Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü

ÖZGE TAYFUR EKMEKCİ, (Hacettepe Üniversitesi, İşletme Bölümü, Ankara, Türkiye)
Mahmut ARSLAN (Hacettepe Üniversitesi, İşletme Bölümü, Ankara, Türkiye)
Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
4 1
Yıl: 2012 Cilt: 30 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 147 - 172 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü

Öz:
Bu çalısmanın temel amacı, is yükü ve is-aile çatısmasının katılımcıların hissettikleri tükenmislik üzerindeki etkisini belirlemektir. Çalısmada yaptıkları isin özel yasamlarını etkiledigini (is-aile çatısması hisseden) ve is yüklerinin fazla olduguna inanan çalısanların kendilerini basarısız ve duygusal yönden tükenmis hissetme; yaptıkları isten kendilerini uzaklastırma ve ise karsı negatif tutuma sahip olma egilimlerinin fazla olacagı varsayılmıstır. s-aile çatısmasının is yükü ile tükenmislik boyutları (duygusal tükenme, ise karsı duyarsızlasma ve kisisel basarı noksanlıgı) arasındaki iliskiye kısmi aracılık ettigi düsünülmüstür. Çalısmaya özel ve kamu bankalarında çalısan yüz elli bir kisi katılmıstır. Çalısanlardan is-aile çatısması, is yükü ve tükenmisligin üç boyutuyla ilgili maddeleri degerlendirmeleri istenmistir. Sonuçlar genelde beklenildigi gibi bulunmus; is yükü ve is-aile çatısması arttıkça çalısanların kendilerini daha fazla tükenmis, bıkkın ve yılgın hissettikleri; is yerindeki olumsuzluklara tepki olarak yaptıkları ise karsı duyarsızlasıp, negatif tutumlar benimsedikleri saptanmıstır. Ayrıca is yükünün fazla olmasının is-aile çatısmasını bu çatısmanın da duygusal tükenme ve ise karsı duyarsızlasma/sinik tutumları arttırdıgı tespit edilmistir. Tükenmisligin boyutlarından biri olan kisisel basarıdaki noksanlıgının is yükü ve is-aile çatısmasından etkilenmedigi açıkça gösterilmistir. Elde edilen verilerin kuramsal ve uygulamaya yönelik sonuçları ele alınmıstır. Çalısmanın güçlü yönleri ve sınırlılıkları ile birlikte gelecekteki çalısmalar için bazı önerilerde bulunulmustur.
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

The effect of perceived workload on burnout: The mediating role of work-family conflict

Öz:
The main purpose of the present study was to examine the effects of perceived workload and work-family conflict on burnout felt by employees. High work load and work-family conflict was assumed to increase emotional exhaustion and cynicism toward work while diminishing sense of accomplishment. Work-family conflict was expected to partially mediate the relationship between workload and the dimensions of burnout (i.e., emotional exhaustion, cynicism, and diminished personal accomplishment) A total of 151 people working at private and public banks filled out the questionnaire. Participants rated the items measuring perceived workload, workfamily conflict and three dimensions of burnout. In general, the results were found as expected. As employees experienced more work-family conflict and believed workload to be more than they could handle, they were more likely to feel emotionally exhausted; become cynical and indifferent towards the work in response to adverse conditions. In addition, high work load was found to increase work-family conflict, which in turn increased emotional exhaustion and cynicism. Contrary to expectations, lack of personal accomplishment, which is one of the burnout dimensions, was not related to increased workload and workfamily conflict. The results are discussed together with the implications, strengths and limitations of the study. Some suggestions for future research are made.
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • American Educational Research Association, American Psychological Association, National Council on Measurement in Education (1999) Standards for Educational and Psychological Testing, Washington, DC: American Educational Research Association.
  • Arbuckle, J.L. (2008) IBM SPSS AMOS 17 User's Guide, Crawfordville, PL, USA: AMOS Development Corporation.
  • Bakker, A.B., E. Demerouti, and W.B. Schaufeli. (2002) “Validation of the Maslach
  • Burnout Inventory – General Survey: An Internet Study across Occupations”, Anxiety, Stress, and Coping , 15(3), 245-260.
  • Baron, R.M. and D.A. Kenny (1986) “The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic and Statistical Considerations”, Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
  • Boles, J.S., M.W. Johnston and J.F. Hair (1997) “Role Stress, Work-Family Conflict and Emotional Exhaustion: Inter-Relationships and Effects on Some Work- Related Consequences”, Journal of Personal Selling & Sales Management, 17(1), 17-28.
  • Burke, R.J. (1988) “Some Antecedents and Consequences of Work-Family Conflict”, Journal of Social Behavior and Personality, 3(4), 287-302.
  • Carlson, D.S. and P.L. Perrewe (1999) “The Role of Social Support in the Stressor- Strain Relationship: An Examination of Work Family Conflict”, Journal of Management , 25(4), 513-540.
  • Cordes, C.L. and T.W. Dougherty (1993) “A Review and Integration of Research on Job Burnout”, Academy of Management Review, 18(4), 621-656.
  • Çakınberk, A. (2011) “Studying the Relationship between Employees’ Occupational Burnout Levels and Satisfaction of Life: A Research in Private Banks”, African Journal of Business Management, 5(16), 6825-6838.
  • Derya, S. (2008) “Crossover of Work-Family Conflict: Antecedent and Consequences of Crossover Process in Dual-Earner Couple”, Koç Üniversitesi. Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tez Çalısması, İstanbul.
  • Elloy, D.F. and C.R. Smith (2003) “Patterns of Stress, Work-Family Conflict, Role Conflict, Role Ambiguity and Overload among Dual-Career and Single- Career Couples: An Australian Study”, Cross Cultural Management, 10(1), 55-66.
  • Ergin, C. (1993) “Doktor ve Hemsirelerde Tükenmislik ve Maslach Tükenmislik Ölçeginin Uyarlanması”, iç. R. Bayraktar ve İ. Dag, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalısmaları, Ankara: VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Dernegi Yayınları.
  • Freudenberger, H.J. (1974) “Staff Burnout”, Journal of Social Issues , 30(1), 159-165.
  • Frone, M.R., M. Russell, and M.L. Cooper (1992) “Antecedents and Outcomes of Work-Family Conflict: Testing a Model of the Work-Family Interface”, Journal of Applied Psychology, 77(1), 65-78.
  • Greenhaus, J.H. and N.J. Beutell (1985) “Sources of Conflict Between Work and Family Roles”, Academy of Management Review, 10(1), 76-88.
  • Greenhaus, J.L., S. Parasuraman, C.S. Granrose, S. Raminowitz and N.J. Beutell (1989) “Sources of Work-Family Conflict among Two-Career Couples”, Journal of Vocational Behavior, 34(2), 133-153.
  • Greene, G. (1961) A Burnt-out Case, The Viking Press. USA.
  • Goff, S.J., M.K. Mount, and R.L. Jamison (1990) “Employer Supported Child Care, Work/Family Conflict and Absenteeism: A Field Study”, Personnel Psychology, 43(4), 793-809.
  • Goode, W.J. (1960) “A Theory of Role Strain”, American Sociological Review, 25(4), 483-496.
  • Hepburn, C.G. and J. Barling (1996) “Eldercare Responsibilities, Interrole Conflict and Employee Absence: A Daily Study”, Journal of Occupational Health Psychology, 1(3), 311-318.
  • Higgins, C.A., L.E. Duxbury and R.H. Irving (1992) “Work-Family Conflict in the Dual Career Family”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 51(1) 51-75.
  • Hobfoll, S.E. and J. Freedy (1993) “Conservation Of Resources: A General Stres Theory Applied to Burnout”, in W.B. Schaufeli, C.Maslach and T. Marek (ed.), Professional Burnout Recent Developments in Theory and Research, Washington DC: Taylor & Francis,115-131.
  • Houkes, I., Y. Winants and M. Twellaar (2008) “Specific Determinants of Burnout among Male and Female General Practitioners: A Cross-Lagged Panel Analysis”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 81(2), 249-276.
  • Jourdain, G. and D. Chenevert (2010) “Job Demands–Resources, Burnout and Intention to Leave the Nursing Profession: A Questionnaire Survey”, International Journal of Nursing Studies, 47(6), 709-722.
  • Innstrand, S.T., E.M. Langballe, G.A. Espnes, E. Falkum and O. G. Aasland (2008) “Positive and Negative Work Family Interaction and Burnout: A Longitudinal Study of Reciprocal Relations”, Work and Stress, 22(1), 1-15.
  • Kaçmaz, N. (2005) “Tükenmislik (Burnout) Sendromu”, İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi , 68(1), 29-32.
  • Karatepe, O.M. ve M. Tekinkus (2006) “The Effects of Work-Family Conflict, Emotional Exhaustion, and Intrinsic Motivation on Job Outcomes of Front- Line Employees”, International Journal of Bank Marketing, 24(3), 173- 193.
  • Kinnunen, U., T. Feldt, S. Geurts and L. Pulkkinen (2006) “Types of Work-Family Interface: Well-Being Correlates of Negative and Positive Spillover Between Work and Family”, Scandinavian Journal of Psychology, 47(2), 149-162.
  • Kossek, E.E. and C. Özeki (1998) “Work-Family Conflict, Policies, and Job-Life Satisfaction Relationship: A Review and Directions for Organizational Behavior- Human Resources Research”, Journal of Applied Psychology, 83(2), 139-149.
  • Kossek, E. and V. Nichol (1992) “The Effects of On-Site Child Care on Employee Attitudes and Performance”, Personnel Psychology, 45(3), 485-509.
  • Lee, R.T. and B.E. Ashforth (1996) “A Meta-Analytic Examination of the Correlates of the Three Dimensions of Job Burnout”, Journal of Applied Psychology, 81(2), 123-133.
  • Leiter, M., S. Gascon, and B. Martinez-Jarreta (2010) “Making Sense of Work Life: A Structural Model of Burnout”, Journal of Applied Social Psychology, 40(1), 57-75.
  • Leiter, M., and C. Maslach (2009) “Nurse Turnover: The Mediating Role of Burnout”, Journal of Nursing Management, 17(3), 331-339.
  • MacEwen, K.E. and J. Barling (1994) “Daily Consequences of Work Interference with Family and Family Interference with Work”, Work and Stress, 8(9), 244- 254.
  • Maslach, C. and S.E. Jackson (1981) “The Measurement of Experienced Burnout”, Journal of Occupational Behavior, 2(2), 99-113.
  • Maslach, C., W.B. Schaufeli and M.P. Leiter (2001) “Job Burnout”, Annual Review of Psychology, 52, 397-422.
  • Netemeyer, R.G., J.S. Boles and R. McMurrian (1996) “Development and validation of work-family conflict and family-work conflict scales”, Journal of Applied Psychology, 81(4), 400-410.
  • Ok, S. (2002) Banka Çalısanlarının Tükenmislik Düzeylerinin İs Doyumu, Rol Çatısması, Rol Belirsizligi ve Bazı Bireysel Özelliklere Göre incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamıs Doktora Tezi, Ankara.
  • Peterson, M.F., P.B. Smith, A. Akande, S. Ayestaran, S. Bochner, V Callan, et.al., (1995) “Role Conflict, Ambiguity, and Overload: A 21-nation study”, Academy of Management Journal, 38, 429-452.
  • Podsakoff, P. M., S.B. MacKenzie, J.-Y. Lee and N.P. Podsakoff (2003) “Common Method Biases in Behavioral Research: A Critical Review of the Literature and Recommended Remedies”, Journal of Applied Psychology, 88(5), 879- 903.
  • Rindfleisch, A., A.J. Malter, S. Ganesan and C. Moorman (2008) “Cross-Sectional Versus Longitudinal Survey Research: Concepts, Findings and Guidelines”, Journal of Marketing Research, 261 (XLV), 261-279.
  • Rothmann, S., L.T. Jackson and M.M. Kruger (2003) “Burnout and Job Stress in a Local Government: The Moderating Effects of Sense of Coherence”, SA Journal of Industrial Psychology, 29(4), 52-60.
  • Schaufeli, W.B., M.P. Leiter, C. Maslach and S.E. Jackson (1996) The MBI-General Survey, in C.Maslach, S.E., Jackson and M.P.Leiter (ed.), Maslach Burnout Inventory (3. ed.), Palo Alto, CA: Consulting Psychologist Press, 19-269.
  • Schermelleh-Engel, K., H. Moosbrugger and H. Müller (2003) “Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness- Of-Fit Measures”, Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
  • Shirom, A. (1989) Burnout in work organizations, in C.L. Cooper ve I. Robertson (ed.), International Review of Industrial-Organizational Psychology, New York: Wiley, 25-48.
  • Sobel, M.E. (1982) Asymptotic Confidence Interval for Indirect Effects in Structural Equation Models. In S. Leinhart (ed.), Sociological Methodology, San Francisco, CA: Jossey-Bass, 290-312.
  • Spector, P.E. (2006) “ Method Variance in Organizational Research: Truth or Urban Legend?”, Organizational Research Methods, 9(2), 221-232.
  • Spector, P.E. and S.M. Jex (1998) “Development of Four Self-Report Measures of Job Stressors and Strain: Interpersonal Conflict at Work Scale, Organizational Constraints Scale, Quantitative Workload Inventory and Physical Symptoms Inventory”, Journal of Occupational Health Psychology, 3(4), 256-367.
  • Thomas, L.T. and D.C. Ganster (1995) “Impact of Family-Supportive Variables on Work-Family Conflict and Strain: A Control Perspective”, Journal of Applied Psychology, 80(1), 6-15.
  • Uysal, B. (2007) Work-family Conflict and Its Relation to Organizational Outcomes and An Application in Banking Sector, Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tez Çalısması, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Veysey, S. (2000) “Study Names Stress Biggest Concern in U.K. Workplaces”, Business Insurance, 34(50), 23-25.
  • Yıldırım, F.(1996) Banka Çalısanlarında İs Doyumu ve Algılanan Rol Çatısması ile Tükenmislik Arasındaki İliski, Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
APA TAYFUR EKMEKCİ Ö, arslan m (2012). Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü. , 147 - 172.
Chicago TAYFUR EKMEKCİ ÖZGE,arslan mahmut Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü. (2012): 147 - 172.
MLA TAYFUR EKMEKCİ ÖZGE,arslan mahmut Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü. , 2012, ss.147 - 172.
AMA TAYFUR EKMEKCİ Ö,arslan m Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü. . 2012; 147 - 172.
Vancouver TAYFUR EKMEKCİ Ö,arslan m Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü. . 2012; 147 - 172.
IEEE TAYFUR EKMEKCİ Ö,arslan m "Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü." , ss.147 - 172, 2012.
ISNAD TAYFUR EKMEKCİ, ÖZGE - arslan, mahmut. "Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü". (2012), 147-172.
APA TAYFUR EKMEKCİ Ö, arslan m (2012). Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 147 - 172.
Chicago TAYFUR EKMEKCİ ÖZGE,arslan mahmut Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 30, no.1 (2012): 147 - 172.
MLA TAYFUR EKMEKCİ ÖZGE,arslan mahmut Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.30, no.1, 2012, ss.147 - 172.
AMA TAYFUR EKMEKCİ Ö,arslan m Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2012; 30(1): 147 - 172.
Vancouver TAYFUR EKMEKCİ Ö,arslan m Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2012; 30(1): 147 - 172.
IEEE TAYFUR EKMEKCİ Ö,arslan m "Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü." Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30, ss.147 - 172, 2012.
ISNAD TAYFUR EKMEKCİ, ÖZGE - arslan, mahmut. "Algılanan iş yükünün tükenmişlik üzerine etkisi: İşaile çatışmasının aracı rolü". Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 30/1 (2012), 147-172.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
16-05-2024 12:27

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları