç, AY F (2011). Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları. , 131 - 142. |
Chicago | Güleç Gülcan,YENİLMEZ Çınar,AY Fırat Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları. (2011): 131 - 142. |
MLA | Güleç Gülcan,YENİLMEZ Çınar,AY Fırat Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları. , 2011, ss.131 - 142. |
AMA | Güleç G,YENİLMEZ Ç,AY F Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları. . 2011; 131 - 142. |
Vancouver | Güleç G,YENİLMEZ Ç,AY F Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları. . 2011; 131 - 142. |
IEEE | Güleç G,YENİLMEZ Ç,AY F "Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları." , ss.131 - 142, 2011. |
ISNAD | Güleç, Gülcan vd. "Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları". (2011), 131-142. |
APA | Güleç G, YENİLMEZ Ç, AY F (2011). Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları. Klinik Psikiyatri Dergisi, 14(3), 131 - 142. |
Chicago | Güleç Gülcan,YENİLMEZ Çınar,AY Fırat Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları. Klinik Psikiyatri Dergisi 14, no.3 (2011): 131 - 142. |
MLA | Güleç Gülcan,YENİLMEZ Çınar,AY Fırat Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları. Klinik Psikiyatri Dergisi, vol.14, no.3, 2011, ss.131 - 142. |
AMA | Güleç G,YENİLMEZ Ç,AY F Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2011; 14(3): 131 - 142. |
Vancouver | Güleç G,YENİLMEZ Ç,AY F Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2011; 14(3): 131 - 142. |
IEEE | Güleç G,YENİLMEZ Ç,AY F "Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları." Klinik Psikiyatri Dergisi, 14, ss.131 - 142, 2011. |
ISNAD | Güleç, Gülcan vd. "Bir anadolu şehrinde psikiyatri kliniğine başvuran hastaların hastalık açıklama ve çare arama davranışları". Klinik Psikiyatri Dergisi 14/3 (2011), 131-142. |