An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia

Cakilcioglu, Prof. Dr. Ugur; Satıl, Fatih; ERTUĞ, Füsun; POLAT, Rıdvan

An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia

Rıdvan POLAT, (Milli Eğitim Müdürlüğü, Bingöl, Türkiye)

Uğur ÇAKILCIOĞLU, (Milli Eğitim Müdürlüğü Elazığ, Türkiye)

Füsun ERTUĞ, (Orhangazi Cad., Kumbaşı yolu, No: 109, İznik, Bursa 16680, Türkiye)

Fatih SATIL (Balıkesir Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Balıkesir, Türkiye)

Biological Diversity and Conservation

42 5

Yıl: 2012 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 23 - 40 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia

Öz:

Türkiye değişik iklim tipleri, farklı coğrafi ve jeolojik özellikleri nedeniyle zengin bir bitki çeşitliliğine sahiptir. Anadolu’nun tarih boyunca pek çok kültüre ev sahipliği yapmış olması, bitki kullanımı konusunda zengin bir etnobotanik kültür mirasının oluşmasına yol açmıştır. Bu mirasın saptanması ve gelecek nesillere aktarılabilmesi amacıyla Türkiye’de giderek artan sayıda çalışma yapılmaktadır. Bu çalışmada amaç, Türkiye’nin 14 il ile en geniş coğrafi alanı kapsayan ve biyoçeşitlilik açısından da en zengin bölgelerinden olan Doğu Anadolu’da yapılan etnobotanik içerikli araştırmaları topluca değerlendirmektir. Çalışma kapsamında yapılan taramalarda 132 etnobotanik içerikli yayın ve 15 tez olmak üzere toplam 147 araştırma tespit edilmiştir. Bölgede en fazla etnobotanik içerikli çalışmanın Elazığ, Van ve Erzurum illerinde yapıldığı saptanmıştır. Bingöl ve Bitlis illerinde sadece bir çalışmaya rastlanırken; Kars ve Muş illerinde tespit edilen etnobotanik içerikli çalışma sayısı ikidir. Bölgede yapılmış olan çalışmalarda tıbbi bitkiler, gıda bitkileri ve boya bitkileri başlıklarına araştırmacıların daha yoğun ilgi gösterdikleri, buna karşın yem, hayvan hastalıklarının tedavisi, el sanatları ve yakacak gibi alanlarda çok az sayıda çalışma olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelime: yenilebilir türler etnobotanik tıbbi bitkiler kullanım yerleri Doğu Anadolu Bölgesi yerel bilgi

Konular: Biyoloji

Doğu Anadolu Bölgesinde yapılmış etnobotanik araştırmalar üzerine değerlendirmeler

Öz:

With its widely differing climatic, geographic and geologic zones, Turkey enjoys a rich and diverse flora. Having been a host to many cultures, Anatolia has acumulated a vast ethnobotanical heritage and the efforts to define and preserve these cultural values has led to an increasing number of research on the subject. The Eastern Anatolian region spans across 14 provinces and is the largest and one of the richest areas in terms of biodiversity. The purpose of this study is to provide a meta analysis of ethnobotanical research conducted in this region. The information presented is collected from 132 articles and 15 thesis that has focused on this topic. Majority of the articles have focused on Elazığ, Van and Erzurum provinces while the Kars and Muş provinces are represented in two articles each. The remainder of the provinces have one or zero published articles or papers on their ethnobotanical heritage. Medicinal plants, edible plants and dyes are the main focus of research, while research on fodder, ethnozoological treatment, hand crafts and biomass for heating is found to be scarce.

Anahtar Kelime: indigenous knowledge edible species ethnobotany medicinal plants uses East Anatolia Region

Konular: Biyoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ağaoğlu, S., Dostbil, N., Alemdar, S. 2005. The antibacterial efficiency of some herbs used in herby cheese. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi. 16/2: 39-41.
Ağar, Ö.K. 1938. Maden ili. Ülkü Basımevi, İstanbul. 62-75.
Akgül, G. 2008. Çıldır (Ardahan) ve çevresinde bulunan bazı doğal bitkilerin yerel adları ve etnobotanik özellikleri. Ot Sistematik Botanik Dergisi. 14/1: 75-88.
Aksoy, Ç., Yücesan, S., Çiftçi, N., Tayfur, M., Akgün, B., Taşçı, N. 1988. Kanser hastalığında tedavi amacıyla kullanılan yöresel bitkiler. Beslenme ve Diyet Dergisi. 17/1: 11-120.
Akun, Ş. 1938. Antalya köylerinde halk doktorluğu, baytarlığı, eczacılığı, Türk Akdeniz. 2/9: 28-29.
Akyüz, M., Kırbağ, S. 2007. Ülkemizde sebze ve meyvelerin yanı sıra alternatif besin kaynağı: yabani mantar (Pleurotus eryngii var. ferulae). Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 8/1: 26-36.
Alan, R, Padem, H. 1989. Erzurum ve yöresinde sebze olarak kullanılan yabani otlardan, ışgın, uzun yemlik, madımak, tel pancarı ile ebegümeci üzerinde araştırmalar. Gıda. 14/5: 281-287.
Alkayış, M.F. 2009. Türkçe’de kullanılan alıntı bitki adları. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 4/4: 71-92.
Alp, Ş., Öztürk, Ş., Türkoğlu, N., Koyuncu, M. 2010. Basic elements of the traditional garden identity in the city of Van. African Journal of Agricultural Research. 5/11: 1277-1283.
Altan, Y., Uğurlu, E., Gücel, S. 1999. Şenkaya (Erzurum) ve çevresinin etnobotanik özellikleri. I. International Symposium on Protection a Naturel Environment and Ehrami Karaçam, 23-25 Eylül, Kütahya. 132-139.
Altundağ, E. 2010. Iğdır’ın faydalı ve zehirli bitkileri. Iğdır Valiliği, Düzce, 188.
Altundağ, E., Öztürk, M. 2011. Ethnomedicinal studies on the plant resources of east Anatolia, Turkey. (The 2nd International Geography Symposium-Mediterranean Evironment 2010). Procedia - Social and Behavioral Sciences. 19: 756-777.
Altundağ, E., Özhatay, N. 2010a. Iğdır ilinde geleneksel olarak kullanılan doğal baharat bitkileri (Doğu Anadolu Bölgesi). 20. Ulusal Biyoloji Kongresi, 21-25 Haziran, Denizli.
Altundağ, E., Özhatay, N. 2010b. Iğdır ilinde geleneksel olarak kullanılan doğal boya bitkileri (Doğu Anadolu Bölgesi). 20. Ulusal Biyoloji Kongresi, 21-25 Haziran, Denizli.
Altundağ, E., Özhatay, N. 2010c. Iğdır ilinin etnoflorası hakkında ön bilgiler. 18. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Fitomed Dergisi, 16-18 Ekim, İstanbul.
Altundağ, E., Özhatay, N. 2010d. The potential of ethnobotany in Iğdir province (Eastern Anatolia/ Turkey). April-June 2010, 6. CMAPSEEC, Pharmacognosy Magazine. 6/22: 53.
Altundağ, E., Özhatay, N. 2010e. Iğdir ilinde geleneksel tedavi amacıyla kullanılan bitki karışımları. 19. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiri Kitabı, 27-30 Ekim, Mersin.
Altundağ, E., Özhatay, N. 2010f. Iğdir ilindeki (Doğu Anadolu Bölgesi) aktarlarda tedavi amacıyla satılan yabani bitkiler", 19. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiri Kitabı, 27-30 Ekim, Mersin.
Altundağ, E., Özhatay, N.F. 2009. Local names of some useful plants from Iğdır province (East Anatolia). Journal of Faculty Pharmacy of Istanbul University. 40: 102-115.
Arakelova, V., 1999-2000. The Zaza people as a new ethno-political factor in the region. Iran and the Caucasus. 3, 397- 408.
Araz, R. 1995. Harput’ta eski Türk inançları ve halk hekimliği. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
Artan, G. 1960. Kars’ın GöIe ilçesinde: Bazı inanışlar. Türk Folklor Araştırmaları. 6/129: 2133.
Asil, E. 1983. Erzincan-Elazığ yöresi halk ilaçları üzerinde incelemeler. II, Ankara Eczacı Odası Bülteni 5/1: 39.
Asil, E., Soner, O. 1981. Erzincan ve Elazığ yöreleri halk ilaçlan üzerinde incelemeler, l. Ankara Eczacı Odası Bülteni. 3/4: 9-14.
Ataç, A., Kahya, E., Şar, S. 1998. Dioscorides’in materia medica’sında tedavide kullanılan bazı tıbbi bitkilerin geçmişte ve günümüzde kullanımları açısından değerlendirilmesi. V. Türk Tarihi Kongresi Bildirileri, Ankara.
Atay, S., Güleryüz, G., Orhun, C., Seçmen, Ö., Vural, C. 2009. Dağlarımızdaki zenginlik, Türkiye’nin 120 Alpin bitkisi. Öbanet, Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri, İstanbul.
Atik, A.D., Öztekin, M., Erkoç, F. 2010. Biyoçeşitlilik ve Türkiye’deki endemik bitkilere örnekler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 30/1: 219-240.
Aydınoğlu, G. 1968. Posof’ta hastalıkları tedavi usulleri. Türk Folklor Araştırmaları. 231: 5084-5085.
Balcıoğlu, N.R. 1951. Ardahan havalisinde halk hekimliğinin kullandığı ilaçlar. Türk Folklor Araştırmaları. 2/26: 414.
Balick, M.J., P.A. Cox, P.A. 1996. Plants, people, and culture: The science of ethnobotany. Scientific American Library, New York.
Balkaya, A., Yanmaz, R. 2001. Bitki genetik kaynaklarının muhafaza imkanları ve tohum gen bankalarının çalışma sistemleri. Ekoloji Çevre Dergisi. 10/39: 25-30.
Başar, Z. 1972. Erzurum’da tıbbi ve mistik folklor araştırmaları. Atatürk Üniversitesi Yayınları, Ankara.
Başar, Z. 1973. Erzurum ilinde halkın beslenmesinde yabani bitkilerin önemi. Türkiye Tıp Akademisi Mecmuası. 8/1-2: 26-30.
Başar, Z. 1987. Erzurum ilinde besin kaynakları ve halk yemekleri. III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara. 67-81.
Baytop, T. 1958. Oltu tozu, Folia Pharmaceutica. 4/2: 357-359.
Baytop, T. 1992. Ağrı Dağı ve çevresi bitkilerinin tanınmasına katkılar. Doğa Türk Botanik Dergisi. 16: 9-14.
Baytop, T. 1997. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Baytop, T. 1999. Türkiye’ de bitkilerle tedavi; Geçmişte ve bugün. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul. 480.
Baytop, T. 2001. Anadolu dağlarında 50 yıl: Bir bitki avcısının gözlemleri. 2. Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri, Istanbul.
Baytop, A. 2003. Türkiye’de botanik tarihi araştırmaları. Çetin Matbaacılık, İstanbul.
Bender, C. 1992. Kürt mutfak kültürü ve Kürt yemekleri. Melsa Yayınları, İstanbul.
Bürian, İ. 1971. Erzurum ve çevresi örf ve adetleri (I). Folklora Doğru. 12: 24-29.
Civelek, Ş., Türkoğlu, İ. 2000. Elazığ yöresinin bilinmeyen tıbbi bitkileri. F.Ü. Sağlık Bilimleri Dergisi. 14/2: 379-388.
Civelek, Ş., Türkoğlu, İ. 2001. Elazığ ilinin etnobotanik değeri olan bazı bitkileri I. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 14/2: 331-342.
Civelek, Ş., Türkoğlu, İ. Kırbağ, S. 2000. Elazığ ilindeki etnobotanik değeri olan bitkiler üzerine bir araştırma. F.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. 12/1: 27-36.
Çakılcıoğlu, U., Civelek, S. 2011. Flora of the region between copper mine and Tekevler village (Maden Elazığ/Turkey). (Biodicon) Biological Diversity and Conservation. 4/1: 54-66.
Cakilcioglu, U., Khatun, S., Turkoglu, I., Hayta, S. 2011. Ethnopharmacological survey of medicinal plants in Maden (Elazığ-Turkey). Journal of Ethnopharmacology. 137: 469-486.
Çakılcıoğlu, U., Şengün, M.T., Türkoğlu, İ. 2010. An ethnobotanical survey of medicinal plants of Yazıkonak and Yurtbaşı districts of Elazığ province. Turkey. Journal of Medicinal Plants Research. 4/7: 567-572.
Çakılcıoğlu, U., Türkoğlu, İ. 2007a. Plants used for cholesterol treatment by the folk in Elazığ. Phytologia Balcanica. 13: 239-245.
Çakılcıoğlu, U., Türkoğlu, İ. 2007b. Plants used for hemorrhoid treatment in Elazığ central district. I. International Medicinal and Aromatic Plants Conference on Culinary Herbs. Akdeniz Üniversitesi, Antalya, Turkey. Acta Horticulturae. 826: 89-96.
Çakılcıoğlu, U., Türkoğlu, İ. 2007c. Plants used to lower blood sugar in Elazığ central district. I. International Medicinal and Aromatic Plants Conference on Culinary Herbs. Akdeniz Üniversitesi, Antalya, Turkey. Acta Horticulturae. 826: 97-104.
Çakılcıoğlu, U., Türkoğlu, İ. 2008. Plants used for pass kidney stones by the folk in Elazığ. The Herb Journal of Systematic Botany. 14: 133-144.
Çakılcıoğlu, U., Türkoğlu, İ. 2009. Çitli Ovası (Elazığ) ve çevresinin etnobotanik özellikleri. e-Journal of New World Sciences Academy - Ecological Life Sciences. 4/2: 81-85.
Cakilcioglu, U., Turkoglu, I. 2010. An ethnobotanical survey of medicinal plants in Sivrice (Elazig, Turkey). Journal of Ethnopharmacology. 132: 165-175.
Çakılcıoğlu, U., Türkoğlu, İ., Kurşat, M. 2007. Harput (Elazığ) ve çevresinin etnobotanik özellikleri. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları. 5/2: 22-28.
Çelik, S. E., Özyürek, M., Altun, M., Bektaşoğlu, B., Güçlü, K., Işıl Berker, K., Özgökçe, F., Apak, R. 2008.
Antioxidant capacities of herbal plants used in the manufacture of Van herby cheese: ‘Otlu peynir’. International Journal of Food Properties. 11: 747-761.
Çoksöyler, N., Özgökçe, F., Özrenk, E., Yılmaz Özkarslı, Ş., Akbay, M., Gülbay, S., Öndül, E., Özok, G., Çıplak, E. 2008. Van ili geleneksel gıdaların envanterinin çıkarılması ve bunların gıda sanayimize yeni ürünler olarak kazandırılması. 10. Türkiye Gıda Kongresi (21-23 Mayıs), Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Erzurum.
Çubukçu, B., Özhatay, N. 1989. Anadolu halk ilaçları üzerinde araştırmalar. II. Türk Halk Hekimliği Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara. 89-94.
Dağdeviren, M. 2009. Yokluğu zenginliğe dönüştürenlerin kültürü. Yemek ve Kültür. 16: 116-131.
Davis, P.H. 1971. Distribution patterns in Anatolia with particular reference to endemism. (Ed.) P.H. Davis, Plant Life of South-West Asia. Botanical Society of Edinburgh. U.K. 15-27.
Demir, T. 2002. Van yemekleri. (Ed.) K. Toygar, Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar, Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları, Ankara. 9: 165-202.
Demirel, K. 1996. Doğu Anadolu’da yetişen ve halkın tanıdığı bazı yenen mantarlar, Türkiye 5. Yemeklik Mantar Kongresi, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova. 173-179.
Demirel, K., Kaya, A., Uzun, Y. 2003. Macrofungi of Erzurum province. Turkish Journal of Botany. 27: 29-36.
Demirel, K., Öztürk, A. 1994. Van yöresinde yetişen bazı yenen ve zehirli mantarlar. İbid. Edirne. 2: 151-160.
Demirel, K., Uzun, Y., Kaya, A. 2002. Macrofungi of Ağrı province. Turkish Journal of Botany. 26: 291-295.
Demiriz, H. 1993. Türkiye Flora ve Vejetasyonu Bibliyografyası. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Ankara.
Doğan, Y., Başlar, S., Mert, H.H., Ay, G. 2003. Plants used as natural dye sources in Turkey. Economic Botany. 57/4: 442-453.
Doğan, G., Bağcı., E. 2011. Elazığ’ın bazı yerleşim alanlarında (Cip Baraj Gölü ve Arındık Köyü civarı) halkın geleneksel ekolojik bilgisine dayanarak kullandığı bitkiler ve etnobotanik özellikleri. F.Ü. Fen Bilimleri Dergisi. 23/2: 77-86.
Dulkadir, H. 1985. Çaşır, keven, kenger. Halk Kültürü, Malatya. 2: 33-38.
Ekim, T., Güner, A. 1986. The Anatolian diagonal: fact or fiction? Proceedings of the Royal Society of Edinburgh. 89: 69-77.
Erik, S., Tarıkahya, B. 2004. Türkiye Florası üzerine. Kebikeç (İnsan Bilimleri için Kaynak Araştırmaları Dergisi). 17: 139-163.
Ertuğ, F. 2004. Etnobotanik çalışmaları ve Türkiye’de yeni açılımlar. Kebikeç (İnsan Bilimleri için Kaynak Araştırmaları Dergisi). 18: 181-187.
Ertuğ, F. 2005. Yusufeli'nin çiftçileri, bir bitkibilimci: Jack Harlan. Bağbahçe. 1: 26-29.
Evliyaoğlu, F. 1970. Erzurum folklorundan örnekler. Folklor. 16/18: 66-69.
Görgünay, N. 1976. Doğu yöresi halıları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Gücin, F. 1987. Macrofungi of Pötürge (Malatya) in Eastern Anatolia. The Journal of Fırat University. 2/1: 19-26.
Gücin, F. 1990. Elazığ çevresinde belirlenen makrofunguslar. Doğa Türk Botanik Dergisi. 14/3: 171-177.
Gücin, F. 1991. Fırat havzasında belirlenen bazı ve zehirli mantarlar. Fırat Havzası Tıbbi ve Endüstriyel Bitkileri Sempozyumu Bildirileri, Bizim Büro Basımevi, Elazığ. 63-82.
Güler, S. 2004. Erzurum yöresinde doğal yayılış gösteren bazı tıbbi ve aromatik bitkilerin etnobotanik özellikleri. Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 209, Müdürlük yayın No: 13, Teknik Bülten No: 5.
Gülseren, C., Şentürk, A.,Gülseren, M. 1997. Malatya’da şifalı bitkiler ve doğal tedavi. Yenimalta Gazetesi Ofset Tesisleri, Malatya.
Gümüş, İ. 1994. Ağrı yöresinde yetişen bazı faydalı bitkilerin yerel adları ve kullanılışları. Turkish Journal of Botany. 18: 107- 112.
Güncan, A. 1972. Erzurum çevresinde problem teşkil eden yabancı otlar ve bu bölgede isimlendirmeleri, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3/2: 135-140.
Güneş, F., Özhatay, N. 2011. An ethnobotanical study from Kars (Eastern) Turkey. (Biodicon) Biological Diversity and Conservation. 4/1: 30-41.
Gürhan, G., Ezer, N. 2004. Halk arasında hemoroit tedavisinde kullanılan bitkiler-I. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi. 24/1: 37-55.
Güvenç, İ., Kaya, Y. 1996 Erzurum’da sebze olarak değerlendirilen yöresel bazı bitkiler. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 27/3: 369-374.
Harlan, J.R. 1950. The wandering gardeners of Yusufeli. Seed World.
Harlan, J.R. 1995. The living fields: Our agricultural heritage. Cambridge University Pres., Cambridge.
Işıloğlu, M., Öder, N. 1995. Malatya yöresinin makrofungusları. Turk Journal of Botany. 19/3: 321-324.
Karagöz, A., Zencirci, N., Tan, A., Taşkın, T., Köksel, H., Sürek, M., Toker, C., Özbek, K. 2010. Bitki genetik kaynaklarının korunması ve kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Bildiriler Kitabı-I. 155- 177.
Karasu, N., Özyardımcı, N. 1968. Çeşitli yönleri ile Erzurum çevresi. Ulusal Verem Savaşı Derneği, XXI. Kongresi (27-30 Haziran, Erzurum) Bildirileri, Yeni Desen Matbaası, Ankara. 293-296.
Karataş, A. 1993. Erzurum Narman Çimenli Köyü’nde doğum adetleri. Türk Kültüründen Derlemeler. Türk Hava Kurumu Basımevi, Ankara. 149-153.
Kardeş, M. 1961. Tortum’da (Erzurum) halk inanmaları. Ekim Basımevi, İstanbul.
Kasımoğlu, A. 2011. Bitkilerin Zazaca Adlandırılması, I. Uluslararası Zaza Dili Sempozyumu.
Kaya, A. 2000. Poisonous macrofungi determined in Muş and Bitlis Provinces (Turkey). 2nd International Balkan Botanical Congress, Abstracts 43, İstanbul, Turkey.
Kendir, G., Güvenç, A. 2010. Etnobotanik ve Türkiye’de yapılmış etnobotanik çalışmalara genel bir bakış. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi. 30/1: 49-80.
Kırzıoğlu, M.F. 1971. Erzurum’un Şenkaya ilçesi merkezi Örtülü’de halk takvimi, çevre ağzı, yemiş, ağaç ve ot adları. Türk Folklor Araştırmaları. 262: 5950-5953.
Kırzıoğlu, Ü. 1976. Kars’ta yenen çeşitli bitkiler. Türk Folklor Araştırmaları Dergisi. 28/326: 7774.
Koç, İ., Hancioğlu, A., Cavlin, A. 2008. Demographic differentials and demographic integration of Turkish and Kurdish populations in Turkey. Population Resarch and Policy Review. 27: 447-457.
Koçak, A., Türkoğlu, İ., Kurşat, M., Çakılcıoğlu, U. 2008. Elazığ ilindeki şeker pancarı tarım alanlarında yayılış gösteren yabancı ot florası üzerine bir araştırma. PB-464, 19. Ulusal Biyoloji Kongresi (23-27 Haziran), Trabzon.
Koşay, H.Z. 1977. Pulur (Sakyol) - (Erzurum) etnografya ve folklor araştırmaları. (Ed.) D.A. Günay, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
Koşay, H.Z, Kılıç, S. 1963. Güzelova (Erzurum) etnografya ve folkloruna dair notlar. Türk Etnografya Dergisi. 6: 66- 89.
Koşay, H.Z., Ülkücan, A. 1961. Anadolu yemekleri ve Türk mutfağı, Ankara.
Koyuncu, M, Kılıç, C.S., Güvenç, A. 2008. Soaproot yielding plants of east anatolia and their potential in nature. Turk Journal of Botany. 32: 489-494.
Kurşat, M., Çakılcıoğlu, U., Türkoğlu, İ., Civelek, Ş. 2008. Baskil ilçesinin (Elazığ) etnobotanik değeri olan bazı Bitkileri. PB-185, 19. Ulusal Biyoloji Kongresi, Trabzon.
Kurt, A. 1968. Van otlu peynirleri üzerinde araştırmalar. Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum. 6-8.
Kurt, F. 1941. Malatya efsanesi, efsun tuluğu, iki halk ilacı. Halk Bilgisi Haberleri. 121: 23-24.
Kurt, A., Akyüz, N. 1984. Van otlu peynirlerinin yapılışı ve mikrobiyolojik, fiziksel ve kimyasal nitelikleri. Gıda. 3: 141-146.
Longford, C., Drinnan, A., Sagona, A. 2009. Archaeobotany of Sos Höyük, northeast Turkey. In New Directions in Archaeological Science, Terra Australis. 28: 121-136.
Mıntzuri, H. 2010. Turna nereden gelirsin? Aras Yayıncılık, İstanbul.
Nahya, Z. 1989. Van’ın bazı köylerinde halk hekimliği açısından çocuğa kalma ve çocuk düşürme ile İlgili uygulamalar. Türk Halk Hekimliği Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara. 185-190.
Özçelik, H. 1989. Van ve yöresinde süt mamullerinin hazırlanmasında yararlanılan bitkilerin kullanılışları üzerine bir araştırma. Doğa Tarım ve Orman Botanik Dergisi. 13/2: 356-360.
Özçelik, H. 1994. Notes on the economic plants (on the herbal cheese from East Anatolia-Turkey). Economic Botany. 48/2: 214-217.
Özçelik, H., Ay, G., Öztürk, M. 1990. Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun ekonomik yönden önemli bazı bitkileri. X.Ulusal Biyoloji Kongresi, Bildirileri, (18-20 Temmuz) Erzurum. 1-10.
Özçelik, H., Yıldırım, B., 2011. Türkiye çövenlerinin (Gypsophila L. ve Ankyropetalum Fenzl spp.) ekonomik önemi, kullanım olanakları ve korunması üzerine düşünceler. Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi. 12: 57-61.
Özçelik, K., Sağmanlıgil, R. 1993. Van Gölü havzasının zehirli bitkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Dergisi. 4/1-2: 171-189.
Özgen, U., Coşkun, M. 2001. Ilıca (Erzurum) ilçesine bağlı köylerde halk ilacı olarak kullanılan bitkiler. (Ed.) E.
Özgen, U., Coşkun, M., Houghton, P. 2011. Folk medicines in the villages of Ilıca District (Erzurum, Turkey). Turk Journal of Biology. 35: 1-16.
Özgen, U., Kara, Y., Coşkun , M. 2004. Ethnobotanical studies in the villages of the district of Ilıca (province Erzurum) Turkey. Economic Botany. 58/4: 691-696.
Özgökçe, F. 1999. Van gölü havzasında yetiştirilen bazı otsu bitkilerin yakacak olarak değerlendirilmesi üzerine düşünceler. International Symposium on Protection of Natural Environment and Ehrami Karaçam, 23-25 September, Kütahya, Türkiye.
Özgökçe, F. 2000. Ethnobotanical aspects of some species in Van province (Turkey). II. Balkan Botanical Congress (14-18 May), İstanbul.
Özgökçe, F., Çağaç, A., Çelik, T., Gençay, A. 2005. Plants Used To Treat Epilepsy (Sara) in Van (Turkey). 4. International Congress of Ethnobotany (ICEB 2005), (21-26 August), Abstract book, İstanbul.
Özgökçe, F., Çoksöyler, N., Özrenk, E., Yılmaz Özkarslı, Ş., Öndül, E., Akbay, M., Gülbay, S., Özok, G., Çıplak, E. 2008. Van ve çevresinde halkın gıda olarak kullandığı bitkiler. 10. Türkiye Gıda Kongresi (21-23 Mayıs), Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü Erzurum.
Özgökçe, F., Kaya, F. 2008. Van Gölü havzasında içecek elde edilen bitkiler. 10. Türkiye Gıda Kongresi (21-23
Mayıs), Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü, Erzurum.
Özgökçe, F., Özbek, H., Özçelik, H., Türker, M., Ünal, M. 2005. Phytotreatment on Cancer in East Anatolia (Turkey). 4. International Congress of Ethnobotany (ICEB 2005), (21-26 August), Abstract book, İstanbul.
Özgökçe, F., Özçelik, H. 2002. Ethnobotanical aspects of some taxa in East Anatolia (Turkey). VI. Plant Life of Southwest Asia Symposium (10-14 June), Van.
Özgökçe, F., Özçelik, H. 2004. Ethnobotanical aspects of some taxa in East Anatolia, Turkey. Economic Botany. 58/4: 697-704.
Özgökçe, F, Yılmaz, İ. 2003. Dye plants of East Anatolia Region (Turkey). Economic Botany. 57/4: 454-460.
Özhatay, N., Byfield, A., Atay, S. 2003. Türkiye’nin önemli bitki alanları. WWF Turkey (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), İstanbul.
Özhatay, N., Kültür, Ş., Aslan, S. 2009. Check-list of additional taxa to the supplement Flora of Turkey IV. Turk Journal Botany. 33: 191-226.
Özkahraman, E. 2010. Hakkari - Van kilimleri, Hisar Anadolu Destek Derneği, İstanbul.
Öztelli, C. 1944. Halk tedavileri. 19 Mayıs - Samsun Halkevi Dergisi. 7/66: 39.
Öztürk, A. 1989. Erzurum yöresinin faydalı ve tıbbi yabani bitkilerinin yerel ad ve kullanılışları yönünden kısa tanıtımları. IX. Ulusal Biyoloji Kongresi (21-23 Eylül) Tebliğ özetleri 77, Emek Matbaa, Sivas.
Öztürk, A., Öztürk, S., Kartal, Ş. 2000. Van otlu peynirlerine katılan bitkilerin özellikleri ve kullanılışları. Ot Sistematik Botanik Dergisi. 7/2: 167-179.
Öztürk, F., Ölçücü, C. 2011. Ethnobotanical features of some plants in the district of Şemdinli (Hakkari-Turkey). International Journal of Academic Research. 3: 120-125.
Öztürk, M., Özçelik, H. 1991. Doğu Anadolu'nun faydalı bitkileri. Siskav Yayınevi, Ankara.
Özüdoğru, B., Akaydın, G., Erik, S., Yeşilada, E. 2011. Inferences from an ethnobotanical field expedition in the selected locations of Sivas and Yozgat provinces (Turkey). 137/1: 85-98.
Polat, R., Satıl, F. 2012. An Ethnobotanical survey of medicinal plants in Edremit Gulf (Balıkesir-Turkey). Journal of Ethnopharmacology. (doi:10.1016/j.jep.2011.12.004), in press.
Polat, R., Satıl, F., Çakılcıoğlu, U. 2011. Medicinal plants and their use properties of sold in herbal market in Bingöl (Turkey) district. (Biodicon) Biological Diversity and Conservation. 4/3: in press.
Sadıkoğlu, N. 2010. About folk remedies used in the centre of Malatya (Turkey). Abstracts of 6th Conference on Aromatic and Medicinal Plants of Southeast European Countries (6th CMAPSEEC), Antalya-Turkey, April 18-22, Pharmacognosy Magazine. 6/22: 141.
Sadıkoğlu, N., Alpınar, K.. 2004. An evaluation of Turkish ethnobotanical studies (1928-1997). İstanbul Eczacılık Fakültesi Mecmuamı. 37: 61-66.
Sancak, H., Kilicel, F., Tarakci, Z., Durmaz, H. 2011. Chemical compositions and mineral contents of herbs added to dairy products in East Anatolia Region of Turkey. Reviews in Analytical Chemistry. 27/2: 111-122.
Sezik, E., Yesilada, E., Tabata, M., Honda, G., Takaishi, Y., Fujita, T., Tanaka, T., Takeda, Y. 1997. Traditional medicine in Turkey VIII. Folk medicine in East Anatolia; Erzurum, Erzincan, Agri, Kars, Igdir Provinces. Economic Botany. 51: 195-211.
Şekeroğlu, N., Özkutlu F., Deveci, M., Dede, Ö., Yılmaz, N. 2006. Evaluation of some wild plants aspect of their nutritional values used as vegetable in Eastern Black Sea reagon of Turkey. Asian Journal of Plant Sciences 5/2: 185-189.
Şengün, M.T. 2007. Son değerlendirmeler ışığında Keban Barajı’nın Elazığ iklimine etkisi. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları (DAUM) Dergisi. 5: 116-121.
Şenocak, E. 2002 Elazığ mutfağı ve yöresel yemekleri. Yemek Kitabı - Tarih, Halkbilimi, Edebiyat, (Haz.) Koz, M.S., İstanbul. 580-615.
Şentürk, A. 1969. Yeşilyurt’ta halk hekimliği: bazı hastalıkların tedavisi. Türk Folklor Araştırmaları. 238: 5288.
Şentürk, A. 1972. Malatya'da ot çiçek ve meyvelerden yapılan ilaçlar. Türk Folklor Araştırmaları. 8/270: 6196.
Şentürk, A. 1975. Malatya’da hayvan hastalıklarının tedavisi. Türk Folklor Araştırmaları. 314: 7436-7437.
Şentürk, A. 1978. Malatya’da hayvan yemleri ve ot adları. İbid. 350: 8433.
Şimşek, I., Aytekin, F., Yeşilada, E., Yıldırımlı, Ş. 2002. Anadolu’da halk arasında bitkilerin kullanılış amaçları üzerinde etnobotanik bir çalışma. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler, (Eds.) Başer, K.H.C., Kırımer N., 29-31 Mayıs, Eskişehir, Turkey.
Tabata, M., Sezik, E., Honda, G., Yeşilada, E., Fukui, H., Goto, K., Ikeshiro, Y. 1994. Traditional medicine in Turkey III: Folk medicine in East Anatolia, Van and Bitlis provinces. International Journal of Pharmacognosy. 32/1: 3-12.
Taner, N. 1983. Ağrı bölgesinde kadın ve erkek kısırlığında uygulanan yöntemler. Türk Folkloru. 47: 7-8.
Taner, N. 1974. Ağrı bölgesinde halk ilaçlan ve şifalı otlar. Türk Folklor Araştırmaları. 301: 7069-7070.
Taş, H. 1991. Halkbilimi açısından Erzurum’da yemek geleneği ve uygulamaları. Türk Halk Kültüründen Derlemeler, Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara. 163: 131-142.
Taş, H. 1996. Erzurum’da doğum ve çocukla ilgili eski adet ve inançlar. Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara. 228: 187-214.
Tonbul, S, Altan, Y. 1991. Elazığ yöresinde halkın çeşitli amaçlar için yararlandığı bazı bitkiler. Fırat Havzası Tıbbi ve Endüstriyel Bitkiler Sempozyumu (6-8 Ekim 1986), Elazığ. 27-36.
Toygar, K. 1988. Halk kozmetiği ve darendeli esansçılar. II. Battalgazi ve Malatya Çevresi Halk Kültür Sempozyumu Tebliğleri, İnönü Üniversitesi, Kuşak Ofset, Malatya. 209-212.
Turan, M., Kordali S., Zengin, H., Dursun, A., Sezen, Y. 2003. Macro and micro mineral content of some wild edible leaves consumed in Eastern Anatolia. Acta Agriculturae Scandinavica Section B-Plant Soil Sciences. 53/9: 129-137.
Tuzlacı, E., Doğan, A. 2010. Turkish folk medicinal plants, IX: Ovacık (Tunceli). Marmara Pharmaceutical Journal. 14: 136-143.
Türkdoğan, O. 1968. Erzurum bölgesinde tıbbi tedavinin sosyo kültürel safhaları. Türk Etnografya Dergisi. 11: 33-46.
Türkdoğan, O. 1988. Doğu Anadolu’nun tıbbi folklor açısından sağlık-hastalık sistemi üzerinde bir araştırma. Türk Dünyası Araştırmaları. 52: 19-27.
Türkoğlu, İ., Civelek, Ş. 2001a. Elazığ ilinin etnobotanik değeri olan bazı bitkileri II. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 22/1: 45-63.
Türkoğlu, İ., Civelek, Ş. 2007. Local names and ethnobotanical features of some plants in Kamışlık mountain (Elazığ) and its vicinity. P-195, International Symposium 7th Plant Life of South West Asia (7th Ploswa) (25-29 June), Eskişehir.
Türkoğlu, İ., Civelek, Ş., Kurşat, M. 2006a. Gözeli ve Kavak ovalarında (Elazığ) etnobotanik Bir Araştırma, PS-107, 18. Ulusal Biyoloji Kongresi (26-30 Haziran), Kuşadası, Aydın.
Türkoğlu, İ., Kurşat, M., Civelek, Ş. 2006b. Karga Dağı (Elazığ) ve çevresindeki bazı bitkilerin yöresel adları ve etnobotanik özellikleri. PS-092, 18. Ulusal Biyoloji Kongresi, (26-30 Haziran), Kuşadası, Aydın.
Türkoğlu, İ., Kurşat, M., Çakılcıoğlu, U., A. Koçak, A. 2006c. Elazığ ilindeki bazı tarım alanlarında yayılış gösteren yabancı ot florası üzerine bir araştırma. PS-102, 18. Ulusal Biyoloji Kongresi (26-30 Haziran), Kuşadası, Aydın.
Uzun, Y. 2010. Macrofungi diversity of Ardahan and Iğdır Province (Turkey). International Journal of Botany. 6/1: 11- 20.
Üçer, M. 1989. Sivas’ta folklorik tıp ve bunun modern tıptaki yeri. Türk Halk Hekimliği Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara. 253-266,
Ünver, B. 1990. Ankara, Afyon, Kayseri, Bolu, Trabzon, Erzurum ve Gaziantep’te yenilen yabani otlar. Türk Halk Kültürü Araştırmaları, Türk Mutfağı Özel Sayısı, Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara. 1: 149-160.
Yağmur, C., Yücesan, S., Tayfur, M., Akgün, B., Taşçı, N. 1991. Sindirim sistemi rahatsızlıklarında kullanılan yöresel bitkiler. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 6/1: 137-154.
Yalvaç, M. 1987. Malatya mutfak kültürü ve yemekleri. Türk Dünyası Araştırmaları. 49: 57-81.
Yardımcı, M. 1989. Malatya’da halk inanmaları, mistik kaynaklı halk sağaltmacılığı ve bazı halk ilaçları. İnönü Üniversitesi, III. Battal Gazi ve Malatya Çevresi Halk Kültürü Sempozyumu, Tebliğler, Kuşak Ofset, İstanbul. 267- 276.
Yerlikaya, H. 2002. Elazığ ve çevresinde hayvan hastalıklarında halk hekimliği üzerine araştırmalar. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 8/2: 131-138.
Yeşil, Y., Akalın, E. 2009a. The plants of using for dye in Kürecik (Akçadağ/Malatya). Journal of Faculty Pharmacy of İstanbul University. İstanbul. 40: 117-124.
Yeşil, Y., Akalın, E. 2009b. Folk medicinal plants in Kürecik Area (Akçadağ/Malatya). Turkish Journal of Pharmaceutical Sciences. 6/3: 207-220.
Yeşilada, E. 1987. Meyan kökünün tedavideki önemi. Yeni Tıp Dergisi. 44/4: 47-49.
Yıldırım, B., Terzioğlu, Ö., Özgökçe, F., Türközü, D. 2008. Ethnobotanical and pharmacological uses of some plants in the districts of Karpuzalan and Adıgüzel (Van-Turkey). Journal of Animal and Veterinary Advances. 7/7: 873-878.
Yıldırımlı, Ş. 1985. Vernacular names and some usages of plants of the Munzur Mountains. Doğa Bilim Dergisi. 2/9: 593-597.
Yıldırımlı, Ş. 1991. Munzur Dağlarının tıbbi ve endüstriyel bitkileri. Fırat Havzası Tıbbi ve Endüstriyel Bitkileri Sempozyumu. Ankara. 83-102.
Yıldırımlı, Ş. 1994. Local names of some plants from Munzur Mountains (Erzincan–Tunceli) and the uses of a few of them (II), İbid. 1/2: 43-46.
Yıldırımlı, Ş. 1994. Munzur Dağlarının (Erzincan-Tunceli) ağaç ve çalı türleri ile bunların kullanım değerleri. Ot Sistematik Botanik Dergisi. 1/1: 23-40.
Yücecan, S., Akgün, B., Çiflçi, N., Aksoy, C., Tayfur, M., Taşçı, N. 1988. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde hipertansiyona karşı kullanılan yöresel bitkiler. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi. 8/1: 23- 31.
Zeybek, N. 1960. Türkiye’nin tıbbi bitkileri I: Kuzey- Doğu Anadolu Bölgesi, Bornova, İzmir.
Zhukovski, P. 1951. Türkiye’nin zirai bünyesi (Anadolu), Türkiye Şeker Fabrikaları. (Çev. Ed.) C. Kıpçak, H. Nouruzhan, S. Türkistanlı, Ankara.

APA	POLAT R, Cakilcioglu P, ERTUĞ F, Satıl F (2012). An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia. , 23 - 40.
Chicago	POLAT Rıdvan,Cakilcioglu Prof. Dr. Ugur,ERTUĞ Füsun,Satıl Fatih An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia. (2012): 23 - 40.
MLA	POLAT Rıdvan,Cakilcioglu Prof. Dr. Ugur,ERTUĞ Füsun,Satıl Fatih An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia. , 2012, ss.23 - 40.
AMA	POLAT R,Cakilcioglu P,ERTUĞ F,Satıl F An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia. . 2012; 23 - 40.
Vancouver	POLAT R,Cakilcioglu P,ERTUĞ F,Satıl F An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia. . 2012; 23 - 40.
IEEE	POLAT R,Cakilcioglu P,ERTUĞ F,Satıl F "An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia." , ss.23 - 40, 2012.
ISNAD	POLAT, Rıdvan vd. "An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia". (2012), 23-40.

APA	POLAT R, Cakilcioglu P, ERTUĞ F, Satıl F (2012). An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia. Biological Diversity and Conservation, 5(2), 23 - 40.
Chicago	POLAT Rıdvan,Cakilcioglu Prof. Dr. Ugur,ERTUĞ Füsun,Satıl Fatih An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia. Biological Diversity and Conservation 5, no.2 (2012): 23 - 40.
MLA	POLAT Rıdvan,Cakilcioglu Prof. Dr. Ugur,ERTUĞ Füsun,Satıl Fatih An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia. Biological Diversity and Conservation, vol.5, no.2, 2012, ss.23 - 40.
AMA	POLAT R,Cakilcioglu P,ERTUĞ F,Satıl F An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia. Biological Diversity and Conservation. 2012; 5(2): 23 - 40.
Vancouver	POLAT R,Cakilcioglu P,ERTUĞ F,Satıl F An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia. Biological Diversity and Conservation. 2012; 5(2): 23 - 40.
IEEE	POLAT R,Cakilcioglu P,ERTUĞ F,Satıl F "An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia." Biological Diversity and Conservation, 5, ss.23 - 40, 2012.
ISNAD	POLAT, Rıdvan vd. "An evaluation of ethnobotanical studies in Eastern Anatolia". Biological Diversity and Conservation 5/2 (2012), 23-40.