Yıl: 2011 Cilt: 61 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 17 - 37 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi

Öz:
Bu çalışma ile Eskişehir-Çatacık yöresi sarıçamlarında farklı bonitet ve yaşlarda, aralama uygulanmış veya uygulanmamış toplam 15 deneme alanında, 6 yıl süre ile (1974-1979) tohum verimi ve kalitesinin saptanması amaçlanmıştır. Böylece, aynı yöre ve deneme alanlarında, daha önce üç yıl için (1971-1973) saptanmış olan sarıçam tohum verimi kalite ve kantitesi ile tohum yılları, bu çalışma sonucu 1974-1979 yıllarıyla birlikte 9 yıllık (1971-1979) periyodu kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Tohum veriminin saptanması için Sündiken Dağları’nın kuzey aklanında saf, aynı yaşlı ve normal kuruluştaki sarıçam populasyonlarından 15 deneme alanı seçilmiştir. Deneme alanları 50mx50m (0,25 hektar) boyutlarında olup, orta yaşlı ve yaşlı deneme alanlarına 20’şer adet, genç deneme alanlarına ise 30’ar adet tohum kapan yerleştirilmiştir. Tohum kapanların ağız genişliği 1/10 m2 dir. Araştırma sonuçlarına göre, genel olarak iyi bonitet sarıçam populasyonlarının tohum verimi daha fazla bulunmuştur. Aynı bonitet sınıfında en fazla tohum orta yaş populasyonlardan elde edilmiştir. Silvikültürel işlemler (aralama) tohum verimini bir miktar artırmıştır. Tohum veriminin yıllara göre azalıp çoğalması, genel olarak tüm deneme alanlarında aynı yönde olmuştur. Çatacık yöresinde zengin tohum yılları 2-3 yılda bir, zengin ve orta tohum yılları birlikte dikkate alındığında peşpeşe veya 2 yılda bir oluşmaktadır. Boş tohum oranları bazı istisnalar dışında yaşlı meşcerelerde ve zayıf bonitetlerde daha fazla bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, Çatacık yöresinde üstün nitelikli doğal sarıçam populasyonları 40-45 yaşlarından sonra tohum meşceresi olarak seçilebilir. Hatta gereken hallerde, tohum sağlamada, 180-200 yaşlarındaki populasyonlardan da faydalanmak olanaklıdır.
Anahtar Kelime: tohum verimi vejetasyon Eskişehir Pinus sylvestris Çatacık Ormanı Türkiye

Konular: Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ziraat Mühendisliği Orman Mühendisliği Entomoloji

Seed crop of scots pine (Pinus silvestris L.) in Eskişehir-Çatacık forest region

Öz:
This article describes the quantity and quality of seed yields, their annual variations for populations of different site classes, age catagories and effects of silvicultural treatments in Pinus sylvestris in Eskişehir-Çatacık forest region. The study covers a period of 6 years between the years 1974 and 1979. In one of the previous research which covered three years (1971-1973) at the same sample plots has been concluded and published (Boydak, 1975; Boydak, 1977). So together with this research 9 years (1971-979) of the seeding characteristics of Pinus sylvestris was obtained. The study area was located on the northern slopes of the Sundiken Mountains. Fiveteen sample plots were chosen in pure and even-aged scots pine stands with normal constitution to determine seed crop in Çatacık region. Every sample plot had an area of 0.25 hectar (50x50 m). 20 seed traps each with a surface area of 1/10 square meter were systematically placed in the sample plots of middle aged and older selected stands, while 30 traps were placed in each young populations. The results indicated that, in general, seed yiled was higher in good site classes, and middle ages populations in scots pine. Silvicultural treatments (thinings) slightly increased the seed crop in Pinus sylvestris. Seed productivity of 15 populations showed the same paterns from year to year. Good seed years have repeated 2-3 years intervals. Moreover good seed years together with medium seed years have occured either consecutive years or every two years. In general, empty seed percentages were positively correlated with poor site classes and old stands. The results of the investigation revealed that seed stands should be chosen over 40-45 years of age in the natural scots pine stands with superior quality in Çatacık region. When necessary seed collection could also be made from old stands such as 180-200 years of age.
Anahtar Kelime: Pinus sylvestris Catacik Forest Turkey seed yield vegetation Eskisehir

Konular: Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ziraat Mühendisliği Orman Mühendisliği Entomoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
0
0
0
  • Alemdağ, Ş., 1967. Türkiye’deki sarıçam ormanlarının kuruluşu, verim gücü ve bu ormanların işletilmesinde takip edilecek esaslar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Teknik Bülten. Seri No. 20 Ankara.
  • Anonim, 2006. Orman Varlığımız, T.C Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
  • Battı, F., 1971. Ertragstafel und Leistungspotential der Kiefer (Pinus silvestris L.) in der Türkei. Freiburg. Inaugural -Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde der Forstwissenschaftlichen Fakultât der Albert -Ludvvig - Universitat zu Freiburg i. Br.
  • Boydak, M., A. Çalışkan ve F. Bozkuş, 2002. Dursunbey-Alaçam yöresi Karaçamlarında (Pinus nigra subsp. Pallasiana) Tohum verimi ve değişimi, İ.Ü. Orman. Fakültesi Dergisi Seri A. 52 (2): 1-26.
  • Boydak M. ve M. Çalıkoğlu, 2008. Toros Sediri’nin (Cedrus libani A. Rich.) Biyolojisi ve Silvikültürü. Ormancılığı Geliştirme ve Orman Yangınları ile Mücadele Hizmetlerini Destekleme Vakfı Yayını, Lazer Ofset Matbaası, 284 s., Ankara
  • Boydak, M., 1975. Eskişehir-Çatacık Mıntıkası Ormanlarında sarıçam (Pinus sylvetris L.) m Tohum Verimi Üzerine Araştırmalar. İ.Ü. Orman Fak. Dergisi, Seri A. 15 (1): 159-240.
  • Boydak, M., 1977. Eskişehir-Çatacık Mıntıkası Ormanlarında sarıçam (Pinus sylvetris L.) m Tohum Verimi Üzerine Araştırmalar. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No: 2325/230, 193 Sayfa, İstanbul.
  • Canellas, I., F. M. Garcia and G. Montero, 2000. Silviculture and dynamics of Pinus sylvestris L. in Spain. Invest. Agr. 1: 233-253.
  • Chatupka, W. and M. Giertych, 1973. Seed years in Picea abies (L.) Karst. Arboretum Kornickie Rocznik XVIII, Nadbitka, S. 183-186, Poznan.
  • Critchfield, W. B. and Jr. E. L.Little, 1966. Geographic distribution of the pines of the world. U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Miscellaneous publication, No. 991 – Washington.
  • Eraslan, İ., 1971. Orman amenajmanı. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No. 1645/69 - İstanbul.
  • Fırat, F,. 1973. Dendrometri. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No. 1800/193 - İstanbul.
  • Florence, R. G. and J. R. Mc William, 1956. The influence of spacing on seed production. Zeitschrift für Forstganetik und Forstpflanzenzüchtung, Band 5, S. 97-102.
  • Flovvells, H.A. and G.H Schubert, 1956. Seed crops of forest trees in the pine region of Colifornia. U.S. Department of Agriculture, Technical Bulletin. No. 1150, USA.
  • Gülçür, F., 1966. Eskişehir (Çatacık) ormanlarında mikaşist üzerinde gelişen bazı toprak profille-rinde araştırmalar. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi Seri A. 16 (2): 1-44.
  • Hagner, S, 1965. Cane crop fluctations in Scots pine and Norway spruce. Studia Forestalia Suecica, No. 33. Stockholm.
  • Heikinheımo, O., 1948. Metsapuiden siementa-miskyvysta, III. On the seeding capacity of forest trees III (İngilizce özetten faydalanılmıştır). Communicationes Instituti Forestalis Fenniae, No 35, Helsinki.
  • Holmsquaard, E., 1972. Relation between climate and flowering, seed production and growth. Forest tree improvement 4. Akademisk Forlag, S. 53-66. Kobenhavn.
  • Matthews, J. D., 1967. Orman ağaçlarının tohum verimini etkileyen faktörler. (Çeviren: Beşkök, T.E.). Orman Mühendisliği. 12: 14-21.
  • Matthews, J. D., 1971. İskoçya’da sarıçam'ın (Scots pine) silvikültürü (Çeviren: Atay, t.) İ.Ü. Orman Fakültesi konferansları 1970, s. 24-33 İstanbul.
  • Morosow, G.F., 1928. Die Lehre vom Walde (Çeviri, Ruoff, S., Ruoff, H. ve Buchholz). Verlag von J. Neumann-Neudamm.
  • Odabaşı, T., 1967. Lübnan Sediri (Cedrus libani Loud.) kozalak ve tohumu üzerine araştırmalar. Basılmamış doktora tezi, İ,Ü. Orman Fakültesi Silvikültür Kürsüsünde hazırlanmıştır.
  • Pamay, B., 1962. Türkiye'de sarıçam (Pinus sylvestris L.) m Tabii Gençleşmesi imkânları Üzerine Araştırmalar. T.C. Tarım Bakanlığı O.G.M. Sıra No: 337, Seri No: 31, 196 Sayfa, İstanbul.
  • Pamay, B., 1966. Türkiye’de yaş sınıfları metodu-nun uygulanmasından doğan gençleştirme problemleri (Silvikültürel Planlama). Fakül-teler Matbaası, 64 s.
  • Saatçıoğlu, F., 1969. Silvikültür I, silvikültürün biyolojik esasları ve prensipleri. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No: 1429/138. İstanbul.
  • Saatçıoğlu, F., 1971. Orman ağacı tohumları. İ. Ü. Orman Fakültesi Yayınları No. 1649/173 İstanbul.
  • Saatçıoğlu, F., 1970. Belgrad Ormanında Kayının (Fagus orientalis Lipsky) Büyük Maktalı Siper Metodu ile Tabii Olarak Gençleştirilmesi Üzerine Yapılan Deney ve Araştırmaların On Yıllık (1959-1969) Sonuçları. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi Seri A. 20 (2): 1-67.
  • Sarvas, R., 1962. Investigations on the flowering and seed crop of Pinus silvestris. Communiationes Instituti Forestalis Fenniae, No. 53, Helsinki.
  • Sarvas, R., 1970. Investigation on the flovvering and seed crop of Picea abies Communicati-ones Intituti Forestalis Fenniae, No. 67, Helsinki.
  • Tosun, S., 1992. Bolu Yöresi Doğu Kayın (Fagus orientalis Lipsky.) Ormanlarında Tohum Verimi Üzerine Araştırmalar. Orm. Araş. Ens. Yayınları, Teknik Bülten No: 232, 75 Sayfa, Ankara.
  • Tosun, S., 2003. Bolu-Şerif Yüksel Araştırma Ormanında Sarıçam (Pinus sylvestrist L.) ve Uludağ Göknarı (Abies bornmüllerina Mattf.) Meşcerelerinde Tohum Verimliliğine ait 15 Yıllık (1986-200) Ara Sonuçlar. Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 9.
  • Tosun, S., 2010. Bolu-Aladağ Ormanlarında Sarıçam (Pinus sylvestrist L.) ve Uludağ Göknarı (Abies bornmüllerina Mattf.)’nin Tohum Verimi ÜzerineAraştırmalar. Batı Karadeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, Teknik Bülten No: 13.
  • Tunçdilek, N., 1953. Eskişehir ovası mevzii etüd. basılmamış doktora tezi. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, No. 306.
  • Tunçdilek, N., 1957. İç Anadolu’nun kuzeybatı bölümünde (Eskişehir bölgesinde) bitki örtüsünün dağılışına toplu bir bakış. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi Seri B. 7 (1): 120-139.
  • Ürgenç, S., 1965. Doğu Ladini (Picea orientalis Lık. Carr.) kozalak ve tohumu üzerine araştırmalar. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları No. 417/40. İstanbul.
  • Ürgenç, S., 1967. Türkiye’de çam türlerinde tohum tedarikine esas teşkil eden problemlere ait araştırmalar. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları No. 468/44 İstanbul.
  • Ürgenç, S., 1977. Antalya Yöresi Alçak ve Yüksek Kademe Kızılçam Ormanlarında Tohum Veriminin Değişmesi (5 yıllık Araştırma Sonuçları). İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi Seri A. 27 (2): 80-114.
  • Ürgenç, S., M .Boydak, T. Özdemir, B. Ceylan, ve Ü. Eler, 1989. Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Meşcerelerinde Aralama ve Hazırlama Kesimlerinin Tepe Gelişimi ve Tohum Hasılatına Etkileri Üzerine Araştırmalar. Orm. Araş. Ens. Yayınları, Teknik Bülten No: 210, 69 Sayfa, Ankara.
  • Uslu, S., 1958. İç Anadolu steplerinin antropojen karakteri üzerine araştırmalar, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi Seri A. 8 (1): 138-178.
APA BOYDAK M, ERTAŞ A, Çalışkan S (2011). Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi. , 17 - 37.
Chicago BOYDAK Melih,ERTAŞ Aytekin,Çalışkan Servet Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi. (2011): 17 - 37.
MLA BOYDAK Melih,ERTAŞ Aytekin,Çalışkan Servet Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi. , 2011, ss.17 - 37.
AMA BOYDAK M,ERTAŞ A,Çalışkan S Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi. . 2011; 17 - 37.
Vancouver BOYDAK M,ERTAŞ A,Çalışkan S Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi. . 2011; 17 - 37.
IEEE BOYDAK M,ERTAŞ A,Çalışkan S "Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi." , ss.17 - 37, 2011.
ISNAD BOYDAK, Melih vd. "Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi". (2011), 17-37.
APA BOYDAK M, ERTAŞ A, Çalışkan S (2011). Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 61(2), 17 - 37.
Chicago BOYDAK Melih,ERTAŞ Aytekin,Çalışkan Servet Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 61, no.2 (2011): 17 - 37.
MLA BOYDAK Melih,ERTAŞ Aytekin,Çalışkan Servet Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, vol.61, no.2, 2011, ss.17 - 37.
AMA BOYDAK M,ERTAŞ A,Çalışkan S Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2011; 61(2): 17 - 37.
Vancouver BOYDAK M,ERTAŞ A,Çalışkan S Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 2011; 61(2): 17 - 37.
IEEE BOYDAK M,ERTAŞ A,Çalışkan S "Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi." İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 61, ss.17 - 37, 2011.
ISNAD BOYDAK, Melih vd. "Eskişehir – Çatacık yöresi sarıçamlarında (Pinus sylvestris L.) tohum verimi". İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 61/2 (2011), 17-37.