Yıl: 2012 Cilt: 12 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 461 - 478 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler

Öz:
Bu çalışmayla; Bilişim Teknolojileri (BT) öğretmenlerinin görevlerinin daha iyi anlaşılması, okul yöneticileri ve diğer branş öğretmenlerinin BT öğretmenlerinin görev alanlarına ilişkin algılarının ortaya çıkarılması ve BT öğretmenlerinin lisans döneminde aldıkları eğitimle onlara yüklenen roller (görev ve sorumluluklar) arasındaki benzerlik ve farklılıkların saptanması amaçlanmıştır. Çalışma, nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bir durum çalışmasıdır. Araştırma üç aşamada gerçekleştirilmiştir. İlkinde araştırmanın ön çalışması olarak 2 BÖTE Bölümü öğretim üyesi ve 6 BT öğretmeninin katıldığı odak grup görüşmesi, ikinci aşamasında 1 okul yöneticisi ve 2 farklı branş öğretmeniyle pilot görüşme, üçüncü aşamasında ise ilköğretim okullarında görev yapan 10'u okul yöneticisi, 11'i BT öğretmeni ve 12'si farklı branşlardan öğretmenler olmak üzere toplam 33 kişiyle yüz yüze görüşme yapılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma bulguları, BT öğretmenlerinin okullarında MEB tarafından tanımlanan görev alanları dışında da birçok rol üstlendiklerini ortaya koymaktadır. Bunun temel sebebinin ise; BT öğretmenlerinin teknolojiyle ilgili her konudan anlayan birer uzman, teknik servis elemanı ve memur gibi görülmeleri olduğu ortaya çıkmıştır. Diğer taraftan BT öğretmenlerinin aldıkları eğitimle üstlendikleri roller arasında farklılıklar olduğu ve BT öğretmenlerinin bile görev alanlarının ne olduğuna dair kesin ifadeler kullanamadıkları saptanmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

ICT teachers' assigned roles and expectations from them

Öz:
The aim of this study was to provide a better understanding of ICT teachers' assigned position and to determine school administrators' and other teachers' perceptions towards ICT teachers and these teachers' positions, and to reveal the similar and discrepant aspects of their tertiary education and the roles (work and responsibilities) assigned to them in schools. For this purpose, a qualitative case study research design was used. The study was conducted within three phases. In the first phase, focus group interview with 2 faculty members at department of Computer Education and Instructional Technologies and 6 ICT teachers, in the second phase, a pilot study encompassing an interview with 2 teachers from other branches and 1 school administrators, and finally faceto -face interviews with 33 participants, 10 of whom were school administrators, 11 of whom were ICT teachers, 12 of whom were teachers from other branches. The data obtained were analyzed using content analysis, and the findings showed that ICT teachers undertook many roles in their schools apart from the assigned positions determined by MoNE. The fundamental reason for this appeared that ICT teachers were perceived as an expert, a technical staff or a personnel who knows everything about ICT. Further, there occurred some differences and ambiguities between the education they took and the assigned roles and due to these ambiguities that even the ICT teachers could hardly define their assigned roles in schools was observed.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Akkoyunlu, B. (1996). Bilgisayar okuryazarlığı yeterlilikleri ile mevcut ders programlarının kaynaştırılmasının öğrenci başarı ve tutumlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 127-134.
  • Çağıltay, K., Çakıroğlu, J., Çağıltay, N. ve Çakıroğlu, E. (2001). Öğretimde bilgisayar kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 19-28.
  • Creswell, J. W. (1998). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions. California: Sage Publications.
  • Çuhadar, C. ve Dursun, Ö.Ö. (2010). Bilişim teknolojileri öğ retmeni adaylarının gözüyle öğretmenlik mesleği. Eğitim Tek nolojileri Araştırmaları Dergisi, 1 (1). Eylül 06, 2011 tarihinde http://www.et-ad.net adresinden edinilmiştir.
  • Dünya Bankası [DB]. (1998). World Bank supports basic educa tion program in Turkey. Washington. Mart 15, 2009 tarihinde http://web.worldbank.org/ adresinden edinilmiştir.
  • Dünya Bankası [DB]. (2009). Temel eğitim projesi 2. aşama. Mart 20, 2010 tarihinde http://web.worldbank.org/ adresinden edinilmiştir.
  • Educational Testing Service [ETS]. (2002). Digital transformation a framework for ICT literacy. A Report of the International ICT Literacy Panel. ETS. Şubat 12, 2010 tarininde http://www1.ets. org/Media/Tests/Information_and_Communication_Techno- logy_Literacy/ictreport.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü [EĞİTEK]. (2001). Ba kanlığımızca bilgisayar laboratuarı kurulan okullarda görev ya pan müdür, müdür yardımcıları, formatör öğretmenler, bilgisa yar öğretmenleri ve branş öğretmenlerinin bilgisayar laboratuarı na ilişkin görev talimatı. Ankara, MEB. Mart 29, 2009 tarihinde http://akdagmadeni.meb.gov.tr/uploadfile/bilisim-/2001-53_ sayili_genelge.doc adresinden edinilmiştir.
  • Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü [EĞİTEK]. (2007). Okullara bilgisayar formatör öğretmen görevlendirilmesi. Anka ra, MEB. Ocak 01, 2010 tarihinde http://www.turkegitimsen. org.tr/1mevzuatpdf/bilg_form_ogrt_gorv_bakan%20_onay. pdf adresinden edinilmiştir.
  • Ekiz, D. (2007). Bilimsel araştırma yöntemleri. İstanbul: Lisans Yayıncılık.
  • Er, K. F. (2007). İlköğretim bilgisayar ders programına ilişkin öğ retmen görüş ve beklentileri: Bir durum çalışması, Çanakkale ili örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Onsekiz Mart Üni versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale, Türkiye.
  • Eyidoğan, B. (2009). Bilişim teknolojileri dersinin ilköğretimde seçmeli ders olmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Yayımlanma mış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
  • Goktas, Y., Yildirim, Z., & Yildirim, S. (2008a). Bilgi ve iletişim teknolojilerinin eğitim fakültelerindeki durumu: Dekanların görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33 (149), 30-50.
  • Goktas, Y., Yildirim, Z., & Yildirim, S. (2008b). The keys for ICT integration in K-12 education: Teachers’ perceptions and usage. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 127-139.
  • Goktas, Y., Yildirim, Z., & Yildirim S. (2008c). A Review of ICT related courses in preservice teacher education programs. Asia Pacific Education Review, 9 (2), 168-179.
  • İşman, A. (2001). Sakarya ili öğretmenlerinin eğitim teknoloji leri yönündeki yeterlilikleri. 1. Uluslararası Eğitim Teknolojileri Konferansı (s. 9-40) bildiri kitabı. Sakarya.
  • Jamieson-Proctor, R., Burnett, P. C., Finger, G., & Watson, G. (2006). ICT integration and teachers’ confidence in using ICT for teaching and learning in Queensland state schools. Austra lasian Journal of Educational Technology, 22 (4), 511-530.
  • Karal, H. ve Berigel, M. (2006). Eğitim fakültelerinin öğret menlerin teknolojiyi eğitimde etkin olarak kullanabilme yeter lilikleri üzerine etkileri ve çözüm önerileri. Çukurova Üniversi tesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (32), 60-66.
  • Karal, H. ve Timuçin, E. (2010). Bilgisayar ve öğretim tek nolojileri öğretmenliği bölümleri mezunlarının sorunları ve çözüm önerileri: Panel raporu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Teori and Practice], 16 (2), 277-299.
  • Karasar, Ş. (2004). Eğitimde yeni iletişim teknolojileri internet ve sanal yüksek eğitim. The Turkish Online Journal of Educatio nal Technology, 3 (4). Ocak 09, 2011 tarihinde http://www.tojet. net/articles/3416.htm adresinden edinilmiştir.
  • Karataş, S. (2010). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri (BÖTE) öğretmen adaylarının mesleklerine ilişkin zihin haritalarının analizi: Gazi Üniversitesi örneği. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 159-173.
  • Kayak, S. ve Orhan, F. (2009, Mayıs). Bilişim teknolojileri öğret menlerinin görev yaptıkları okullarda üstlendikleri sorumluluk- ların incelenmesi. 1st International , Çanakkale.
  • Kozma, R., & Schank, P. (1998). Connecting with the twenty first century: Technology in support of educational reform. In C. Dede (Ed.), Technology and Learning. Washington, DC: American Society for Curriculum Development.
  • Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2007a). Yeni uygulamaya konu lan ilköğretim kurumları derslerine ait öğretim programları ve haftalık ders saatleri çizelgesine ilişkin hususlar. Kasım 23, 2009 tarihinde http://canakkale.meb.gov.tr/duyurular/ adresinden edinilmiştir.
  • Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2007b). Temel eğitim projesi II. fazı: BT entegrasyonu temel araştırması. Ankara: Projeler Koor dinasyon Merkezi Başkanlığı.
  • Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2009). Temel eğitim projesi (TEP) 1. fazı. Kasım 05, 2010 tarihinde http://projeler.meb.gov.tr adre sinden edinilmiştir.
  • Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study app lications in education. San Francisco: Jossey-Bass Publications.
  • Orhan, F. ve Akkoyunlu, B. (2003). Eğitici bilgisayar formatör öğretmenlerin profilleri ve uygulamada karşılaştıkları güçlük lere ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 90-100.
  • Özoğul, P. (2006). Bilgisayar öğretmenlerinin meslek yaşamla rında karşılaştıkları sorunlar: Eskişehir ili örneği. Yayımlanma mış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Ocak 12, 2011 tarihinde http://www.ebe.anadolu.edu.tr/tezler/ yl/195-pinar%20ozogul.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Seferoğlu, S. S. (2007). İlköğretim bilgisayar dersi öğretim programı: Eleştirel bir bakış ve uygulamada yaşanan sorunlar. Eğitim Araştırmaları Dergisi 29, 99-111.
  • Seferoğlu, S. S. (2009, Şubat). İlköğretim okullarında tekno loji kullanımı ve yöneticilerin bakış açıları. Akademik Bilişim Kongresi’nde sunulan bildiri. Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
  • Seferoğlu, S. S. ve Akbıyık, C. (2007, Mayıs). Bilişim teknolojile rinin okullarda kullanımı: Bilgisayar öğretmenlerinden beklenti ler. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu’nda sunulan bildiri. Bakü, Azerbaycan.
  • Seferoğlu, S. S. ve Soylu, Y. (2007, Mayıs). İlköğretim bilgisa yar programlarına eleştirel bir bakış. Uluslar Arası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu’nda sunulan bildiri. Bakü, Azerbaycan.
  • Şimşek, A. ve Ursavaş, Ö. F. (2010). Tutor computer formative teachers’ opinions on the effective use of information tech nologies at schools: Trabzon province sample. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 1(2), 50-64. Ocak 30, 2011 tarihinde http://www.tojqi.net/articles/TOJQI_1_2/TOJ- QI_1_2_Article_4.pdf adresinden edinilmiştir.
  • Talim Terbiye Kurulu [TTK]. (2006). İlköğretim seçmeli bilgisa yar (1–8. sınıflar) dersi öğretim programı. Ankara, MEB. Mart 29, 2008 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/ adresinden edinil miştir.
  • Tebliğler Dergisi [TD]. (1993). Milli eğitim bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kurumlarında bilgisayar laboratuvarı kurulması ve işletilmesi ile bilgisayar ve bilgisayar koordinatör öğretmenlerinin görevleri hakkındaki 2378 sayılı yönerge. Anka ra: MEB. Mart 15, 2009 tarihinde http://celikhan.meb.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Tebliğler Dergisi [TD]. (1998). İlköğretim okulları seçmeli bil gisayar dersi 1-2-3-4-5 öğretim programı. Ankara: MEB. Kasım 22, 2009 tarihinde http://okulweb.meb.gov.tr/25/18/965707/ adresinden edinilmiştir.
  • United Nations Educational, Scientific and Cultural Organiza tion [UNESCO]. (2009). ICT in education. Mart 12, 2010 tari hinde http://portal.unesco.org adresinden edinilmiştir.
  • Uşun, S. (2009). Information and communication technologi es (ICT) in teacher education (ITE) program in the world and Turkey. In H.Uzunboylu & N.Cavus (Eds), Proceding of New Trends and Issues in Educational Sciences (ss. 331-334). Nicosia, North Cyprus.
  • Watson, G. (2001). Models of information technology teacher professional development that engage with teachers’ hearts and minds. Technology, Pedagogy and Education, 10 (1), 179 -190.
  • Willis, J. (2001). Foundational assumptions for information technology and teacher education. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 1 (3). 305-320.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yüksek Öğretim Kurulu [YÖK]. (1998). Eğitim fakülteleri öğret men yetiştirme programlarının yeniden düzenlenmesi. Mart 15, 2009 tarihinde http://www.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
  • Yüksek Öğretim Kurulu [YÖK]. (2006). Eğitim fakültelerinde uygulanacak yeni programlar hakkında açıklama. Aralık 07, 2009 tarihinde http://www.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
APA TOPU F, Goktas Y (2012). Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler. , 461 - 478.
Chicago TOPU FATMA BURCU,Goktas Yuksel Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler. (2012): 461 - 478.
MLA TOPU FATMA BURCU,Goktas Yuksel Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler. , 2012, ss.461 - 478.
AMA TOPU F,Goktas Y Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler. . 2012; 461 - 478.
Vancouver TOPU F,Goktas Y Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler. . 2012; 461 - 478.
IEEE TOPU F,Goktas Y "Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler." , ss.461 - 478, 2012.
ISNAD TOPU, FATMA BURCU - Goktas, Yuksel. "Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler". (2012), 461-478.
APA TOPU F, Goktas Y (2012). Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 461 - 478.
Chicago TOPU FATMA BURCU,Goktas Yuksel Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 12, no.1 (2012): 461 - 478.
MLA TOPU FATMA BURCU,Goktas Yuksel Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.12, no.1, 2012, ss.461 - 478.
AMA TOPU F,Goktas Y Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2012; 12(1): 461 - 478.
Vancouver TOPU F,Goktas Y Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2012; 12(1): 461 - 478.
IEEE TOPU F,Goktas Y "Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12, ss.461 - 478, 2012.
ISNAD TOPU, FATMA BURCU - Goktas, Yuksel. "Bilişim teknolojileri öğretmenlerinin üstlendikleri roller ve onlardan beklentiler". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 12/1 (2012), 461-478.