Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri

DAVAS, Aslı; KARABABA, Ali Osman; ERGİN, Işıl; HASSOY, HUR; DURUSOY, Raika

Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri

Hür HASSOY, (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Işıl ERGİN, (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Aslı DAVAS, (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Raika DURUSOY, (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Ali Osman KARABABA (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Solunum

18 1

Yıl: 2011 Cilt: 13 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 91 - 99 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın amacı Ege Üniversitesi Atatürk Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu (SHMYO) öğrencilerinde sigara, nargile ve sarma tütün içme sıklığını ve ilişkili faktörleri belirlemek, sigara içen ve içmeyen öğrencilerin, içmeyi tetikleyen ve devam etmeyi etkileyen nedenlerini, nargile ve sarma tütüne ilişkin görüşlerini değerlendirmektir. Gereç ve Yöntem: Kesitsel olan araştırmaya 151 öğrenci dahil edilmiştir. Bağımsız değişkenler yaş, cinsiyet, lise tipi, anne baba eğitim durumu, anne baba çalışma durumu, gelir ve gelir algısıdır. Sigara, nargile ve sarma tütün kullanımı, sigara içenlerin ve içmeyenlerin sigaraya başlama ve içmeye devam etme nedenleri ve nargile ile sarma tütün konusundaki görüşleri özbildirimle doldurulan anket ile sorgulanmıştır. Ki-kare analizinde sigara, nargile ve sarma tütün kullanımı ile ilişkili bulunan bağımsız değişkenler lojistik regresyon analizine alınmıştır. Bulgular: Sigara içme sıklığı %40,3’tür (erkek %57,1, kadın %35,1). Sigaraya başlama nedeni, başlamayı ve devam etmeyi etkileyen ortamlar açısından arkadaşların etkisi dikkati çekmektedir. Sigara içme riski arkadaşlarının sigara içmesiyle (10,1 kat), alkol kullanımıyla (7,8 kat), yaşla (1,7 kat) artmaktadır. Nargile içme riski ise alkol kullananlarda (7,8 kat) ve sigara içenlerde (7,1 kat) daha fazladır. Sarma tütünde de risk sigara içmeyle (6,3 kat), erkek olmayla (4,1 kat), arkadaşlarının sigara içmesiyle (3,4 kat) artmaktadır (p<0,05). Sonuç: Arkadaş etkisinin sigara içme ve sarma tütün kullanmaya, alkol kullanmanın sigara ve nargile içmeye, sigara içmenin de nargile ve sarma tütün kullanmaya etki eden en önemli faktörler olduğu saptanmıştır. Nargile ve sarma tütün konusundaki sağlık bilgileri yetersizdir. Sigara alkol birlikteliğine imkan sağlayan ortamların eğitim kurumları çevresinde gelişmesi önlenmelidir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Sağlık Bakanlığı, Sağlık bakanlığı ulusal tütün kontrol programı ve eylem planı 2008-2012, Ankara 2008 s:11-16, http://www,saglik,gov,tr/TR/belge/16961/eski2yeni,html Erişim tarihi: 18 Kasım 2010.
2. Heaven, P, C, L, Adolescent health: The role of individual differences, New York Routledge: 1996.
3. Royce JM, Corbett K, Sorensen G, et al, Gender, social pressure, and smoking cessations: the community intervention trial for smoking cessation (COMMIT) at baseline. Soc Sci Med 1997;44:359- 370.
4. Özcebe H, Gençler ve Sigara, Sağlık Bakanlığı Yayın No: 731, Ankara 2008.
5. Steptoe A, Wardle J, Cui W, Baban A, Glass K, Tsuda A, et al, An international comparison of tobacco smoking,beliefs and risk awareness in university students from 23 countries. Addiction 1997;12:1561-1571.
6. OECD, Organisation for Economic Co-operation and Development, Health Division, Tobacco consumption, OECD Health Data 2007 - Frequently Requested Data Paris 2007, http://www,oecd,org/dataoecd/46/36/38979632,xls Erişim tarihi: 20 Kasım 2010.
7. Akdur R, Gençlerde sigara salgını, www,ssuk,org,tr, 2010 Erişim tarihi 06/09/2010.
8. Erbaydar T, Lawrence S, Dagli E, Hayran O, Collishaw NE, Influence of social environment in smoking among adolescents in Turkey. Eur J Public Health 2005;15:404-410.
9. Pıçakçıefe M, Keskinoğlu P, Bayar B, Bayar K, Muğla sağlık yüksekokulu öğrencilerinin sigara içicilik sıklığı ve içiciliği arttıran nedenler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007;6:4.
10. Kandela P, Nargile smoking keeps arabs in wonderland. Lancet 2000;30;356:1175.
11. Chaouachi K, Hookah (Shisha, Narghile) smoking and environmental tobacco smoke (ETS), A critical review of the relevant literature and the public health consequences. Int J Environ Res Public Health 2009;6:798-7843.
12. Yanık M, Gencer M, Ceylan E, Altındağ A, Şanlıurfa’da “Sarma Tütün” kullanan bir grupta sosyodemografik özellikler ve bağımlılık düzeyleri, Bağımlılık Dergisi, 2004; Cilt: 5, Sayı: 1.
13. Schneider L, Klein B, Murphy KM, Governmental regulation of cigarette health Information. Journal of Law and Economics 1981;24:575-612.
14. Young D, Borland R, Hammond D, Cummings KM, Devlin E, Yong H-H et al, Prevalence and attributes of roll-your-own smokers in the International Tobacco Control (ITC). Four Country Survey Tobacco Control 2006;15:iii76–iii82.
15. Parlar S, Çavdar S, Ovayolu N, Sağlıkla ilgili yüksekokullarda ve tıp fakültesinde okuyan 1 ve 4. Sınıf öğrencilerinde sigara içme sıklığının ve sigara konusundaki tutum ve davranışlarının karşılaştırılması, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2006;9:1.
16. Kılıç N, Ek HN. Adnan Menderes Üniversitesi sağlık yüksekokulu ve sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sigaraya yönelik, bilgi, tutum ve davranışları. Sağlık Bilimleri Dergisi 2006;15:85-90.
17. Açıkel CH, Kılıç S, Uçar M, Yaren H, Türker T. Sağlık astsubay meslek yüksekokulu öğrencilerinde sigara içme durumu ve etki eden faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2004;3:178-185.
18. Telli C, Solak Z, Özol D ve ark. Üniversiteye başlayan örgencilerin sigara içme alışkanlıkları. Solunum 2004;3:101-106.
19. Soteriades ES, Di Franza JR. Parent’s socioeconomic status, adolescents’ disposable ıncome, and adolescents’ smoking status in Massachusetts. Am J Public Health 2003;93:1155-1160.
20. Marks DF, Michael P, Murray, Brian Evans, and Carla Willig. Health Psychology: Theory, Research and Practice, by Paperback - 19 May 2005.
21. Otten F, Bomsa H, Swinkels H. Job stress and smoking in the Dutch labour force. Eur J Public Health 1999;9:58-61.
22. Landsbergis PA. Occupational stress among health care workers: A test of the job demands-control model. Journal of Organizational Behavior 1988;3:217-239.
23. John U, Riedel J, Rumpf HJ, Hapke U, Meyer C. Associations of perceived work strain with nicotine dependence in a community sample. Occup Environ Med 2006;63:207-211.
24. Akpınar E, Yoldaşcan E, Saatçi E. The smoking prevalence and the determinants of smoking behavior among students in Cukurova University, Southern Turkey. West Indian Med J 2006;55:414-419.
25. Asfar T, Ward KD, Eissenberg T, Maziak W. Comparison of patterns of use, beliefs, and attitudes related to waterpipe between beginning and established smokers. BMC Public Health 2005;5:19.
26. Chaaya M, El-Roueiheb Z, Chemaitelly H, Azar G, Nasr J, Al- Sahab B. Argileh smoking among university students: a new tobacco epidemic. Nicotine Tob Res 2004;6:457-463.
27. Ward KD, Eissenberg T, Rastam S, Asfar T, Mzayek F, Fouad MF et al. The tobacco epidemic in Syria. Tob Control 2006;15:24-29.
28. Varsano S, Ganz I, Eldor N, and Garenkin M. Water-pipe tobacco smoking amongschoolchildren in Israel: frequencies, habits, and attitudes. Harefuah 2003;142:736-741.
29. Maziak W, Fouad FM, Asfar T, Hammal F, Bachir EM, Rastam S et al. Prevalence and characteristics of narghile smoking among university students in Syria. International Journal of Tuberculosis and Lung disease 2004;8:882-889.
30. Primack BA, Aronson JD, and Agarwal, AA. An old custom: a new threat to tobacco control, (Letter). Journal of the American Public Health Association 2006;96:1339.
31. Maziak W, Ward, KD, Afifi Soweid RA, and Eissenberg T. Tobacco smoking using a waterpipe: a re-emerging strain in a global epidemic. Tob Control 2004;13:327-333.
32. El-Awa F, Warren CW, Jones NR. Changes in tobacco use among 13–15-year-olds between 1999 and 2007: findings from the eastern mediterranean region. Eastern Mediterranean Health Journal 2010;16:266-273.
33. Bilir N, Aslan D. Sigarasız Gençlik. STED 2008;17:23-24.
34. Harris JR, The nurture assumption: Why children turn out the way they do, New York 1998.
35. Terracciano A, Costa PT. Smoking and the five-factor model of personality. Addiction 2004;99:472-481.
36. Arai Y, Hosokawa T, Fukao A, Izumi Y, Hisamichi S, Smoking behaviour and personality: a population-based study in Japan. Addiction 1997;92:1023-1033.
37. Leventhal H, Cleary PD, The smoking problem: A review of the research and theory in behavioral risk modification. Psychological Bulletin 1980;88,370-405.
38. Velicer WF, Prochaska JO, Bellis JM, DiClemente CC, Rossi JS, Fava JL et al. An expert system intervention for smoking cessation. Addictive Behaviors 1993;18:269-290.
39. Prochaska JO, Velicer WF, Fava JL, Rossi JS, Tsoh JY, Evaluating a population-based recruitment approach and a stage-based expert system intervention for smoking cessation. Addict Behav 2001;26:583-602.
40. Wang MQ. Social environmental influences on adolescents' smoking progression. Am J Health Behav 2001;25:418-425.
41. Keskinoğlu P, Karakuş N, Pıçakçıefe M, Giray H, Bilgiç N, Kılıç B. İzmir’de lise öğrencilerinde sigara içme sıklığı ve içicilik davranışı üzerine sosyal öğrenmenin etkisi. Türk Toraks Dergisi 2006;3:190- 195.
42. Comerci GD, Schwebel R. Substance abuse: an overview. Adolesc Med 2000;11:79-101.
43. Greydanus DE, Patel DR. Substance abuse in adolescents: a complex conundrum for the clinician. Pediatr Clin N Am 2003;50:1179-1223.
44. Subaşı N, Bilir N, İlhan E, Avluk A, Bavlı G, Biteker M ve ark. Nargile içenlerin nargile içme konusundaki bilgi, tutum ve davranşları. Toraks Dergisi 2005;6:137-143.
45. Nargile kullanımının azaltılması 21, yüzyılda bir halk sağlığı mücadelesi, http://www,havanikoru,org,tr/Docs_Mevzuata_iliskin_Belgeler/ Nargile_Kullaniminin_Azaltilmasi,pdf, Erişim tarihi: 10 Ekim 2010.
46. Bombard JM, Rock VJ, Pederson LL, Asman KJ. Monitoring polytobacco use among adolescents: Do cigarette smokers use other forms of tobacco? Nicotine Tob Res 2008;10:1581-1589.

APA	HASSOY H, ERGİN I, DAVAS A, DURUSOY R, KARABABA A (2011). Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri. , 91 - 99.
Chicago	HASSOY HUR,ERGİN Işıl,DAVAS Aslı,DURUSOY Raika,KARABABA Ali Osman Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri. (2011): 91 - 99.
MLA	HASSOY HUR,ERGİN Işıl,DAVAS Aslı,DURUSOY Raika,KARABABA Ali Osman Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri. , 2011, ss.91 - 99.
AMA	HASSOY H,ERGİN I,DAVAS A,DURUSOY R,KARABABA A Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri. . 2011; 91 - 99.
Vancouver	HASSOY H,ERGİN I,DAVAS A,DURUSOY R,KARABABA A Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri. . 2011; 91 - 99.
IEEE	HASSOY H,ERGİN I,DAVAS A,DURUSOY R,KARABABA A "Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri." , ss.91 - 99, 2011.
ISNAD	HASSOY, HUR vd. "Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri". (2011), 91-99.

APA	HASSOY H, ERGİN I, DAVAS A, DURUSOY R, KARABABA A (2011). Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri. Solunum, 13(2), 91 - 99.
Chicago	HASSOY HUR,ERGİN Işıl,DAVAS Aslı,DURUSOY Raika,KARABABA Ali Osman Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri. Solunum 13, no.2 (2011): 91 - 99.
MLA	HASSOY HUR,ERGİN Işıl,DAVAS Aslı,DURUSOY Raika,KARABABA Ali Osman Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri. Solunum, vol.13, no.2, 2011, ss.91 - 99.
AMA	HASSOY H,ERGİN I,DAVAS A,DURUSOY R,KARABABA A Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri. Solunum. 2011; 13(2): 91 - 99.
Vancouver	HASSOY H,ERGİN I,DAVAS A,DURUSOY R,KARABABA A Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri. Solunum. 2011; 13(2): 91 - 99.
IEEE	HASSOY H,ERGİN I,DAVAS A,DURUSOY R,KARABABA A "Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri." Solunum, 13, ss.91 - 99, 2011.
ISNAD	HASSOY, HUR vd. "Sağlık Meslek Yüksek Okulu öğrencilerinde sigara, nargile, sarma tütün Kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve öğrencilerin sigara, nargile, sarma tütüne başlama ve sürdürme konusundaki görüşleri". Solunum 13/2 (2011), 91-99.